Κούρτη Μαρία Βιολόγος, Msc, PhD 24-25 Ιανουαρίου 2018 Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας – Πρόνοιας Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Εργαστήριο Τεχνολογίας οργάνων Χρωματογραφία Κούρτη Μαρία Βιολόγος, Msc, PhD 24-25 Ιανουαρίου 2018

Τι είναι; Είναι το σύνολο τεχνικών που χρησιμοποιούνται για το διαχωρισμό των συστατικών ενός δείγματος , στις οποίες τα συστατικά κατανέμονται ανάμεσα σε δύο μη αναμιγνυόμενες φάσεις, η μια από τις οποίες είναι στατική και η άλλη κινείται (κινητή φάση). Η στατική φάση μπορεί να είναι στερεή ή υγρή, υποστηριζόμενη από ένα πήκτωμα, ή από ένα στερεό Η κινητή φάση μπορεί να είναι υγρή ή αέρια ή υπερκρίσιμο ρευστό. Το δείγμα τοποθετείται στην μία άκρη ενός της ακίνητης φάσης, στην συνέχεια αυτό εκλούεται (ξεπλένεται) από την κινητή φάση (έναν διαλύτη ή ένα αέριο) η οποία κινείται προς την άλλη άκρη της ακίνητης φάσης. Όσες ουσίες είναι πολύ διαλυτές στην κινητή φάση και προσροφώνται λίγο από την ακίνητη φάση "τρέχουν" πρώτες, ενώ όσες προσροφώνται ισχυρά κινούνται πιο αργά. Το αποτέλεσμα είναι ο διαχωρισμός τους.

Διαχωρισμός ουσιών

Ανίχνευση

Αρχή μεθόδου χρωματογραφίας

Είδη χρωματογραφίας

Χρωματογραφία χάρτου Έλεγχος καθαρότητας των ουσιών και ταυτοποίηση ουσιών Η στατική φάση είναι συνήθως ένα κομμάτι από διηθητικό χαρτί υψηλής ποιότητας. Η κινητή φάση είναι ένα διάλυμα που αναπτύσσεται διασχίζοντας προς τα πάνω τη στατική φάση, Αν το δείγμα περιέχει περισσότερα από ένα χρώματα, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχει περισσότερα από ένα είδος μορίων

Με βάση ποια ιδιότητα διαχωρίζονται οι ουσίες;

Συντελεστής ανάσχεσης (Rf) Είναι χαρακτηριστικός για κάθε ουσία, άρα χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση μιας άγνωστης ουσίας σε ένα δείγμα Εξαρτάται από: Θερμοκρασία Τον διαλύτη Την ποιότητα του προσροφητικού μέσου Το πάχος της χρωματογραφικής πλάκας Την ποσότητα της ουσίας

Υπολογισμός Rf

Χρωματογραφία χάρτου

Χρωματογραφία λεπτής στιβάδας

Χρωματογραφία στήλης Μία στήλη (σωλήνας) είναι γεμάτη με κατάλληλο για τον επιθυμητό διαχωρισμό προσροφητικό υλικό, στατική φάση (τα συνηθέστερα είναι το οξείδιο πυριτίου και η αλουμίνα), τοποθετημένη κάθετα. Στο άνω μέρος της στήλης τοποθετείται το δείγμα και ακολουθεί έκλουση: Κατάλληλα επιλεγμένος διαλύτης τοποθετείται στο πάνω μέρος της στήλης και όπως ρέει προς τα κάτω εκλούει το δείγμα. Έτσι μέσα στη στήλη επιτελείται διαχωρισμός των συστατικών του δείγματος, τα οποία είναι ορατά σε χρωματιστές ζώνες (εξ ου και το όνομα χρωματογραφία), εφόσον βέβαια τα συστατικά είναι έγχρωμα. Αν δεν είναι έγχρωμα, ο διαχωρισμός είναι εξίσου καλός, αλλά επειδή δεν είναι ορατά με το μάτι χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές για να τα "δει" ο αναλυτής(π.χ. αν φθορίζουν στο υπεριώδες φως τα φωτίζει με τέτοιο, οπότε έχουμε φθορίζουσες ζώνες).

Χρωματογραφία υψηλής πίεσης ή απόδοσης (HPLC) Εξελιγμένη μορφή χρωματογραφίας στήλης. Μία αντλία πιέζει τον διαλύτη προς την στήλη (στην απλή χρωματογραφία, ο διαλύτης ρέει με την δύναμη της βαρύτητας) με πολύ μεγάλες πιέσεις. Το έκλουσμα περνά στην συνέχεια μέσα από ανιχνευτή, ο οποίος μετρά συνεχώς είτε τον δείκτη διάθλασης του υγρού, είτε την ειδική απορρόφηση (φασματοφωτόμετρο) είτε άλλο χαρακτηριστικό με άλλη διάταξη (φθορισμόμετρο, φασματοφωτόμετρο μάζας, κλπ) το οποίο παρέχει ένα σήμα σε ένα καταγραφικό. .

Χρωματογραφία υψηλής πίεσης ή απόδοσης (HPLC)

Κλινικές εφαρμογές HPLC

HPLC

Αέριος Χρωματογραφία

Χρωματογραφία συγγένειας

Αρχή μεθόδου χρωματογραφίας συγγένειας