ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΑΘΗΜΑ 3 Ανάλυση της συνάρτησης ζήτησης

Ποσότητα ζήτησης ενός αγαθού είναι η ποσότητα που ο ιδιώτης ή το νοικοκυριό επιθυμεί να αγοράσει. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ (Ατομική καμπύλη ζήτησης) Η τιμή του ζητούμενου αγαθού Οι τιμές των άλλων αγαθών Το εισόδημα του καταναλωτή Οι προτιμήσεις του καταναλωτή (Αγοραία συνάρτηση ζήτησης) Το μέγεθος και η διάρθρωση του πληθυσμού Η κατανομή του εισοδήματος μεταξύ των καταναλωτών

Ατομική ζήτηση (κλίμακα ή καμπύλη)ενός αγαθού ονομάζεται η ποσότητα από το αγαθό αυτό που ο καταναλωτής ζητά να αγοράσει για κάθε δυνατή τιμή του (μέσα σε μια δοσμένη χρονική περίοδο). Ειδικότερα, ατομική καμπύλη ζητήσεως είναι ο γ.τ των σημείων ( τιμή, ποσότητα) που δείχνουν την ποσότητα από ένα αγαθό που ο καταναλωτής ζητά να αγοράσει για κάθε δυνατή τιμή του (μέσα σε δοσμένη χρονική περίοδο).

Ο νόμος της ζητήσεως είναι το φαινόμενο σύμφωνα με το οποίο όσο μικρότερη είναι η τιμή ενός αγαθού τόσο μεγαλύτερη είναι η ζητούμενη ποσότητά του (μέσα σε μια δοσμένη χρονική περίοδο) Η ζητούμενη ποσότητα ενός κανονικού αγαθού μεταβάλλεται αντίθετα προς την τιμή του. Είναι φυσικό μια μείωση στην τιμή ενός αγαθού Α κατά 10% να επιφέρει μια αύξηση στη ζητούμενη ποσότητά του κατά 10% ενώ σε κάποιο άλλο Β μια μείωση στην τιμή του κατά 10% να επιφέρει μια αύξηση στη ζητούμενη ποσότητά του κατά 20%.

Ελαστικότητα ζητήσεως ως προς την τιμή ενός αγαθού ονομάζεται ο συντελεστής που μετρά το βαθμό αντιδράσεως της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού, ως προς μία δοσμένη μεταβολή στην τιμή του και καθορίζεται ως ο λόγος της ποσοστιαίας μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα του αγαθού, που οφείλεται σε μία μεταβολή στην τιμή του, δια της ποσοστιαίας μεταβολής στην τιμή του αγαθού αυτού. e = ΔQ/Q/ΔΡ/Ρ e= ΔQ/ΔΡ × Ρ/Q

(i) Εάν -∞<ε<-1, δηλαδή, εάν μία ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή ενός αγαθού συνοδεύεται με μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητά του, τότε η ζήτηση ονομάζεται ελαστική. (ii) Εάν -1<ε<0, δηλαδή, εάν μία ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή ενός αγαθού συνοδεύεται με μικρότερη ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητά του, τότε η ζήτηση ονομάζεται ανελαστική.

(iii) Εάν ε=-1, δηλαδή εάν μία ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή ενός αγαθού συνοδεύεται με ίση ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητά του, τότε η ζήτηση ονομάζεται μοναδιαίας ελαστικότητας. (iv) Εάν ε= -∞, δηλαδή μία ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή ενός αγαθού συνοδεύεται με άπειρη ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητά του, τότε η ζήτηση ονομάζεται τέλεια (ή πλήρως) ελαστική. (v) Εάν ε =0, δηλαδή εάν μία ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή ενός αγαθού συνοδεύεται με μηδενική ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητά του, τότε η ζήτηση ονομάζεται τέλεια (ή πλήρως) ανελαστική.

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗ (P×Q) Εάν η ζήτηση είναι ελαστική τότε μία μείωση (αύξηση) στην τιμή ενός αγαθού επιφέρει μία τέτοια αύξηση (μείωση)στη ζητούμενη ποσότητά του, ώστε η συνολική δαπάνη του αγαθού αυτού αυξάνεται (μειώνεται). Εάν η ζήτηση είναι μοναδιαίας ελαστικότητας, τότε μία μείωση(αύξηση) στην τιμή ενός αγαθού επιφέρει μία τέτοια αύξηση (μείωση) στη ζητούμενη ποσότητά του, έτσι ώστε η συνολική δαπάνη του αγαθού αυτού παραμένει αμετάβλητη.

(iii) Εάν η ζήτηση είναι ανελαστική τότε μία μείωση (αύξηση) στην τιμή ενός αγαθού επιφέρει μία τέτοια αύξηση (μείωση) στη ζητούμενη ποσότητά του έτσι ώστε η συνολική δαπάνη του αγαθού αυτού μειώνεται (αυξάνεται). Από τα παραπάνω προκύπτει ότι δεν ευσταθεί η άποψη σύμφωνα με την οποία μία μείωση στην τιμή ενός αγαθού συνεπάγεται απαραίτητα και μείωση στα έσοδα των επιχειρήσεων αλλά η αύξηση ή μείωση της δαπάνης εξαρτάται απευθείας από την ελαστικότητα ζητήσεως του αγαθού.

Οι τιμές των άλλων αγαθών Οι τιμές των άλλων αγαθών. Η σταυροειδής ελαστικότητα ζητήσεως ενός αγαθού Υ ως προς την τιμή ενός άλλου αγαθού Χ μετρά την ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα του αγαθού Υ σε σχέση με μία δοσμένη ποσοστιαία μεταβολή στην τιμή του αγαθού Χ. εΥΧ = ΔQY/QY/ΔPX/PX = ΔQY/ΔΡΧ × ΡΧ/QY εΥΧ = -∞, Χ και Υ τέλεια συμπληρωματικά εΥΧ <0, Χ και Υ συμπληρωματικά εΥΧ = 0, Χ και Υ ανεξάρτητα εΥΧ > 0, Χ και Υ υποκατάστατα εΥΧ = +∞ Χ και Υ τέλεια υποκατάστατα

To εισόδημα του καταναλωτή Η καμπύλη Engel μας δείχνει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ του εισοδήματος του καταναλωτή και της ποσότητας που ζητά να καταναλώσει αυτός από ένα αγαθό. Τη συμπεριφορά της ζητήσεως ενός αγαθού ως προς το εισόδημα του καταναλωτή μπορούμε να τη συνδέσουμε με την ελαστικότητα εισοδήματος του αγαθού αυτού. ε = ΔΧ/Χ/ΔΜ/Μ

Ελαστικότητα ζητήσεως ενός αγαθού ως προς το εισόδημα ονομάζεται ο συντελεστής που μετρά το βαθμό αντιδράσεως της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού ως προς μία δοσμένη μεταβολή στο εισόδημα του καταναλωτή (με την προϋπόθεση ότι οι τιμές των άλλων αγαθών παραμένουν σταθερές) και καθορίζεται ως ο λόγος της ποσοστιαίας μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα του αγαθού δια της ποσοστιαίας μεταβολής στο εισόδημα του καταναλωτή. ε>0, τότε Χ ανώτερο Ε<0, τότε Χ κατώτερο Μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα. Μεταβολή στη ζήτηση.

Μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα Μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα. Μεταβάλλεται η τιμή, μετακίνηση πάνω στην καμπύλη ζήτησης. Μεταβολή στη ζήτηση. Μετατόπιση της καμπύλης λόγω μεταβολών μεταβλητών που δεν περιλαμβάνονται στο σχεδιάγραμμα (τιμές άλλων αγαθών εισόδημα). Οι προτιμήσεις είναι ποιοτική μεταβλητή.