ÒªÐªË Á¯ÐÈÉÍ ¯Ð ÒÀÐÈÀ ЭРҮҮЛ ХҮНС БОЛОХ НЬ ÒªÐªË Á¯ÐÈÉÍ ¯Ð ÒÀÐÈÀ ЭРҮҮЛ ХҮНС БОЛОХ НЬ ØÓÒÈÑ, ÕÈÁÑ-ûí áàãø Ý.Ýíõöýöýã Дэд проф. Доктор Ph.D Я.Алтанцэцэг

¯Ð ÒÀÐÈÀà կÍÑÝÍÄ ÀØÈÃËÀÕ ЧÈÃËÝË ¯Ð ÒÀÐÈÀà կÍÑÝÍÄ ÀØÈÃËÀÕ ЧÈÃËÝË Òýýðýìäýí ãóðèë ¿éëäâýðëýõ Õàëüñëàæ áóäàà ¿éëäâýðëýõ Òàðèàíû õàëüñ, á¿ðõ¿¿ë, ¿ð õºâðºëèéã õ¿íñýíä àøèãëàõ (õ¿íñíèé õèâýã, ¿ð õºâðºë) Óðãàìëûí òîñ ¿éëäâýðëýõ Õººñºíöºð á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ Õàâòãàéëñàí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõ ªã뺺íèé çóóø

ÀЧ ÕÎËÁÎÃÄÎË Í¿¿ðñ óñíû үндсэн ýõ ¿¿ñâýð Ýðäýñ, àìèíäýìèéí ýõ ¿¿ñâýð Ýðäýñ, àìèíäýìèéí ýõ ¿¿ñâýð ìàãíè, êàëüöè, êàëè, õðîì  òºðëèéí áîëîí Å, Ð àìèíäýì Ýñëýãèéí ¿íäñýí ýõ ¿¿ñâýð Õîîë áîëîâñðóóëàõ ýðõòýí áîëîí ç¿ðõ ñóäàñíû ºâчíººñ óðüäчèëаí ñýðãèéëýõ àч õîëáîãäîëòîé ýë áîäèñûã õ¿í çîíõèëîí ¿ð òàðèàíààñ àâíà

ÃÓÐÈËÛÍ ÇÎÐÈÓËÀËÒ Тàëõ, òàëõàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé Жèãíýëòèéí ãóðèëàí á¿òýýãäýõ¿¿íèé Үíäýñíèé áîëîí чàíàëãûí ãóðèëàí á¿òýýãäýõ¿¿í Ãîéìîíãèéí гэх мэт

ÕªÕ ÒÀÐÈÀÍÛ ÃÓÐÈË Á¿ä¿¿í øèðõýãò Øèðõýãò ÕªÕ ÒÀÐÈÀÍÛ ÃÓÐÈË Á¿ä¿¿í øèðõýãò Øèðõýãò Íàðèéí øèðõýãò гурил үйлдвэрлэнэ Уураг, нүүрс ус, тосноос гадна В болон Е төрлийн аминдэм, магни, цайр, фосфор, төмөр, селен зэрэг эрдэс бодисын найдвартай эх үүсвэр -глюкан (1-2%) агуулах тул цусны холестериний агууламжийг бууруулж, зүрхний титэм судасны эмгэгээс сэргийлэх үйлчилгээтэй нь эмнэл зүйн судалгаагаар нотлогдсон

ÀÐÂÀÉ Арвайн гурил, хөц будаа тэжээллэг чанар өндөртэй хүний биед шингэц сайтай бүтээгдэхүүн Эслэг, эрдэс бодис болон олейны, линолены зэрэг ханаагүй тосны хүчлийг ихээр агуулах учраас эмчилгээ, сувилалын өвөрмөц чанартай Хөц будаанд уусамхай эслэг болох -глюкан харьцангуй ихээр орших (3-11%) тул цусны холестериний агууламжийг бууруулах болон зүрхний титэм судасны эмгэгийн үед бие махбодид эерэг ач холбогдолтой

ÕÎØÓÓ ÒÀÐÈÀ Цардуулыг харьцангуй бага, харин эслэг, түүний дотор уусамхай эслэг (β-глюканы) их агуулна Өөрөөр хэлбэл цардуул, хүнсний эслэгийг зохистой харьцаагаар агуулсан залаат таримал тул эмчилгээ, сувиллын хүнсэнд илүү тохиромжтой. -глюканы хэмжээ 3-7% бөгөөд түүний 75 орчим хувь нь үрийн эндосперм ба эсийн хананд тархан байрлана Òîñ àãóóëàìæààðàà (4-11%) çàëààò ¿ð òàðèà áîëîí áóäààíû òºðëèéã òýðã¿¿ëíý Àìèíäýì Â1, Â2, Â4, Ê, Êàëè, ôîñôîð, òºìºð, ìàãíè, èîäûí ýõ ¿¿ñâýð áîëíî

ÃÓÐÂÀËÆÈÍ ТАРИАНЫ ÕÝÐÝÃËÝÝ ÃÓÐÂÀËÆÈÍ ТАРИАНЫ ÕÝÐÝÃËÝÝ Áóäàà, ãóðèë, òàëõ, æèãíýìýã, ãîéìîí ¿éëäâýðëýëä áîëîí òýæýýëèéí çîðèóëàëòààð àøèãëàíà Áèå îðãàíèçìä õÿëáàðõàí øèìýãäýíý Ãóðâàëæèí òàðèàíû ãóðèë íü áóóäàéí ãóðèëòàé õàðüöóóëàõàä óóðàã, óóñàìòãàé ýñëýã, ëèïèäýýð áàÿëàã Òàðõèíû ñóäàñ õàòóóðàõ, ÷èõðèéí øèæèí, õýò òàðãàëàëò çýðýã ºâ÷èí ¿¿ñýõ ìàãàäëàë áóóðíà Ñ àìèíäýìòýé õàì áàéäëààð çàðèì òºðëèéí õàëäâàðò áîëîí ¿å ìºчíèé ºâчèí, öóñíû äàðàëò èõñýõ, öàöðàãûí õîðäëîãûí ¿åä õýðýãëýíý

ÁÎà ÒÀÐÈÀÍÛ ÕÝÐÝÃËÝÝ Бóäàà, ãóðèë, ïèâî, äàðñ ¿éëäâýðëýëä àøèãëàíà Бóäàà, ãóðèë, ïèâî, äàðñ ¿éëäâýðëýëä àøèãëàíà Óóðãèéí ýõ áóëàã áºãººä áóóäàé, õîøóó òàðèà, òóòðàãàòàé õàðüöóóëàõàä èõ õýìæýýíèé ëèçèí àãóóëíà Öàéíû íýã àÿãà áîã òàðèà íü óóðãèéí õîíîãèéí õýðýãöýýíèé 20%-èéã õàíãàíà Áîã òàðèà íü Â-ãèéí á¿ëãèéí àìèíäýì, ìàãíè, öàéð, çýñ, òºìðèéí ýõ áóëàã áîëíî Õàðüöàíãóé èõ õýìæýýíèé ìàãíè, öàéð, ðèáîôëàâèí, íèêîòèíû õ¿÷èë àãóóëàõ òóë óëààí õîîëîéí õîðò õàâäàð ôèòàòûã àãóóëàõ òóë á¿ä¿¿í ãýäýñ, õºõíèé õîðò õàâäðààð ºâ÷íèé ýñðýã ¿éë÷èëãýý ¿ç¿¿ëíý

ØÀÐ ÁÓÓÐÖÀÃÛÍ ÕÝÐÝÃËÝÝ Эслэг, флавоноид, фитиний хүчил (1,0-1,5%), сапонин, тосны ханаагүй хүчил болон эрдэс зэрэг зохицуулах үйлчилгээтэй бүрэлдэхүүнийг агуулна Судлаачдын үзэж байгаагаар шар буурцаг нь фенолын нэгдэл (генистеин, дайдзин, дайдзеин, глицитеин г.м) харьцангуй ихээр агуулах бөгөөд энэ нь хорт хавдрын эсрэг үйлчилгээтэй Áóäàà, òîñ, ìàðãàðèí, ñ¿¿, ãóðèë, ÷èõýð, íººø, òýæýýë Тîñ, ñ¿¿, ãóðèë, óóðãèéã нь òºðºë á¿ðèéí ä¿ô¿, áÿñëàã, òàðàã, çóòàí, ñ¿ìñ, óóðãèéí áàÿæóóëàã÷ààð àøèãëàíà Уóðàã íü àìüòíû ãàðàëòàé óóðãèéí á¿òöýä îéðòîæ î÷èõ òóë íîãîîí õîîëòîíû óóðãèéí ¿íäñýí ýõ ¿¿ñâýð áîëíî