ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ «ΦΙΛΟ-ΣΟΦΕΙΝ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΩΣ ΠΕΡΙ ΗΘΙΚΗΣ» Γνωστική περιοχή : Φιλοσοφία Θεματική: Ηθική φιλοσοφία-Οι τρεις βασικές φιλοσοφικές θεωρίες(ωφελιμισμός, καντιανή ηθική , αρετολογική ηθική)- Ηθική στην πράξη
Ήδη από την αρχαιότητα απασχολούσαν τους φιλοσόφους ερωτήματα που έχουν να κάνουν με το σωστό και το λάθος. "Τι πρέπει να πράττουμε και τι όχι;" "Πώς πρέπει να ζουν οι άνθρωποι;" Με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα ερωτήματα εμπλουτίστηκαν με νέα και η ηθική φιλοσοφία αναδείχτηκε σε έναν από τους σημαντικότερους φιλοσοφικούς κλάδους. Μάλιστα, στον 20ο αιώνα τονίστηκε ο πρακτικός χαρακτήρας της ηθικής με την ανάπτυξη των κλάδων της εφαρμοσμένης ηθικής, όπως είναι η βιοηθική, η περιβαλλοντική ηθική, η ηθική των επιχειρήσεων, κ.α. Με αυτό το διδακτικό σενάριο μπορούμε να μάθουμε τις τρεις σημαντικότερες ηθικές θεωρίες και να ανακαλύψουμε τις εφαρμογές που μπορεί να έχουν για την καθημερινή ζωή, με τη χρήση τους για τη λήψη αποφάσεων. -Το σενάριο αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί είτε για τη διδασκαλία του μαθήματος "Αναζήτηση Κριτηρίου Ηθικής Ορθότητας" (Σχολικό Βιβλίο Β΄ Λυκείου: Αρχές Φιλοσοφίας, Συγγραφείς: Στ. Βιρβιδάκης, Β. Καρασμάνης, Χ. Τουρνά) είτε ανεξάρτητα με αυτό, προκειμένου να εξοικειωθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες του λυκείου με κάποιες βασικές αρχές της ηθικής φιλοσοφίας. -
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΕΤΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΑ: Διαφοροποίηση παραδοσιακού μοντέλου διδασκαλίας Χρήση τεχνολογικών υλικών που προάγουν τη διερεύνηση, τον εμπλουτισμό και τον εκσυγχρονισμό της διδακτικής πρακτικής Δημιουργία κατάλληλων μαθησιακών προϋποθέσεων για πρόκληση μαθητικού ενδιαφέροντος Καλλιέργεια συνεργατικού πνεύματος και ευχάριστου κλίματος Απεμπλοκή από αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης Εξοικείωση με την τεχνολογία και ενίσχυση ενεργού μάθησης Δράση σε ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης Δυνατότητα εμπλοκής μέσω των Ν.Τ. σε πλήθος δραστηριοτήτων (αδύνατον προτεχνολογικά) Ουσιαστική εφαρμογή σύγχρονων διδακτικών μεθόδων Κριτική αντιμετώπιση πληροφοριών μεγάλης κλίμακας Αυτενέργεια μαθητών Δημιουργία δομημάτων με προσωπικό νόημα που συμβάλλουν στην εννοιολόγηση Δυνατότητα επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτικού
Γνωστικά–διδακτικά προβλήματα: Ιδιαιτερότητες Φιλοσοφίας(δεν προσφέρει συγκεκριμέμη γνώση ούτε δημιουργεί μορφές, συγκροτείται από θεμελιώδη ερωτήματα , κινείται στο επίπεδο του αφηρημένου, συναντάται και σε άλλες εκφάνσεις του ανθρώπινου πολιτισμού , καταπιάνεται με έννοιες αλλά και τις δημιουργεί) Προβληματισμός για το ρόλο της Φιλοσοφίας σε περίοδο όπου η μόρφωση τείνει να χάσει τον ανθρωπιστικό της χαρακτήρα Ηθική διάσταση Φιλοσοφίας σε καινοφανές πλαίσιο ωθώντας τον άνθρωπο σε στοχασμό και αναστοχασμό Αν και πώς διδάσκεται;(αντίληψη για φύση μάθησης και γνώσης) Ζήτημα διδασκαλίας Φιλοσοφίας σε άλλες χώρες(Γαλλία) Οι απόψεις για δυνατή διδακτική της Φιλοσοφίας διίστανται Επιτακτική ανάγκη μαθητών για γνωστικές και μεταγνωστικές δεξιότητες Ανάγκη ανάπτυξης κριτικής σκέψης Ιδέα τάξης ως κοινότητας έρευνας Ηθική φιλοσοφία αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης καθημερινότητας
ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Εκπαιδευτική βαθμίδα: Γενικό Λύκειο Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα: 15-18 ετών Χρόνος υλοποίησης: δύο δίωρα /εβδομάδα για δύο εβδομάδες(συμπεριλαμβάνεται ο χρόνος αφόρμησης) Χώρος υλοποίησης: Εργαστήριο Πληροφορικής σχολείου Διαρρύθμιση χώρου: δημιουργία πέντε ‘’γωνιών μάθησης’’ στο κέντρο των οποίων θα βρίσκεται ο εκπαιδευτικός που θα κάνει προβολές στο διαδραστικό πίνακα και θα έχει οπτική επαφή με όλους τους μαθητές Προαπαιτούμενες γνώσεις:προπαρασκευαστικές δραστηριότητες για εξοικείωση με το λογισμικό και τους μικρόκοσμους του Αβακίου Βοηθητικά υλικά και εργαλεία: διαδραστικός πίνακας , Η/Υ εργαστηρίου , λογισμικό Αβακίου(μικρόκοσμοι Sus-x και Ταξινομούμε), ψηφιακό υλικό από εκπαιδευτικό , φύλλα εργασίας, σύνδεση στο Διαδίκτυο Κοινωνική ενορχήστρωση: μαθητοκεντρική διδασκαλία , διαμόρφωση μικτών ομάδων(δεξιότητες, κοινωνικοπολιτισμικά κριτήρια), συνεργατική μάθηση Ρόλος εκπαιδευτικού: εμψυχωτικός, διευκολυντικός , καθοδηγητικός , συμβουλευτικός , συντονιστικός
ΣΤΟΧΟΙ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: Α.ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Β.ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: -εξοικείωση με τις τρεις σημαντικότερες ηθικές θεωρίες(ωφελιμισμός , καντιανή ηθική και αρετολογική ηθική) -δυνατότητα διάκρισής τους -συνειδητοποίηση προσωπικής ηθικής ευθύνης και δυνατότητας επιλογής -ενίσχυση επιλογών αναφορικά με διαμόρφωση προσωπικού πλαισίου αξιών -αναγνώριση πρακτικού χαρακτήρα φιλοσοφίας Β.ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: -Καλλιέργεια δεξιοτήτων ορθής και δημιουργικής αξιοποίησης τεχνολογικών εργαλείων -Εξοικείωση με χρήση διαδικτυακών και άλλων ειδών ψηφιακών πόρων -Εξάσκηση στη χρήση εκπαιδευτικών λογισμικών ανοικτού χαρακτήρα μέσω αλληλεπίδρασης Γ.ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: -εξοικείωση με ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες -ανάπτυξη συνεργατικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων -ενίσχυση ενσυναίσθησης μέσω ελεύθερης έκφρασης απόψεων και λήψης πρωτοβουλιών
ΦΑΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1η φάση δραστηριοτήτων(φάση αφόρμησης): προβολή αποσπασμάτων από ταινία MATCH POINT του Woody Allen , ως ζωντανό παράδειγμα αναφορικά με την αναζήτηση κριτηρίου ηθικής ορθότητας .Οι μαθητές θα συμπληρώσουν τα δύο φύλλα εργασίας διαφορετικού περιεχομένου που τους έχουν δοθεί από τον διδάσκοντα σε διαφορετικές χρονικές στιγμές , ενώ θα ακολουθήσει συζήτηση πάνω σε ζητήματα και ερωτήματα που προκύπτουν τόσο από την ταινία όσο και από τα φύλλα εργασίας. Θα δοθεί έμφαση στην διευκρίνιση συγκεκριμένων φιλοσοφικών εννοιών 2η φάση δραστηριοτήτων : οι μαθητές έχοντας εισαχθεί στη θεματική του σεναρίου , ενθαρρύνονται να διερευνήσουν και να ανακαλύψουν μέσα από το υλικό που τους έχει δοθεί (κείμενα, videos,ερωτήσεις πολλαπλής ,σκίτσα)αλλά και από την αναζήτηση στο Διαδίκτυο τις σημαντικότερες ηθικές θεωρίες. Ακολούθως έχοντας διακρίνει αυτά τα τρία είδη και τα χαρακτηριστικά τους παροτρύνονται να σχεδιάσουν στο ‘’Ταξινομούμε ‘’ μια βάση δεδομένων με τα βασικά χαρακτηριστικά των τριών θεωριών , τους εκπροσώπους τους και οπτικοακουστικό υλικό της επιθυμίας τους εν είδη ψηφιακού φιλοσοφικού λήμματος
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ: 3η φάση: οι μαθητές αναλαμβάνουν ρόλο σχεδιαστή παιχνιδιού για τους συμμαθητές τους. Κάθε ομάδα θα σχεδιάσει στο SUS-X από μία πολιτεία αντιπροσωπευτική των τριών θεωριών , μεταβάλλοντας τις συνθήκες τερματισμού και τη βαθμολογία των σημείων επισκεψιμότητας του παιχνιδιού αναλόγως. Αρχικά θα περιγράφεται ένα πρόβλημα-ζήτημα και ο παίκτης αναλόγως ποια θεωρία αντιπροσωπεύει θα πρέπει να επιλέξει το κατάλληλο σημείο επισκεψιμότητας. Στις δύο λάθος επιλογές το παιχνίδι θα τερματίζεται .Οι δύο υπολοιπόμενες ομάδες που δεν αντιστοιχούν σε θεωρία θα δημιουργήσουν δύο άλλες πολιτείες , μία χωρίς ηθικούς περιορισμούς και μία όπου ο παίκτης θα καλείται να προτείνει ένα εναλλακτικό σημείο επισκεψιμότητας ως επίλυση του ζητήματος 4η φάση: διεξαγωγή αγώνων επιχειρηματολογίας με συμμετοχή όλων των ομάδων .Η θεματική θα αφορμάται από διάφορα ηθικά σύγχρονα ζητήματα, κάθε ομάδα θα εκπροσωπείται από ένα άτομο στην κριτική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν και καθηγητές άλλων ειδικοτήτων. Νικήτρια αναδεικνύεται η ομάδα που διαχειρίζεται καλύτερα το λόγο ,το χρόνο αλλά και τα επιχειρήματα της ασχέτως αν ανήκει στο Λόγο ή στον Αντίλογο.
Πιθανές επεκτάσεις δραστηριοτήτων: Διαφοροποίηση εκπαιδευτικής βαθμίδας Διδασκαλία στα πλαίσια του μαθήματος της Έκθεσης (θεματική που αφορά ηθικά ζητήματα) Προέκταση 4ης φάσης:διεξαγωγή ευρείας κλίμακας αγώνων διαδικτυακά με συμμετοχή μαθητών και από άλλα σχολεία Διαφοροποίηση ρόλων εκπαιδευτικού /διδασκομένων Διαφοροποίηση τρόπου αξιολόγησης( αυστηρήέμφαση σε γνωστικές δεξιότητες)
Βιβλιογραφία: ΕΛΛΗΝΙΚΗ: 7.Βιβλιογραφία: ΕΛΛΗΝΙΚΗ: Αντωνοπούλου-Τρεχλή, Ζωή (2014). Object-based Inquiry ή η Δύναμη των αντικει- μένων», Πρακτικά του 7ου Επιστημονικού Συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης «Ποια γνώση έχει την πιο μεγάλη αξία;», Πάτρα, 2014, e-book. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015, από: http://eriande-elemedu.e- millescreations.com/art/uploads/theoritikes_all.pdf. ––– (2013). Όταν η Φιλοσοφία συναντάει την Παιδαγωγική. Πρακτικά του 1ου Πα- νελλήνιου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων, 187-194. Βέικος, Θ. (1983). Προλεγόμενα στη φιλοσοφία. Αθήνα: Θεμέλιο. Βενετή, Μ. (2001). Η διδασκαλία της φιλοσοφίας. Αθήνα: Παπαδήμας. Βερτσέτης, Α. (2003). Διδακτική, Γενική Διδακτική. τ. Α΄, Αθήνα: Ε΄ έκδοση Βιρβιδάκης, Στ. (2015). Ποίηση και/ως φιλοσοφία. Ποιητική, 15. ––– (2010). Η χρησιμοποίηση του κινηματογράφου κατά τη διδασκαλία της φιλο- σοφίας. Ανακοίνωση στο 1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο της Πανελλήνιας ´Ενωσης Εκ- παιδευτικών πολιτιστικών θεμάτων. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015 από: http://www.pi-schools.gr ––– (2009, Μάρτιος). Ο ηθικός σκεπτικισμός του Woody Allen από το Απιστίες και Αμαρτίες στο Matchpoint. Cogito, 9, 26-32 . ––– (2008, Νοέμβριος). Προτάσεις διδακτικής για το νέο βιβλίο φιλοσοφίας της Β΄ Λυκείου. Celestia, 1, 73-77. ––– (2005, Ιούλιος). Φιλοσοφία και/ή ως Λογοτεχνία: παραλλαγές. Cogito, 3, 88-90. Δημητράκος, Γ. (1993). Η φιλοσοφία στη μέση εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg. Ζωγραφίδης, Γ. (2002). Το μάθημα της φιλοσοφίας στη μέση εκπαίδευση. Θαλλώ, 13, 113-134. Κουτσούκος, A. και Ζ. Σμυρναίου, (2007), Γνωστική Ψυχολογία και Διδακτική: Η συμβολή του Jean Piaget στη σύγχρονη παιδαγωγική και διδακτική σκέψη, εκδόσεις Ηρόδοτος, Αθήνα. Κυνηγός, Χ. (2007). Το μάθημα της διερεύνησης, Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Ψηφιακών Τεχνολογιών για τη διδακτική των Μαθηματικών. Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα Κωβαίος, Κ. (2002). Φιλοσοφία και Κινηματογράφος. Αθήνα: Καρδαμίτσα. Κωβαίος, Κ. (2011). Κατάλογος ταινιών με φιλοσοφικές λαβές. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015 από: http://www.pi-schools.gr. Μακρή, Α., Αράπογλου, Α, Φράγκου, Ο, & Κυνηγός, Χ. (2006 Οκτώβριος). Ο σχεδιασμός πλαισίων εκπαιδευτικών σεναρίων ως διαδικασία αναστοχασμού κατά την επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Στο Β. Δαγδιλέλης, & Δ. Ψύλλος (εκδ.), Πρακτικά του 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΕΤΠΕ. - Οι τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, 10-17. Θεσσαλονίκη. Ματσαγγούρας, Η. (2011). Η καινοτομία των ερευνητικών εργασιών στο νέο λύκειο - Βιβλίο εκπαιδευτικού. Αθήνα: Οργανισμός εκδόσεων διδακτικών βιβλίων Μιχαλοπούλου-Βέϊκου, Χρ. (1994). Ποιος φοβάται τη Φιλοσοφία;. Νέα Παιδεία, 72. Μοσχονάς, Σπ. (2007, Νοέμβριος-Δεκέμβριος). Το μάθημα της φιλοσοφίας και η πε- ριπέτεια του βιβλίου του. Φιλοσοφία και Παιδεία, 44-45. Μοσχονάς Σπ. (1993). Τα φιλοσοφικά μαθήματα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Αθήνα. Μπαγιόνας, Α. (1981). Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας στη Μέση Εκπαίδευση. Λόγος και Πράξη, τόμος Γ΄. Σταμουλάκης, Ι. (2015). Οδηγίες για την εκπόνηση μελετών εξειδίκευσης των γενικών προδιαγραφών στις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015 από τη πλατφόρμα τηλεσυνεργασίας «Αίσωπος». Παπακωνσταντίνου, Γ. (2008). Εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαιδευτική μονάδα: ο ρόλος του διευθυντή. Στο Οδηγός Επιμόρφωσης, Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Αγωγή. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ. Ανακτήθηκε Ράπτης, Α. και Ράπτη, Α. (2007). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας, Ολική Προσέγγιση. Τόμος Α’, Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών. Ράπτης, Α. και Ράπτη, Α. (2006). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας, Παιδαγωγικές Δραστηριότητες, Τόμος Β’, Αθήνα: Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ: Ackermann, E., (2001), “Piaget’s constructivism, Papert’s constructionism: What’s the difference”, Future of learning group publication, 5(3): 438 Bruner, J.S., (1961), The act of discovery, Harvard Educational Review, τόμ. 31, σελ. 21-32. Deleuze, G., & Guattari, F. (2004). Τι είναι η φιλοσοφία;. Μετάφραση: Στ. Μανδηλα- ρά. Αθήνα: Καλέντης. Edwards, L.D., (1995), “Microworlds as representations”, in Computers and exploratory learning, Springer Berlin Heidelberg, σελ. 127-154. Hoyles, C., Noss, R. and R. Adamson, (2002), “Rethinking the microworld idea”, Journal of educational computing research, 27(1): 29-53. Kafai, Y.B. and M. Resnick, (επιμ.), (1996), Constructionism in practice: Designing, thinking, and learning in a digital world, Routledge Kynigos, C., (2007), “Half-Baked Logo Microworlds as Boundary Objects in Integrated Design”, Informatics in Education, Institute of Mathematics and Informatics, Vilnius, 6(2): 1–24. Kynigos, C., Argyris, M. (2004), Teacher Beliefs and Practices Formed During an Innovation with Computer-based Exploratory Mathematics in the Classroom, Teachers and Teaching: theory and practice, Carfax Pubs, Taylor and Francis Group, 10(3), 247-273. Kynigos, C. (2003), Teacher Education and the Teaching Profession, in Learning and Teaching in the Communication Society, Theme 1 – Teacher Training and the Role of Teaching in the Communication Society, CD-ESR-GT2 (2003) 1, Council of Europe, 35-59. Lipman M. (1988). Philosophy goes to school. Φιλαδέλφεια: Temple UP. ––– (2006). Η σκέψη στην εκπαίδευση. Επιμέλεια: Βάσω Παππή. Μετάφραση: Γιώργος Σαλαμάς. Αθήνα: Πατάκης. Papert, S. and I. Harel, (1991), “Situating constructionism”, Constructionism, 36: 1-11. Papert, S., (1980), Mindstorms. Harvester Press. Sternberg, R. J. (1985): Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. New York: Cambridge University Press. Unesco (2007). Philosophy. A School of Freedom. Teaching Philosphy an Learning to Philosophize. Status and Prospects. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015 από: http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001541/154173e.pdf. Vergnaud, G., (1987, July), “About constructivism”, in: Proceedings of the Eleventh International Conference for the Psychology of Mathematics Education, σελ. 42-55. Vygotsky, L.S., (1978), Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes, Mass. Harvard University Press, Cambridge. Vygotsky, L.S., (1986). Thought and language Βιβλιογραφία: ΕΛΛΗΝΙΚΗ: Αντωνοπούλου-Τρεχλή, Ζωή (2014). Object-based Inquiry ή η Δύναμη των αντικει- μένων», Πρακτικά του 7ου Επιστημονικού Συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης «Ποια γνώση έχει την πιο μεγάλη αξία;», Πάτρα, 2014, e-book. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015, από: http://eriande-elemedu.e- millescreations.com/art/uploads/theoritikes_all.pdf. ––– (2013). Όταν η Φιλοσοφία συναντάει την Παιδαγωγική. Πρακτικά του 1ου Πα- νελλήνιου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων, 187-194. Βέικος, Θ. (1983). Προλεγόμενα στη φιλοσοφία. Αθήνα: Θεμέλιο. Βενετή, Μ. (2001). Η διδασκαλία της φιλοσοφίας. Αθήνα: Παπαδήμας. Βερτσέτης, Α. (2003). Διδακτική, Γενική Διδακτική. τ. Α΄, Αθήνα: Ε΄ έκδοση Βιρβιδάκης, Στ. (2015). Ποίηση και/ως φιλοσοφία. Ποιητική, 15. ––– (2010). Η χρησιμοποίηση του κινηματογράφου κατά τη διδασκαλία της φιλο- σοφίας. Ανακοίνωση στο 1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο της Πανελλήνιας ´Ενωσης Εκ- παιδευτικών πολιτιστικών θεμάτων. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015 από: http://www.pi-schools.gr
––– (2009, Μάρτιος). Ο ηθικός σκεπτικισμός του Woody Allen από το Απιστίες και Αμαρτίες στο Matchpoint. Cogito, 9, 26-32 . ––– (2008, Νοέμβριος). Προτάσεις διδακτικής για το νέο βιβλίο φιλοσοφίας της Β΄ Λυκείου. Celestia, 1, 73-77. ––– (2005, Ιούλιος). Φιλοσοφία και/ή ως Λογοτεχνία: παραλλαγές. Cogito, 3, 88-90. Δημητράκος, Γ. (1993). Η φιλοσοφία στη μέση εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg. Ζωγραφίδης, Γ. (2002). Το μάθημα της φιλοσοφίας στη μέση εκπαίδευση. Θαλλώ, 13, 113-134. Κουτσούκος, A. και Ζ. Σμυρναίου, (2007), Γνωστική Ψυχολογία και Διδακτική: Η συμβολή του Jean Piaget στη σύγχρονη παιδαγωγική και διδακτική σκέψη, εκδόσεις Ηρόδοτος, Αθήνα.
Κυνηγός, Χ. (2007). Το μάθημα της διερεύνησης, Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Ψηφιακών Τεχνολογιών για τη διδακτική των Μαθηματικών. Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα Μακρή, Α., Αράπογλου, Α, Φράγκου, Ο, & Κυνηγός, Χ. (2006 Οκτώβριος). Ο σχεδιασμός πλαισίων εκπαιδευτικών σεναρίων ως διαδικασία αναστοχασμού κατά την επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Στο Β. Δαγδιλέλης, & Δ. Ψύλλος (εκδ.), Πρακτικά του 5ου Πανελληνίου Συνεδρίου ΕΤΠΕ. - Οι τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση, 10-17. Θεσσαλονίκη
Ματσαγγούρας, Η. (2011). Η καινοτομία των ερευνητικών εργασιών στο νέο λύκειο - Βιβλίο εκπαιδευτικού. Αθήνα: Οργανισμός εκδόσεων διδακτικών βιβλίων Μιχαλοπούλου-Βέϊκου, Χρ. (1994). Ποιος φοβάται τη Φιλοσοφία;. Νέα Παιδεία, 72. Μοσχονάς, Σπ. (2007, Νοέμβριος-Δεκέμβριος). Το μάθημα της φιλοσοφίας και η πε- ριπέτεια του βιβλίου του. Φιλοσοφία και Παιδεία, 44-45. Μοσχονάς Σπ. (1993). Τα φιλοσοφικά μαθήματα στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Αθήνα. Μπαγιόνας, Α. (1981). Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας στη Μέση Εκπαίδευση. Λόγος και Πράξη, τόμος Γ΄.
Σας ευχαριστώ!