Διδάσκων Καθηγητής: Γεώργιος Κουρτέσας E-mail: arkour@tour.teithe.gr Σίνδος 2012 ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΣΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΝΕΜΟΝΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ‘ΕΥΔΟΞΟΣ’ ΣΤΟΥΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΟΣ ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ρίζες της οικονομικής ανάλυσης: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ρίζες της οικονομικής ανάλυσης: Αρχαιότητα: Πλάτων – Αριστοτέλης – Ξενοφών Μεσαίωνα: Προσπάθεια κατανόησης της λειτουργίας του κράτους και του εμπορίου 1776: Adam Smith – με το σύγγραμμα «Ο Πλούτος των Εθνών» Σήμερα: α) Διερεύνηση και κατανόηση της λειτουργίας της οικονομίας β) Αναζήτηση ιδεώδους ή άριστης οικονομικής οργάνωσης ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Μικροοικονομία Μακροοικονομία ερευνά τις οικονομικές αλλαγές ερευνά τις αυξομειώσεις στα νοικοκυριά, των συντελεστών παραγωγής μεμονωμένες επιχειρήσεις, και τις επιπτώσεις τους ατομική ζήτηση και προσφορά σε εθνικό επίπεδο ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΓΝΩΣΗ ΑΓΑΘΑ OIKONOMIKA) ΕΛΕΥΘΕΡΑ (ΦΥΣΙΚΑ) (αέρας, νερό, θάλασσα, φύση) ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΔΙΑΡΚΗ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ( ΙΧ, Η/Υ, κλπ ) (καύσιμα, υπηρεσίες) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ 1)Μερκαντιλισμός (εμποροκρατισμός) 16ος -17ος αιώνας: Συσσώρευση πολύτιμων μετάλλων → αποικιοκρατία → εξωτερικό εμπόριο → ενίσχυση εξαγωγών → περιορισμός εισαγωγών με έντονη παρέμβαση του κράτους 2)Φυσιοκρατία 18ος αιώνας: «Η γεωργία μοναδική πηγή πλούτου. Τρεις κοινωνικές τάξεις: α) Γεωργοί (παραγωγική) β) Στείρα (βιοτεχνίες εμπόριο) γ) διανεμητική (γαιοκτήμονες, εκκλησία, ηγεμόνας) κυκλική ροή των αγαθών, διανομή του εισοδήματος, παρέμβαση του κράτους. 3)Κλασσική Σχολή (1776 – 1871) Adam Smith: Η άριστη κατανομή των πόρων επιτυγχάνεται με τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Η οικονομική μεγέθυνση επιτυγχάνεται με την εξειδίκευση και καταμερισμό της εργασίας εάν υπάρχει υπερπροσφορά αγαθών μόνο παροδική ανισορροπία. Το χρήμα διευκολύνει τις συναλλαγές. Συντελεστές παραγωγής: Γη, Εργασία, Κεφάλαιο. Η τιμή (αξία) των αγαθών καθορίζεται από το κόστος παραγωγής τους. Ο παρεμβατικός ρόλος του κράτους ελαχιστοποιείται (laissez – faire) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 4) Νεοκλασική Σχολή (Marshall, Pareto, etc.) 1871 - . Κυρίως ασχολία η μικροοικονομική με εισαγωγή των εργαλείων – ζήτηση, προσφορά, χρησιμότητα, οριακή παραγωγικότητα. Η συνάθροιση των ατομικών στοιχείων μας εκφράζουν τα μακροοικονομικά μεγέθη. Η τιμή των αγαθών δεν καθορίζεται μόνο από το κόστος παραγωγής τους αλλά και την χρησιμότητά τους. Σε ασταθείς περιπτώσεις (ανισορροπίες προσφοράς – ζήτησης) το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει εξισορροπητικά) 5) Μαρξιστική θεωρία: προσπάθεια εξήγησης της φύσης του κέρδους. Σύγκρουση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων. Η εργασία παράγει αξία αλλά και υπεραξία, όπου υπεραξία είναι ο λόγος της υπεραξίας (δηλαδή της επιπλέον αξίας) προς την πραγματική αξία, την οποία καρπώνεται ο εργοδότης. Η συγκέντρωση των κεφαλαίων σε λίγους (πλουτοκράτες) οδηγούν σε αύξηση της εργατικής τάξης (προλεταριάτο). Σε κάποια χρονική στιγμή τα μέσα παραγωγής περνούν στους εργάτες και εξαφανίζουν την ατομική κεφαλαιοκρατική ιδιοκτησία. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6) Κεϋνσιανή Σχολή, 1736 στο βιβλίο του «Η Γενική Θεωρία της Απασχόλησης του Τόκου και του Χρήματος ανατρέπει τις παγκόσμιες θεωρίες ότι η οικονομία έπρεπε να έρχεται από μόνη της σε θέση ισορροπίας. Η ζήτηση είναι εκείνη που προσδιορίζει το επίπεδο του προϊόντος και το βαθμό απασχόλησης. Οι συντελεστές παραγωγής δεν χρησιμοποιούνται πλήρως με αποτέλεσμα την ανεργία. Μονοπώλια και εργατικά συνδικάτα λειτουργούν ανασταλτικά στην επίτευξη ισορροπίας (δηλ. συστήματος). Το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει ενεργά στην οικονομική λειτουργία με στόχο τη σταθεροποίηση της κοινωνίας. Σε περίοδο ύφεσης → αύξηση δαπανών και μείωση των φόρων → τόνωση της ενεργούς ζήτησης. Σε περίοδο αυξητικών τάσεων της κατανάλωσης → περιορισμός των δαπανών και αύξηση της φορολογίας με στόχο την απότροπή πληθωριστικών τάσεων. 7) Μονεταριστική Σχολή (Milton Friedman) 1) Η αύξηση του χρήματος έχει σαν συνέπεια τον πληθωρισμό, άρα ο πληθωρισμός είναι καθαρά νομισματικό φαινόμενο. Αύξηση της ποσότητας του χρήματος χωρίς αύξηση της παραγωγής οδηγεί σε άνοδο των τιμών → πληθωρισμός. 2) Υπάρχει ένα φυσικό ποσοστό ανεργίας, το οποίο έχει μεταβατικό χαρακτήρα μέχρι να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ της συνολικής προσφοράς και μείωση εργασίας. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 8) Νέα Νεοκλασική Σύνθεση. Προσπαθεί να εξηγήσει τις επιπτώσεις στην οικονομία εξαιτίας της διακύμανσης των προϊόντων και των τιμών αλλά και σε διαταραχές που έχουν σχέση με την προσφορά όπως η παραγωγικότητα, αλλαγή στην φορολογική πολιτική κ.ο.κ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ Κράτος: είναι διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού μόνιμα εγκατεστημένου σε χώρα, που ασκεί αυτοδύναμη εξουσία. Αποτελεί δηλαδή μία οργανωμένη πολιτική οντότητα που κατέχει καθορισμένη γεωγραφική θέση και αντιπροσωπεύει έναν πληθυσμό που δημιουργεί κανόνες(νόμους) και υπακούει σε αυτούς. Το κράτος εισέρχεται στις αγορές προϊόντων (αγαθών και υπηρεσιών) και συντελεστών παραγωγής άλλοτε αγοράζοντας ή πουλώντας προϊόντα ή διαθέτοντας συντελεστές παραγωγής (χρήμα, εγκαταστάσεις κλπ.), άλλοτε ρυθμίζοντας (με νόμους) ως κανόνες της αγοράς (ρυθμίζοντας κατώτερους μισθούς, επεμβένοτνας στις εισαγωγές ξένων προϊόντων, εξαγωγές εθνικών προϊόντων) κλπ. Είναι εμφανής ο κρατικός παρεμβατισμός στην εθνική οικονομία, διαφέρει δε τοπικιστικά αλλά και από χώρα σε χώρα. 20⁰ς αιώνας, το κράτος προνοίας με παροχή δωρεάν υγείας, παιδείας, προνοίας κλπ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ρόλος του κράτους άλλαξε μέσα στον χρόνο, έτσι μέσα στην δεκαετία60-70 σημαντικοί τομείς στην οικονομία (μεταφορές, ενέργεια, επικοινωνίες) ελέγχονται από το κράτος ενώ στις μέρες μα ιδιωτικοποιούνται με το κράτος σε ρόλο επιτηρητή (ελεγκτή) καλής λειτουργίας της αγοράς. Άρα το κράτος επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα διότι: 1) Είναι το ίδιο φορέας οικονομικής δραστηριότητας. 2) Η οικονομική πολιτική που εφαρμόζει επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα (φορολογία κερδών, επιδοτήσεις κλπ) έχει επεμβατικό ρόλο. α) Ασκεί ελέγχους στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών. β) Μπορεί και μονοπωλεί διάφορους κλάδους (παρελθόν στην χώρα μας σπίρτα, αλάτι, αερομεταφορείς, σιδηρόδρομος). γ) Ασκεί έλεγχο και επιβάλλει κανόνες σε διάφορες επιμέρους αγορές (π.χ. ωράριο λειτουργίας καταστημάτων, υγειονομικοί έλεγχοι, ποσοστό απολύσεων). δ) Επηρεάζει το τραπεζικό σύστημα αφού διαθέτει μετοχές στις τράπεζες (παλαιότερα την πλειοψηφία), φαινόμενο που βαίνει μειούμενο. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΕΛΕΙΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΚΡΑΤΟΣ Σύμφωνα με την άποψη αυτή σκοπός του κράτους είναι να κατοχυρώνει τον τέλειο ανταγωνισμό, ο οποίος λαμβάνει χώρα εφόσον: α) Οι αγοραστές και οι πωλητές είναι τόσοι πολλοί ώστε από μόνοι τους να επηρεάζουν τη ζήτηση και την προσφορά. β) Καταναλωτές και παραγωγοί έχουν άμεση και κυρίως πλήρη πληροφόρηση για τη χρήση και χρησιμότητα των αγαθών, του κόστους παραγωγής της ποσότητας κοκ. γ) τα αγαθά είναι ομοιογενή δηλαδή δεν διαφέρουν από παραγωγό σε παραγωγό δ) δυνατότητα εισόδου – εξόδου των επιχειρήσεων στην οικονομία ε) απρόσκοπτη διακίνηση των συντελεστών παραγωγής ζ) ορθολογική συμπεριφορά καταναλωτών και παραγωγών με τους μεν πρώτους να επιζητούν τη μεγιστοποίηση της ευημερίας τους οι δε δεύτεροι τη μεγιστοποίηση των κερδών τους ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο Οικονομικός Ρόλος του Παρεμβατικού Κράτους Επειδή ο ρόλος του οικονομικά ουδέτερου κράτους δεν επαληθεύθηκε (κραχ 1929-30 ΗΠΑ), σημερινή κρίση στην Ευρωζώνη κλπ ανέδειξαν την αναγκαιότητα εμπλοκής του κράτους στην οικονομία ιδιαίτερα διότι: α) Κάποιοι παραγωγοί ή και αγοραστές διαθέτουν τόσο μεγάλο όγκο συνολικής προσφοράς ή ζήτησης με αποτέλεσμα τη δημιουργία μονοπωλίων, ολιγοπωλίων, ολιγοψωνίων κλπ. Οι καταναλωτές επηρεάζονται από το μάρκετινγκ και ιδιαίτερα από τη διαφήμιση. Τα προϊόντα είναι ετερογενή. Οι παραγωγικοί συντελεστές δεν χαρακτηρίζονται από πλήρη κινητικότητα (π.χ. έδαφος, εργατικό δυναμικό, εργοστάσιο, κοκ) β) αποκλίσεις από την άριστη κατανομή των μέσων παραγωγής. Αδυναμία της αγοράς να εφοδιάσει την κοινωνία με δημόσια αγαθά (π.χ. άμυνα, νόμος και τάξη) μη ανταγωνιστικά ή με δημόσια αγαθά κοινωνικού χαρακτήρα (υγεία, παιδεία, προσόντα, προστασία περιβάλλοντος κοκ) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ γ) άνιση κατανομή του εισοδήματος δεδομένου ότι σύμφωνα με τον Keynes τα μεγαλύτερα σφάλματα της οικονομικής κοινωνίας είναι η αποτυχία της να απαλείψει την ανεργία και να άρει την αυθαίρετη και άνιση διανομή του πλούτου και τω εισοδημάτων. δ) οικονομικές διαταραχές που εκδηλώθηκαν κατά τον 20ο αιώνα (κραχ του 29 στις ΗΠΑ) έδειξαν ότι οι αγορές δεν μπορούν να επανέλθουν από μόνες τους σε κατάσταση ισορροπίας ε) οικονομική υπό-ανάπτυξη: οι λεγόμενες χώρες του τρίτου κόσμου χαρακτηρίζονται από ανεπάρκεια κεφαλαίων (για παραγωγικές επενδύσεις). Αυτό οφείλεται κυρίως στα χαμηλά εισοδήματα των κατοίκων που οδηγούν ανεπαρκείς αποταμιεύσεις (συσσώρευση δυναμικών κεφαλαίων) και κατά συνέπεια σε ανεπάρκεια επενδύσεων. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ζ) Κατανεμητικός ρόλος του κράτους. Μέλημα του κράτους είναι ο εφοδιασμός όλων των κοινωνικών στρωμάτων με δημόσια αγαθά η ρύθμιση της οικονομίας με οικονομίες άλλων χωρών, η διόρθωση (καταπολέμηση) μονοπωλίων και ολιγοπωλίων κοκ. η) Αναδιανεμητικός ρόλος αντικείμενο των οποίων είναι η δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος (υψηλότερος συντελεστής φορολόγησης σε υψηλά εισοδήματα) με σκοπό την ευημερία όλου του κοινωνικού συνόλου θ) Ρυθμιστικός ρόλος: έλεγχοι και περιορισμοί κάποιων οικονομικών παραγόντων για την προστασία και ευημερία άλλων κοινωνικών ομάδων (πχ ωράριο λειτουργίας, έλεγχος λειτουργίας του χρηματιστηρίου κοκ) ι) αναπτυξιακός και σταθεροποιητικός ρόλο. Αφορά στις πολιτικές πρωτοβουλίες για την αποφυγή κοινωνικό-οικονομικών διαταραχών, την ανάπτυξη αποκλεισμένων περιοχών (πχ μεθόρια ζώνη) καταπολέμηση της ανεργίας κοκ κ) ασφαλιστικός ρόλος όπου το κράτος προστατεύει ευπαθείς κοινωνικές ομάδες παρέχοντας υπηρεσίες υγείας, πρόνοιας, επιδόματα ανεργίας, δωρεάν παιδεία, κοκ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο : ΦΟΡΕΙΣ, ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Οικονομική πολιτική είναι η επέμβαση του κράτους στις οικονομικές υποθέσεις με σκοπό την επίτευξη προκαθορισμένων και συγκεκριμένων στόχων. Το άρθρο 106 του Συντάγματος κατοχυρώνει τον κρατικό παρεμβατισμό. Συστατικά στοιχεία της οικονομικής πολιτικής: α) Οι φορείς δηλ. τα όργανα που διαμορφώνουν την οικονομική πολιτική β) Οι σκοποί (στόχοι) της οικονομικής πολιτικής (πχ οικονομική μεγέθυνση, εξάλειψη της ανεργίας, δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος κοκ) γ) Τα εργαλεία δηλαδή τα μέσα που χρησιμοποιούν οι φορείς για να πετύχουν τους προκαθορισμένους στόχους (δημοσιονομική, νομισματική, εισοδηματική πολιτική) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Φορείς Οικονομικής Πολιτικής 1) Κεντρική Διοίκηση (το κράτος δηλ) που περιλαμβάνει την Κυβέρνηση, τη Βουλή και τα Υπουργεία 2) ΟΤΑ 3) Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΓΑ, κα) 4) ΝΠΔΔ (Πανεπιστήμια, ΤΕΙ, Νοσοκομεία) 5) ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, κα), οι οποίες δεν υπάγονται στη γενική κυβέρνηση (έχουν δηλαδή μερική αυτονομία αποφάσεων) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΛΛΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 1) Το κοινοβούλιο, το οποίο με τις αποφάσεις του (νόμους) επηρεάζει την οικονομική πολιτική 2) Οργανωμένες ομάδες συμφερόντων ή ομάδες πίεσης (συνεταιρισμοί, επιμελητήρια, εργατικά συνδικάτα, περιβαλλοντικές οργανώσεις) 3) Υπερεθνικοί οργανισμοί (πχ η Ευρωπαϊκή Ένωση) ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 1) Οικονομική μεγέθυνση → αύξηση του ΑΕΠ, βελτίωση των βιοτικών επιπέδων 2) Πλήρης απασχόληση δηλαδή καταπολέμηση και εξάλειψη της ανεργίας 3) Σταθερότητα του γενικού επιπέδου των τιμών ώστε οι τιμές να μην έχουν ανοδική (πληθωρισμός) ή πτωτική πορεία (αντιπληθωρισμός) 4) Δημοσιονομική σταθερότητα που σημαίνει τα έσοδα να είναι περίπου ισοδύναμα με τα έξοδα του κράτους, το δε δημόσιο χρέος να είναι σχετικά μικρό. 5) Βελτίωση των ισοζυγίων εξωτερικών συναλλαγών δηλαδή εισαγωγές ίσες με τις εξαγωγές. Δανεισμός από το εξωτερικό επιδρά μακροχρόνια αρνητικά οικονομία. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΑ ΜΕΣΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 1) Δημοσιονομική πολιτική συνδέεται με τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους. Τα μεν έσοδα προκύπτουν από άμεσους και έμμεσους φόρους, τα δε έξοδα συνίστανται στις δαπάνες τους κράτους για συντάξεις, επενδύσεις, επιδόματα ανεργίας κοκ. Διακρίνεται σε επεκτατική όπου οι δημόσιες δαπάνες αυξάνονται ή περιοριστική όταν οι δαπάνες μειώνονται και η φορολογία αυξάνει. 2) Νομισματική περιλαμβάνει τα μέσα πολιτικής που έχουν σχέση με νομισματικά και πιστωτικά μεγέθη της χώρας (επιτόκια, υποχρεωτικά διαθέσιμα τραπεζών, δάνεια, κλπ) Διακρίνεται σε χαλαρή (χαμηλά επιτόκια, εύκολη δανειοδότηση) και σφιχτή για να ελεγχθούν πληθωριστικές πιέσεις (υψηλό επιτόκιο, δύσκολη δανειοδότηση) 3) Συναλλαγματική πολιτική. Καθορίζει τη σχέση (το λόγο) του εθνικού νομίσματος προς νομίσματα άλλων κρατών. Η ανατίμηση (δηλ. αύξηση της ανταλλακτικής αξίας) οδηγεί σε αντιπληθωρισμό ή υποτίμηση ή διολίσθηση ενισχύει το διεθνή ανταγωνισμό βελτιώνει το ισοζύγιο πληρωμών (λόγω αυξημένων εξαγωγών) αλλά οδηγεί σε άνοδο του εγχώριου πληθωρισμού και πτώση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών της χώρας στο εξωτερικό ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 4) Εισοδηματική πολιτική συνδέεται με τις αυξήσεις ή μειώσεις μισθών και συντάξεων ιδιωτικών και δημόσιων τομέων. Η αυστηρή (συγκράτηση στις αυξήσεις ή ακόμη και μειώσεις) εφαρμόζεται με σκοπό την άμβλυνση του πληθωρισμού. 5) Άμεσοι έλεγχοι: είναι συνήθως μέτρα μακροχρόνιου χαρακτήρα με στόχο τη σταθεροποίηση των γενικών επιπέδων των τιμών (πχ στα καύσιμα). Έχουν μικρή χρονική διάρκεια διότι έχουν παρενέργειες (δημιουργία μηχανισμών αποφυγής, έντονες αντιδράσεις από ομάδες πίεσης, λαθρεμπόριο, κλπ). 6) Θεσμικές αλλαγές. Όπως αλλαγές στο φορολογικό, το ασφαλιστικό, το νομισματικό τομέα κοκ. Η ένταξη της χώρας μας στην Ε.Ε. να εφαρμόζουν συγκλίνουσες πολιτικές εφαρμόζοντας το σύμφωνο σταθεροποίησης και ανάπτυξης. Η συναλλαγματική πολιτική είναι πλέον αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας όπου με όργανο το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) επιλαμβάνεται συναλλαγματικών προβλημάτων με χώρες εντός της Ευρωζώνης. Η δημοσιονομική και η εισοδηματική πολιτική είναι υπόθεση (αρμοδιότητα) των Εθνικών Κυβερνήσεων. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο: ΕΘΝΙΚΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Στις εθνικές οικονομίες των περισσοτέρων χωρών το ‘’Σύστημα Εθνικών Λογαριασμών’’ παρακολουθεί και παρέχει πληροφορίες για το μέγεθος ομαδοποιημένων μακροοικονομικών μεταβλητών. Τα μακροοικονομικά μεγέθη ονομάζονται και εθνολογιστικά μεγέθη και εκφράζονται σε τρέχουσες τιμές, σε σταθερές τιμές προηγούμενου έτους και σε σταθερές τιμές ενός έτους βάσης. ΔΕΙΚΤΕΣ α) Δείκτης αξίας δείχνει μεταβολή ενός μεγέθους σε τρέχουσες τιμές (value Index). β) Δείκτης όγκου δείχνει μεταβολή ενός μεγέθους σε σταθερές τιμές (volume index). γ) Δείκτης τιμών: είναι ο λόγος του δείκτη αξίας προς τον δείκτη όγκου. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΒΑΣΙΚΑ ΕΘΝΟΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 1) ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν). Είναι το σύνολο της αξίας των τελικών προϊόντων (υλικών αγαθών και υπηρεσιών) που παρήχθησαν εντός της επικράτειας της χώρας κατά την διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου (συνήθως έτους). 2) Ιδιωτική κατανάλωση είναι το σύνολο των δαπανών των ιδιωτών για αγορά αγαθών και υπηρεσιών για ικανοποίηση προσωπικών αναγκών. 3) Δημόσια κατανάλωση είναι το σύνολο των δαπανών του δημοσίου (δηλ. του κράτους) για την αγορά επίσης υλικών αγαθών και υπηρεσιών ( συντάξεις, άμυνα, παιδεία, υγεία κλπ). 4) Ακαθάριστες δαπάνες παγίου κεφαλαίου: είναι τα αγαθά που παράγονται για την χρήση στην παραγωγική διαδικασία διαρκείας μεγαλύτερης του ενός έτους ( όχι τα διαρκή και οι δαπάνες για την άμυνα). 5) Αυξομειώσεις αποθεμάτων (είναι η διαφοροποίηση θετική ή αρνητική) στην διάρκεια ενός έτους. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6) Εισαγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Είναι η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που αγοράστηκαν από τους μόνιμους κατοίκους της χώρας από το εξωτερικό. Η καταγραφή των εισαγόμενων υλικών γίνεται στα τελωνεία των Υπηρεσιών με την πληρωμή τους στην Τράπεζα. 7) Εξαγωγές το αντίστροφο των εισαγωγών 8) Καθαρό εισόδημα από την αλλοδαπή. Ισούται με τις αμοιβές των μονίμων κατοίκων της χώρας στο εξωτερικό μείον τις αμοιβές στη χώρα των μη μονίμων κατοίκων. 9) Αποσβέσεις είναι η απώλεια (μερική) των παγίων κεφαλαίων λόγω φθοράς, χρήσης ή απαξίωσης σε μία χρονική περίοδο. 10) Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας είναι οι μισθοί που καταβάλλονται από τους εργοδότες στους εργαζομένους 11) Πρόσοδοι περιουσίας και επιχειρηματικής δράσης ιδιωτών είναι το εισόδημα των επιχειρηματιών από τις επιχειρήσεις και των ελεύθερων επαγγελματιών, των ιδιοκτητών ακίνητης περιουσίας, των καταθετών κοκ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 12) Επιδοτήσεις είναι οι ενισχύσεις των εντός της χώρας επιχειρηματικών μονάδων από το Δημόσιο. 13) Τρέχουσες μεταβιβάσεις του Δημοσίου σε ιδιώτες (παροχές ανεργίας, ασθενείας, πολεμικές συντάξεις) κοκ 14) Τόκοι δημοσίου χρέους. Είναι τα ποσά (τόκοι) που πληρώνει το Δημόσιο για τα δάνειά του. 15) Άμεσοι φόροι: είναι οι υποχρεωτικές κρατήσεις υπέρ του Δημοσίου στο εισόδημα από εργασία, περιουσία και επιχειρηματική δράση. 16) Έμμεσοι φόροι: είναι υποχρεωτικές κρατήσεις που γίνονται από τρίτους και αποδίδονται στο Δημόσιο (φόροι καυσίμων, καπνού) κλπ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 5. ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1) Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος: παρέχει στοιχεία που καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα της οικονομίας. 2) Τράπεζα της Ελλάδος: παρέχει στοιχεία που αφορούν α) το Χρηματοπιστωτικό Τομέα (καταθέσεις, χρεόγραφα, κοκ το δούναι και λαβείν της Γενικής Κυβέρνησης β) Εξωτερικό Τομέα: Ισοζύγιο πληρωμών, τα ανταλλαγματικά διαθέσιμα, εξωτερικό χρέος κοκ 3) Γενικό Λογιστήριο του Κράτους: είναι υπεύθυνο για τους λογαριασμούς του Δημοσιονομικού Τομέα, των εσόδων – εξόδων της Κεντρικής Κυβέρνησης καθώς και του συνολικού τους χρέους σε νόμισμα και διάρκεια πληρωμής 4) Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρουσιάζει τα ποσά που διατίθενται για την κοινωνική προστασία, ασφάλιση, υγεία και πρόνοια των πολιτών. 5) ΟΑΕΔ: Καταγράφει το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό (κατά κλάδο) και το ποσοστό ανεργίας. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 2. ΙΔΙΩΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ α) Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) β) Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) γ) ICAP 3. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΦΟΡΕΙΣ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Eurostat, ΟΟΣΑ) τα οποία είναι θεσμικά όργανα αλλά και ιδιωτικοί οργανισμοί όπως Moody’s, Morgan – Stanley κλπ. 4. Φορείς Διεξαγωγής Οικονομικών Προβλέψεων Το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών είναι ο επίσημος φορέας των εθνικών προβλέψεων στο εσωτερικό και τους διεθνείς οργανισμούς. Οι προβλέψεις δημοσιοποιούνται στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού, στην Εξαμηνιαία Έκθεση και στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 6. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ – ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΣΗ Κατανάλωση είναι η δαπάνη των ιδιωτών και του Δημοσίου σε μία χρονική περίοδο για την αγορά υλικών αγαθών και υπηρεσιών. Υλικά Αγαθά Διαρκή Μη Διαρκή Υπηρεσίες Ιδιωτική Αποταμίευση είναι το ποσό του εισοδήματος που απομένει στους ιδιώτες μετά την αφαίρεση της κατανάλωσης και των φόρων που πληρώνουν. Δημόσια Αποταμίευση είναι η θετική διαφορά μεταξύ δημόσιων εσόδων και δημοσίων δαπανών. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Μέση Ροπή για Κατανάλωση είναι το ποσοστό του εισοδήματος που δαπανάται για κατανάλωση. Οριακή Ροπή για Κατανάλωση είναι ο λόγος της μεταβολής της κατανάλωσης προς τη μεταβολή του διαθέσιμου εισοδήματος Μέση Ροπή προς Αποταμίευση είναι το ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος που αποταμιεύεται Οριακή Ροπή προς Αποταμίευση είναι ο λόγος της αποταμίευσης προς τη μεταβολή τους εισοδήματος ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ α) Keynes: Η κατανάλωση εξαρτάται από το διαθέσιμο εισόδημα, τους τρόπους διανομής του, τις αποταμιευτικές του συνήθειες κοκ β) Brady και Friedman: Η κατανάλωση δεν εξαρτάται από μόνο από το διαθέσιμο εισόδημα αλλά και από ύψος των εισοδημάτων των άλλων. γ) Modigliani και Blumberg: Η θεωρία της υπόθεσης του κύκλου ζωής κατά την οποία η κατανάλωση επηρεάζεται από την ηλικία του καταναλωτή (νέος → υψηλή κατανάλωση για αγορές σπιτιών, αυτοκινήτου – καταναλωτικών αγαθών, μεσήλικας → εξάπλωση χρεών και αποταμίευση, ηλικιωμένος → κατανάλωση της αποταμίευσης για διατήρηση βιοτικού επιπέδου. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο Ανάλογα με τον τύπο Α) Επενδύσεις δημόσιου τομέα Β ) ΕπενδύσειςΙδιωτικού τομέα Ανάλογα με τον φορέα Α) Επενδύσεις σεεξοπλισμό Β) Επενδύσεις σε κατασκευές (κατοικιες, λοιπές κατασκευές) Ανάλογα με τον τομέα Α) Πρωτογενή Β) Δευτερογενή Γ) Τριτογενή Επενδύσεις σε φυσικό κεφάλαιο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Επένδυση θεωρείται κάθε υλικό διαρκές παραγωγικό αγαθό που δεν καταναλώνεται με την χρησιμοποίηση του αλλά συμβάλλει στην αύξηση της παραγωγικής υποδομής μιας χώρας (κρατικές) ή επιχείρησης (ιδιωτικές) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Ιδιωτικές Επενδύσεις: Χρηματοδοτούνται συνήθως με αυτοχρηματοδότηση, αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου ή δανεισμό και έχουν μεγάλη σημασία για την μεγένθυση της παραγψγικής βάσης της οικονομίας και γενικότερα της ευημερίας της κοινωνίας. Δημόσιες επενδύσεις: Αφορά έργα υποδομής, δρόμους,σχολεία,νοσοκομεία και χρηματοδοτούνται με δανεισμό,φορολογίες και αυτοχρηματοδότηση.( οι κατασκευαστικές αιτερίες εισπράτουν τέλη απο τους χρήστες των έργων που κατασκεύασαν. Π.χ. Π.Α.Θ.Ε. Αεροδρόμιο Βενιζέλος κ.ο.κ. Οι επενδύσεις των ΔΕΚΟ θεωρούνται ιδιωτικές γιατί αποφασίζονται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ενώ οι υπόλοιπες(κρατικές) με πολιτικά και κοινωνικά κριτήρια. Πολλαπλασιαστής επενδύσεων: Μετρά την μεταβολή του εθνικού εισοδήματος προς το ύψος των επενδύσεων. Επιταχυντής επενδύσεων: Μετρά την επίδραση που έχει μία μεταβολή του εισοδήματος στη ζήτηση για επενδύσεις. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Πλεονεκτήματα Δημοσίων Επενδύσεων: A.) Αυξάνουν το ΑΕΠ της οικονομίας Β.) Δημιουργούν θέσεις εργασίας Γ.) Βελτιώνουν την υποδομή της χώρας Δ.) Συνιστούν μέσο αναδιανομής του εισοδήματος Ε.) Μειώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό (π.χ. Εγνατία Οδός) ΣΤ.) Κάνουν την χώρα πιο ελκυστική για επενδύσεις απο αλλοδαπούς(π.χ. Τουρισμός, Επιχειρήσεις κ.οκ.) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

9.ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ/ΜΕΓΕΝΘΥΣΗ Οικονομική μεγένθυση είναι ο (θετικός) ρυθμός της μεταβολής του ΑΕΠ Δείκτες μέτρησης μεγένθυσης: Α.) Ο ρυθμός (απο έτος σε έτος) μεταβολής του ΑΕΠ Β.) Ο ρυθμός μεταβολής του πραγματικού εισοδήματος (λόγος του ΑΕΠ προς τον πληθυσμό της χώρας.) Η Παγκόσμια Τράπεζα με βάση του δείκτη των κατα κεφαλήν ΑΕΠ κατατάσσει τις χώρες ως ακολούθως: Α.) Χαμηλού εισοδήματος με κατα κεφαλήν ΑΕΠ μικρότερο απο 825 δολάρια ΗΠΑ Β.) Μεσαίου προς χαμηλό με κατα κεφαλήν ΑΕΠ 826-3255 δολάρια ΗΠΑ Γ.) Μεσαίο προς υψηλό με κατα κεφαλήν ΑΕΠ 3256-10065 δολάρια ΗΠΑ Δ.) Υψηλό εισόδημα με κατα κεφάλή ΑΕΠ>10065 δολάρια ΗΠΑ ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Αναγκαιότητα της οικονομικής μεγένθυσης Α.) Είναι δείκτης (και μέσο ανόδου) του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού της χώρας Β.) Οι συντελεστές παραγωγής χρησιμοποιούνται σε υψηλό ποσοστό Γ.) Αυξάνει την απασχόληση άρα μειώνει την ανεργία Δ.) Περιορίζει τον πληθωρισμό Ε.) Συμβάλλει στην αντιμετώπιση ελλειμμάτων του ισοζύγιου πληρωμών. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Πολιτικές μεγένθυσης της οικονομίας Α.) Αύξηση της ποσότητας των συντελεστών παραγωγής (καλλιέργεια γης,καταπολέμηση της εποχικότητας στον τουρισμό, αύξηση των εργαζομένων π.χ. Γερμανία το 1960 κ.ο.κ.) Β.) Αύξηση της παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής (βελτιώσεις στην ποιότητα εργασίας, της οργάνωσης κ.ο.κ.) Γ.) Στροφή σε νέες και αποτελεσματικότερες τεχνολογίες (παράδειγμα Ιαπωνίας) Δ.) Πολιτικές ζήτησης. Στόχος η αύξηση της αποταμίευσης και των επενδύσεων Ε.) Πολιτικές προσφοράς όπως κατανομή πόρων, αύξηση της παραγωγικότητας, εισαγωγή νέων τεχνολογιών, τρόπων και μεθόδων διοίκησης κ.ο. ΣΤ.) Παρεμβατικές πολιτικές όπως αναπτυξιακοί νόμοι, ιδιωτικοποιήσεις, επιχορηγήσεις, προσέλκυση επενδυτών κ.ο.κ. Βιώσιμη (αειφόρος) ανάπτυξη Είναι η μορφή ανάπτυξης που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενιάς χωρίς να περιορίζει τις δυνατότητες των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

10.ΔΙΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Εισόδημα κάθε πολίτη είναι ίσο με το γινόμενο των ποσοτήτων των παραγωγικών συντελεστών που προσφέρει στην διαδικασία παραγωγής επι την τρέχουσα τιμή του καθενός (π.χ. Ημερομίσθιο= ώρες εργασίας x αμοιβή ανά ώρα, ενοίκιο, μετοχές, τόκοι κ.ο.κ.) Το εισόδημα που αποκτήθηκε μπορεί είτε να καταναλωθεί ή να αποταμιευθεί. Υπολογίζεται εάν απο το συνολικό εισόδημα αφαιρέσουμε τους άμεσους φόρους και τις εισφορές στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφάλίσεων. Η (δίκαιη) διανομή του εισοδήματος αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα πολλών κοινωνιών, είναι δε θέμα πολιτικής, κοινωνικής αλλά και ηθικής αντίληψης. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Α.) Η λειτουργική διανομή αναφέρεται στην διανομή του εισοδήματος μεταξύ των συντελεστών παραγωγής κατ’αρχήν στην εργασία και το κεφάλαιο αλλά και της γης. Εργασία Μισθοί και ημερομίσθια Κεφάλαιο Μερίσματα μετοχών, τόκοι, ενοίκια κτλ Γή Γεωπρόσοδος Β.) Προσωπική Διανομή αναφέρεται στον τρόπο διανομής του συνολικού εισοδήματος μεταξύ των μελών της κοινωνίας ανεξάρτητα απο την προέλευση του. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Α.) ΠοσοστιαΙες κατανομΕς: ΣΥγκριση του εισοδΗματος του κατΩτεροΥ 20% ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ με το εισΟδημα του υψηλΟτερΟΥ 20% Β.) Με βοΗθεια της καμπΥλης Lorenz Ενα γρΑφημα ΟπΟΥ απεικονΙζεται ποιο ποσοστΟ του πληθυσμΟΥ καρπΩνεται ποιΟ ποσοστΟ του εισοδΗματος ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΙΑΣ Ο Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχιας είναι μία ένδειξη του επιπέδου διαβίωσης που έχει αναπτυχθεί απο τον ΟΗΕ. Αφορά την μερίδα των πολιτών που ξοδεύουν τα 2/3 εώς 3/4 των εισοδημάτων τους για την κάλυψη αναγκών επιβίωσης (κατοικία,ένδυση,τροφή) και το ετήσιο εισόδημα τους δεν ξεπερνά το 50% του μέσου σταθμισμένου διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Το όριο της φτώχιας για την Ελλάδα το 2010 ήταν τα 15073 ευρώ(τετραμελής οικογένεια). Σύμφωνα με το EUROSTAT στο όριο της φτώχιας βρίσκεται σήμερα το 20% των Ελλήνων, το 20,7% των Ισπανών και το 17,9 των Πορτογάλλων στο σύνολο του πληθυσμού.(εργαζόμενοι και άνεργοι). Αν ληφθούν υπόψιν μόνο οι εργαζόμενοι τότε στα όρια της φτώχιας βρίσκεται το 9,7% των Πορτογάλλων, το 12,7% των Ισπανών και το 13,8% των Ελλήνων (εργαζομένων). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 11.ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ Ορίζεται συνήθως ως η αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών ή εναλλακτικά η μείωση της αγοραστικής δύναμης του χρήματος. Μια μοναδική αύξηση των επιπέδων τιμών δέν συνιστά πληθωρισμό ή η αύξηση των τιμών μερικών (συγκεκριμένων) προιόντων. Μέτρηση του πληθωρισμού: Γίνεται (κυρίως) με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ως μέσο χρησιμοποιείται το ‘καλάθι της νοικοκυρας’ όπου παρακολουθούνται οι αυξομοιώσεις των τιμών κοινών καταναλωτικών αγαθών. Καλό είναι να λαμβάνεται υπόψιν ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός γιατί έτσι αποκλείονται τυχαίοι παράγοντες (π.χ. Κόστος οπωροκηπευτικών, κόστος καυσίμων σε περιόδους πολεμικών συρράξεων κ.ο.κ.) ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΙΤΙΑ-ΕΙΔΗ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ Α.) Πληθωρισμός ζήτησης εμφανίζεται όταν η ζήτηση υπερβαίνει το επίπεδο τού προιόντος. Η ζήτηση μπορεί να προέρχεται απο τον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα. Β.) Πληθωρισμός κόστους εμφανίζεται όταν αυξάνονται οι τιμές των πρώτων ύλων ή οι φόροι οι οποίοι οδηγούν στην άνοδο των τιμών. Γ.) Εισαγόμενος πληθωρισμός εμφανίζεται όταν εισάγονται πρώτες ύλες ή προιόντα που θα μπορούσαν να παραχθούν στη χώρα απο το εξωτερικό Δ.) Πληθωρισμός αδράνειας είναι εκείνος του οποίου ο ρυθμός αύξησης είναι σταθερός.( π.χ. 1% κάθε δίμηνο). Ε.) Εμφανής-αφανής πληθωρισμός. Ο εμφανής γίνεται άμεσα αντιληπτός απο τους καταναλωτές, ο δέ αφανής εξουδετερώνεται με κρατικό παρεμβατισμό(επιδότηση προιόντος π.χ. Καύσιμα τον χειμώνα στις ορεινές περιοχές, πλαφόν στις τιμες κ.ο.κ.) ΣΤ.) Στασιμοπληθωρισμός είναι ο πληθωρισμός που εμφανίζεται ταυτόχρονα με σοβαρό ποσοστό ανεργίας.(περίοδος ύφεσης). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ Αρνητικές στο σύνολο τους, εξαιρουμένων των κατόχων περουσιακών στοιχείων, εκείνων που χρωστούν δάνεια και για το κράτος αφού εισπράττει περισσότερους φόρους λόγω της αύξησης των τιμών (έμμεσοι φόροι). Μειώνει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων προιόντων με αποτέλεσμα την μείωση των εξαγωγών και αύξηση των εισαγωγών. Προκαλεί κοινωνική αναστάτωση διότι υποβαθμίζεται η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών εάν δεν υπάρξει ταυτόχρονη αύξηση των μισθών και ημερομίσθιων. Μειώνει την αποταμίευση και μεγαλώνει την ψαλίδα μεταξύ φτωχών και πλουσίων. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ Σε ότι αφορά τον πληθωρισμό ζήτησης εάν αυτός προέρχεται απο τον δημόσιο τομέα τότε θα πρέπει να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες με αμετάβλητους τους φόρους ή να αυξηθούν οι φόροι με αμετάβλητες τις δημόσιες δαπάνες. Εάν προέρχεται απο τα νοικοκυριά τότε θα πρέπει να αυξηθούν οι φόροι που συνεπάγεται μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και αποδυνάμωση της ζήτησης. Εάν πρόκειται για πληθωρισμό κόστους τότε τα μέτρα δεν θα πρέπει να στοχεύουν στην μείωση της ζήτησης αλλά στην συγκράτηση του κόστους παραγωγής και όλων των συντελεστών που διαμορφώνουν την τελική τιμή του κάθε προιόντος. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την μείωση των τιμών αλλά και την αύξηση της παραγωγής με ότι αυτο συνεπάγεται. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 12.ΑΝΕΡΓΙΑ Είναι η κατάσταση κατά την οποία τα άτομα που μπορούν και θέλουν, θέλουν και επιδιώκουν να εργαστούν με την αμοιβή και τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στην αγορά, δέν μπορούν να βρουν απασχόληση. Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε ζήτηση για απασχόληση > θέσεις εργασίας. Ακούσια ανεργία: Ο άνεργος ψάχνει για απασχόληση αλλά δεν βρίσκει. Εκούσια ανεργία: Ενώ υπάρχουν περιθώρια απασχόλησης ο άνεργος (για προσωπικούς λόγους) δεν την αποδέχεται. Ποσοστό ανεργίας είναι ο λόγος των αριθμών των ανέργων προς το συνολικό εργατικό δυναμικό. Βραχυχρόνια ανεργία εώς 5 μηνες. Ανεργία μέσης διάρκειας απο 6 εώς 11 μήνες. Μακροχρόνια ανεργία πάνω απο 12 μήνες. Η μέτρηση της ανεργίας στην Ελλάδα γίνεται απο ΕΣΥΕ , ΟΑΕΔ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Κυκλική ανεργία εμφανίζεται όταν μειώνεται η συνολική ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες (στις μέρες μας ο κλάδος κατασκευών οικιών). Διαρθρωτική ή δομική ανεργία: οφείλεται στην αναντιστοιχεία ζήτησης και προσφερόμενης εργασίας κυρίως όταν υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο και τα μέσα παραγωγής (τεχνολογία). Παίρνει γεωγραφική διάσταση όταν μία περιοχή αναπτύσσεται ταχύτερα ενώ σε κάποια άλλη η ζήτηση για εργασία βαίνει φθίνουσα. Τεχνολογική ανεργία: αναφέρεται στην μορφή ανεργίας που προκύπτει απο την χρήση εξελιγμένων τεχνολογιών που αφαιρούν θέσεις εργασίας (ρομπότ). Ανεργία τριβής: ονομάζεται ο ενδιάμεσος χρόνος κατά τον οποίο το άτομο μένει άνεργο εώς όταν ξαναβρεί απασχόληση. Συνήθως υπάρχει λόγω επιθυμίας αλλαγής της απασχόλησης (καλύτερες συνθήκες εργασίας, αμοιβή κ.ο.κ.) Εποχική ανεργία: εμφανίζεται σε παραγωγικούς τομείς (τουρισμός, γεωργία, κατασκευές) στους οποίους η δραστηριότητα δεν επεκτείνεται σε όλο το έτος. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Α.) Ανεργία σημαίνει όταν ο συντελεστής παραγωγής ‘εργασία’ δεν χρησιμοποιείται πλήρως, άρα το τελικό προιόν είναι μικρότερο απο αυτό που θα μπορούσε να παραχθεί, άρα κατα συνεπεια μειώνεται και το ΑΕΠ. Νόμος του OKUN εκτιμά, μετρά την απώλεια στο ΑΕΠ που συνδέεται με κάθε ποσοστιαία αύξηση της ανεργίας. Β.) Ανεργία σημαίνει μείωση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, απώλεια της αυτοεκτίμησης, ανασφάλεια, ψυχολογικές και ενδοοικογενειακές συγκρούσεις κ.ο.κ. Δραματική αύξηση της ανεργίας μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις (κοινωνική έκρηξη, εγκληματικότητα, πορνεία κ.ο.κ.) Γ.) Ιδιαίτερα στους νέους επιφέρει δραματικές εμπειρίες διότι δεν μπορούν να αξιοποιήσουν γνώσεις (ΑΕΙ,ΤΕΙ) και εμπειρίες να δημιουργήσουν οικογένεια, να απεξαρτηθούν απο τους γονείς τους, ακόμα επιταχύνει την μετανάστευση με ότι αυτό συνεπάγεται (αρνητικά) για την χώρα τους. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Α.) Δημοσιονομικά μέτρα με αύξηση της ζήτησης και επενδύσεις δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας Β.) Συνεχής εκπαίδευση, κατάρτιση και μετεκπαίδευση του εργατικού δυναμικού ιδιαίτερα για την καταπολέμηση της τεχνολογικής ανεργίας. Γ.) Εφαρμογή συστήματος ροής πληροφόρησης και αναγγελίας των κενών θέσεων εργασίας. Δ.) Κίνητρα στους επιχειρηματίες για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (επιδοτούμενα ημερομίσθια, απαλλαγές σε εργοδοτικές εισφορές), εκπαίδευση του προσωπικού κ.ο.κ. Οι ενέργειες αυτές θεωρούνται ενεργές πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας σε αντίθεση με το επίδομα ανεργίας (παθητική πολιτική). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

13.ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ – ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΟ Δυνητικό προιόν αντιστοιχεί στο επίπεδο προιόντος που παράγεται όταν απασχολούνται πλήρως οι ποσότητες όλων των συντελεστών παραγωγών δεδομένης και της τεχνολογίας Παραγωγικό κενό είναι η διαφορά μεταξύ του Δυνητικόυ Προιόντος και του Πραγματοποιούμενου Προϊόντος Πραγματοποιούμενο Προιόν είναι αυτό που παράγει μια οικονομία ασχέτως με το άν βρίσκεται σε επίπεδο πλήρως αξιοποίησης των συντελεστών παραγωγής. Το Δυνητικό Προιόν είναι μή άμεσα μετρήσιμο και γι’αυτό συνήθως εκτιμάται με διάφορες επιστημονικές μεθόδους. ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΟΚUN Για κάθε μεταβολή (αύξηση)της κυκλικής ανεργίας της τάξεως του 1% παρατηρείται μείωση του πραγματοποιούμενο προϊόντος κατά 2,5% και αντίστροφα. Το παραγωγικό κενό στην χώρα μας την διετία 2010-2011 εκτιμάται μεταξύ 8-11%. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

14. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ-ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Παραγωγικότητα είναι ο λόγος της συνολικής παραχθείσας ποσότητας ενός προϊόντος δια της ποσότητας του παραγωγικού συντελεστή που χρησιμοποιήθηκε, π.χ. παραγωγικότητα εργασίας: συνολική ποσοτητα προϊόντος διά τις εργατοώρες που απαιτήθηκαν για την παραγωγή (μερική παραγωγικότητα). Η Ολική Παραγωγικότητα αφορά την σχέση μεταξύ της παραχθείσας ποσότητας διά του συνόλου των χρησιμοποιηθέντων συντελεστών παραγωγής και εκφράζεται σε χρηματικά ποσά. Παράγοντες αύξησης της παραγωγικότητας: Α.) Αύξηση κεφαλαίου επενδεδυμένο σε καινοτομίες και τεχνολογία. Β.) Ενίσχυση της εκπαίδευσης και μόρφωση του εργατικού δυναμικού. Γ.) Τόνωση του ανταγωνισμού ( η έλλειψη οδηγεί σε χαμηλή αποδοτικότητα ). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Είναι η ικανότητα μίας οικονομίας να αυξάνει τα μερίδια της στις διεθνείς αγορές προϊόντων και υπηρεσιών και έτσι να βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών της. Παράγοντες που επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα: Α.) Υποτίμηση/διολίσθηση του εγχωρίου νομίσματος. Ως μέλος της Ε.Ε. μη εφικτό. Β.) Βελτίωση της παραγωγικότητας που αποτελεί κατά κοινή ομολογία την εγκυρότερη λύση. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

15. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Οι οικονομικές διακυμάνσεις, δηλαδή, οι διαδοχικές άνοδοι και κάθοδοι της οικονομικής δραστηριότητας ονομάζονται ¨οικονομικοί¨ ή ¨επιχειρηματικοί κύκλοι.¨ Οι φάσεις: Α.) Κάμψη στην οποία παρατηρείται μείωση της παραγωγής και της απασχόλησης Β.) Πυθμένας ή μείωση έχει φτάσει στο χαμηλότερο της επίπεδο Γ.) Ανάκαμψη, σταδιακή άνοδος της παραγωγής και της απασχόλησης Δ.) Κορυφή όπου η οικονομία βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο παραγωγής και απασχόλησης ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ-ΑΠΟΨΕΙΣ Α.) Συνιστούν διακυμάνσεις της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας Β.) Οι διακυμάνσεις είναι διαδοχικές αλλά όχι και περιοδικές (δεν έχουν σταθερή χρονική διάρκεια και χρόνο επανάληψης) Αίτια: Ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες όπως μία εκτεταμένη φυσική καταστροφή, ένας πόλεμος, μεγάλη και απότομη αύξηση της τιμής των καυσίμων, η πολιτική της κυβέρνησης κ.ο.κ. Οι διακυμάνσεις παρατηρούνται σε περιόδους προ και μετά τις εκλογές. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

16.ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 16.ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Απεικονίζει τα μεγέθη των δημοσίων εσόδων και δαπανών, αναφέρονται στο επόμενο οικονομικό (στην Ελλάδα ημερολογιακό) έτος και αποτελούν εκτιμήσεις. Ο Δημόσιος Προϋπολογισμός χωρίζεται σε: Α.) Γενικός κρατικός Προϋπολογισμός Β.) Προϋπολογισμός ΟΤΑ Γ.) Προϋπολογισμός ΝΠΔΔ Προϋπολογισμός: A.) Προϋπολογισμός τρεχόντων εσόδων-εξόδων Β.) Προϋπολογισμός επενδύσεων έσοδα-επενδύσεις ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΡΧΕΣ Α.) Δημοσιότητας, να έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες Β.) Ειλικρίνειας, να στηρίζεται σε ειλικρινές εκτιμήσεις Γ.) Σαφήνειας, σαφής παρουσίαση των στοιχείων Δ.) Ενότητας, να εγγράφονται οι δαπάνες και τα έσοδα σε ένα μόνο κείμενο Ε.) Ειδικότητας, κάθε πίστωση πρέπει να έχει συγκεκριμένο προορισμό Ο ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Στο τέλος του οικονομικού έτους παρουσιάζονται τα πραγματικά μεγέθη (έσοδα-δαπάνες) και ορίζεται η απόκλιση. Ο απολογισμός του προϋπολογισμού στην χώρα μας γίνεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο με ειδική έκθεση (Διαδήλωση) από ειδική επιτροπή βουλευτών και κυρώνεται από την Βουλή όπως προβλέπει το Σύνταγμα. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 17. ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Το δημοσιονομικό έλλειμμα ισούται με την αρνητική διαφορά δημοσίων εσόδων μείoν τα δημόσια έξοδα. Αντιθέτως όταν τα έσοδα είναι μεγαλύτερα από τα δημόσια έξοδα, υπάρχει δημοσιονομικό πλεόνασμα. Πρωτογενές έλλειμμα είναι η διαφορά ανάμεσα στις τρέχουσες δαπάνες και τα τρέχοντα έσοδα (από φόρους κτλ) μέσα σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Χρηματοδότηση δημοσίου ελλείμματος: A.) Με την κοπή του νέου χρήματος (νομισματοποίησης του ελλείμματος) η οποία δημιουργεί πληθωριστικές τάσεις και δεν επιτρέπεται στην Ε.Ε. Β.) Με εσωτερικό δανεισμό, το δημόσιο εκδίδει έντοκα γραμμάτια, ομόλογα και τα διαθέτει στο τραπεζικό σύστημα και σε ιδιώτες πληρώνοντας έναν τόκο στους κατόχους. Γ.) Με εξωτερικό δανεισμό με δάνεια απευθείας από το εξωτερικό, με διαπραγματεύσιμο επιτόκιο και περίοδο αποπληρωμής. Τα δημόσια ελλείμματα έχουν ανοδική τάση σε περιόδους οικονομικής στασιμότητας και πτωτική σε περιόδους έξαρσης της οικονομικής δραστηριότητας. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 18. ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Είναι ο υφιστάμενος συνολικός δημόσιος δανεισμός σε δεδομένο χρονικό σημείο. Βραχυπρόθεσμο όταν τα δάνεια, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα δεν υπερβαίνουν τον ένα χρόνο, μεσοπρόθεσμο από ένα έως και δέκα χρόνια και μακροπρόθεσμο όταν υπερβαίνει τα δέκα χρόνια. Δείκτες εξωτερικού χρέους: Α.) Πολύ χρεωμένες χώρες λόγο εξωτερικού χρέους προς το ΑΕΠ 50% Β.) Μετρίως χρεωμένες χώρες λόγο εξωτερικού χρέους προς το ΑΕΠ 30-50% Τρόποι χρηματοδότησης του εξωτερικού χρέους: Ανταλλαγή χρεών Ανταλλαγή ομολόγων για χρέος Ανταλλαγή εμπορευμάτων με χρέος Ανταλλαγή επενδύσεων σε επιχειρήσεις αντί χρέους Αντικατάσταση χρεωστών Αναδιοργάνωση του χρέους με αλλαγή των όρων δανεισμών Μονομερή διαγραφή του χρέους (από τον δανειστή) Ανασχεδιασμός του χρέους με αναβολή της καταβολής των δαπανών του χρέους και επέκταση της ληκτικότητας του. Τιτλοποίηση του Δημόσιου Χρέους (έκδοση ομολόγων) Ιδιωτικοποίηση (ολικές η μερικές) ΔΕΚΟ Επαναγορά χρέους ( ανταλλαγή του χρέους με μία επένδυση στη χρεωμένη χώρα). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΕΟΥΣ Δημιουργία ακαμψίας στη δημοσιονομική πολιτική όπου λόγου αυξημένου βάρους για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους περιορίζονται οι κοινωνικές παροχές Οι ανάγκες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους οδηγούν σε αύξηση των επιτοκίων άρα μείωση των επενδύσεων (ακριβό χρήμα) και κατά συνέπεια αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση (ύφεση) Αύξηση του πληθωρισμού Εάν το μεγαλύτερο μέρος του χρέους είναι εξωτερικό τότε δημιουργείται πρόβλημα στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας, το οποίο την καθιστά ¨όμηρο¨ των πιστωτών της ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 19. ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελείται από το σύνολο των φόρων που επιβάλλονται στην συγκεκριμένη χώρα Κριτήρια αξιολόγησης φορολογικών συστημάτων: Αποδοτικότητα που συνδέεται με την απόδοση του συστήματος όσον αφορά την είσπραξη των φόρων (πάταξη της φοροδιαφυγής) και την επίτευξη των στόχων με μέσον τους εισπραχθέντες φόρους Ισότητα στην φορολογική μεταχείριση. Σημαίνει την δίκαια και λογική κατανομή των φόρων στους πολίτες της χώρας η οποία διασφαλίζεται: Α.) Με την αρχή της οριζόντιας φορολόγησης όπου όλοι οι πολίτες κάτω από τις ίδιες συνθήκες έχουν ίδια φορολογική αντιμετώπιση Β.) Με την αρχή της κάθετης φορολόγησης όπου οι φόροι επιβάλλονται ανάλογα με τα εισοδήματα τους, περιουσιακά στοιχεία τους ή ύψος κερδών ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 3. Απλότητα. Το σύστημα οφείλει να είναι κατανοητό από την μεγαλύτερη μερίδα των πολιτών και καθολικά από τις φορολογικές υπηρεσίες. Έτσι γίνεται ευκολότερα εφαρμόσιμο και λειτουργεί θετικά στην μείωση της διαφοράς στις συναλλαγές με το Δημόσιο 4. Προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε οικονομικές/πολιτικές καταστάσεις Διακρίσεις των φόρων: Έμμεσοι αυτοί που μετακυλύονται στον καταναλωτή Άμεσοι αυτοί καταβάλλονται από τους υπόχρεους χωρίς δυνατότητα μετακύλισης ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΣΗΜΑΣΙΑ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Χρηματοδοτεί την παροχή δημόσιων αγαθών (υγεία, παιδεία, ασφάλεια πολιτών, άμυνα κτλ) Επηρεάζουν την οικονομική μεγέθυνση (με έργα υποδομών), την απασχόληση και την προσφορά εργασίας Εγγυάται (εάν είναι δημοκρατικό) την δίκαιη αναδιανομή του εισοδήματος ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

20.Η ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 20.Η ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η γήρανση του πληθυσμού προκύπτει όταν αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών (συνταξιούχων) και παράλληλα μειώνεται ο αριθμός των γεννήσεων. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής συνδυασμένη με την μείωση της γεννητικότητας είναι χαρακτηριστικό των αναπτυγμένων χωρών (λόγω βιοτικού επιπέδου, φροντίδας, υγειονομικού επιπέδου κ.ο.κ.) Δείκτες: 20% του πληθυσμού ήταν άνω των 60 ετών το 2005 ενώ το 2050 θα είναι περίπου το 33-34%. Ανάλογες αυξητικές τάσεις υπάρχουν και στις αναπτυσσόμενες χώρες. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ Μειώνει το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό της χώρας άρα μειώνει τον συντελεστή παραγωγής εργασία Αυξάνει την αναλογία συνταξιούχοι-εργαζόμενοι με αποτέλεσμα την αύξηση των δαπανών για συντάξεις με παράλληλη μείωση των εισπραττόμενων εισφορών για κοινωνική ασφάλιση Αυξάνει τις δαπάνες του τομέα υγείας δεδομένο ότι τα ηλικιωμένα άτομα χρήζουν μεγαλύτερη υγειονομικής φροντίδας και φαρμάκων Τα ανωτέρω δημιουργούν πρόσθετη επιβάρυνση στα δημοσιονομικά της χώρας τα οποία μπορούν μερικώς να αντιμετωπιστούν με: A.) Εισαγωγή (για λίγο καιρό) εργατικού δυναμικού από το εξωτερικό Β.) Μέτρα για την αύξηση της γεννητικότητας Γ.) Ενίσχυση των πόρων των ασφαλιστικών ταμείων Δ.) Περιορισμός δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων Ε.) Θεσμικά μέτρα όπως ενοποίηση ταμείων, εκσυγχρονισμός των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, έλεγχος δαπανών των ταμείων (συντάξεις μαϊμού) κ.ο.κ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

22. ΖΗΤΗΣΗ-ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΧΡΗΜΑΤΟΣ Χρήμα (money) είναι οτιδήποτε είναι αποδεκτό ως μέτρο συναλλαγών ή πληρωμών. Λειτουργίες χρήματος: Ως μέσο συναλλαγών Ως μέτρο αξίας Ως μέτρο μελλοντικών πληρωμών (έκφραση χρεών) Ως μέσο διαφύλαξης πλούτου (αποταμίευση) Η ποσότητα του χρήματος επηρεάζει: Το επίπεδο τιμών (πληθωρισμός) Το ύψος του επιτοκίου (αύξηση της ζήτησης χρήματος οδηγεί σε άνοδο των επιτοκίων και αντίστροφα) Το επίπεδο του προϊόντος ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 25. ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Είναι η οικονομική δραστηριότητα η οποία δημιουργεί εισόδημα με χρήση ενός ή περισσοτέρων συντελεστών παραγωγής η οποία όμως αποκρύπτεται μερικώς ή ολικώς από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Αιτίες της παραοικονομίας: Αποφυγή φορολογικής επιβάρυνσης Παραγωγή και διακίνηση παράνομων αγαθών (ναρκωτικά, τυχερά παιχνίδια κτλ) ή υπηρεσιών (πορνεία, πορνογραφία κτλ) Αδυναμία των κρατικών υπηρεσιών να καταγράψουν και να ελέγξουν τις οικονομικές δραστηριότητες Χαμηλή φορολογική ηθική ή περιορισμένο βαθμό αποδοχής της κρατικής εξουσίας Ανοχή (της παραοικονομίας) από το ίδιο το κράτος ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Αν και δύσκολη ανιχνεύεται κυρίως από: Την απόκλιση μεταξύ εισοδήματος και δαπάνης Την αγορά εργασίας Νομισματικά μεγέθη Στην Ευρώπη η Ελλάδα κατέχει τα σκήπτρα της παραοικονομίας με 28,3% (ως ποσοστό στο ΑΕΠ) ακολουθούμενη από την Ιταλία με 26,2%, Ισπανία και Πορτογαλία με 22,3%, Βέλγιο 21,5%, Σουηδία και Νορβηγία 18,7% (στοιχεία του 2003). ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Δημιουργεί πρόβλημα στον σχεδιασμό και την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής του κράτους διότι οι μετρούμενοι οικονομικοί δείκτες (πχ ανεργία, αποταμίευση κτλ) δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα Επιδρά στα δημόσια ελλείμματα μεγεθύνοντας τα, λόγω μη είσπραξης φόρων Ωθεί άτομα που λαμβάνουν υψηλά επιδόματα ανεργίας σε παράνομη (μαύρη) απασχόληση, διατηρώντας και το λαμβανόμενο επίδομα και αποκομίζοντας πρόσθετο οικονομικό όφελος από την παράνομη απασχόληση Δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας στις επιχειρήσεις που λειτουργούν κατά το γράμμα του νόμου ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τα χρήματα που αποκτούνται από μακροοικονομικές δραστηριότητες δαπανώνται κατά 2/3 για την απόκτηση διαρκών και μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών με θετικές επιπτώσεις για την ανάπτυξη και στα έσοδα από έμμεσους φόρους. Δημιουργεί θέσεις εργασίας, περιορίζει το κόστος εργασίας και κατά συνέπεια του πληθωρισμού. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 26. ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ Είναι κάθε παράνομη πράξη που σκοπεύει στην αποφυγή ή την μείωση της φορολογικής υποχρέωσης με την μη καταβολή φόρων από τον υπόχρεο. Παράγοντες που επηρεάζουν την φοροδιαφυγή: Η δομή του φορολογικού συστήματος και το ύψος του φορολογικού βάρους Η οργάνωση της οικονομίας και της αγοράς Η εμπιστοσύνη των πολιτών για το κράτος και τις πράξεις του Το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο των πολιτών ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 27. ΔΙΑΦΘΟΡΑ Ως διαφθορά ορίζεται η κατάχρηση δημόσιας εξουσίας για ιδιωτικό όφελος. Τύποι είδη διαφθοράς: Δωροδοκία-χρηματισμός Κατάχρηση-υπεξαίρεση χρημάτων Απάτη με την έννοια της απόκρυψης ή διαστρέβλωσης πληροφοριών Εκβιασμός Ευνοιοκρατία ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Πολιτική. Λαμβάνει χώρα στα ανώτατα επίπεδα των πολιτικών αρχών (υπουργοί, γεν.γραμματείς υπουργείων) Γραφειοκρατική. Εντοπίζεται στη δημόσια διοίκηση (νοσοκομεία, τελωνεία, εφορίες κτλ) Παράγοντες που ενισχύουν την διαφθορά: Χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα. Στις υποανάπτυκτες χώρες η πολιτική και γραφειοκρατική διαφθορά είναι σε υψηλά επίπεδα. Όσο οι χώρες αναπτύσσονται τότε κατά κανόνα η διαφθορά υποχωρεί και περιορίζεται Οι πολλοί έλεγχοι και εξουσιοδοτήσεις, οι άπειρες διαδικασίες που απαιτούνται για εκδόσεις οικοδομικών αδειών, λειτουργίας καταστήματος, έκδοσης διαβατηρίων, βίζας, νοσηλείας κ.ο.κ. καθιστούν τον πολίτη ευάλωτο στους λειτουργούς του κρατικού μηχανισμού με συνέπεια την αποδοχή των εκβιαστικών πιέσεων Η ασάφεια των νόμων, το περίπλοκο και πολλές φορές άδικο φορολογικό σύστημα Οι κυβερνητικές δράσεις (δημόσια έργα, προμήθειες υλικού δημοσίου κτλ) Οι χαμηλοί μισθοί των κρατικών λειτουργών που τους κάνει περισσότερο επιρρεπείς στην παράνομη αύξηση τους με την μορφή ¨φακελάκι¨ , ¨δωράκι¨ κ.ο.κ. ΑΤΕΙΘ-ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ