Οι Φυσιοκράτες και ο Quesnay Μακρυγιάννη Παρασκευή ΠΕ09 Οικονομολόγος

Οι Φυσιοκράτες ήταν Γάλλοι συγγραφείς και στοχαστές του 18ου αιώνα οι οποίοι ασχολούμενοι με θέματα οικονομίας δημιούργησαν και την πρώτη επιστημονική οικονομική Σχολή, τη λεγόμενη Οικονομική σχολή της Φυσιοκρατίας. Με τις οικονομικές αρχές που ανέπτυξαν ήταν τελείως αντίθετοι με τους εμποριοκράτες, γνωστοί και ως μερκαντιλιστές γιατί έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στην παραγωγή και όχι στο εμπόριο. Αντίγραφο προμετωπίδας γαλλικής έκδοσης στην οποία είχαν σταχυολογηθεί κείμενα κορυφαίων φυσιοκρατών

François Quesnay (1694 – 1774) Βασικός δημιουργός ιδρυτής της Σχολής της Φυσιοκρατίας και γιατρός στην Αυλή του Βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ΄. Συστηματοποίησε και έγραψε για πρώτη φορά, στην Εγκυκλοπαίδεια, τις θεωρίες του για την οργάνωση της οικονομίας, σε ηλικία 62 ετών. https://www.youtube.com/watch?v=B3Em3LROYno

Υποστήριξε ότι η ικανοποίηση οικονομικού ατομικού συμφέροντος είναι κινητήρας των οικονομικών λειτουργιών, γι' αυτό και η πολιτική δεν πρέπει να επεμβαίνει στην οικονομική ζωή παρά μόνο περιθωριακά. Από εδώ και το περίφημο αξίωμα των φυσιοκρατών αφήστε να γίνει και αφήστε να περάσει, ο κόσμος βαδίζει από μόνος του (laisser faire et laisser passer).

Ο Quesnay το 1758 εκδίδει το σπουδαίο του έργο "Οικονομικός Πίνακας" ("Tableau economique"), γεγονός που τον κατέστησε, για πολλούς, πρώτο σύγχρονο οικονομολόγο καθώς και ιδρυτή της πολιτικής οικονομίας. Στον "Οικονομικό Πίνακα" υπάρχουν τρεις κοινωνικές τάξεις: - Παραγωγική τάξη - Άγονη τάξη - Διανεμητική τάξη

Παραγωγική τάξη Αγρότες που καλλιεργούν τη γη και παράγουν το αγροτικό προϊόν. Κρατούν ένα μέρος της παραγωγής για τη διατροφή τους, καθώς για να αγοράσουν πρώτες ύλες και μέσα παραγωγής που τους είναι απαραίτητα για τη νέα παραγωγή. Το υπόλοιπο της παραγωγής τους το καταβάλλουν στην διανεμητική τάξη (γαιοκτήμονες). Van Gogh, Το κόκκινο αμπέλι (1888)

Άγονη τάξη Βιοτέχνες που είναι οι ιδιοκτήτες των παραγωγικών τους μέσων και εισπράττουν ακριβώς την αξία της παραγωγής τους που αποτελεί το ακαθάριστο εισόδημά τους. Ένα μέρος από το εισόδημά τους το διαθέτουν για τις βιοτικές τους ανάγκες και το υπόλοιπο για να αγοράσουν πρώτες ύλες και να αναπληρώσουν τις φθορές των μηχανημάτων τους. Το εργαστήριο του Ηφαίστου, Jacopo Bassano

Διανεμητική τάξη Γαιοκτήμονες που είναι ιδιοκτήτες της γης. Από την παραγωγή που τους καταβάλλουν οι καλλιεργητές, καταναλώνουν ένα τμήμα για να καλύψουν τις δικές τους βιοτικές ανάγκες, καθώς και τις βιοτικές ανάγκες των ανθρώπων του περιβάλλοντός τους. Το υπόλοιπο μέρος της παραγωγής που απομένει το διαθέτουν στους βιοτέχνες για την αγορά βιομηχανικών αγαθών και αγροτικών προϊόντων. Dance at Le Moulin de la Galette, Pierre-Auguste Renoir (1876)

Το διάγραμμα ροών του Quesnay Παραγωγική τάξη Διανεμητική τάξη Άγονη τάξη

Φυσιοκρατική επιστημονική συνεισφορά Νέες, επαναστατικές έννοιες της παραγαγωγικής και μη παραγωγικής εργασίας σε συνδυασμό με την έννοια του πλούτου σύμφωνα με την οποία η πραγματική πηγή του πλούτου σε μια χώρα είναι τα προϊόντα που παράγει και όχι τα χρήματα που έχει στη διάθεσή της. Η ιδέα της αλληλεξάρτησης μεταξύ των διαφόρων παραγωγικών διαδικασιών και η συναφής ιδέα της μακροοικονομικής ισορροπίας. Η παρουσίαση των οικονομικών ανταλλαγών ως κυκλική ροή χρήματος και αγαθών μεταξύ των διαφόρων οικονομικών τομέων.

Αδυναμία της σκέψης των Φυσιοκρατών H αναγνώριση της γεωργίας ως μοναδικής «παραγωγικής απασχόλησης». Προϊόντα, πλεόνασμα και κέρδος παράγει και ο δευτερογενής τομέας της οικονομίας (βιοτεχνία, βιομηχανία). Ιδιαίτερα σήμερα, οι ανεπτυγμένες χώρες παράγουν μεγάλο αριθμό βιομηχανικών προϊόντων. Van Gogh, Farmers Planting Potatoes (1884)

Προβληματισμοί – Ερωτήσεις προς συζήτηση Φυσιοκράτες – Μερκαντιλιστές Ποιες οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές μεταξύ τους; Για την εμφάνιση ποιας σχολής προετοίμασαν το έδαφος οι φυσιοκράτες; Ποια η σημασία της ανάλυσης της φυσιοκρατικής θεωρίας σήμερα; Πηγές: «Αρχές κοινωνικών επιστημών» των Κώστας Θεριανός και Νίκος Φωτόπουλος, «Η Ιστορία της Οικονομικής Σκέψης» των Ernesto Screpanti και Stefano Zamagni