ΛΗΨΗ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ (για μέτρηση αερίων αίματος) ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ - ΜΕΘ

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Για την εκτίμηση της οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας και την υποβοήθηση της επιλογής των θεραπευτικών παρεμβάσεων Για την εκτίμηση της ύπαρξης και της σοβαρότητας διαταραχών της ανταλλαγής του Ο2 και του CO2 Για την εκτίμηση της οξεοβασικής ισορροπίας Για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων στο αναπνευστικό σύστημα (π.χ. υποβοήθηση αναπνοής, χορήγηση Ο2)

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ Σύριγγα (1ml) Βελόνα 20G έως 25G με διαφανή θάλαμο στο άκρο της (μικρότερη για την παρακέντηση της κερκιδικής αρτηρίας) Πεταλούδα 23G έως 25G (για παιδιατρικούς ασθενείς) Πώμα Αντισηπτικά επιθέματα Διάλυμα ηπαρίνης (εάν η σύριγγα δεν έχει ήδη ηπαρινιστεί) Γάζες Τοπικό αναισθητικό (τοπικά).

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΑΣΘΕΝΗ Επιλογή σημείου παρακέντησης ανάλογα με την κλινική κατάσταση και τη λειτουρική κατάσταση του κυκλοφορικού συστήματος 1η επιλόγή: κερκιδική αρτηρία, 2η: βραχιόνια, 3η: μηριαία Σε λήψη από κερκιδική=>δοκιμασία Allen ναι ή όχι? (για έλεγχο παράπλευρης κυκλοφορίας) Τοποθέτηση άκρου: Σε παρακέντηση κερκιδικής: ο καρπός σε ραχιαία κάμψη 30ο περίπου με στροφή του καρπού προς τα έξω Σε παρακέντηση βραχιόνιας:τοποθέτηση πετσέτας κάτω από τον αγκώνα, υπερέκταση αγκώνα και στροφή του καρπού προς τα έξω Σε παρακέντηση μηριαίας: στροφή του σκέλους λίγο προς τα έξω και επιλογή μιας θέσης περίπου 2cm κάτω από το βουβωνικό σύνδεσμο.

ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ (1) 1.Αναρρόφηση μικρής ποσότητας ηπαρίνης στη σύριγγα, περιστροφή για επάλειψη τοιχωμάτων, αποβολή περιττής ηπαρίνης. 2.Ψηλάφηση σφυγμού και εντοπισμός θέσης με μέγιστη ένταση σφυγμού. 3.Προαιρετικά: τοπική αναισθησία σε ανήσυχους ασθενείς (0,2- 0,3ml αναισθ. υποδ. σε ανήσυχους ασθενείς Δ ή Α της αρτηρίας), δράση σε 4-5min. 4.Καθαρισμός δέρματος με αντισηπτικό διάλυμα. 5.Χρήση του δείκτη του ελέυθερου χεριού για εντοπισμό σφυγμού, πίεση εκατέρωθεν με τα 2 δάκτυλα και παρακέντηση μεταξύ των δακτύλων 6.Παρακέντηση υπό γωνία 30-45ο, παρακολούθηση για εμφάνιση αίματος. 7.Επί εμφανίσεως αίματος, σταμάτημα προώθησης και αναρρόφηση που συνήθως γίνεται αυτόματα (πλην υποτασικών).

ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ (2) 8.Επί μη αποδώσεως αίματος: α)διαμπερές τρύπημα αρτηρίας=>τράβηγμα βελόνας προς τα πίσω, β)μη εισχώρηση στην αρτηρία=>απόσυρση βελόνας και αλλαγή γωνίας. 9.Αναρρόφηση 0,5-1ml αίματος, αφαίρεση βελόνης και άσκηση πίεσης με γάζα για 3-5min ή και 10min σε ασθενείς με προβλήματα πηκτικότητας. 10.Αφαίρεση όλων των φυσαλίδων, αφαίρεση βελόνας, περιστροφή βελόνας για ανάμειξη ηπαρίνης με αίμα. 11.Ετικέτα στη σύριγγα, καταγραφή θερμοκρασίας (επηρεάζει την PO2), τοποθέτηση πάγου και αποστολή στο εργαστήριο. 12.Για την επόμενη ώρα, εκτίμηση του σημείου παρακέντησης για τυχόν αιμορραγία ή αιμάτωμα.

ΗΛΙΚΙΑΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ Σε παιδιά: παρακέντηση από: κερκιδική, βραχιόνιο (αποφεύγεται λόγω επιπλοκών), μετωπιαία, οπίσθια κνημιαία ή ραχιαία του ποδός. Χρήση πεταλούδας 23G ή 25G συνδεδεμένη με σύριγγα, κατόπιν ηπαρηνισμού. Προσοχή για ήπια αναρρόφηση στα βρέφη. Αναρρόφηση 0,5-1ml αίματος.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Αιμορραγία Σχηματισμός αιματώματος=>αποφυγή παρακέντησης σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή (ηπαρίνη, βαρφανίνη, ινωδολυτικά φάρμακα). Θρόμβωση Νευροπάθεια Επί μη επαρκούς απομάκρυνσης αέρα από το δείγμα=> αύξηση της PO2. Κίνδυνος πήξης του αίματος (λόγω ανεπαρκούς ανάμειξης ηπαρίνης με αίμα).

ΛΗΨΗ ΤΡΙΧΟΕΙΔΙΚΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Όταν δεν είναι δυνατή η παρακέντηση αρτηρίας ή όταν ενδείκνυται συχνή δειγματοληψία Συνήθως λήψη τριχοειδικού αίματος από την περιοχή της φτέρνας και απομάκρυνση της πρώτης σταγόνας αίματος Συνιστάται το ζέσταμα της ανατομικής περιοχής παρακέντησης επί 5min για ενίσχυση της αιμάτωσης στην περιοχή («αρτηριοποίηση» τριχοειδικού αίματος)