Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Αστική και περιφερειακή οικονομική 2η έκδοση Chapter 1

Modern Urban and Regional Economics Κεφάλαιο 7 Περιφερειακή μεγέθυνση, κατανομή συντελεστών παραγωγής και ισοζύγιο πληρωμών Modern Urban and Regional Economics

Περιεχόμενα διάλεξης Κινητικότητα συντελεστών παραγωγής (Κεφ. 7.2) Εργασία και κεφάλαιο: Υπόδειγμα ενός τομέα Εργασία και κεφάλαιο: Υπόδειγμα δύο τομέων Οικονομική μεγέθυνση (Κεφ. 7.3 – 7.5) Τυποποιημένα δεδομένα Νεοκλασική θεωρία μεγέθυνσης Λογιστική της μεγέθυνσης Σύγκλιση

Περιφερειακή ανακατανομή των συντελεστών παραγωγής (Κεφ. 7.2) Κινητικότητα συντελεστών παραγωγής και κεφάλαιο (σε αντίθεση με το Κεφ. 6) Είναι η υπάρχουσα κατανομή των συντελεστών παραγωγής άριστη; Υπάρχοντα υποδείγματα: Υπόδειγμα ενός τομέα: Πανομοιότυπες περιφερειακές συναρτήσεις παραγωγής (βλ. Κεφ. 7.2.1) Υπόδειγμα δύο τομέων: Οι περιφέρειες έχουν διαφορετικές συναρτήσεις παραγωγής (βλ. Κεφ. 7.2.2)

Υπόδειγμα ενός τομέα Δύο περιφέρειες με πανομοιότυπους συντελεστές παραγωγής Δύο συντελεστές παραγωγής, εργασία και κεφάλαιο: Καμπύλες ίσου προϊόντος Δεδομένη αρχική κατανομή των συντελεστών παραγωγής Προσδιορισμός της καμπύλης των συμβάσεων και του «πυρήνα» της οικονομίας Εργαλεία: Κουτί Edgeworth-Bowley (βλ. Διάγραμμα 7.1)

Καμπύλες ίσου προϊόντος – Περιφέρεια 1 K L

Καμπύλες ίσου προϊόντος – Περιφέρεια 2 K L

Καμπύλες ίσου προϊόντος – Περιφέρεια 1 και 2 K L

Καμπύλες ίσου προϊόντος και καμπύλη των συμβάσεων K L

Υπόδειγμα ενός τομέα – «πυρήνας» της οικονομίας K L

Υπόδειγμα ενός τομέα – Σύνοψη Χαρακτηριστικά «πυρήνα» της οικονομίας: Αποτελεσματικότητα κατά Pareto Ο λόγος K/L είναι ίδιος Οι αμοιβές των συντελεστών παραγωγής είναι ίδιες και στις δύο περιφέρειες Αντίθετη μετανάστευση κεφαλαίου και εργασίας όταν οι αρχικές κατανομές δεν είναι αποτελεσματικές κατά Pareto

Υπόδειγμα δύο τομέων Δύο περιφέρειες με διαφορετικές συναρτήσεις παραγωγής Η περιφέρεια A διαθέτει παραγωγή έντασης εργασίας, η περιφέρεια B διαθέτει παραγωγή έντασης κεφαλαίου Η καμπύλη των συμβάσεων δεν είναι ευθεία γραμμή

Υπόδειγμα δύο τομέων – καμπύλες ίσου προϊόντος K L

Υπόδειγμα δύο τομέων – καμπύλη των συμβάσεων K L

Υπόδειγμα δύο τομέων – Σύνοψη Οδηγεί σε μετατόπιση της ζήτησης στην περιφέρεια A Η τιμή του αγαθού στην περιφέρεια Α αυξάνεται Το οριακό έσοδο του προϊόντος του κεφαλαίου (r) και της εργασίας (w) αυξάνεται Τόσο η εργασία όσο και το κεφάλαιο θα μεταναστεύσουν στην περιφέρεια Α Εν τέλει θα εξισωθούν οι αμοιβές των δύο συντελεστών παραγωγής στις δύο περιφέρειες Ο λόγος της τιμής του κεφαλαίου ως προς την τιμή της εργασίας είναι χαμηλότερος

Σχέσεις ανάμεσα στα υποδείγματα του ενός τομέα και των δύο τομέων Το υπόδειγμα του ενός τομέα απεικονίζει καλύτερα τη διαδικασία κατανομής των συντελεστών παραγωγής σε περιφέρειες με ενιαίο νομισματικό καθεστώς, νομικό σύστημα κ.λπ. Το υπόδειγμα των δύο τομέων είναι πιο ρεαλιστικό όταν αφορά συγκρίσεις μεταξύ κρατών Τα υποδείγματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση των επιπτώσεων της οικονομικής ολοκλήρωσης

Οικονομική μεγέθυνση – τα βασικά ερωτήματα Αίτια διαφοροποίησης στην οικονομική επίδοση όσον αφορά: Την οικονομική μεγέθυνση Το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης Ο ρόλος της πολιτικής στην ενθάρρυνση της περιφερειακής ανάπτυξης Σύγκλιση ή απόκλιση;

Μεγέθυνση έναντι αρχικού εισοδήματος, 1960-2005 Πηγή: υπολογισμοί του συγγραφέα βασισμένοι στο PWT 7.0

Κατανομή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ (Lorenz 2005) Μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ Μερίδιο στον παγκόσμιο πληθυσμό Πηγή: Υπολογισμοί του συγγραφέα βασισμένοι στο PWT 7.0

Μερικά «τυποποιημένα δεδομένα» Μεγάλες διαφοροποιήσεις στο κατά κεφαλήν εισόδημα Μεγάλες διαφοροποιήσεις στην οικονομική μεγέθυνση μεταξύ χωρών Μεγάλες διαφοροποιήσεις στη μεγέθυνση με την πάροδο του χρόνου Οι (σχετικές) θέσεις χωρών και περιφερειών μεταβάλλονται

Ένα φυσικό σημείο εκκίνησης Νεοκλασική θεωρία μεγέθυνσης (βλ. Κεφ. 7.3) Η μεγέθυνση είναι αποτέλεσμα: Της τεχνολογικής εξέλιξης Της αύξησης του κεφαλαίου Της αύξησης της εργασίας Συντελεστές παραγωγής – μειούμενες αποδόσεις ως προς το κεφάλαιο και την εργασία Ο ρυθμός μεγέθυνσης της τεχνολογίας και της εργασίας είναι εξωγενής

Ο πυρήνας του υποδείγματος Συνάρτηση παραγωγής: Y = Ka (AL)1-a Συνάρτηση συσσώρευσης: dK/dt = sY – dK Μεγέθυνση εργασίας και τεχνολογίας: dA/dt = gA ; dL/dt = nL

Μερικές παρατηρήσεις Σταθερές αποδόσεις όσον αφορά τα K και L συνδυασμένες Η τεχνολογία αυξάνει την απασχόληση Συνθήκες Inada Τα n, g, d και s είναι εξωγενή· n + g + d > 0 Ανάλυση υποδείγματος σε εντατική μορφή (intensive form)

Μικρή παρέκβαση: Υπόδειγμα σε εντατική μορφή – I Περιγραφή y = Y / AL και k = K / AL Για τη συνάρτηση παραγωγής ισχύει το ακόλουθο: y = Y / AL = Ka (AL)1-a / AL = (K / AL)a = ka

Μικρή παρέκβαση: Υπόδειγμα σε εντατική μορφή – IΙ Ορίστε την παράγωγο του X όσον αφορά τον χρόνο (dX/dt) ως: Ο μετασχηματισμός σε λογαριθμική μορφή k = K / AL οδηγεί σε:

Μικρή παρέκβαση: Υπόδειγμα σε εντατική μορφή – IΙΙ Η προσθήκη της εξίσωσης συσσώρευσης οδηγεί σε: Άρα ισχύει το ακόλουθο:

Γραφική αναπαράσταση – I y k

Γραφική αναπαράσταση – IΙ y sy k

Γραφική αναπαράσταση – IΙΙ k

Γραφική αναπαράσταση – IV y sy k

Γραφική αναπαράσταση – V y sy k

Χαρακτηριστικά υποδείγματος Σταθερή κατάσταση με σταθερά k και y Η μεγέθυνση του κατά κεφαλήν εισοδήματος σε σταθερή κατάσταση είναι επίσης σταθερή Ενδογενής μεγέθυνση, αλλά εξωγενής τεχνολογική ανάπτυξη Η τεχνολογική ανάπτυξη θεωρείται «μάννα εξ ουρανού», «μέτρο της άγνοιάς μας» ή «κατάλοιπο Solow» Το υπόδειγμα προβλέπει σύγκλιση (υπό συνθήκες)

Εμπειρικά δεδομένα για το νεοκλασικό υπόδειγμα μεγέθυνσης Λογιστική της μεγέθυνσης Ανάλυση σταθερής κατάστασης Κατανομή σταθερής κατάστασης έναντι πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ Σύγκλιση

Λογιστική της μεγέθυνσης – θεωρία Βλ. Παράρτημα 7.1 Συνάρτηση παραγωγής: Διαφοροποίηση όσον αφορά τον χρόνο: Κατάλοιπο Solow:

Λογιστική της μεγέθυνσης – υπολογιστικά προβλήματα ΑΕΠ σε σταθερές τιμές Ώρες εργασίας Ποιότητα εργασίας και κεφαλαίου Δημιουργία αποθέματος κεφαλαίου

Ανάλυση σταθερής κατάστασης y sy k

Συγκριτική-στατική ανάλυση – το s αυξάνεται y sy k

Λόγος μεγέθυνσης κατά κεφαλήν ΑΕΠ και επενδύσεων Πηγή: Υπολογισμοί του συγγραφέα βασισμένοι στο PWT 7.0

Συγκριτική-στατική ανάλυση – το n αυξάνεται y sy k

Μεγέθυνση κατά κεφαλήν ΑΕΠ και μεγέθυνση πληθυσμού Πηγή: Υπολογισμοί του συγγραφέα βασισμένοι στο PWT 7.0

Σύγκλιση έναντι απόκλισης b-σύγκλιση έναντι s-σύγκλισης - Επίπεδο και κατανομή - Αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη Απόλυτη έναντι υπό συνθήκες Εθνική έναντι περιφερειακής (χωρική κλίμακα)

Αξιολόγηση νεοκλασικού υποδείγματος μεγέθυνσης Πολύ χρήσιμο πλαίσιο ανάλυσης με ρεαλιστική εμπειρική βάση Όμως: Υπόδειγμα για κλειστές οικονομίες χωρίς κινητικότητα των συντελεστών παραγωγής Η διαφοροποίηση στα s και n δεν μπορεί να ερμηνεύσει τη διαφοροποίηση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ Η τεχνολογία θεωρείται εξωγενής και δημόσιο αγαθό Υπόδειγμα καθοδηγούμενο από την προσφορά Υπάρχουν και εναλλακτικές θεωρίες

Ενδογενής μεγέθυνση (βλ. Κεφ. 7.5) Θεμελιώνεται τη δεκαετία του 1980 Ενδογενής τεχνολογική ανάπτυξη Η εμφάνισή της ερμηνεύεται εν μέρει ως αντίδραση στην επιβράδυνση της μεγέθυνσης στις δεκαετίες του 1970 και 1980 Δεν υπάρχει πρόβλεψη για σύγκλιση

Προσδιοριστικά στοιχεία της ενδογενούς μεγέθυνσης Έρευνα και ανάπτυξη Καινοτομία στα προϊόντα και τις διαδικασίες Εκπαίδευση Έμφαση στο ανθρώπινο κεφάλαιο Απόθεμα γνώσης Σπουδαιότητα της διάχυσης της γνώσης Εμπόριο Επιπτώσεις του ανταγωνισμού, διαφοροποίηση προϊόντων, διάχυση της γνώσης

Ενδογενής μεγέθυνση, πολιτική και θεσμοί Το όραμα για τον ρόλο της κυβέρνησης μεταβάλλεται: Ύπαρξη εξωτερικοτήτων, δημόσιων αγαθών κ.λπ. Νομοθεσία για ευρεσιτεχνίες· επιχορηγήσεις για Ε&Α κ.λπ. Διαφορετικές προσεγγίσεις για τη σπουδαιότητα του ανταγωνισμού Είναι το μέγεθος το ζητούμενο; Τεχνολογία σε μια μικρή, ανοιχτή οικονομία Ίδια ανάπτυξη έναντι αντιγραφής άλλων Τεχνολογική ανάπτυξη και εισοδηματικοί περιορισμοί

Μια κεϊνσιανή προοπτική – I Έμφαση στους συντελεστές προσφοράς: Δυναμική έκφανση του υποδείγματος του κεϊνσιανού πολλαπλασιαστή (βλ. Κεφ. 7.4.1) Οι επενδύσεις εξαρτώνται από το εισόδημα (βλ. Κεφ. 4.4) Το εισόδημα (επίσης) εξαρτάται από τις εξαγωγές Υψηλό περιφερειακό εισόδημα  υψηλές επενδύσεις  υψηλή μεγέθυνση Σημασία τομεακής δομής Ισχυρές εξαγωγές: Υψηλή προστιθέμενη αξία, χαμηλή ελαστικότητα τιμών Περιορισμένη εξάρτηση από τις εισαγωγές: Ισχυρές τοπικές συστάδες

Μια κεϊνσιανή προοπτική – IΙ Νόμος τουVerdoorn (βλ. Κεφ. 7.4.2) Θετική σχέση ανάμεσα στον ρυθμό μεγέθυνσης της παραγωγικότητας της εργασίας και στη μεγέθυνση του προϊόντος «Μάθηση μέσα από την πράξη» και αυξημένη συσσώρευση κεφαλαίου που συνδέονται με τη διαθεσιμότητα εύκολης παροχής πιστώσεων σε συνθήκες υψηλής μεγέθυνσης Η μεγέθυνση οδηγεί σε μια διαδικασία αυτο-ενίσχυσης Δεν υπάρχει σύγκλιση (βλ. ενδογενή μεγέθυνση), αλλά περιφερειακές συστάδες / συγκέντρωση (βλ. Κεφ. 2)

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)