Νέες Ελαιούχες Καλλιέργειες: Καμελίνα & Νιγκέλλα ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Νέες Ελαιούχες Καλλιέργειες: Καμελίνα & Νιγκέλλα Δρ. Ιωάννα Π. Κακαμπούκη

Καμελίνα ή Ψευδολινάρι (Camelina sativa (L. ) Crantz, Οικ Καμελίνα ή Ψευδολινάρι (Camelina sativa (L.) Crantz, Οικ.: Brassicaceae) Ιστορικά, η καμελίνα έχει καλλιεργηθεί ως πηγή τροφής και ζωοτροφών. Επιπλέον, το λάδι χρησιμοποιήθηκε ως καύσιμο λαμπτήρων καθώς και σε διάφορες βιομηχανικές εφαρμογές και οι μίσχοι αξιοποιήθηκαν για τις ίνες τους. Η καμελίνα πιθανότατα προέρχεται από τη Nοτιοανατολική Ευρώπη και τη Nοτιοδυτική Ασία, αν και η ακριβής περιοχή προέλευσης παραμένει αβέβαιη. Σήμερα καλλιεργείται ως καλλιέργεια ελαιούχων σπόρων κυρίως στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική.

Ιστορική Αναδρομή Αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η καλλιέργεια καμελίνας ξεκίνησε στη νοτιοανατολική Ευρώπη κατά τη Νεολιθική εποχή και από την Εποχή του Σιδήρου η καμελίνα ήταν μια σημαντική καλλιέργεια σε όλη την Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η καμελίνα αναπτύχθηκε σποραδικά. Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι το 1930, η καλλιέργεια αναπτύχθηκε στη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, την περιοχή των Βαλκανίων και τη Ρωσία (στην περιοχή από τον Καύκασο μέχρι τη Σιβηρία). Στη Βόρεια Αμερική, αναφορές για την καλλιέργεια καμελίνας υπάρχουν από τα μέσα του 19ου αιώνα, όμως, η καλλιέργεια της σε μεγάλη κλίμακα άρχισε μόλις στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η πρόσφατη εντατικοποίηση της καλλιέργειας καμελίνας έγκειται στην ανάγκη για νέες φυτικές πηγές Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων. Το λάδι από σπόρους καμελίνας είναι πλούσιο σε α-λινολενικό οξύ (18:3ω-3) (~35%). Η έρευνα στην ανθρώπινη διατροφή αποκαλύπτει μια δυσαναλογία μεταξύ ω-6 και ω-3 λιπαρών οξέων στη διατροφή του ανθρώπου, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες. Η αρνητική μετατόπιση της ισορροπίας ω-6/ω-3 βρέθηκε να σχετίζεται με ορισμένες ασθένειες του πολιτισμού.

Βοτανική Ταξινόμηση Βασίλειο (Κingdom): Plantae Υποβασίλειο (Subkingdom): Tracheobionta  Υπερσυνομοταξία (Superdivision): Spermatophyta  Συνομοταξία (Phylum/Division):  Magnoliophyta  Ομοταξία (Class): Magnoliopsida Υφομοταξία (Subclass):  Dilleniidae Τάξη (Order):  Capparales Οικογένεια (Family):  Brassicaceae  Φύλο (Tribe):  Camelineae Γένος (Genus):  Camelina Crantz Είδος (Species):  Camelina sativa (L.) Crantz

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά Έχει όρθια ανάπτυξη και συνήθως το ύψος κυμαίνεται από 30 έως 90cm. Τα φύλλα στη βάση σχηματίζουν ροζέτα (μαραίνονται κατά την άνθηση). Τα φύλλα στα στελέχη είναι κατ’ εναλλαγή, λογχοειδούς σχήματος, στερούνται μίσχου και συνήθως συστρέφονται. Έχουν μήκος 2-8 cm και πλάτος 2-10 mm και μπορεί να είναι λεία ή να έχουν μερικές, κυρίως διχαλωτές, τρίχες. Τα στελέχη είναι απλά, συνήθως διακλαδισμένα στο ανώτερο τμήμα, και γίνονται ξυλώδη καθώς ωριμάζουν. Τα στελέχη μπορεί να είναι λεία ή να είναι αραιά τριχωτά.

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά (2) Τα άνθη είναι μικρά, χρώματος ανοικτού κίτρινου ή πρασινοκίτρινου. - Αυτοεπικονιαζόμενο είδος Αποτελείται από: 4 πέταλα: οδοντωτά, μήκους 4 έως 5 mm, 4 σέπαλα: όρθια, και 6 στήμονες: σε τρία ζεύγη άνισου μήκους. Οι ταξιανθίες είναι πραγματικές με τα άνθη να βρίσκονται επάρκεια. Επίσης, δεν έχουν βράκτια φύλλα. Οι καρποί είναι απιοειδής κάψες, λείες, δερματικές, μήκους 7-9 mm που σύντομα σκληραίνουν και γίνονται ξυλώδεις. Περιέχουν περίπου 10 σπόρους. Οι σπόροι είναι μικροί, καστανοκίτρινου χρώματος, μήκους από 0,6- 2,6 mm και είναι τραχείς με ρυτιδωμένη επιφάνεια.

Οικολογικές Απαιτήσεις Κλίμα Η καμελίνα μπορεί να αναπτυχθεί με επιτυχία υπό διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες. Αναπτύσσεται καλύτερα σε δροσερά, ήπια ημίξηρα κλίματα. Έδαφος Μπορεί να αναπτυχθεί σε ένα μεγάλο εύρος εδαφών με εξαίρεση τα βαριά πηλώδη και τα οργανικά εδάφη. Προτιμά τα καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε όξινα, ουδέτερα και βασικά (αλκαλικά) εδάφη. Προτιμά το ξηρό ή υγρό χώμα.

Καλλιεργητική Τεχνική Προετοιμασία εδάφους Ένα όργωμα που ακολουθείται από σβάρνισμα και ισοπέδωση είναι κατάλληλο. Το σβάρνισμα είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο για την δραστική μείωση των πληθυσμών ζιζανίων. Σπορά Η καμελίνα συνήθως σπέρνεται την άνοιξη. Η χειμερινή σπορά διερευνάται επίσης, αν και δεν είναι ακόμη σαφές εάν αυτή θα είναι μια κοινή πρακτική. Οι σπόροι σπέρνονται σε μικρό βάθος (0,5-1 cm) με καλή επαφή με το έδαφος. Η συνιστώμενη ποσότητα σποράς κυμαίνεται από 3 έως 7 kg ha-1 (περίπου 250 έως 600 σπόρους m-2), με σκοπό η πυκνότητα των φυτών να κυμαίνεται από 125 έως 200 φυτά m-2. Η μεγαλύτερες πυκνότητες σποράς μπορούν να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα της καλλιέργειας και να μειώσουν το χρόνο ωρίμανσης. Όπως συμβαίνει και με άλλα φυτά της οικογένειας Brassicaceae, η καμελίνα συνιστάται να μην καλλιεργείται στον αγρό περισσότερο από μία φορά κάθε τρία έως τέσσερα χρόνια.

Καλλιεργητική Τεχνική (2) Λίπανση Έχει χαμηλή απόκριση σε άζωτο (N), φωσφόρο (P) και κάλιο (K). Οι Grant et al. (2008) ανέφεραν ότι για να επιτευχθεί μέγιστη απόδοση απαιτήθηκαν από 78,5 έως 100,9 kg N ha-1. Σύμφωνα με τον Zubr (1997), 100 kg N ha-1, 30 kg P ha-1 και 50 kg K ha-1 ήταν επαρκή για τη βέλτιστη απόδοση σε σπόρο. Ωστόσο, η εφαρμογή αζώτου επηρεάζει την απόδοση σε σπόρο, και την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και έλαιο στους σπόρους. Στη Ρουμανία, η απόδοση σε σπόρο αυξήθηκε κατά 14% και 27% μετά από εφαρμογή 40 kg P ha-1 και 60 kg P ha-1 αντιστοίχως, ενώ οι εφαρμογές των 50 και 100 kg N ha-1 προκάλεσαν αύξηση κατά 37% και 58%, αντίστοιχα. Επιπλέον, ο φωσφόρος αύξησε την περιεκτικότητα σε έλαιο από 39,2 σε 41,9% και το άζωτο μείωσε την περιεκτικότητα από 40,9% σε 40,1%, αντίστοιχα. Γενικά, η αυξανόμενη δόση του αζώτου έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη περιεκτικότητα σε έλαιο. Άρδευση Οι ελάχιστες απαιτήσεις της καμελίνας σε νερό κυµαίνονται από 330-420 mm.

Έλεγχος Ζιζανίων Ο έλεγχος ζιζανίων στην καμελίνα μπορεί να είναι προληπτικός λόγω της ευαισθησίας της στα περισσότερα ζιζανιοκτόνα. Η καμελίνα παρουσιάζει ανοχή στα ζιζανιοκτόνα-αναστολείς της καρβοξυλάσης του ακετυλο-συνένζυμου A (ACCase) και τα ζιζανιοκτόνα δινιτροανιλίνης, όπως ethalfluralin, pendimethalin και trifluralin. Η εδαφοκατεργασία είναι ένα μέσο ελέγχου των ζιζανίων. Εντούτοις, έχει προταθεί ότι η καμελίνα παρουσιάζει καλή ανταγωνιστικότητα έναντι των ζιζανίων, ειδικά σε πυκνή σπορά, αν και αυτό δεν έχει αποδειχθεί άμεσα.

Συγκομιδή - Αποθήκευση Η περίοδος ανάπτυξης των ανοιξιάτικων ποικιλιών είναι περίπου 120 ημέρες. Οι χειμερινές ποικιλίες στην Κεντρική και τη Βόρεια Ευρώπη μπορούν να συλλεχθούν πριν από τα τέλη Ιουλίου. Σε μεγάλη κλίμακα, η συγκομιδή μπορεί να γίνει με θεριζοαλωνιστική μηχανή, προσαρμοσμένη για συγκομιδή ελαιοκράμβης. Ανάλογα με τον καιρό κατά την ωρίμανση, η συγκομιδή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε απευθείας είτε σε δύο φάσεις. Οι νέες ποικιλίες είναι ανθεκτικές στη θραύση. Ωστόσο, ο ασταθής και υγρός καιρός μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους σπόρους. Κατά τη συγκομιδή, η περιεκτικότητα σε νερό στους σπόρους δεν πρέπει να υπερβαίνει το 11%. Για την ασφαλή αποθήκευση απαιτείται συνήθως ξήρανση των σπόρων μετά τη συγκομιδή για να μειωθεί η περιεκτικότητα τους σε νερό κάτω του 8%.

Αποδόσεις σε Σπόρο

Σπορέλαιο Καμελίνας - Περιεκτικότητα Οι σπόροι από ανοιξιάτικες ποικιλίες περιέχουν περίπου 42% έλαιο. Η περιεκτικότητα σε έλαιο σε σπόρους από χειμερινές ποικιλίες είναι περίπου 45%.

Σπορέλαιο Καμελίνας - Επεξεργασία Η επεξεργασία του σπόρου σε βιομηχανική κλίμακα, για την παραλαβή του ελαίου, απαιτεί δύο στάδια: σύνθλιψη και έκθλιψη. Η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της έκθλιψης μπορεί να φθάσει περίπου τους 100°C. Το ακατέργαστο έλαιο που λαμβάνεται από τους σπόρους καμελίνας είναι κίτρινο με χαρακτηριστική γεύση. Πριν από την ανθρώπινη κατανάλωση ή την εφαρμογή του στην κοσμητική, το έλαιο θα πρέπει να υποστεί απόσμηση. Λόγω της φυσικής καθαρότητας του ελαίου, το ραφινάρισμα είναι πολύ απλό. Η διήθηση είναι η μόνη προ-επεξεργασία πριν την απόσμηση. Η εξουδετέρωση, η αποκομμίωση, η λεύκανση κ.λπ. δεν είναι απαραίτητες και έχουν πράγματι αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα του ελαίου. Το απλό ραφινάρισμα του ελαίου, εκτός από την εξοικονόμηση ενέργειας και εξόδων, μειώνει και τα παραπροϊόντα όπως το μολυσμένο νερό κ.λπ.

Σπορέλαιο Καμελίνας - Προφίλ Το έλαιο καμελίνας χαρακτηρίζεται από υψηλή περιεκτικότητα σε ακόρεστα λιπαρά οξέα (περίπου 90%). Η περιεκτικότητα του α-λινολενικού οξέος (18:3ω-3), που ανέρχεται σε περίπου 35% των συνολικών λιπαρών οξέων, υπερισχύει. Η περιεκτικότητα σε λινολεϊκό οξύ (18:2ω-6) είναι περίπου 15%. Η περιεκτικότητα σε γονδοϊκό οξύ (20:1ω-9) είναι περίπου 15%. Η περιεκτικότητα σε ερουκικό οξύ (22:1ω-9) είναι περίπου 3%

Σπορέλαιο Καμελίνας - Προφίλ (2)

Χρήσεις Σπορέλαιου Από διατροφική άποψη, το λάδι καμελίνας είναι μια πλούσια πηγή απαραίτητων λιπαρών οξέων (λινολεϊκό και α-λινολενικό) καθώς και ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (α-λινολενικό οξύ). Το λάδι παραδοσιακά χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση. Επίσης, μίγμα ελαίου καμελίνας και ελαιοκράμβης έχει χρησιμοποιηθεί για γαστρονομικούς σκοπούς. Το λάδι έχει διαπιστωθεί ότι μπορεί να εφαρμοστεί σε σαλάτες, είναι κατάλληλο για μαγείρεμα, ψήσιμο και τηγάνισμα με εξαίρεση το βαθύ τηγάνισμα. Η εφαρμογή του ελαίου σε ορισμένα προϊόντα διατροφής, όπως μικτά λίπη, μαγιονέζα, ντρέσινγκ, παγωτά κλπ., έχει επιβεβαιωθεί από πειράματα σε εργαστηριακή και πιλοτική κλίμακα.

Χρήσεις Σπορέλαιου (2) Λόγω της εξαιρετικής καθαρότητάς του, το λάδι καμελίνας χρησιμοποιήθηκε παλαιότερα σε λάμπες ελαίου. Από βιομηχανικής άποψης, το λάδι έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή σαπουνιών και βερνικιών. Οι ευργετικές επιδράσεις των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στο δέρμα καθιστούν το έλαιο καμελίνας κατάλληλο για καλλυντικές εφαρμογές, όπως καλλυντικά έλαια, κρέμες δέρματος και λοσιόν. Η καμελίνα βρέθηκε, επίσης, ότι μπορεί να αξιοποιηθεί και ως βιοκαύσιμο..

Διατροφική - Φαρμακευτική αξία Το λάδι καμελίνας έχει μεγάλο δυναμικό εάν χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή συμπληρωμάτων διατροφής. Η υψηλή περιεκτικότητα σε α-λινολενικό οξύ, τοκοφερόλες και άλλα αντιοξειδωτικά κάνουν το λάδι καμελίνας θρεπτικά πολύ ελκυστικό. Εκτός από το ότι είναι υπόστρωμα στο ανθρώπινο μεταβολισμό, το α- λινολενικό οξύ είναι ικανό να βελτιώσει την αναλογία των λιπαρών οξέων ω-6 /ω-3 στα τρόφιμα. Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Ιατρικής, τα ω-3 λιπαρά οξέα που είναι λιπίδια δομικών μεμβρανών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον νευρικό ιστό και τον αμφιβληστροειδή. Το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να συνθέσει α-λινολενικό οξύ και η ανεπάρκεια του μπορεί να οδηγήσει σε κλινικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν νευρολογικές ανωμαλίες και κακή ανάπτυξη. Επομένως, το α- λινολενικό οξύ πρέπει να συμπεριληφθεί στη διατροφή.

Φαρμακευτική αξία Το α-λινολενικό οξύ βοηθά στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου, των αρρυθμιών και της θρόμβωσης. Η κατανάλωση ελαίου καμελίνας μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της γενικής υγείας του πληθυσμού σε επιθυμητό επίπεδο. Επίσης, το λάδι καμελίνας είναι χρήσιμο για την αναγέννηση των κυττάρων, την ελαστικότητα του δέρματος και την ανάκαμψη της επιδερμίδας.

Πλακούντας Έκθλιψης Το παραπροϊόν από την επεξεργασία των σπόρων με έκθλιψη (πλακούντας ή πίτα) παρουσιάζει σημαντική οικονομική αξία. Ο πλακούντας αποτελείται από περίπου 10% υπολειμματικό έλαιο, περίπου 45% ακατέργαστη πρωτεΐνη (Ν Kjeldahl x 6.25), περίπου 13% ίνες, περίπου 5% ανόργανα συστατικά και μικρές ποσότητες άλλων ουσιών όπως βιταμίνες κλπ. Η πρωτεΐνη του πλακούντα χαρακτηρίζεται για την περιεκτικότητα σε σημαντικά αμινοξέα, όπως η αργινίνη, η κυστίνη, η γλυκίνη, η λυσίνη, η μεθειονίνη και η θρεονίνη. Η σύνθεση των αμινοξέων δείχνει ότι η πρωτεΐνη είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για τη διατροφή των πουλερικών.

Πλακούντας Έκθλιψης (2)

Γλυκοσιδικές Ουσίες Οι σπόροι από σταυρανθή περιέχουν διάφορες αρωματικές και γλυκοσιδικές ουσίες. Ορισμένες από αυτές τις ουσίες μπορούν να έχουν επιζήμια αποτελέσματα όταν προσλαμβάνονται από ζώα. Σε σπόρους καμελίνας από εαρινές ποικιλίες, η περιεκτικότητα των γλυκοσινολικών ενώσεων ανέρχεται σε περίπου 15 μmol g-1. Στις χειμερινές ποικιλίες η περιεκτικότητα σε γλυκοσινολικές ενώσεις είναι περίπου 20 μmol g-1. Οι γλυκοσινολικές ενώσεις ταυτοποιήθηκαν ως 9-10-11 μεθυλο-σουλφινύλιο.

Πλακούντας Έκθλιψης - Εφαρμογή Πρόσφατα, ο πλακούντας χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία σε ένα μίγμα ζωοτροφών για όρνιθες. Ένα πείραμα διατροφής έδειξε ότι ο πλακούντας καμελίνας σε μίγμα ζωοτροφών (15% w/w) είχε παρόμοια βιολογική αξία με το εξαγόμενο αλεύρι σόγιας. Δεν παρατηρήθηκε αρνητική επίδραση των κέικ καμελίνας στην οργανοληπτική ποιότητα των αυγών και του κρέατος. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι πλακούντας που υπερβαίνει το 15% στο μείγμα ζωοτροφών επηρέασε αρνητικά τη γεύση των αυγών.

Νιγκέλλα ή Μελάνθιο (Nigella sativa L., Οικ.: Ranunculaceae) Η Nigella sativa (οικογένεια Ranunculaceae), κοινώς γνωστή ως νιγκέλλα, μελάνθιο ή μαύρος σπόρος (black seed), έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια ως μπαχαρικό και συντηρητικό τροφίμων, καθώς και ως προστατευτικό και θεραπευτικό φάρμακο ενάντια σε πολλές παθήσεις. Η νιγκέλλα προέρχεται από τη Νότια Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Νοτιοδυτική Ασία και καλλιεργείται σε πολλές χώρες του κόσμου όπως η περιοχή της Μέσης Ανατολής, η Νότια Ευρώπη, η Ινδία, το Πακιστάν, η Συρία, η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία.

Ιστορική Αναδρομή Παραδοσιακά, υπάρχει μια κοινή Ισλαμική πεποίθηση ότι η νιγκέλλα είναι ένα καθολικό φάρμακο για όλες τις παθήσεις, αλλά δεν μπορεί να αποτρέψει τη γήρανση ή το θάνατο. Η νιγκέλλα είναι επίσης γνωστό ως θεραπευτικό μαύρο κύμινο στην Αγία Γραφή και περιγράφεται ως Μελάνθιον από τον Ιπποκράτη και τον Διοσκουρίδη.

Ιστορική Αναδρομή (2) Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο δεκαετιών, έχουν διεξαχθεί πολλές μελέτες, σχετικά με την επίδραση των εκχυλισμάτων σπόρου Ν. Sativa σε διάφορα συστήματα του σώματος in vitro ή in vivo. Τα εκχυλίσματα σπόρων εκδηλώνουν ένα ευρύ φάσμα φαρμακευτικών ιδιοτήτων όπως ανοσοενισχυτικές, αντιισταμινικές, αντιδιαβητικές, αντι- υπερτασικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές. Πολλές από αυτές τις δραστηριότητες οφείλονται στα συστατικά κινόνης του σπόρου.

Βοτανική Ταξινόμηση Βασίλειο (Kingdom): Plantae Υποβασίλειο (Subkingdom): Tracheobionta Υπερσυνομοταξία (Superdivision): Spermatophyta Συνομοταξία (Phylum/Division): Magnoliophyta Ομοταξία (Class): Magnoliopsida Υφομοταξία (Subclass): Magnoliidae Τάξη (Order): Ranunculales Οικογένεια (Family): Ranunculaceae Φύλο (Tribe): Nigelleae Γένος (Genus): Nigella L. Είδος (Species): Nigella sativa L.

Μορφολογικά Χαρακτηριστικά Το ύψος του φυτού κυμαίνεται από 20 έως 90 cm. Τα φύλλα είναι λεπτά, επιμήκη - λογχοειδή και νηματοειδή, χρώματος γκριζωπού πράσινου. Τα άνθη είναι χρώματος απαλού μπλε ή λευκού και αποτελούνται από 5-10 πέταλα - Αυτοεπικονιαζόμενο είδος Ο καρπός είναι τοιχορραγής κάψα (3-7 καρπόφυλλα). Κάθε κάψα περιέχει σπόρους μικρού μεγέθους (1-5 mg), τριγωνικούς, χρώματος σκούρου γκρι ή μαύρου στο εξωτερικό και λευκού στο εσωτερικό, που είναι αρωματικοί και έχουν πικρή γεύση.

Οικολογικές Απαιτήσεις Κλίμα Αναπτύσσεται καλά σε διάφορα κλίματα (Από δροσερό-ξηρό κλίμα με ελαφριές χιονοπτώσεις έως και ζεστό-υγρό κλίμα). Ο δροσερός και υγρός καιρός ευνοεί την άνθηση και τη ανάπτυξη του σπόρου. Έδαφος Πηλο-αμμώδες, πλούσιο σε μικροβιακή δραστηριότητα, είναι το πιο κατάλληλο έδαφος για την καλλιέργεια. Θέλει καλά στραγγιζόμενα εδάφη. pH 7,0-7,5 είναι ιδανικό για την καλλιέργεια.

Καλλιεργητική Τεχνική Προετοιμασία εδάφους Ενδείκνυται ένα όργωμα που ακολουθείται από 2-3 σβαρνίσματα και ισοπέδωση. Σπορά Η νιγκέλλα συνήθως σπέρνεται χειμώνα. Η εαρινή σπορά διερευνάται επίσης, αν και δεν είναι ακόμη σαφές εάν αυτή θα είναι μια κοινή πρακτική. Οι σπόροι σπέρνονται σε μικρό βάθος (1-2 cm) με καλή επαφή με το έδαφος. Η συνιστώμενη ποσότητα σποράς είναι 5-20 kg ha-1 H πυκνότητα των φυτών μπορεί να κυμαίνεται από 60 έως 240 φυτά m-2. Λίπανση 50 kg N ha-1, 30 kg P ha-1 και 20 kg K ha-1 είναι επαρκή για τη βέλτιστη απόδοση σε σπόρο.

Περιποιήσεις μετά τη σπορά Έλεγχος Ζιζανίων Ο συχνός έλεγχος μειώνει τον ανταγωνισμό των ζιζανίων και δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για αύξηση και ανάπτυξη της καλλιέργειας. Συνιστώνται περίπου 3-5 σκαλίσματα σε διάστημα 20 έως 25 ημερών. Άρδευση Μια ή δύο αρδεύσεις στο στάδιο της άνθισης και του σχηματισμού σπόρων βοηθούν στην αύξηση του μεγέθους των σπόρων και της περιεκτικότητας τους σε έλαιο. Σύμφωνα με τους Houshang et al. (2014), οι απαιτήσεις της καμελίνας σε νερό ανέρχονται στα 724 mm.

Συγκομιδή Η νιγκέλλα συγκομίζεται γενικά στα τέλη Απριλίου έως τα μέσα Μαΐου. Οι σπόροι που συγκομίζονται λίγο πριν την πλήρη ωρίμανση δίνουν υψηλή περιεκτικότητα σε αρωματικό έλαιο. Ωστόσο, ο σπόρος διατηρεί μεγαλύτερη βιωσιμότητα όταν συγκομισθεί κατά την πλήρη ωρίμανση. Η συγκομιδή της νιγκέλλας πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή καθώς οι κάψες τείνουν να θρυμματίζονται κατά την πλήρη ωρίμανση.

Αποδόσεις

Μετασυλλεκτική Μεταχείριση - Αποθήκευση Μετά τη συγκομιδή των καψών, γίνεται συνήθως ξηρή αποθήκευση μέχρι το φυσικό άνοιγμα τους. Οι ώριμες κάψες δεν απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή καθώς ‘αυτοσυντηρούνται’ και το αιθέριο έλαιο τους αποτελεί έναν πολύ αποτρεπτικό παράγοντα για την προσβολή από μύκητες, την επίθεση από έντομα καθώς και την προσβολή από τρωκτικά. Οι σπόροι νιγκέλλας αποθηκεύονται καλά για ένα χρόνο ως πολλαπλασιαστικό υλικό και ως μπαχαρικό. Μάλιστα, αποθηκεύονται σε αεροστεγείς συνθήκες για να αποφευχθεί η απώλεια του αρώματος. Ως μπαχαρικό, συνιστάται να φυλάσσεται μακριά από άλλα είδη, καθώς έχει έντονη γεύση και άρωμα και διαταράσσει τη γεύση άλλων ειδών.

Σπόροι Nigella - Χημική Σύνθεση Τα σημαντικότερα δραστικά συστατικά είναι: θυμοκινόνη (30-48%), θυμοϋδροκινόνη, διθυμοκινόνη, π-κυμένιο (7-15%), καρβακρόλη (6-12%), 4- τερπινεόλη (2-7%), τ-ανηθόλη (1-4%), α-πινένιο, θυμόλη κ.λπ. Οι σπόροι περιέχουν δύο διαφορετικούς τύπους αλκαλοειδών: Α) αλκαλοειδή ισοκινολίνης και Β) αλκαλοειδή πυραζολίου Επιπλέον, οι σπόροι Ν. Sativa περιέχουν επίσης α-hederin, ένα υδατοδιαλυτό πεντακυκλικό τριτερπένιο και σαπωνίνη, έναν πιθανό αντικαρκινικό παράγοντα. Οι περισσότερες από τις φαρμακευτικές ιδιότητες της νιγκέλλας οφείλονται κυρίως σε συστατικά κινόνης, εκ των οποίων η θυμοκινόνη είναι η πλέον άφθονη. Οι σπόροι της νιγκέλλας περιέχουν πρωτεΐνες (26,7%), λίπος (28,5%), υδατάνθρακες (24,9%), ακατέργαστες ίνες (8,4%) και ολική τέφρα (4,8%), βιταμίνες και μέταλλα όπως Cu, P, Zn και Fe κ.λπ.

Σπόροι Νιγκέλλας - Έλαια Σπορέλαιο (32-40%) Το σπορέλαιο περιέχει σημαντικές ποσότητες ακόρεστων και ιδιαίτερα πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (18-29%), ενώ τα κορεσμένα λιπαρά οξέα (12-25%) είναι σε μικρότερες αναλογίες. Συγκεκριμένα: Κορεσμένα λιπαρά οξέα: παλμιτικό στεατικό και μυριστικό οξύ. Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα: λινολεϊκό (50-60%), ολεϊκό (20%), εικοσιδυα-εξανικό (3%), διομο-γαμα-λινολενικό οξύ (10%) Αιθέριο έλαιο (0,40-0,45%) νιγελλόνη, θυμοκινόνη, θυμοϋδροκινόνη, διθυμοκινόνη, θυμόλη, καρβακρόλη, α- και β-πινένιο, D-λιμονένιο, D-κιτρινελλόλη, π-κυμένιο.

Μέθοδοι εκχύλισης αιθέριου ελαίου 1. Συμβατική μέθοδος - εκχύλιση με εξάνιο στη Soxhlet. 2. Ενζυματική εκχύλιση 3. Εκχύλιση υποβοηθούμενη από υπερήχους 4. Υπερκρίσιμη εκχύλιση. 5. Εκχύλιση υποβοηθούμενη από επιφανειοδραστικές ουσίες (π.χ. Πολυσορβικό 20). Το αιθέριο έλαιο αναλείται χρησιμοποιώντας κλασσικές αναλυτικές διαδικασίες, φασματοσκοπικές και χρωματογραφικές μεθόδους

Φαρμακευτικές Ιδιότητες Η νιγκέλλα έχει μελετηθεί εκτενώς για τη φαρμακευτική της αξία και έχει δειχθεί ότι διαθέτει ευρύ φάσμα ιδιοτήτων όπως: Διουρητικές, Αντιυπερτασικές, Βρογχοδιασταλτικές, Γαστροπροστατευτικές, Ηπατοπροστατευτικές, Αντιδιαβητικές, Αντικαρκινικές Ανοσορρυθμιστικές, Αναλγητικές, Αντιμικροβιακές, Αναλγητικές Αντιφλεγμονώδεις, Σπασμολυτικά, Νεφροπροστατευτικές και Αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Φαρμακευτική - Διατροφική αξία Οι σπόροι της νιγκέλλας χρησιμοποιούνται στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών όπως η βρογχίτιδα, η διάρροια, οι ρευματισμοί, το άσθμα και οι δερματικές διαταραχές. Λειτουργεί ως τονωτικό του ήπατος, διεγερτικό της όρεξης και εμμηναγωγό. Χρησιμοποιείται για την αύξηση της παραγωγής γάλακτος σε θηλάζουσες μητέρες, για την καταπολέμηση παρασιτικών λοιμώξεων και για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι σπόροι δίνονται για να σταματήσουν τον εμετό. Το λάδι χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και τοπικό αναισθητικό εξωτερικά. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται ως αρωματικά πρόσθετα σε ψωμιά και τα τουρσιά λόγω του πολύ χαμηλού επιπέδου τοξικότητας.

Φαρμακευτικές Ιδιότητες και Μηχανισμοί Δράσης Φαρμακευτικές Ιδιότητες και Μηχανισμοί Δράσης

Άλλες Χρήσεις Ο πλακούντας έκθλιψης στο σιτηρέσιο βουβάλων και αμνών βελτίωσε το σωματικό τους βάρος και την αναπαραγωγικότητα τους. Επίσης, οι σπόροι στη διατροφή κοτόπουλων βελτίωσαν την ανοσία τους και την αποτελεσματικότητα μεταβολισμού των ζωοτροφών.

Πλακούντας Έκθλιψης - Αμινοξέα