ΚΥΤΤΑΡΟ 2ο ΓΕΛ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Ο Ρ. Χούκ το 1665 ανέφερε για 1η φορά τη λέξη «κύτταρο» , παρατηρώντας –με δικής του κατασκευής μικροσκόπιο-λεπτές τομές φελλού. Το 1838-39 οι Μ.Σλάιντεν και Τα.Σβάν, διατύπωσαν τη κυτταρική θεωρία: « η θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών είναι το κύτταρο». Το 1885 ο Ρ.Βίρχοφ διατύπωσε τη περίφημη θέση ότι: « κάθε κύτταρο προέρχεται από ένα κύτταρο»
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα. Όλα τα κύτταρα δομούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και εκδηλώνουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες. Η λειτουργία των οργανισμών είναι αποτέλεσμα της συλλογικής δράσης και αλληλεπίδρασης των κυττάρων που τους αποτελούν. Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση προϋπάρχοντος κυττάρου.
ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Προκαρυωτικά: το γενετικό υλικό δεν περιβάλλεται από μεμβράνη Μονοκύτταροι οργανισμοί βακτήρια και κυανοβακτήρια (κυανοφύκη) Ευκαρυωτικά: (κάρυο= πυρήνας, ευ= καλώς καλά σχηματισμένος πυρήνας ) το γενετικό τους υλικό περικλείεται από διπλή μεμβράνη που σχηματίζει μαζί με αυτό τον πυρήνα Παρατήρηση: κατά την εξελικτική διαδικασία θεωρείται, ότι τα πρωκαρυωτικά κύτταρα, προϋπήρξαν των ευκαρυωτικών.
Τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού Εικόνα: Τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού
Τυπικό(ευκαρυωτικό) Κύτταρο Ι Τα ευκαρυωτικά κύτταρα αποτελούν τρισδιάστατες δομές με πολλές λειτουργίες που παρουσιάζουν ομοιότητες και διαφορές Ομοιότητες: η μεταφορά ουσιών στο εσωτερικό τους η αλλαγή θέσης των κυτταρικών δομών, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο οι πολύπλοκες βιοχημικές διεργασίες Διαφορές: στο σχήμα στη κίνηση στη λειτουργία ΑΡΑ: Δεν μπορούμε να περιγράψουμε το ευκαρυωτικό κύτταρο νε βάση ένα μόνο σχήμα ή μια περιγραφή. Έτσι: Η περιγραφή στη Βιολογία αναφέρεται στο «τυπικό κύτταρο» ,που συγκεντρώνει όλα τα κοινά γνωρίσματα.
Τυπικό(ευκαρυωτικό) Κύτταρο ΙΙ Γιατί τα κύτταρα έχουν μικρό μέγεθος: Τα κύτταρα για να διατηρούν την λειτουργικότητά τους, πρέπει να ανταλλάσσουν συνεχώς ουσίες με το περιβάλλον τους Τα κύτταρα ανταλλάσσουν και «ουσίες- μηνύματα» για να «επικοινωνούν» με το περιβάλλον τους και να «αντιλαμβάνονται» τις μεταβολές που συμβαίνουν σ’ αυτό όσο μεγαλύτερη είναι η επιφάνεια της πλασματικής μεμβράνης, τόσο μεγαλύτερη είναι και η δυνατότητα ανταλλαγής ουσιών με το περιβάλλον Η μεταβίβαση μηνυμάτων από και προς το εξωτερικό των κυττάρων, απαιτεί ταχύτητα. Αυτό γίνεται μόνο αν τα κύτταρα έχουν σχετικά μικρό όγκο
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΕΝΟΣ «ΤΥΠΙΚΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ» Το ευκαρυωτικό κύτταρο χαρακτηρίζεται από οργανωμένη και πολύπλοκη δομή που αποτελείται από: Την πλασματική μεμβράνη απλή στοιχειώδης μεμβράνη που το οριοθετεί από το εξωτερικό περιβάλλον Το κυτταρόπλασμα η περιοχή ανάμεσα στην πυρηνική και στην πλασματική μεμβράνη. Επειδή το κυτταρόπλασμα διασχίζεται από μεμβράνες οδηγεί σε διαμερισματοποίηση του εσωτερικού του κυττάρου Καθένα από τα «διαμερίσματα» αυτά που ονομάζονται «κυτταρικά οργανίδια», έχει τη δική του μορφή και λειτουργία. Ο πυρήνας περιβάλλεται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη και περιέχει το γενετικό υλικό του κυττάρου.
VIDEO:Το κύτταρο
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ Ι Η λειτουργία της πλασματικής μεμβράνης απορρέει από τη δομή της Το μοντέλο που αποδεχόμαστε σήμερα για τη δομή της είναι το μοντέλο του «ρευστού μωσαϊκού». Προτάθηκε το 1972 από τους Σ. Σίνγκερ και Τ. Νίκολσον Σύμφωνα με το μοντέλο του «ρευστού μωσαϊκού»: Η πλασματική μεμβράνη αποτελείται από μια διπλοστιβάδα φωσφολιπιδίων και ανάμεσα τους παρεμβάλλονται στεροειδή (χοληστερόλη) και πρωτεΐνες Οι πρωτεΐνες ή βρίσκονται στην επιφάνεια της μεμβράνης ή βυθίζονται στο εσωτερικό της ή τη διαπερνούν κάθετα, σχηματίζοντας ένα είδος μωσαϊκού. Οι πρωτεΐνες και τα λιπίδια της πλασματικής μεμβράνης μπορούν να εμφανίζονται συνδεδεμένα με υδατάνθρακες . Τα σύνθετα αυτά μόρια ονομάζονται γλυκοπρωτεϊνες ή γλυκολιπίδια αντίστοιχα.
ΜΟΝΤΕΛΟ «ΡΕΥΣΤΟΥ ΜΩΣΑΪΚΟΥ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗΜΕΜΒΡΑΝΗ
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΙΙ Τα υδρόφοβα τμήματα των φωσφολιπιδίων έλκονται μεταξύ τους, προσδίδοντας στη μεμβράνη σταθερότητα, χωρίς παράλληλα να την κάνουν στατική Η ονομασία «ρευστό μωσαϊκό» αποδίδει ακριβώς το γεγονός ότι λιπίδια και πρωτεΐνες της μεμβράνης μπορούν να γλιστρούν πλαγίως, αλλάζοντας θέση με τα γειτονικά τους μόρια. Στη διατήρηση της ρευστότητας της πλασματικής μεμβράνης σπουδαίο ρόλο παίζει και η χοληστερόλη
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΙΙΙ Ο ρόλος των πρωτεϊνών της μεμβράνης είναι: Δομικός- ως συστατικό της Λειτουργικός : Ελέγχουν την είσοδο και την έξοδο ουσιών Δέχονται να μεταβιβάζουν στο εσωτερικό του κυττάρου μηνύματα από το περιβάλλον Η πλασματική μεμβράνη και κάθε μεμβράνη που έχει τη χαρακτηριστική δίστιβη δομή ονομάζεται απλή στοιχειώδης μεμβράνη Λειτουργίες της πλασματικής μεμβράνης: Ο έλεγχος του είδους των ουσιών που εισέρχονται ή εξέρχονται από το κύτταρο. Η υποδοχή και η ερμηνεία μηνυμάτων από το περιβάλλον του κυττάρου Για να διατηρηθεί η χημική σύσταση του κυττάρου η πλασματική μεμβράνη πρέπει να είναι εκλεκτικά διαπερατή
VIDEO: “ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ»