Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Μάθημα 2ο Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2017 Εισαγωγή στις Βυζαντινές Σπουδές

Το Βυζάντιο στη Δύση μετά το 1453 Το Βυζάντιο στη Δύση μετά το 1453 Δύση και Σχισματικό Βυζάντιο Αναγέννηση: Ενδιαφέρον για την κλασική αρχαιότητα - ελληνικά χειρόγραφα Βυζαντινοί λόγιοι στη Δύση (Χρυσολωράς, Αργυρόπουλος Βησσαρίων ) Αρχαίοι και βυζαντινοί συγγραφείς: ασαφής διάκριση

Ιερώνυμος Wolf (1516-1580) Augsburg - Βαυαρία Βιβλιοθηκάριος οίκου των Fugger

Ιερώνυμος Wolf (1516-1580) Βυζαντινή Ιστορία =ανεξάρτητο τμήμα . Ιδέα ενός Corpus Byzantinae Historiae Εκδόσεις ιστορικών: Μέρος Νικήτα Χωνιάτη Νικηφόρος Γρηγοράς Ιωάννης Ζωναράς

Ουμανιστές 16ος-17ος αι. David Höschel Κίνημα Ουμανισμού-ερευνητικό πνεύμα Πόλεμος εναντίον των Τούρκων Αντιπαπικό Βυζάντιο και Προτεστάντες Ενωτικές προσπάθειες Καθολικών Περιορισμένη και συμπτωματική έκδοση συγγραφέων και μεταφράσεων στα λατινικά David Höschel Wolf Wilhelm Holzmann (Xylander) Hans Löwenklau (Johannis Leunclavius) Denis Pétau (D. Petavius) Jan van Meurs (Johannis Meursius) Λέων Αλλάτιος

Γαλλία 17ος αι.-Τυπογραφείο Λούβρου Λουδοβίκος ΙΓ΄+Λουδοβίκος ΙΔ΄ (Jean-Baptiste Colbert) Τυπογραφείο του Λούβρου (Βυζαντίς: πρώτη πλήρης σειρά βυζαντινών ιστορικών. Συνεργασία πολλών) Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου, Excerpta de legationibus (Phil. Labbe, Ιησουίτης)

Γαλλία 17ος αι. Charles du Fresne Du Cange (ιστορία, φιλολογία, γενεαλογία, τοπογραφία, νομισματική, λεξικογραφία Jean Mabillon (έγγραφα) Bernard de Montfaucon (παλαιογραφία)

18ος αι. Κάμψη των Βυζαντινών σπουδών (Διαφωτισμός: περιφρόνηση ως μη ορθολογικής της μεσαιωνικήςπεριόδου) Εdward Gibbon (1737-1794), History of the Decline and Fall of the Roman Empire, Λονδίνο 1776-1788. «Θρίαμβος της βαρβαρότητας και της θρησκείας».

18ος αι. Johannes Jacob Reiske (1716-774): Ανακάλυψη του χειρογράφου της Λειψίας με το Περί βασιλείου Τάξεως του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου. Έκδοση κειμένου το 1751-1766, Υπόμνημα τυπώνεται μετά από πολλές δεκαετίες, 1829).

19ος αι. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae (Βόννη: Κarl Β. Hase, Barthold G. Niebuhr, Karl Dindorf ) Φιλελληνισμός. Ιστορία του George Finlay Ενδιαφέρον για την Ιστορία. Karl Hopf (Ιστορία του ελληνικού Μεσαίωνα) Θεμελιωτής της σύγχρονης Βυζαντινολογίας o Κάρολος Κρουμπάχερ (Μόναχο): 1. Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας (1891) 2. περιοδικό Byzantinische Zeitschrift

19ος αι. Γαλλία Charles Diehl (1859-1944): Figures byzantines Gustave Schlumberger (1844-1928): νομισματική-σιγιλλογραφία (=σφραγίδες)

19ος αι. Βυζαντινές Σπουδές Ρωσία Αγγλία Ιταλία Βαλκανικές χώρες Ελλάδα

20ος αι. Άνθηση Βυζαντινών Σπουδών Νέα περιοδικά Νέα Ινστιτούτα Διεθνείς συνεργασίες Νέες εκδοτικές σειρές (π.χ. Corpus Fontium Historiae Byzantinae)

Βυζαντινές Σπουδές στην Ελλάδα (19ος-Α΄μισό 20ου αι.) Πριν την ίδρυση του Ελληνικού κράτους: Βυζάντιο ασαφές παρόν. Πατριαρχείο Μύθος μαρμαρωμένου βασιλιά. Έλληνες Διαφωτιστές (Αδαμάντιος Κοραής: Βυζάντιο=Σκοτεινή περίοδος. Καμία σχέση με αφυπνιζόμενους Έλληνες. Αρχαίοι πρόγονοι πρότυπα προς μίμηση.

Εθνικά κράτη 19ος αι. Ταύτιση έθνους και κράτους. Ανάγκη εθνικής ιστορίας. Για την Ελλάδα η αρχή της ιστορίας της δεδομένη (αρχαιολογικά κατάλοιπα, αναγνώριση από Ευρωπαίους). Η συνέχεια; Ανάγκη σύνθεσης συμπαγούς Ιστορίας χωρίς κενά. Η Βυζαντινή περίοδος στη μέση.

Εθνική Ιστορία Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος (1815-1891). Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το 1851: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τρίσημο Σχήμα. Ρόλος θείας Πρόνοιας σωτήριος για το έθνος. Διδακτισμός. Αμφίθυμη στάση απέναντι στο Βυζάντιο. Κάθαρση του Βυζαντίου από τα μη «χρήσιμα» στοιχεία του.

Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος Βυζάντιο είναι «το πνεύμα του Ελληνισμού, όπερ δια της Εκκλησίας, δια της γλώσσης, δια των εθίμων, δια του λαού των Ελλήνων, παλαίσαν προςτην πολιτικήν κατάστασιν των βυζαντινών χρόνων, κατειργάσατο την εθνικήν ενότητα των Ελλήνων».

Στέφανος Κουμανούδης (1818-1899) Στέφανος Κουμανούδης (1818-1899) Καθηγητής λατινικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διαφωτιστής. Αντίπαλος του ρομαντικού Παπαρρηγόπουλος. Υποστηρικτής της συνέχειας της αρχαιότητας. Δεν τον απασχολούσε το κενό των βυζαντινών χρόνων. Οδηγός η Αρχαιογνωσία για τη διαμόρφωση της πολιτικής ταυτότητας των Ελλήνων. Χώρος για το θεοκρατικό μοναρχικό Βυζάντιο δεν υπάρχει.

Σπυρίδων Λάμπρος (1851-1919) Η μελέτη του Βυζαντίου έχει ενσωματωθεί στον κορμό της εθνικής ιστορίας Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θετικιστική προσέγγιση. Μελέτη αρχειακού υλικού. Ίδρυση φροντιστηρίων Ιστορίας-άσκηση φοιτητών Νέος Ελληνομνήμων

Βυζαντινά Μνημεία Ανασκαφές Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών. Ενδιαφέρον μάλλον συμπτωματικό. Γεώργιος Λαμπάκης. Ίδρυση Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 1884.

20ος αι. Δεν εκλείπει η ανάγκη της αιτιόλογησης της ενασχόλησης με το Βυζάντιο. Βυζαντινή εποχή πρόσφορη για να ικανοποιεί ιδεολογικές ανάγκες. Όχι μόνο συνέχεια με την Αρχαιότητα, αλλά και συνέχεια του Νεοελληνικού πολιτισμού. Η μελέτη του Βυζαντίου δεν ανεξαρτητοποιείται από άμεσους ιδεολογικούς στόχους.

Ίδρυση πανεπιστημιακών εδρών, Εταιρειών, Μουσείου 1912: Ίδρυση έδρας Βυζαντινής Αρχαιολογίας 1914:Ίδρυση Βυζαντινού Μουσείου 1919:Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών 1924: Έδρα Βυζαντινής Ιστορίας (Κ. Άμαντος) 1925: Έδρα Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας (Νίκος Βέης)