Η διανομή των εθνικών κτημάτων Η διανομή των εθνικών κτημάτων

Το ζήτημα των «εθνικών γαιών» Έκταση, σημασία, πολυπλοκότητα προβλήματος Τι ονομάζουμε «εθνικές γαίες»; = οι ακίνητες, οι κτηματικές ιδιοκτησίες των Οθωμανών στις περιοχές που περιήλθαν στον έλεγχο του ελληνικού κράτους * η γη αυτή ανήκε είτε στο οθωμανικό δημόσιο είτε σε μουσουλμανικά ιδρύματα είτε σε ιδιώτες, ως ιδιοκτησία ή ως δικαίωμα νομής (εκμετάλλευσης)

Ποια ήταν η κατάσταση; Περιήλθαν στην κυριότητα του ελληνικού κράτους «επαναστατικώ δικαίω» Το πρώτο και μόνο κεφάλαιο στη διάρκεια του πολέμου > για τις ελληνικές επαναστατικές κυβερνήσεις Πώς χρησιμοποιήθηκαν; Ως υποθήκες για τη σύναψη δανείων Ως μέσα εξασφάλισης εσόδων / εκποίηση

Κόρινθος

Έκταση γαιών Έκταση > μόνο κατά προσέγγιση > περίπλοκο ιδιοκτησιακό καθεστώς επί Οθωμανοκρατίας Μηχανισμοί απογραφής περιουσιακών στοιχείων > επίσης περίπλοκοι Χονδρικά > 4-5 εκατ. στρέμματα

Προβλήματα διανομής γης Καλλιεργούσαν τα χωράφια για πολλές γενιές, αποδίδοντας 15% στον ιδιοκτήτη και τον φόρο επί της παραγωγής, τη δεκάτη > ισχυρά δικαιώματα ιδιοκτησίας Δεν υπήρχαν ξεκάθαροι τίτλοι ιδιοκτησίας > επάλληλα δικαιώματα επί της γης Στερεά Ελλάδα > στα χέρια ιδιωτών με απευθείας εξαγορά από τους οθωμανούς ιδιοκτήτες σε χαμηλή τιμή > το κράτος έχασε προσόδους Καταπατήσεις > σε εποχές ταραχών και κρίσης Διαφορές οθωμανικού από βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο (υιοθετήθηκε από το ελληνικό κράτος) στην έγγεια ιδιοκτησία

Ορχομενός

πολυτεμαχισμός Μικρές και μεσαίες ιδιοκτησίες Αίτια : 1) Έλλειψη μεγάλων κεφαλαίων 2) Τάση απόκτησης ακίνητης περιουσίας στις πόλεις, κυρίως Αθήνα 3) Οι πλούσιοι δεν επιδίωκαν την απόκτηση μεγάλης έγγειας ιδιοκτησίας > άμβλυνση αντιθέσεων, αποφυγή κοινωνικών εντάσεων Αποτέλεσμα : μικρές ιδιοκτησίες > ευπρόσβλητες στις κρίσεις, έκθετες στις διαθέσεις της αγοράς και στις φορολογικές πιέσεις > ανάπτυξη συστήματος πολιτικής προστασίας > παρεμβάσεις τοπικών πολιτευτών (θυμίζει τους προεστούς)

Ελευσίνα

Αθήνα

λύση Οριστική αντιμετώπιση : Νομοθετικές ρυθμίσεις 1870-1871 Στόχος : Να εξασφαλιστούν οι ακτήμονες χωρικοί > παροχή γης > επιβίωση Έσοδα για το κράτος > ανάσα στο διαρκές δημοσιονομικό αδιέξοδο Στόχοι > αντιφατικοί > γιατί;

Η αγροτική μεταρρύθμιση του 1871

Ας δούμε κάποιους αριθμούς Οι δικαιούχοι αγρότες μπορούσαν να αγοράσουν : Ως 80 στρέμματα ξηρικά εδάφη Ως 40 στρέμματα αρδευόμενα Μικρότερη η έκταση για φυτείες, ελαιόδενδρα, αμπέλια 1870-1911 > διανεμήθηκαν 2.650.000 στρέμματα με 370.000 παραχωρητήρια Τι σημαίνει αυτό; > περιορισμένες φιλοδοξίες ή δυνατότητες των αγροτών

Βαν Γκονγκ

αποτίμηση Σημαντική διανομή καλλιεργήσιμων γαιών Συγκριτικά με περίοδο 1833-1870 > 600.000 στρέμματα Ωστόσο > μόνο το 50% του αντίτιμου των παραχωρούμενων γαιών πληρώθηκε από τους αγοραστές στο κράτος Τι σημαίνει αυτό; Απώλεια εσόδων για το κράτος, αδυναμία πληρωμής από τους αγρότες