Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Στα πλαίσια του μαθήματος Φωτογραφίας στο τμήμα Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων, στα Δ.ΙΕΚ Σπάρτης Ρήγου Θάλεια

Η φωτογραφική μηχανή είναι ένα κοινό παράδειγμα οπτικού συστήματος Η φωτογραφική μηχανή είναι ένα κοινό παράδειγμα οπτικού συστήματος. Ένα οπτικό σύστημα περιλαμβάνει μια πηγή φωτός, ένα μέσο ελέγχου του φωτός και κάποιο τρόπο καταγραφής της εικόνας. Οι φωτογραφικές μηχανές χρησιμοποιούνται για να ελέγχουν και να καταγράφουν φως επάνω σε φιλμ.Όλες οι φωτογραφικές μηχανές έχουν ένα σώμα, ένα φακό και ένα φωτοφράκτη. Το σώμα είναι ένα φωτοστεγές "κουτί" που περιέχει το φιλμ στο οποίο θα καταγραφεί η εικόνα. Ο μόνος τρόπος για να μπει φως στο κουτί αυτό, είναι διά του φακού. Ο φακός εστιάζει φως. Στην περίπτωση της φωτογραφικής μηχανής, εστιάζει το φως επάνω στο φιλμ. Ο φωτοφράκτης ή κλείστρο (shutter) της φωτογραφικής μηχανής ανοίγει και κλείνει το άνοιγμα του φακού. Το φως μπορεί να μπει στη φωτογραφική μηχανή μόνο όταν είναι ο φωτοφράκτης ανοικτός. Στην πλέον απλή της μορφή, μια φωτογραφική μηχανή μπορεί να είναι ένα "κουτί" με μία οπή στο ένα άκρο και μια υποδοχή για την τοποθέτηση του φιλμ στο άλλο. Η οπή κατευθύνει το φως επάνω στο φιλμ και έτσι ενεργεί σαν φακός. Η διάρκεια του χρόνου για την είσοδο του φωτός στη φωτογραφική μηχανή ελέγχεται από ένα κομμάτι χαρτόνι που επικολλάται στην οπή. Το χαρτόνι λειτουργεί σαν διάφραγμα. Αυτός ο τύπος φωτογραφικής μηχανής είναι γνωστός ως μηχανή σκοτεινού θαλάμου. Όσο πρωτόγονη και αν είναι αυτή η φωτογραφική μηχανή, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ληφθούν ορισμένες ενδιαφέρουσες φωτογραφίες. Σήμερα υπάρχουν πολλοί τύποι φωτογραφικών μηχανών στην αγορά. Ορισμένες είναι απλές, όπως του τύπου "σημάδεψε και φωτογράφησε". Άλλες είναι αρκετά πολύπλοκες. Παρακάτω αναφέρονται τα βασικά χαρακτηριστικά φωτογραφικών μηχανών τύπου τηλεμέτρου, διοπτικής ρεφλέξ, απ' ευθείας σκοπεύσεως και μονοοπτικής ρεφλέξ.

Τα μέρη της φωτογραφικής μηχανής Σκοτεινός θάλαμος (σώμα) Ο σκoτειvός θάλαμoς είvαι τo κυριότερο και βασικότερο τμήμα της φωτογραφικής μηχαvής. Στηv ουσία είναι ένας φωτoστεγής χώρος - ένα κουτί - βαμμέvoς μαύρoς ματ στo εσωτερικό τoυ, για vα απoφεύγovται αvεπιθύμητες αvταvακλάσεις. Μέσα στo σκoτειvό θάλαμo εισέρχονται oι φωτειvές ακτίvες και δημιoυργείται η εικόvα τoυ αvτικειμέvoυ πoυ φωτoγραφίζεται. Στη μια πλευρά τoυ βρίσκεται τo φιλμ και στηv απέvαvτι o φακός. Φακός Είναι απαραίτητος για τη δημιουργία ειδώλου και αντικατέστησε την τρύπα των pinhole μηχανών, προσφέροντας περισσότερο φως στο φωτοευαίσθητο υλικό. Διάφραγμα Είναι ένας μηχανισμός στο φακό της μηχανής, ο οποίος κλείνοντας σταδιακά, μειώνει τη ποσότητα φωτός που τον διαπερνά. Το διάφραγμα είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε σε κάθε κλείσιμό του, το φως που το διαπερνά να μειώνεται κατά το μισό. Συμβολίζεται με το γράμμα f και οι τιμές που παίρνει είναι: f: 1, 1,4, 2, 2,8, 4, 5,6, 8, 11, 22. Όσο μεγαλώνει ο αριθμός τόσο κλείνει το διάφραγμα (μικραίνει η διάμετρος του φακού). Έτσι σε έκθεση με διάφραγμα f/1,4 το φίλμ (ή ο αισθητήρας) θα δεχτεί τη διπλάσια ποσότητα φωτός, από αυτή που θα δεχόταν με f/2.

Φωτοφράκτης Στις Camera Obcura η έκθεση στο φως γίνονταν απλά, αφαιρώντας το καπάκι του φακού Για κάποιο χρόνο. Στη συνέχεια εφευρέθηκαν οι φωτοφράκτες, ειδικοί μηχανισμοί που έλεγχαν τον χρόνο έκθεσης του φωτοευαίσθητου υλικού. Θα μπορούσαμε να τους ονομάσουμε «παραθυρόφυλλο της φωτογραφικής μηχανης». Έχουμε δύο τύπους : τους διαφραγματικούς, που βρίσκονται μέσα στο φακό και τους φωτοφράκτες εστιακού επιπέδου, που βρίσκονται ακριβώς μπροστά απ΄το το φίλμ ή τον αισθητήρα. Ταχύτητα Είναι ο χρόνος που ο φωτοφράκτης παραμένει ανοιχτός, επιτρέποντας την είσοδο του φωτός και επομένως την έκθεση του φίλμ ή του αισθητήρα. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος της έκθεσης (αργή ταχύτητα φωτοφράχτη), τόσο περισσότερο φως θα περάσει. Οι ταχύτητες συμβολίζονται με τα νούμερα: 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000, 2000. Όσο αυξάνεται αυτός ο αριθμός , τόσο μειώνεται ο χρόνος έκθεσης (αυξάνεται η ταχύτητα του φωτοφράκτη). Αυτό συμβαίνει επειδή οι παραπάνω αριθμοί αποτελούν τον παρανομαστή κλάσματος που έχει αριθμητή τη μονάδα ( 1/1,1/2, 1/4…, 1/500, 1/1000). Έτσι είναι αυτονόητο πως το 1/1 ( που σημαίνει χρόνος έκθεσης 1 δευτερόλεπτο) είναι μεγαλύτερο από το ½ ( μισό δευτερόλεπτο). Η έκθεση με ταχύτητα 1 επηρεάζει περισσότερο το φιλμ ή τον αισθητήρα, από την έκθεση με ταχύτητα 2 (μισό δευτερόλεπτο), εφόσον η πρώτη επιτρέπει να περάσει η διπλάσια ποσότητα φωτός από την άλλη. Η έκθεση στις φωτογραφικές καθορίζεται από τον συνδυασμό ταχύτητα-διαφράγματος.

Σκόπευτρο Η σκόπευση στις Camera Obscura γίνονταν από ένα θαμπόγυαλο στο πίσω μέρος της μηχανής, όπου προβάλλονταν το είδωλο. Για να πραγματοποιηθεί η λήψη έπρεπε να απομακρυνθεί το θαμπόγυαλο και στη θέση του να μπει μια θήκη (σασί) με το φιλμ. Η ίδια λογική παραμένει μέχρι σήμερα στις μηχανές μεγάλου φορμά. Στις άλλες μηχανές έχουν καθιερωθεί δύο σκοπεύσεις, που χαρακτηρίζουν και το αντίστοιχο είδος τους: Σκόπευση δια μέσω του φακού TTL ( Through The Lens) στις SLR (Single Lens Reflex, μονοοπτικές μηχανές καθρέπτη) και εξωτερική σκόπευση στις TLR (Twin Lens Reflex, διοπτικές μηχανές), στις τηλεμετρικές και στις compact. Επίσης μέσω της οθόνης σε ψηφιακές compact και σε mirroless.

Το εποπτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε προέρχεται από διαδικτυακές πηγές. Η χρήση του εν λόγω υλικού, γίνεται μόνο για λόγους εκπαιδευτικούς.