ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ Πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο «ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ» Πριόβολος Θεοφάνης.

Παρουσίαση με θέμα: "ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ Πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο «ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ» Πριόβολος Θεοφάνης."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ Πολιτιστικό πρόγραμμα με τίτλο «ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ» Πριόβολος Θεοφάνης Πετσούκη Άννα Παλιάτσου Ουρανία Εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας, καθηγητές 1 ου Γυμνασίου Φιλιππιάδας Σχ. Έτος 2014-2015

2 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 2 Αναπαράσταση ενός τύπου camera obscura. Ψηφιακή μηχανή

3 Β1. Η φωτογραφική μηχανή Β2. Βασικές αρχές οπτικής Β3. Αναλογική φωτογραφία: Σκοτεινός θάλαμος, ασπρόμαυρο φιλμ και έγχρωμο φιλμ Β4. Ψηφιακή φωτογραφία 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 3

4 4

5 σκοτεινός θάλαμος 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 5 Ο σκ o τει v ός θάλα µo ς : τ o κυριότερο και βασικότερο τ µ ή µ α της φωτογραφικής µ ηχα v ής. Τι είναι : φωτ o στεγής χώρος - κουτί - βα µµ έ vo ς µ αύρ o ς µ ατ στ o εσωτερικό τ o υ ( για v’ απ o φεύγ ov ται οι α v τα v ακλάσεις ). Όταν μπαίνουν o ι φωτει v ές ακτί v ες δη µ ι o υργείται η εικό v α τ o υ α v τικει µ έ vo υ π o υ φωτ o γραφίζεται. Στη µ ια πλευρά τ o φιλ µ και στη v απέ v α v τι o φακός.

6 Camera Obscura Οι πρώτες φωτογραφίες αποτελούν ουσιαστικά απλές προβολές εικόνων πάνω σε κάποια επιφάνεια. Πρώτη φωτογραφική « μηχανή »: σκοτεινό δωμάτιο ή κουτί (camera obscura) Στη μία άκρη διαθέτει μια γυαλιστερή επιφάνεια και στην απέναντι άκρη μία πολύ μικρή οπή. Σ ’ αυτή τη διάταξη, οι ακτίνες του φωτός διαδίδονται μέσα από την οπή και σχηματίζουν πάνω στην επιφάνεια το είδωλο των αντικειμένων έξω από το δωμάτιο ή κουτί. 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 6

7 Διάφραγμα 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 7 Τι είναι το Διάφραγμα : Μηχανισμός από δέκα περίπου μεταλλικά ελάσματα Βρίσκεται μέσα στο φακό Ρυθμίζει την ποσότητα των φωτεινών ακτίνων που θα περάσουν από τον φακό. Το άνοιγμα του διαφράγματος συμβολίζεται µ ε το γράμμα f ( ορίζεται : o λόγος της εστιακής απόστασης του φακού προς την διάμετρο του ανοίγματος ).

8 Κλείστρο ή φωτοφράχτης 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 8 Είναι o μηχανισμός που ρυθμίζει για πόσο χρόνο θα περ v άει τ o φως µ έσα από τ o φακό ( για v α φθάσει στη φωτοευαίσθητη επιφάνεια του φιλμ ). Οι χρόνοι έκθεσης, δηλαδή οι « ταχύτητες », στις σύγχρονες φωτογραφικές µ ηχα v ές είναι κλάσ µ ατα του δευτερολέπτου δίνονται ως ακέραιοι αριθ µo ί, o ι οποίοι α v τιπρ o σωπεύ o υ v τ ov παρ ovoµ αστή του κλάσματος ( εννοείται ότι αριθμητής του κλάσματος είναι η µov άδα ). Στις σύγχρονες µ ηχα v ές συναντώνται, συνήθως, οι ταχύτητες 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000, 2000, 4000

9 Πρόσθετοι μηχανισμοί της φωτογραφικής μηχανής 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 9 Εκτός από τα βασικά μέρη μιας φωτογραφικής μηχανής, υπάρχουν οι βοηθητικοί ( αλλά σημαντικοί ) μηχανισμοί : το σκόπευτρο η οθόνη εστίασης, το ωστήριο ( πλήκτρο ) λήψης, ο αριθμητήρας των λήψεων, το ενσωματωμένο φωτόμετρο κ. λπ.

10 Φωτομέτρηση 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 10 Κάθε φιλμ από κατασκευής έχει ένα βαθμό ευαισθησίας. Κάθε εικόνα που φωτογραφίζουμε, ανάλογα με τις συνθήκες φωτισμού, στέλνει στο φακό της φωτογραφικής μας μηχανής περισσότερο ή λιγότερο φως. Η διαβάθμιση της φωτεινότητας της κάθε εικόνας είναι εξαιρετικά μεγάλη. Από την άλλη, το φιλμ απαιτεί μια συγκεκριμένη ποσότητα φωτός, πάντα την ίδια, για να καταγράψει σωστά μια εικόνα. Η ποσότητα αυτή εξαρτάται από την ευαισθησία του. Με το φωτόμετρο η μέτρηση της ποσότητας του φωτός που περνά από το φακό για κάθε φωτογραφούμενη εικόνα καθορίζει την σωστή έκθεση ( διάφραγμα και ταχύτητα ).

11 Β 2. Βασικές αρχές οπτικής - ορατό φάσμα 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 11 Μία από τις γνωστές μορφές ενέργειας είναι η Ηλεκτρομαγνητική Ακτινοβολία ( ενέργεια ) η οποία εκπέμπεται από μια πηγή. Πηγές : ένα μεγάλο άστρο ( π. χ. ο ήλιος ), το νήμα ενός ηλεκτρικού λαμπτήρα κ. ά. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διαδίδεται πολύ γρήγορα σε οποιοδήποτε μέσο είναι διαπερατό από αυτή και ταξιδεύει σε ευθείες γραμμές με τη μορφή παλμικών κυμάτων. Χαρακτηριστικό φυσικό μέγεθος κάθε κύματος : το μήκος κύματος ( λ ) ( μονάδα μέτρησης : 1 νανόμετρο -- 1nm=10 -9 m).

12 Ανάκλαση 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 12 Οι επιφάνειες, όταν βομβαρδίζονται από σωματίδια ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, επιστρέφουν ένα μέρος τους προς τα πίσω. Αυτό το φαινόμενο λέγεται ανάκλαση. ( Χάρη σ ’ αυτή, μπορούμε να δούμε τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν ). Υπάρχουν διάφορα είδη ανάκλασης. Όταν η επιφάνεια που ανακλά είναι λεία λέμε ότι έχουμε κατοπτρική ανάκλαση ενώ αν η επιφάνεια είναι αδιαφανής (mat) παρατηρούμε διάχυτη ανάκλαση.

13 Απορρόφηση 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 13  Μια από τις βασικότερες αρχές της Φυσικής είναι η αρχή διατήρησης της ενέργειας. Σύμφωνα με την αρχή αυτή η ενέργεια μπορεί να μετατραπεί από μια μορφή σε μία άλλη, αλλά δεν μπορεί ούτε να δημιουργηθεί εκ του μηδενός, ούτε και να χαθεί.  Έτσι το φαινόμενο του « σταματήματος » του φωτός από μια μαύρη επιφάνεια είναι απλώς η μετατροπή του σε ακτινοβολία με μήκος κύματος έξω από το ορατό φάσμα.  Αυτό το φαινόμενο λέγεται απορρόφηση και προκύπτει στο βαθμό που δεν παρατηρείται το φαινόμενο της ανάκλασης.

14 Δημιουργία ειδώλου 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 14 Η φωτογραφία είναι μια διαδικασία δημιουργίας ειδώλου πάνω σε ένα φιλμ με επικάλυψη από φωτοευαίσθητα υλικά. Η όλη διαδικασία μοιάζει με την αποτύπωση μιας εικόνας στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού μας. Μπορούμε λοιπόν να ισχυριστούμε ότι οι φωτογραφικές μηχανές είναι μηχανικά αντίγραφα του ματιού. Το ρόλο του βολβού παίζει ο σκοτεινός θάλαμος, το ρόλο του αμφιβληστροειδούς το φιλμ, το ρόλο της ίριδας το διάφραγμα και το ρόλο του φακού του ματιού ένα σύστημα μηχανικών φακών.

15 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 15

16 Οι απλοί φακοί 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 16 Στο φαινόμενο της διάθλασης μια φωτεινή ακτίνα που περνάει μέσα από το γυαλί μετατίθεται, αλλά η νέα πορεία της είναι παράλληλη με την αρχική. Αν κατασκευάσουμε ένα γυάλινο δίσκο με κυρτές επιφάνειες, τότε μπορούμε να συλλάβουμε δυο ακτίνες από κάποιο σημείο του αντικείμενου και να τους αλλάξουμε πορεία ώστε, μετά την έξοδο τους από το γυαλί, να συγκλίνουν. Όταν βγαίνουν από την γυάλινη μάζα, έχει αλλάξει η πορεία τους και συγκλίνουν σε ένα σημείο, σχηματίζοντας εκεί ένα είδωλο του σημείου του αντικείμενου. Το σύνολο τέτοιων εστιακών σημείων ονομάζεται εστιακό επίπεδο όταν ο φακός είναι εστιασμένος στο άπειρο.

17 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 17

18 Τα βασικά σχήματα των φακών είναι : 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 18 α ) Επιπεδόκυρτος ( κυρτός στη μια επιφάνεια, επίπεδος στην άλλη ) β ) Αμφίκυρτος ( κυρτός και στις δυο επιφάνειες ) γ ) Κυρτός μηνίσκος ( ειδική κατηγορία - κυρτός στη μια επιφάνεια ) δ ) Επιπεδόκοιλος ( κοίλος στη μια επιφάνεια, επίπεδος στην άλλη ) ε ) Αμφίκοιλος ( κοίλος και στις δυο επιφάνειες ) στ ) Κοίλος μηνίσκος ( κοίλος στη μια επιφάνεια ) Οι τρεις πρώτοι είναι συγκλίνοντες, ενώ οι υπόλοιποι είναι αποκλίνοντες.

19 Β 3. Αναλογική φωτογραφία 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 19 Η σύγχρονη φωτογραφική μηχανήείναι συνδυασμός εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεωνκαι τεχνολογιών απότρεις τομείς : των προκατασκευών, της οπτικής και, αφενός στην αναλογική φωτογραφία της χημικής τεχνολογίας, αφετέρου στην ψηφιακή της μικροηλεκτρονικής και της πληροφορικής.

20 (camera obscura, pinhole camera) 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 20 Η ιστορία της – όπως ήδη έχουμε αναπτύξει -, αν και ξεκινάει ουσιαστικά στα μέσα του 19 ου αιώνα, έχει ρίζες στους αρχαίους πολιτισμούς, π. χ. της Κίνας και της Ελλάδας, και σχετίζεται με το σκοτεινό θάλαμο (camera obscura, pinhole camera) που περιγράφει ήδη ο Αριστοτέλης ! Σε ένα σκοτεινό θάλαμο ( κλειστό κουτί ) με μια μικρή τρύπα σε επίπεδη επιφάνειά του, εισέρχεται το φως και απεικονίζει στην απέναντι από την τρύπα επιφάνεια ένα αντεστραμμένο είδωλο του εξωτερικού κόσμου.

21 Αριστερά: Αρχή λειτουργίας της camera obscura σε βιβλίο του 16ου αιώνα, Μέση και Δεξιά: Καλλιτέχνες του 17ου αιώνα ζωγραφίζουν τις εικόνες των ειδώλων που απεικονίζονται σε σκοτεινούς θαλάμους της εποχής 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 21

22 Ο σκοτεινός θάλαμος 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 22 Πριν την εμφάνιση και πλήρη επικράτηση της ψηφιακής φωτογραφίας παρέχονταν η δυνατότητα στον ερασιτέχνη ή επαγγελματία φωτογράφο να εμφανίζει και να μεγεθύνει μόνος του τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, γεγονός που ενίσχυε τη χαρά της φωτογραφικής τεχνικής. Συνάμα καλλιεργούσε το έδαφος για την εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών που τις περισσότερες φορές έδιναν θαυμάσιο αισθητικό αποτέλεσμα. στη συνέχεια θα παρουσιαστούν οι βασικές αρχές λειτουργίας ενός σκοτεινού θαλάμου : Για να δημιουργηθεί ένας απλός σκοτεινός θάλαμος χρειάζεται ένα δωμάτιο διαστάσεων 3x4 μέτρα ή και σε μερικές περιπτώσεις μικρότερο. Σο δωμάτιο χρειάζεται το πολύ ένα παράθυρο για άνετο εξαερισμό αλλά και για αποτελεσματική συσκότιση.

23 Τεχνικές εμφάνισης και εκτύπωσης 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 23 Απότηνεμφάνισητηςφωτογραφίαςστο προσκήνιομέχρισήμερα χρησιμοποιήθηκαν πολλές και διαφορετικές τεχνικές για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα που είναι η τελική τυπωμένη φωτογραφία. Πολλές από αυτές είναι γνωστές και αναφέρονται συχνά στην ιστορία της φωτογραφίας, ενώ άλλες παρέμειναν στην αφάνεια. Σα τελευταία χρόνια έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον για τις φωτογραφικές τεχνικές του 19 ου αιώνα και έτσι - για όποιον ενδιαφέρεται - υπάρχουν πολλά βοηθήματα, βιβλία, άρθρα, και ιστοσελίδες (websites) στο διαδίκτυο. Οι τεχνικές αυτές, στη σημερινή εποχή της ψηφιακής εικόνας και του αυτοματισμού, μας ξαναγυρνάνε στις εποχές της εντελώς χειροποίητης φωτογραφίας και στο εργαστήριο του πειραματιστή – αλχημιστή φωτογράφου.

24 Κίνδυνοι - προφυλάξεις 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 24 Για την προετοιμασία των φωτογραφιών με τις τεχνικές το 19 ου αιώνα χρησιμοποιούμε μια σειρά από χημικά λιγότερο ή περισσότερο επικίνδυνα για την υγεία γι ’ αυτό πρέπει να παίρνουμε τις κατάλληλες προφυλάξεις. Όλες τις συνταγές τις φτιάχνουμε και τις επιστρώνουμε σε καλά αεριζόμενους χώρους. Φοράμε προστατευτικά γάντια για τα χέρια και προστατευτικά γυαλιά για τα μάτια. Προστατευτική μάσκα για την αναπνοή. Δεν πίνουμε, δεν τρώμε, δεν καπνίζουμε στον χώρο των εργασιών. Ιδιαίτερη προσοχή στον νιτρικό άργυρο που είναι ιδιαίτερα καυστικός για το δέρμα και τα μάτια.

25 Ψηφιακή φωτογραφία Η ψηφιακή φωτογραφία αποτελεί ίσως την τελευταία σημαντική εξέλιξη σε ότι αφορά την τεχνική της φωτογραφίας. Σε αυτές αντί για το κοινό " χημικό " φιλμ χρησιμοποιούνται φωτοευαίσθητοι αισθητήρες. Η πρώτη εμπορική ψηφιακή φωτογραφική μηχανή παρουσιάστηκε το 1990. Σήμερα οι ψηφιακές μηχανές αποτελούν ευρύτατα διαδεδομένα καταναλωτικά προϊόντα, ενώ συνεχίζουν να εξελίσονται ενσωματώνοντας επιπλέον δυνατότητες, όπως και βιντεοσκόπηση, με ή χωρίς καταγραφή ήχου. 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 25

26 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 26

27 Μια ματιά στο εσωτερικό μιας ψηφιακής μηχανής: 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 27

28 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ 1. Medium Format 2. Ψηφιακές Μηχανές SLR 3. Compact με εναλασσόμενους φακούς 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 28

29 Φακοί 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 29 Ο κανονικός φακός συγκεντρώνει τις φωτεινές ακτίνες του φωτογραφιζόμενου αντικειμένου και συνθέτει το ανεστραμμένο είδωλό του, που βλέπουμε από το σκόπευτρο ( βιζέρ ), στο φίλμ. Σα βασικά είδη φακών που χρησιμοποιούνται στη φωτογραφία είναι τα παρακάτω : Ο τηλεφακός λειτουργεί σαν τηλεσκόπιο και τα αντικείμενα φαίνονται κοντινότερα και μεγαλύτερα. Οευρυγώνιοςπιάνειπλατιέςσκηνέςκαιδείχνειτα αντικείμενα απομακρυσμένα μεταξύ τους. Ο αντικειμενικός φακός μεταβλητής εστιακής απόστασης (zoom) μας δίνει τη δυνατότητα να αλλάζουμε την προοπτική της φωτογραφίας και να καδράρουμε το θέμα μας με ακρίβεια. Οι αναμορφωτικοί φακοί για την προβολή κινηματογραφικών εικόνων σινεμασκόπ, επιτρέπουν τη συμπίεση πλατειάς σκηνής στις διαστάσεις του φιλμ και προβολή αυτού σε πλατιά οθόνη.

30 ΦΑΚΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΕΥΡΥΓΩΝΙΟΣ ΦΑΚΟΣ : Ονομάζεται ο φακός με εστιακή μικρότερη των 50mm και περιλαμβάνει όλους τους φακούς από 35 - 6mm, συμπεριλαμβανομένου και του φακού fish-eye, που καλύπτει οπτικό πεδιό 180 0. ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ ΦΑΚΟΣ : Ήταν ο πιο συνηθισμένος φακός για φωτογραφική μηχανή. Η ορατότητα που μας προσφέρει είναι σχεδόν ότι βλέπει το ανθρώπινο μάτι. Βέβαια τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι γιατί εδώ δεν παίρνουμε υπόψη μας την περιφερειακή όραση του ανθρώπου. ΤΗΛΕΦΑΚΟΣ : Ονομάζουμε τους φακούς με εστιακή απόσταση μεγαλύτερη των 50mm οι οποίοι μπορούν να φτάσουν μέχρι και 2000mm. 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 30

31 ΕΙΔΟΙ ΦΑΚΩΝ 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 31 Οι φακοί χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, ανάλογα με την χρήση τους υπάρχουν οι φακοί σταθερού εστιακού μήκους Φακοί Zoom

32 ΦΑΚΟΣ ZOOM 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 32 Οι φακοί αυτοί έχουν μεταβλητές εστιακές αποστάσεις και αντικαθιστούν ένα εύρος φακών σταθερής εστιακής απόστασης π. χ. ένας φακός 75- 300mm αντικαθιστεί όλους τους ενδιάμεσους.

33 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΦΑΚΟΥ 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 33 Οι φακοί δημιουργούν τα είδωλα πάνω στο φιλμ ή στο CCD, με τον ίδιο τρόπο που ένας μεγεθυντικός φακός μαζεύει το φώς του ήλιου για να κάψει ένα κομμάτι χαρτί. Οι σύγχρονοί φακοί είναι πολύπλοκα μηχανικά εξαρτήματα, έχουν σχεδιαστεί από υπολογιστές και είναι κατασκευασμένοι να δίνουν εικόνες εξαιρετικής ακρίβειας και λεπτομέρειας.

34 ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΕΣΤΙΑΣΗ 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 34 Τα συστήματα αυτόματης εστίασης είναι σχετικά νέα στην φωτογραφία αφού εμφανίστηκαν τα τελευταία 15 χρόνια, με όχι και τόσο ικανοποιητικά αποτελέσματα στην αρχή. Με την πάροδο του χρόνου εξελίχθηκαν σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα σε ορισμένα είδη φωτογράφησης να κρίνεται απαραίτητη.

35 Επίλογος Οι κανόνες που αναφέρθηκαν δεν είναι οι μοναδικοί. Είναι μια αρχή για ελκυστικότερες φωτογραφίες χωρίς όμως να είναι απαραίτητο να τους ακολουθήσετε. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες του καθενός μπορεί να οδηγήσουν σε όμορφες και αξιόλογες φωτογραφίες. Καλές λήψεις

36 βιβλιογραφία 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 36 Susan Sontag: Περί φωτογραφίας, Αθήνα : ΥΨΣΟγράφος Gisele Freund: Υωτογραφία και κοινωνία, Αθήνα : ΥΨΣΟγράφος Walter Benjamin: Δοκίμια για την Σέχνη – υνοπτική Ιστορία της Υωτογραφίας, Αθήνα : Κάλβος Peter Wollen, John Szarkowski: Η αισθητική της φωτογραφίας, Αθήνα : Καθρέφτης Πλάτων Ριβέλλης : Υωτογραφία Παναγιώτης Κατερτζιάδης : Βασικά μαθήματα φωτογραφίας Κωστής Αντωνιάδης : Λανθάνουσα εικόνα, Αθήνα : Μωρεσόπουλος Η Υωτογραφία και η Σεχνική της από τους συντάκτες του TIME-LIFE σε μετάφραση του Δημήτρη Θεοδώρου, εκδ. TIME-LIFE, 1980. Ματσαγγούρας Η. Ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, Μάθηση, Αθήνα : Γρηγόρης, 2000. Ματσαγγούρας Η. τρατηγικές Διδασκαλίας. Η κριτική σκέψη στη Διδακτική πράξη, Αθήνα : Gutenberg, 2004. Υυσική Γενικής Παιδείας Γ΄ Σάξης Ενιαίου Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1999. Εικαστικά Α΄Ενιαίου Λυκείου, ΟΕΔΒ, 1999.

37 Ιστοσελίδες 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 37 http://www. wikepedia.com http://www.photo.gr http://www. photocircle.gr http://www. agrinioart.gr http://www. e-telescope.gr http://www. fotoart.gr http://www. photodrama.ning.gr http://www.hcp.gr http://www.teiath.gr/sgtks/photography http:// davidlachapele.comhttp://www.teiath.gr/sgtks/photography http://1lyk-alexandr.evr.sch.gr/ ev1.1host.gr/~asprovav/world press

38 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 38

39 Ευχαριστούμε ιδιαίτερα : 1 ο Γυμν. Φιλιππιάδας 39 Ερευνητική εργασία με θέμα τη Φωτογραφία. Τμήμα Β 2, ΓΕ. Λ Βασιλικών & 49 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ, Ερευνητική εργασία : « ΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΦΩΣ - Η ιστορία της φωτογραφίας : Από το σκοτεινό θάλαμο στην ψηφιακή εικόνα », Επιβλέπουσα καθηγήτρια : Πεταλά Βάγια 1 ο ΓΕΛ Αλεξανδρούπολης - « Ψηφιακή Φωτογραφία » Ερευνητική εργασία - Σχολικό Έτος 2011-2012 1 ο Λύκειο Φιλιππιάδας « ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ … ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ » Ερευνητική εργασία των μαθητών της Α΄ Λυκείου - Υπεύθυνες Σχολικό Έτος 2012-2013