Μύθοι και Επιστήμες Ομάδα:Ancient Swag ΜΑΘΗΤΕΣ: ΣΑΛΠΑΔΗΜΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΛΑΜΠΡΟΥ ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΤΣΑΚΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΜΟΥΝΤΖΟΥΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΣΚΑΜΑΓΚΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Θέμα: Μύθοι από διάφορους πολιτισμούς για την δημιουργία του κόσμου(Ελλάδα)  Ερωτήματα: 1.Μύθοι από την Αρχαία Ελλάδα για τη δημιουργία του κόσμου 2.Επιστημονικές θεωρίες που είχαν διαμορφώσει οι αρχαίοι Έλληνες.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πώς έγινε ο κόσμος; Ποιος έφτιαξε τη Γη, τον Ουρανό, τη θάλασσα, τους θεούς και τους ανθρώπους; Οι Αρχαίοι Έλληνες, που δεν γνώριζαν όσα σήμερα μας εξηγεί η επιστήμη, έφτιαξαν πολλούς μύθους για να τα εξηγήσουν όλα αυτά. Έτσι µέσα σε κάθε µύθο υπάρχει πάντοτε κάποια κριμένη αλήθεια. Όλοι οι πολιτισμοί διαθέτουν δικούς τους κοσμογονικούς μύθους, που στην προκειμένη περίπτωση αντανακλούν όχι μόνο την αντίληψη ενός δεδομένου πολιτισμού και της κοινωνίας του για τον περιβάλλοντα κόσμο και το νόημά του, αλλά υποδεικνύουν επίσης τις βασικές προτεραιότητές του.

ΜΥΘΟΙ ''Μύθος είναι η ιερή ή η θρησκευτική αφήγηση της οποίας το περιεχόμενο σχετίζεται με την προέλευση ή τη δημιουργία φυσικών, υπερφυσικών ή πολιτιστικών φαινομένων, σύμφωνα με την ανθρωπολογική ερμηνεία του όρου και διαφέρει από εκείνην που υπονοεί στο περιεχόμενο του μύθου κάποιο ψεύδος. Είναι ελληνική λέξη και δημιουργήθηκε για να προσδιορίσει τις προϊστορικές αλήθειες που έπρεπε να καλυφθούν, να διασωθούν και να μεταδοθούν στις επόμενες γενιές. Καταρχήν Μύθος είναι ένα σύνολο συμβολισμών μιας πράξης που κάποτε έγινε...στην αρχή των χρόνων, στην αρχή της δημιουργίας. Σαν τέτοια δεν αποτελεί αναγκαστικά ιστορικό γεγονός, εν αρχή είναι ο μύθος, ο οποίος έπειτα μπορεί να δώσει την έμπνευση και για ιστορική επαλήθευση. Ο Μύθος είναι λοιπόν, μία συγκρότηση συμβόλων η αποκρυπτογράφηση των οποίων διδασκόταν μέσα σε μυητικά κέντρα από δάσκαλο σε μαθητή. Εξάλλου, σύμφωνα και με την επιστήμη της σύγχρονης ψυχολογίας, τα σύμβολα αυτά είναι τόσο αρχέγονα και αιώνια, που βρίσκονται βαθιά χαραγμένα σε κάθε ανθρώπινη συνείδηση. Με τον όρο κοσμογονία, (κόσμος+γέγονα) εννοείται στη φιλοσοφία μια θεωρία προέλευσης του σύμπαντος, είτε θρησκευτικού, μυθικού, είτε επιστημονικού χαρακτήρα. Στη μυθολογία ειδικότερα ο όρος γίνεται κατανοητός ως μυθική αφήγηση ή σώμα μύθων που σχετίζεται με τη δημιουργία του σύμπαντος. Διαφέρει από την επιστήμη της κοσμολογίας, ως προς το γεγονός ότι η δεύτερη στοχεύει στην κατανόηση της φυσικής συγκρότησης του σύμπαντος και των νόμων που το κυβερνούν.

ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΗΣΙΟΔΟΣ (700 ή 800 π.Χ) Η κοσμογονία που έχει διατηρηθεί καλύτερα είναι η Θεογονία του Ησιόδου. Στο έπος αυτό, μέσα από το αρχέγονο χάος ήρθαν οι πρώτες θεότητες, όπως η Γαία (η μητέρα Γη). Η Γαία δημιούργησε τον Ουρανό για να καλυφθεί. Γέννησαν μια ολόκληρη στρατιά θεών και τεράτων, ανάμεσα στους οποίους ήταν οι Εκατόγχειρες, 3 τέρατα με 50 κεφάλια και 100 χέρια που ονομαζόντουσαν Βριάρεως, Κόττος και Γύης και οι Κύκλωπες που είχαν μόνο ένα μάτι στο κέντρο του μετώπου τους. Μετά ήρθαν οι Τιτάνες, 6 γιοι και 6 κόρες. Ο Ουρανός αντιμετώπισε με περιφρόνηση τα παιδιά τέρατα και τα φυλάκισε στα Τάρταρα, τα σπλάχνα της Γης. Η Γη εξοργισμένη έδωσε ένα τεράστιο δρεπάνι στο νεότερο γιο της τον Κρόνο, μαζί με οδηγίες. Όταν μετά ο Ουρανός εμφανίστηκε για να συνουσιαστεί με τη Γαία, ο Κρόνος ξεπήδησε και του έκοψε με το δρεπάνι τα γεννητικά όργανα. Εκεί όπου έπεσε το αίμα και τα τμήματα από τα όργανα του Ουρανού, δημιουργήθηκαν τέσσερα ακόμα πλάσματα, οι Γίγαντες, οι Ερινύες, οι Μελίες Νύμφες και η Αφροδίτη που γεννήθηκε από το σπέρμα του Ουρανού που έπεσε στην αφρισμένη θάλασσα. Αργότερα ο Κρόνος έγινε ο πατέρας της επόμενης γενιάς θεών, του Δία και κάποιων από τους Ολύμπιους

Θαλής(624-546 π.Χ.) Στην κοσμολογία του φιλόσοφου σημαντικό ρόλο παίζει το νερό (ύδωρ). Του αποδίδονται δύο κοσμολογικές απόψεις: 1) Η Γη έχει τη μορφή ενός κυκλικού δίσκου που στηρίζεται στο νερό 2) Το νερό είναι η αρχή των πάντων Αναξίμανδρος (610-547 π.X.) Ο Αναξίμανδρος, εξήγησε την δημιουργία του κόσμου εκκινώντας από το άπειρο. Από το άπειρο ξεχώρισε μια φλόγα και ο νεφελώδης αέρας. Στον πυρήνα του νεφελώματος συμπυκνώθηκε η Γη, ενώ φλόγα έζωνε τον αέρα. Κατόπιν η πύρινη σφαίρα εξερράγη και διαλύθηκε σε κύκλους τυλιγμένους από νεφελώδη αέρα. Οι κύκλοι απλώθηκαν και σχημάτισαν τα ουράνια σώματα. Τελευταίο στάδιο της κοσμογονίας του φιλόσοφου, είναι η αποξήρανση τμημάτων της Γης υπό την επίδραση του Ήλιου. Ό,τι απέμεινε από αυτή την αρχική αποξήρανση διαμόρφωσε τη θάλασσα. Ο Αναξίμανδρος διατύπωσε επίσης και μια πρώιμη εξελικτική θεωρία, βάσει της οποίας η ζωή εμφανίστηκε -μέσω προφανώς της αυτόματης γένεσης εξαιτίας της ηλιακής θερμότητας- στον πηλό ή τη λάσπη. Αναξιμένης (585-528 π.Χ.) Αναζήτησε την αρχή του κόσμου στον αέρα, τον οποίο όρισε ως μοναδική και άπειρη αρχή. Με την θεωρία της πύκνωσης και της αραίωσης ερμήνευσε όλα όσα δεν είναι αέρας, προκειμένου να γίνουν αντιληπτά ως καταστάσεις που προέκυψαν από τις μεταβολές του αέρα. (Από τον αέρα μέσω της αραίωσης δημιουργείται το πυρ, ενώ μέσω της συμπύκνωσης δημιουργείται η γη και το ύδωρ). Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του αέρα ως βασικού στοιχείου για την κοσμογονία του, είναι η ταύτιση της ψυχής με τον αέρα. "Όπως η ψυχή μας ,όντας αέρας, μας συγκρατεί, έτσι και το πνεύμα και ο αέρας περιέχουν ολόκληρο τον κόσμο". Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη προσωκρατική ψυχολογική θέση.

Ηράκλειτος (540-480 π.Χ.) Ο κόσμος για τον Ηράκλειτο δεν είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ή γένεσης, αλλά προϋπάρχει προαιώνια και περιγράφεται ως ζωντανή φωτιά, η οποία εναλλάξ δυναμώνει και εξασθενεί, χωρίς ποτέ να σβήνει εντελώς. Το αείζωον πυρ διανύει μια κυκλική τροχιά κατά την οποία μεταλλάσσεται σε θάλασσα, κατόπιν σε γη, για να ακολουθήσει η αντίστροφη διαδικασία μεταλλαγής της γης σε θάλασσα και της θάλασσας σε φωτιά. Το πυρ του Ηράκλειτου είναι μια κοσμολογική σταθερά που αέναα κινείται και μεταμορφώνεται. Η διαρκής κίνηση και μεταβολή αποτελεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της πραγματικότητας, το οποίο εξέφρασε ο φιλόσοφος με την εικόνα ενός ποταμού που παραμένει ίδιος, ενώ το νερό που κυλάει μέσα του αλλάζει διαρκώς. Όμηρος (800 π.Χ.) Σύμφωνα με την αρχαιότερη παράδοση που μας αφηγείται ο Όμηρος, πατέρας των θεών ήταν ο Ωκεανός, που περικύκλωνε ολόκληρο το σύμπαν. Από το σμίξιμό του με τη σύζυγό του Τηθύ προήλθαν όλοι οι υπόλοιποι θεοί. Ο Ωκεανός παρουσιάζεται από τον Όμηρο σαν ένας ηλικιωμένος, ασπρομάλλης γέροντας, με γλυκό χαμόγελο, ήσυχος, που ποτέ δεν παίρνει μέρος στους καβγάδες των θεών και κατοικεί μακριά από τη γη και τον Όλυμπο

2.ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Μπορούμε να πούμε, ότι ο Δημιουργός Θεός της Πλατωνικής αντίληψης, είναι ένας Θεός ο οποίος δε δημιουργεί με πλήρη ελευθερία βούλησης, αλλά ωθούμενος από κάποια αναγκαιότητα χρησιμοποιώντας μια προϋπάρχουσα ύλη. Στη φαρέτρα της ελληνικής διανόησης το «τίποτε» το «ούκ όν» δεν υπάρχει. Τα πάντα έχουν μια αιτιότητα. Ο οντολογικός αυτός μονισμός οδηγεί την ελληνική φιλοσοφική σκέψη στην έννοια του κόσμου, της αρμονικής δηλαδή συνύπαρξης των όντων μεταξύ τους. Θα μπορούσαμε εύκολα να τον παρομοιάσουμε με ένα διακοσμητή που προσπαθεί να παρουσιάσει ένα άψογο αισθητικό αποτέλεσμα, τοποθετώντας τα πάντα με τάξη. Τίποτε το ά-σχημο και το ά-μορφο δεν υπάρχει, αντίθετα, υπάρχει ένας εσωτερικός δυναμισμός και μια εσωτερική πληρότητα, ένας κόσμος πραγματικά «καλός» και «θείος». Φυσικά και ο Πλατωνικός Θεός, όπως αναφέρεται στον Τίμαιο, δε ξεφεύγει από το ολιστικό κλειστό κοσμοείδωλο του αρχαίου κόσμου, όπου τα πάντα (Θεός, κόσμος, αιώνια ύλη) συνυπάρχουν κατ’ οντολογική αναγκαιότητα, αποκλείοντας με τον τρόπο αυτό οποιαδήποτε διαλεκτική σχέση.

Πτολεμαίος Κλαύδιος Η γεωκεντρική θεωρία από τον Κλαύδιο Πτολεμαίο, ίσως η πρώτη σοβαρή θεωρία περί της δομής του ηλιακού συστήματος, υποστηρίζει, τη γη ως κέντρο του ηλιακού μας συστήματος. Ο Πτολεμαίος συνδύασε τις προϋπάρχουσες Γεωκεντρικές θεωρίες των κλασσικών χρόνων (Αναξίμανδρος, Πυθαγόρας, Εύδοξος, Αριστοτέλης, Ίππαρχος) . Η Γεωκεντρική θεωρία επικράτησε μέχρι τα μέσα της 2ης μΧ χιλιετίας. O Kλαύδιος Πτολεμαίος, στο πρώτο βιβλίο της Mεγάλης Mαθηματικής Συντάξεως (Aλμαγέστης), εκθέτει τα επιχειρήματά του για να αποδείξει ότι η Γη πρέπει να βρίσκεται ακίνητη στο κέντρο του Σύμπαντος. Yποστήριζε ότι αν η Γη κινούνταν, όπως είχαν υποθέσει προγενέστεροι φιλόσοφοι, θα έπρεπε να παρατηρούνται ορισμένα φαινόμενα ως αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της κίνησης. Για παράδειγμα έλεγε ότι αφού όλα τα σώματα πέφτουν προς το κέντρο του Σύμπαντος, η Γη θα πρέπει να είναι ακίνητη και να βρίσκεται στο κέντρο αυτό. Eιδάλλως, τα σώματα που πέφτουν δεν θα έπρεπε να κατευθύνονται προς το κέντρο της Γης, όπως άλλωστε συμβαίνει. Eπιπλέον, υποστήριζε πως αν η Γη περιστρεφόταν γύρω από τον εαυτό της μία φορά κάθε 24 ώρες, ένα αντικείμενο που θα εκσφενδονιζόταν καθέτως δεν θα έπρεπε ποτέ να πέφτει στο ίδιο σημείο της Γης, λόγω της περιστροφής της, όπως όμως φαινόταν ότι συμβαίνει.   Γύρω από τη Γη κινούνται ο Ήλιος, οι πλανήτες, οι αστέρες και γενικά ολόκληρος ο ουρανός. Η Γη έχει σχήμα σφαιρικό, είναι μικρή, συγκριτικά με τον άπειρο ουρανό και όμως αυτό δεν την εμποδίζει να είναι το κέντρο του κόσμου. Η Σελήνη είναι ο πιο κοντινός στη Γη πλανήτης και κινείται γύρω απ` αυτή με τρόπο εξαιρετικά πολύπλοκο. Στη σειρά των αποστάσεων από τη Γη ακολουθούν ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Ήλιος, ο Άρης, ο Ζευς και ο Κρόνος. Μέχρι το 16ο αι. το πτολεμαϊκό σύστημα ήταν το μόνο παραδεκτό στον κόσμο. Τότε όμως ο Κοπέρνικος ανακάλυψε τη θεωρία του Αρίσταρχου, το "ηλιοκεντρικό" δηλ. σύστημα, σύμφωνα με το οποίο κέντρο του σύμπαντος είναι ο Ήλιος και όχι η Γη. Η προβολή της θεωρίας αυτής εκτόπισε τελικά το "γεωκεντρικό" σύστημα του Πτολεμαίου.