Εθνικόν Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Εφαρμοσμένη Οικονομική και Χρηματοοικονομική “On the centrality of the current account in international economics” Claudio Borio, 2016 Journal of International Money and Finance Ταμουρίδου Μαρία Μάθημα: Θέματα Ελληνικής, Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας Οικονομίας

ΓΕΝΙΚΑ Στους G20 ο όρος “παγκόσμιες ανισορροπίες” σχεδόν ταυτίζεται με τον όρο “ανισορροπίες στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών” Πράγματι αποτελούν πρόβλημα, αλλά αν επικεντρωθούμε εκεί μπορεί να χάσουμε άλλες αιτίες Μεγάλη έμφαση πρέπει να δοθεί στις χρηματοπιστωτικές ανισορροπίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η νομισματική πολιτική απέκτησε μεγάλη προσοχή μετά- κρίσης Η νομισματική πολιτική απέκτησε μεγάλη προσοχή μετά- κρίσης Κριτήριο για ισορροπημένη και διατηρήσιμη ανάπτυξη Πάντα, όμως, δινόταν και δίνεται έμφαση στη σημαντικότητα του διεθνούς νομισματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος Ιδιαίτερα επίκαιρο: οι ανισορροπίες μεταξύ των ισοζηγίων τρεχουσών συναλλαγών

ΙΣΤΟΡΙΚΑ 1898 (Hume): διασυνορικές ροές χρυσού 1929 (Keynes, Ohlin): η οικονομική καταστροφή μεσοπολεμικά οφείλεται στο πρόβλημα των μεταφορών 1941 (Keynes): συσταλτική πολιτική, οι ελλειμματικές χώρες πρέπει να κάνουν οικονομίες όταν οι πλεονασματικές δεν θέλουν να δανείσουν 1988 (Congdon), 1986 (Lomax): κρίση στις χώρες της Λατινικής Αμερικής το 1970 που οφείλεται στις εξεγωγές των πλεονασματικών πετραιλαιοπαραγωγικών χωρών 2005 (Bernanke), 2010 (King), 2009(Krugman): το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Ασίας οφείλεται στην εξοικονόμηση κατά τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση

Σκοπός των τρεχουσών συναλλαγών Να διαφωτίσουν θέματα όπως: Χρηματοδότηση που εισπράττει μια χώρα Χρηματοδότηση που παρέχει μια χώρα σε άλλες Κατεύθυνση χρηματοδότησης (Lucas paradox) Βαθμός κινητικότητας κεφαλαιών (Feldstein- Horioka puzzle) Οικονομική αστάθεια (“sudden stops”, Calvo- 1998)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ 1. Αποταμίευση + Χρηματοδότηση Αποταμίευση = εισόδημα που δεν καταναλώνεται, εξοικονόμηση διαθέσιμων πόρων Χρηματοδότηση = ροή μετρητών, πρόσβαση στην αγοραστική δύναμη μέσω ενός κοινώς αποδεκτού μέσου (χρήμα), ή μέσω δανεισμού Επομένως, όλα τα έξοδα (και οι επενδύσεις) χρειάζονται χρηματοδότηση

2. Παράδοξο του Lucas Σύμφωνα με τη θεωρία, το κεφάλαιο έχει υψηλότερη απόδοση στη χώρα με χαμηλότερο κεφάλαιο ανά εργαζόμενο. Αν ισχύει, θα πρέπει να παρατηρούνται σημαντικές ροές επενδύσεων από τις αναπτυγμένες προς στις υποανάπτυκτες χώρες, όπου το κεφάλαιο είναι χαμηλό, κάτι που στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει. Έρευνες μας δείχνουν ότι: Οι συνολικές ακαθάριστες ροές μικραίνουν την ένταση των τρεχουσών συναλλαγών Οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις κινούνται πρός τα κάτω, δηλαδή από τις ανεπτυγμένες στις λιγότερο Το ίδιο ισχύει και για τις τραπεζικές κινήσεις

3. Οικονομική Αστάθεια Τα ελλείμματα στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών κάνουν ευάλωτο το οικονομικό σύστημα Οι ελλειμματικές χώρες είναι εκτεθειμένες στους ξένους επενδυτές και δανειστές Το ίδιο ισχύει και για τις πλεονασματικές χώρες (π.χ. ΗΠΑ κατά τη μεγάλη ύφεση, Ιαπωνία τα τέλη του 1980) Δύσκολα μια χώρα να απομονωθεί λόγω οικονομικής αστάθειας (να μην της δανείζει κανείς με κόστος όμως τα αντίστοιχα κέρδη)

4. Οικονομική Πολιτική Έμφαση στις τράπεζες, αυτές μπορούν να επηρεάσουν τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες, μέσω νομισματικών πολιτικών Καθώς το δολάριο αποτελεί το πιο ισχυρό νόμισμα, κάθε πολιτική που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ έχει άμεση επίπτωση στις χώρες όλου του κόσμου Η ελεύθερη κινητικότητα κεφαλαίου μεταξύ νομισμάτων και συνόρων έχει αυξήσει τις ανισορροπίες Η υπερβάλλουσα αποταμίευση σε σχέση με τις επενδύσεις πιέζει την ισορροπία των επιτοκίων σε όλο και χαμηλότερα επίπεδα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποιά η σπουδαιότητα και ο σκοπός των τρεχουσών συναλλαγών; Ποιά η σπουδαιότητα και ο σκοπός των τρεχουσών συναλλαγών; Ποια η οικονομική πολιτική των τελευταίων ετών και ποια η σχέση των επιτοκίων;