Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

1 ο συνθετικό (αριθμός ατόμων C) 2 ο συνθετικό (είδος δεσμού ανάμεσα στα άτομα C) 3 ο συνθετικό (χαρακτηριστική ομάδα) 1 άτομο C: μεθ- 2 άτομα C: αιθ- 3 άτομα C: προπ- 4 άτομα C: βουτ- 5 άτομα C: πεντ-. Μόνο απλοί δεσμοί: -αν- 1 διπλός δεσμός: -εν- 1 τριπλός δεσμός: -ιν- 2 διπλοί δεσμοί: -διεν- 2 τριπλοί δεσμοί: -διιν-. Υδρογονάνθρακας: -ιο -COOH: -ικό οξύ -ΟΗ: -όλη -CH=O -άλη -CO- -όνη Παραδόσεις Οργανικής Χημείας2 1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από τρία συνθετικά.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδείγματα: CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 3 CH 3 -CH 2 -OH CH 3 -CO-CH 3 H-CH=O H-COOH CH 2 =C=CH 2 CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 COOH Παραδόσεις Οργανικής Χημείας3 Μεθανάλη Μεθανικό οξύ προπαδιένιο Πεντανικό οξύ Βουτάνιο Αιθανόλη Προπανόνη

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων CH 3 -CH=CH-CH 3 CH 2 =CH-CH 2 -CH 3 CH 3 -CH 2 -CH 2 -C≡CH CH 3 -CH 2 -C ≡C-CH 3 Παραδόσεις Οργανικής Χημείας4 2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. 2- βουτένιο 1- βουτένιο 1- πεντίνιο 2- πεντίνιο

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδόσεις Οργανικής Χημείας5 3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό, ο οποίος όταν: Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. CH 3 -CH-CH 2 -CH 3 2- βουτανόλη OH Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3 ο συνθετικό του κύριου ονόματος. CH ≡C-CH 2 -C-CH 3 4- πεντιν-2-όνη O Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN. Ο C είναι πάντα στη θέση 1.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδόσεις Οργανικής Χημείας6 4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων τους. Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια. CH 3 -μεθύλιο C 2 H 5 - ή CH 3 -CH 2 -αιθύλιο C 3 H 7 - ή CH 3 -CH 2 -CH 2 -προπύλιο ή CH 3 -CH-ισοπροπύλιο CH 3 Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-,…), που δηλώνει το πλήθος τους.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων CH 3 -CH-CH 2 -COOH CH 3 CH≡C-C-CH 2 -CHO CH 3 CH 3 CH 3 CH 3 -C-CH 2 -CΗ-CH-CH3 CH 3 C 2 H 5 Παραδόσεις Οργανικής Χημείας7 3-μεθυλο-βουτανικό οξύ 3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη 4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο εξάνιο Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδόσεις Οργανικής Χημείας8 1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά προτεραιότητας είναι: Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδόσεις Οργανικής Χημείας9 2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.

Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Χαρακτηριστική ομάδα ΠρόθεμαΚατάληξη -COOH -CN -CH=O -CO- -OH -NH 2 - Κυανο- Αλδεϋδο- Κετο- Υδροξυ- Αμινο- -ικό οξύ -νιτρίλιο -άλη -όνη -όλη -ιο Παραδόσεις Οργανικής Χημείας10 3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες: Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα CH 2 =CH-CH-CH-CH 3 OH OH 4- πεντεν- 2,3- διόλη Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη δηλώνεται με πρόθεμα.