ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ή Ιδιωτικό μοντέλο (ΗΠΑ) ΤΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ή Ιδιωτικό μοντέλο (ΗΠΑ) Πλήρης ελευθερία γιατρών και ασθενών Λειτουργία με τις δυνάμεις της αγοράς Κυρίαρχη η ιδιωτική ασφάλιση Υγειονομική κάλυψη: προσωπική ευθύνη Είτε κάλυψη μέσω της ιδιωτικής ασφάλισης Είτε άμεσες πληρωμές Στην απόλυτη μορφή του δεν συνίσταται πουθενά Προγράμματα Medicaid και Medicare για τους φτωχούς και τους ηλικιωμένους Η συντριπτική πλειοψηφία των προμηθευτών υγείας είναι ιδιώτες

ΤΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ή Ιδιωτικό μοντέλο (ΗΠΑ) ΤΟ «ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ή Ιδιωτικό μοντέλο (ΗΠΑ) Μεγάλες υγειονομικές ανισότητες (περισσότεροι από 50 εκατ. ανασφάλιστοι) Προκλητή ζήτηση η οποία συνεπάγεται απορρόφηση πολύ μεγάλου μέρους εθνικών πόρων χωρίς να είναι αποτελεσματικοί Απουσία κεντρικού σχεδιασμού και συντονισμού. Υψηλό διοικητικό και διαχειριστικό κόστος Βασίζεται στο κέρδος και είναι προσανατολισμένο κύρια στη θεραπευτική παρέμβαση και την αποκατάσταση και πολύ λιγότερο στην πρόληψη Γεωγραφικές ανισότητες στην περιφερειακή κατανομή των υπηρεσιών υγείας Σε μη κερδοφόρες υπηρεσίες δύσκολα γίνονται επενδύσεις από το ιδιωτικό κεφάλαιο.

Μερικά δεδομένα από τη λειτουργία των συστημάτων υγείας στις ΗΠΑ και στην ΕΕ-15 το 2004 ΗΠΑ ΕΕ-15 % εμβολιασθέντων παιδιών DTP 85,5 94 Προσδόκιμο ζωής 77,5 78,8 Δαπάνη υγείας ως % του ΑΕΠ 15,2 9,4 Βρεφική θνησιμότητα ανά 1.000 γεννήσεις 6,8 4,1 % γυναικών 50-69 ετών που κάνουν μαστογραφία 60,8 71 % πληθυσμού που έχει δημόσια υγειονομική κάλυψη 27,3 96,35 Πηγή: OECD Health Data Base

ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κοινωνική αλληλεγγύη, ισότιμη κάλυψη των αναγκών όλων των πολιτών Το κράτος εγγυάται ένα μίνιμουμ «επίπεδο» υπηρεσιών για όλους τους πολίτες Οι συντελεστές παραγωγής μπορεί να ανήκουν στο κράτος, στα ασφαλιστικά ταμεία ή ακόμα και στους ιδιώτες Δύο βασικοί τύποι δημοσίων συστημάτων: BEVERIDGE (Μ. Βρετανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία) χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό οι παραγωγικοί συντελεστές ανήκουν στο κράτος η υγεία είναι δημόσιο αγαθό, παρά ατομικό δικαίωμα BISMARK (π.χ Γαλλία, Γερμανία) χρηματοδότηση από την κοινωνική ασφάλιση-Sickness funds, εισφορές εργοδοτών & εργαζομένων παραγωγικοί συντελεστές ανήκουν στο κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση, στα ασφαλιστικά ταμεία ή και σε ιδιώτες Στην πράξη τα συστήματα δεν χρηματοδοτούνται μόνο από τη μια ή την άλλη πηγή αλλά από περισσότερες, έχοντας μία ως κύρια (προεξάρχουσα) πηγή

Η Ελλάδα, στην πραγματικότητα ανήκει στα μικτά συστήματα, παρότι η παρουσία της κοινωνικής ασφάλισης είναι έντονη

Διαφορές ιδιωτικού και δημοσίου συστήματος Ιδιωτικό Δημόσιο Κεντρικός σχεδιασμός √ Κεντρική χρηματοδότηση Ιδιωτική δαπάνη Κεντρικός συντονισμός και έλεγχος Περιφερειοποίηση των υπηρεσιών Καθολική κάλυψη των πολιτών Ισότιμη κάλυψη των πολιτών Δημόσια υγεία και προληπτική δράση Ελεύθερη επιλογή γιατρού Ελεύθερη επιλογή ασθενή από γιατρό Άσκηση ιδιωτικής ιατρικής Λειτουργία ιδιωτικών κλινικών Ελεύθερη εγκατάσταση γιατρού Ελεύθερη τιμολόγηση υπηρεσιών

Πλεονεκτήματα δημοσίου συστήματος Διασφάλιση καθολικής και ισότιμης κάλυψης των πολιτών ανεξάρτητα από την οικονομική τους δυνατότητα Κεντρικός σχεδιασμός και ανάπτυξη των υπηρεσιών μέσω των οποίων τίθενται υγειονομικοί στόχοι και προτεραιότητες (priority setting) Κεντρική χρηματοδότηση μέσω της οποίας επιχειρούνται κρατικές παρεμβάσεις για τον έλεγχο των δαπανών, τη βελτίωση της ποιότητας, την περιφερικοποίηση των υπηρεσιών κ.α Προτεραιότητα είναι οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας, πρόληψης H ιατρική πρακτική δεν διαστρεβλώνεται με την παρεμβολή του χρήματος O (ακραίος) επαγγελματικός ανταγωνισμός μεταξύ των υγειονομικών είναι περιορισμένος Διασφάλιση στη συνέχεια στη φροντίδα

Μειονεκτήματα του δημοσίου συστήματος Ανάπτυξη της γραφειοκρατίας Υπόθαλψη επαγγελματικής χαλαρότητας των γιατρών (πιθανή μειωμένη παραγωγικότητα?) Λίστες αναμονών Περιορισμένη επιλογή προμηθευτή υγείας Απουσία αποτελεσματικών μηχανισμών που θα προάγουν την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και το μάνατζμεντ

Μερικά δεδομένα από τη λειτουργία των συστημάτων BISMARK & BEVERIDGE TO 2004 BISMARK BEVERIDGE % εμβολιασθέντων παιδιών DTP 93,8 95 Προσδόκιμο ζωής 78,84 78,8 Δαπάνη υγείας ως % του ΑΕΠ 10,26 8,5 Βρεφική θνησιμότητα ανά 1.000 γεννήσεις 4,24 4,04 % γυναικών 50-69 ετών που κάνουν μαστογραφία 69,73 74 % πληθυσμού που έχει δημόσια υγειονομική κάλυψη 89,84 100

ΜΙΚΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνική ασφάλιση Βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην κοινωνική ασφάλιση Υπηρετούν την αρχή της κοινωνικής δικαιοσύνης Το κράτος καθορίζει τη στρατηγική αλλά και το επίπεδο οργάνωσης και διοίκησης Συμπληρώνει τα χρηματοδοτικά κενά της κοινωνικής ασφάλισης Διασφάλιση ενός ελαχίστου επιπέδου υπηρεσιών υγείας σε όλο τον πληθυσμό Ποικιλία όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των υπηρεσιών