ΕΥΤΥΧΗΣ ΦΥΤΡΑΚΗΣ Δρ.Ν. - Ειδικός Επιστήμονας ΣτΠ Αθήνα, 28.1.2015 ΕΥΤΥΧΗΣ ΦΥΤΡΑΚΗΣ Δρ.Ν. - Ειδικός Επιστήμονας ΣτΠ

Μια ιστορία από τη Σουηδία … Ιστορικό και προέλευση Μηχανισμός διαφάνειας και προστασίας των δικαιωμάτων. Σύνδεση με το Κράτος Δικαίου. Εξάπλωση σε πάνω από 100 χώρες Γενικοί και ειδικοί Συνήγοροι

ΣτΠ: ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Σύνταγμα: άρ. 103 § 9 (αναθεώρηση 2001) Ν.2477/1997 «Συνήγορος του Πολίτη» Π.Δ. 273/1999 «Κανονισμός Λειτουργίας ΣτΠ» Ν.3051/2002 «Ανεξάρτητες Αρχές» Ν.3094/2003 «ΣτΠ, Συνήγορος του Παιδιού» Ν.3293/2004 «Συνήγορος της Υγείας» Ν.3304/2005 «Καταπολέμηση των διακρίσεων» Ν. 3907/2011 Επιστροφές αλλοδαπών. Ν. 4228/2013 «Καταπολέμηση των βασανιστηρίων»

ΣτΠ: Η ελληνική ιστορία 1997: Νόμος 2477/97 1998: 1ος ΣτΠ: Νικηφόρος Διαμαντούρος ( Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής) Οκτώβριος 1998: Έναρξη λειτουργίας 2001: Συνταγματική κατοχύρωση 2003: 2ος ΣτΠ: Γιώργος Καμίνης (2008: επανεκλογή) 2011: 3η ΣτΠ: Καλ. Σπανού

Χαρακτηριστικά ΣτΠ Διεθνές πρότυπο “Ombudsman” Ανεξάρτητη Δημόσια Αρχή. Σύνδεση με Κοινοβούλιο (Εκλογή ΣτΠ, Ετήσια έκθεση, Λογοδοσία). Εξωδικαστική/αδάπανη/ταχεία επίλυση Συμβουλευτικός (όχι αποφασιστικός) λόγος. Η ευρεία αρμοδιότητα & Νομοθετικές προτάσεις. Ευέλικτες διαδικασίες κατά την έρευνα.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ (Συνταγματικά κατοχυρωμένες) ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΡΧΕΣ (Συνταγματικά κατοχυρωμένες) Α.Σ.Ε.Π  Άρθρ. 103 § 7 Συντ. (www.asep.gr) Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων  Άρθρ. 9Α Συντ. (www.dpa.gr) Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών  Άρθρ. 19 § 2 Συντ. (www. adae.gr) Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης  Άρθρ. 15 § 2 Συντ. (www.esr.gr) Συνήγορος του Πολίτη  Άρθρ. 103 § 9 Συντ.

Δικαιωμάτων του Πολίτη Την τήρηση της Νομιμότητας ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣτΠ Ο Συνήγορος του Πολίτη έχει ως αποστολή Την Προστασία των Δικαιωμάτων του Πολίτη Την καταπολέμηση της κακοδιοίκησης Την τήρηση της Νομιμότητας

Α Π Ο Σ Τ Ο Λ Η ΣτΠ Επιπλέον: Ο ΣτΠ έχει αποστολή Συνήγορος Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Προάσπιση & Προαγωγή των δικαιωμάτων του Παιδιού Προώθηση της ίσης μεταχείρισης (ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ) Εξωτερικό Έλεγχο Επιστροφών Αλλοδαπών Πρόληψη Βασανιστηρίων σε χώρους κράτησης

Διοικητικός - εξωτερικός έλεγχος Τρόποι δράσης Διαμεσολάβηση μεταξύ πολιτών & Δημ. Υπηρεσιών Διοικητικός - εξωτερικός έλεγχος των Δημοσίων Υπηρεσιών

Οργανόγραμμα

ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Προσωπική ελευθερία & Ιδιωτική σφαίρα Ελευθερία θρησκ. συνείδησης Ισότητα & απαγόρευση διακρίσεων Δικαιώματα μελών μειονοτήτων Δικαίωμα Συνάθροισης /Συνεταιρίζεσθαι Ιθαγένεια & Δικαιώματα Αλλοδαπών Τριτοβάθμια εκπαίδευση & Εργασία

ΚΥΚΛΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ & Συνήγορος Υγείας & Κοιν. Αλληλεγγύης Προστασία κοινωνικών δικαιωμάτων: Υγεία  (Οργάνωση & λειτουργία Υπηρεσιών), Δικαιώματα ασθενών, Ευθύνη από ιατρικές πράξεις, Ψυχική υγεία. Κοινωνική ασφάλιση  Εισφορές, Συντάξεις, Παροχές υγείας Κοινωνική Αλληλεγγύη  Προστασία ευπαθών ομάδων (Ηλικιωμένοι, ΑμεΑ, Απεξαρτημένοι), Πρόνοιακές παροχές

ΚΥΚΛΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ - Συνήγορος για το Περιβάλλον ΚΥΚΛΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ - Συνήγορος για το Περιβάλλον Φυσικό περιβάλλον  Δάση, Ακτές, Λίμνες, Ρέματα, Αέρας, Φυσ. πόροι Οικιστικό περιβάλλον  Καταστήματα, Αυθαίρετα, Απόβλητα, Δίκτυα Πολιτιστικό περιβάλλον  Αρχαιότητες, Παραδ. Οικισμοί, Μνημεία

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ – ΠΟΛΙΤΗ Διοικητικές διαδικασίες  Πληροφόρηση και επικοινωνία Ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών  ΔΕΚΟ, ΟΤΑ, Μεταφορές , Επικοινωνίες Κρατικές προμήθειες & Προσλήψεις Εργασία, Φορολογία, Παιδεία. Γεωργία και Αγροτική πολιτική

ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (Συνήγορος του Παιδιού) ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (Συνήγορος του Παιδιού) Προστασία & Προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού. Διαμεσολάβηση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις Πρωτοβουλίες για τα δικαιώματα του παιδιού. Ενημέρωση των παιδιών και των επαγγελματιών. Συνεργασία και επικοινωνία με υπηρεσίες. www.0-18.gr

Κύκλος Ισότητας των φύλων προώθηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης χωρίς διάκριση λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, ηλικίας, αναπηρίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. παρακολούθηση της εφαρμογής της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και ανέλιξη και στις συνθήκες εργασίας. Διαμεσολάβηση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις

Ειδικές αρμοδιότητες  Ομάδες εργασίας Καταπολέμηση των διακρίσεων (λόγω: φυλετικής/εθνικής καταγωγής, αναπηρίας, θρησκ. ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλ. Προσανατολισμού) Σύστημα παρακολούθησης Επιστροφών Αλλοδαπών (επισκέψεις, συνοδεία αποστολών) Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης Βασανιστηρίων (επισκέψεις χώρων κράτησης, υποβολή εκθέσεων, συστάσεις, προτάσεις επί ΣχΝ)

Πώς προσφεύγει ο Πολίτης; Με έγγραφη επώνυμη αναφορά Αυτοπροσώπως Ταχυδρομικώς   Ηλεκτρονικά ή με Φαξ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 193 Συνήγορος του Πολίτη 1 Βοηθοί Συνήγοροι του Πολίτη 5 Ειδικοί Επιστήμονες 130 Γραμματεία 57 ΣΥΝΟΛΟ 193 (55Α/138Γ)

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ Πορεία Αναφοράς ΥΠΟΔΟΧΗ ΠΡΩΤΟΚΟΛΟ ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΒΟΗΘΟΣ ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ Διαδίκτυο /ΦΑΞ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΘΕΣΗΣ ΕΚΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΡΙΣΜΑ ΣΥΝΝΟΜΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΠΟΛΙΤΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΡΧΕΙΟ

ΕΝΤΥΠΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Στοιχεία ενδιαφερομένου - («Ανωνυμία») Στοιχεία επικοινωνίας Εμπλεκόμενη Υπηρεσία Περιγραφή της υπόθεσης – Απάντηση Υπηρεσίας, Χρόνος γνώσης της διοικητικής πράξης Τυχόν εκκρεμοδικία Βλάβη που έχει υποστεί ο ενδιαφερόμενος Τρόπος πιθανής ικανοποίησης

Αυτεπάγγελτα; Παραδείγματα: Συνθήκες κράτησης στα Αστυν. Κρατητήρια Αεροδρομίου (2010) Παρατεταμένη κράτηση σε αστυνομικά κρατητήρια (2007). Ακούσια Νοσηλεία Ψυχικά Ασθενών (2006) Διαχείριση των επικίνδυνων ιατρικών αποβλήτων από δημόσιους φορείς (2005) Κράτηση ανήλικων αλλοδαπών (2005). Παιδόπολη Νεάπολης Λασιθίου (2004) Εγκατάσταση υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη (2001) Ίδρυμα Κοιν. Πρόνοιας «Η Θεομήτωρ» (2000)

Ποιες «δημόσιες υπηρεσίες» ελέγχει ο ΣτΠ; Υπηρεσίες του Δημοσίου (π.χ. ΔΟΥ, Αστ. Τμήματα, Υπουργεία, Σχολεία κ.λπ) Ο.Τ.Α. (Δήμοι & Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις) Ν.Π.Δ.Δ. (π.χ. ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΔ, ΕΛΓΑ, ΑΕΙ) Δημόσιες Επιχειρήσεις - Δημόσιο 50%+ (π.χ. ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ – όχι ΟΤΕ) και άλλα κρατικά ΝΠΙΔ (π.χ. ΟΚΑΝΑ) Επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α. Ιδιώτες μόνο για θέμα προσβολής δικαιωμάτων του παιδιού.

Εξαίρεση: Ποιες «δημόσιες υπηρεσίες» ΔΕΝ ελέγχει ο ΣτΠ; Υπουργοί και Υφυπουργοί Θρησκευτικά Νομικά πρόσωπα Δικαστικές αρχές Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) Υπουργείο Εξωτερικών για την εξωτερική πολιτική και διεθνείς σχέσεις Νομικό Συμβούλιο του Κράτους Ανεξάρτητες Αρχές, για την κύρια λειτουργία τους Στρατιωτικές υπηρεσίες, για θέματα εθνικής άμυνας και ασφάλειας Τράπεζες & Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών Βουλή.

Πότε ο ΣτΠ δεν εξετάζει μια υπόθεση; Αν έχει παρέλθει εξάμηνο, από τη γνώση του συμβάντος. Αν η υπόθεση εκκρεμεί στα δικαστήρια. Αν υπάρχουν Δικαιώματα τρίτων.  Π.χ. διαγωνισμοί, υποψηφιότητες. Αν η αναφορά είναι πρόδηλα αόριστη, αβάσιμη ή καταχρηστική.  Π.χ. «η σύνταξή μου είναι μικρή», «πήρα κλήση για παρκάρισμα», επαναλαμβανόμενες αναφορές για το ίδιο θέμα.

Τι ερευνά ο ΣτΠ; Ατομικές διοικητικές πράξεις  Π.χ. απόρριψη αιτήματος συνταξιοδότησης, Επιβολή προστίμου, Άρνηση χορήγησης στοιχείων, Πειθαρχικές ποινές σε μαθητή/στρατιώτη/κρατούμενο κ.λπ. Παραλείψεις της Διοίκησης  Π.χ. Μη απάντηση σε αίτημα, Μη διεκπεραίωση υπόθεσης κ.λπ.) Υλικές ενέργειες της Διοίκησης  Π.χ. κατεδάφιση αυθαιρέτου, τεχνικός έλεγχος για την έκδοση άδειας, Βιαιοπραγία αστυνομικού, Ιατρική πράξη σε δημ. Νοσοκομείο, συμπεριφορά υπαλλήλου.

Ιδίως ερευνά: Προσβολές δικαιωμάτων που προστατεύονται από το Σύνταγμα και το νόμο Μη συμμόρφωση με Δικαστική απόφαση. Άρνηση της Διοίκησης να εκπληρώσει υποχρέωση που προκύπτει από το νόμο ή από διοικητική πράξη Παραβιάσεις της αρχής της χρηστής διοίκησης, της διαφάνειας Κατάχρηση εξουσίας.

Εξαίρεση: Ποια θέματα ΔΕΝ ερευνά ο ΣτΠ; Κρατική ασφάλεια  Π.χ. Μη χορήγηση βίζας σε αλλοδαπό λόγω υπονοιών κατασκοπείας. Υπηρεσιακή κατάσταση, των Δημ. Υπαλλήλων  Π.χ. μισθοί, προαγωγές, μεταθέσεις, καθήκοντα κ.λπ. Αλλά εξετάζονται: οι προσλήψεις, τα συνταξιοδοτικά θέματα και η εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων και αν υπάρχει θέμα διάκρισης λόγω φύλου, θρησκείας κλπ.

Με ποια μέσα ερευνά τις υποθέσεις; Ο ΣτΠ μπορεί: Να ζητά πληροφορίες, έγγραφα ή άλλο στοιχείο. Να εξετάζει μάρτυρες, δημ. λειτουργούς ή ιδιώτες, Να ενεργεί αυτοψία (σε χώρους, υπηρεσίες, φακέλους κλπ.) Να παραγγέλλει πραγματογνωμοσύνη (π.χ. για τεχνικά ή ιατρικά θέματα). Να ζητά τη συνδρομή Ελεγκτικών Σωμάτων της Διοίκησης π.χ. Σ.Ε.Ε.Δ.Δ., Σ.Ε.Υ.Υ.Π. κ.λπ.

Ο ΣτΠ συνεργάζεται με τη Διοίκηση Ο ΣτΠ συνεργάζεται με τη Διοίκηση Συνεργασία σημαίνει: Χορήγηση των πληροφοριών, στοιχείων ή εγγράφων.  Το απόρρητο δεν αντιτάσσεται στο ΣτΠ. Ουσιαστική και αιτιολογημένη απάντηση. Διευκόλυνση της αυτοψίας ή της πραγματογνωμοσύνης. Αποδοχή επισκέψεων, προσκλήσεων για συζήτηση κλπ.

Αν οι υπηρεσίες ή οι υπάλληλοι αρνηθούν τη συνεργασία; Αν οι υπηρεσίες ή οι υπάλληλοι αρνηθούν τη συνεργασία; «Κάθε δημόσια Υπηρεσία οφείλει να συνεργάζεται» στην έρευνα διευκολύνοντας τη διεξαγωγή της. Αν μια Δ.Υ. αρνηθεί τη σύμπραξη τότε, ο ΣτΠ μπορεί: Να υποβάλλει Ειδική έκθεση στον αρμόδιο υπουργό. Να ζητήσει την πειθαρχική δίωξη του υπαλλήλου Να ζητήσει την αντικατάσταση του μέλους διοίκησης Να παραπέμψει τους εμπλεκόμενους στον Εισαγγελέα (για το ειδικό Έγκλημα της άρνησης συνεργασίας).

Με την ολοκλήρωση της έρευνας, τι γίνεται; Ο ΣτΠ μπορεί (ανάλογα με την περίπτωση): Να απευθύνει απλό έγγραφο προς τον πολίτη (π.χ. ότι η δράση της Διοίκησης είναι σύννομη). Να απευθύνει πόρισμα προς τη Διοίκηση (με τις διαπιστώσεις και τις προτάσεις του). Να θέτει προθεσμία για αποδοχή ή απόρριψη των προτάσεών του. Να διαμεσολαβεί με κάθε τρόπο για την επίλυση της υπόθεσης. Να δημοσιοποιήσει τη μη αποδοχή των προτάσεων, αν είναι αναιτιολόγητη. Να ενημερώνει τις Εισαγγελικές αρχές για τυχόν αξιόποινες πράξεις

Ειδικές εκθέσεις Eπιβολή εκ περιτροπής απασχόλησης σε εργαζόμενες, μετά από άδεια μητρότητας (2012) Σχέσεις ΕΥΔΑΠ – Καταναλωτών (2011) Άδειες κρατουμένων (2008) Προσλήψεις στο Δημόσιο εκτός ΑΣΕΠ (2007) Έκδοση Διαβατηρίων από την ΕΛ.ΑΣ. (2006) Απασχόληση & Κοινωνική Ένταξη ΑμεΑ (2005) Απαλλοτρίωση-Δέσμευση της Ιδιοκτησίας & Αποζημίωση (2005) Πειθαρχική Διερεύνηση Καταγγελιών σε βάρος Αστυνομικών (2004) Αστική ευθύνη Ο.Τ.Α. από ανωμαλίες του Οδοστρώματος (2004) Κεραίες Κινητής Τηλεφωνίας (2003) Αναγνώριση Αλλοδαπών Τίτλων Σπουδών-ΔΙΚΑΤΣΑ (2002)

Κράτηση & βασανιστήρια Άρ. 3 Ε.Σ.Δ.Α. «[ο]υδείς επιτρέπεται να υποβληθεί εις βασάνους ούτε ποινάς ή μεταχείρισιν απανθρώπους ή εξευτελιστικάς» ΕΔΔΑ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου/Στρασβούρο) Dougoz κατά Ελλάδος, (2000), § 48 «οι συνθήκες κράτησης του αιτούντος στην αστυνομική διεύθυνση … και συγκεκριμένα ο μεγάλος συνωστισμός και η έλλειψη ευκολιών για τον ύπνο, σε συνδυασμό με την υπερβολικά μακρά διάρκεια της κράτησής του υπ’ αυτές τις συνθήκες, συνιστούν εξευτελιστική μεταχείριση». Kaja κατά Ελλάδος (2006) (§ 49): συνιστά εξευτελιστική μεταχείριση η παρατεταμένη κράτηση (: τριών μηνών) σε αστυνομικό κρατητήριο το οποίο είναι προορισμένο για βραχεία κράτηση και ως εκ τούτου δεν διαθέτει δυνατότητα προαυλισμού και σωματικής άσκησης, δυνατότητα επικοινωνίας με το έξω κόσμο μέσω τηλεόρασης και ραδιοφώνου, εστίασης και παροχής ικανοποιητικά θρεπτικής τροφής.

Παραμονή «ποινικών» κρατουμένων σε Αστυνομικά Κρατητήρια Παραμονή «ποινικών» κρατουμένων σε Αστυνομικά Κρατητήρια Πόρισμα ΣτΠ (2007) Παραμονή «ποινικών» κρατουμένων σε Αστυνομικά κρατητήρια Καταδικαστικές αποφάσεις Ευρ. Δ.Δ.Α. (παραβίαση άρ. 3 ΕΣΔΑ) Ασλάνης κατά Ελλάδος, 17.10.2013 Σιάσιος και άλλοι κατά Ελλάδας, 4.6.2009 Βαφειάδης κατά Ελλάδος, 2.7.2009 Shuvaev κατά Ελλάδος, 29.10.2009 Ιμπραμ κατά Ελλάδος, 25.10.2011

Ταπεινωτική / εξευτελιστική μεταχείριση Ευρ. Επιτροπή κατά των βασανιστηρίων (C.P.T.) Απάνθρωπη & εξευτελιστική μεταχείριση = βασανιστήριο: κράτηση σε χώρους ακατάλληλους για περιόδους πέραν των ολίγων ημερών, χωρίς τη δυνατότητα προαυλισμού, την ύπαρξη ζεστού νερού, την ύπαρξη καθαρού αέρα και φυσικού φωτός και με πληρότητα του χώρου. Ενδεικτικά στοιχεία: Καθαριότητα, πληρότητα, διαθέσιμος χώρος, τουαλέτες, μπάνια, εξαερισμός, φυσικό φως, τηλέφωνο, καθαρό νερό, πρόσβαση σε δικηγόρο, επαρκές και κατάλληλο φαγητό, σεβασμός θρησκείας κ.λπ. Αυτοψίες σε Α.Τ.: Ομονοίας, Εξαρχείων, Χίου, Άρτας, Κατερίνης, Θεσ/νίκης, Π.Ράλλη, Πύργου, Καρδίτσας, Καλαμπάκας, Βέροια, Αιγάλεω, Χαϊδάρι, κ.λπ.

Νέες αναφορές 1998-2013

2013: Έκβαση αναφορών

2013: Έκβαση βάσιμων αναφορών

2013: Βάσιμες αναφορές ανά φορέα

E-mail: communication@synigoros.gr Ιστοσελίδα: www.synigoros.gr Επικοινωνία με το Συνήγορο του Πολίτη E-mail: communication@synigoros.gr Ιστοσελίδα: www.synigoros.gr Διεύθυνση Χαλκοκονδύλη-17, 104 32 Αθήνα Τηλέφωνο 213.13.06.600 Fax 210-72.92.129

WWW.SYNIGOROS.GR

www.facebook.com/Synigoros

twitter.com/Synigoros

Σας ευχαριστώ για την προσοχή και σας εύχομαι καλή δύναμη