Μονομερής δράση της Δημόσιας Διοίκησης Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου 07.03.2016

Μέσα δράσης Δημόσιας Διοίκησης Νομικές πράξεις δήλωση βουλήσεως, η οποία διενεργείται κατά τους κανόνες και διαδικασία έννομης τάξης και ειδικότερα του διοικητικού δικαίου, με την οποία θεσπίζεται κανόνας δικαίου, απρόσωπος ή ατομικός Άρα μεταβολή της έννομης τάξης και υποχρέωση συμμόρφωσης = διοικητικές πράξεις με την τεχνική έννοια του όρου Νομική δράση Δημόσιας Διοίκησης Υλικές ενέργειες

Διακρίσεις νομικών πράξεων Μονομερείς : Με μόνη την εκδήλωση της βούλησης των διοικητικών οργάνων Μόνο αυτές που μεταβάλλουν την έννομη τάξη Όχι γνωμοδοτήσεις, εγκύκλιοι κ.λπ. Συμβάσεις: Σύμπτωση βουλήσεως Δημόσιας Διοίκησης και ιδιωτών ή νομικών προσώπων δημοσίων ή ιδιωτικών Διοικητικές Συμβάσεις Δημόσιες Συμβάσεις

Πράξεις της Διοίκησης που δεν είναι διοικητικές πράξεις Όσες διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο Οι συμβάσεις της διοίκησης Οι μονομερείς πράξεις που δεν μεταβάλλουν την έννομη τάξη Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου

Ορισμός & στοιχεία διοικητικής πράξης Μονομερής πράξη της Διοίκησης με την οποία με μόνη τη δήλωση ορισμένου διοικητικού οργάνου θεσπίζεται νομική ρύθμιση δηλαδή κανόνας δικαίου, στο πλαίσιο εννόμων σχέσεων που διέπονται από το διοικητικό δίκαιο για σκοπούς δημοσίου συμφέροντος Εκδήλωση δημόσιας εξουσίας από διοικητικά όργανα Άμεση ισχύς – παράγει άμεσα αποτελέσματα και είναι δεσμευτική για τους διοικούμενους χωρίς άλλη διαδικασία (εκτελεστότητα) Εκτελεστή διοικητική πράξη

Προέλευση από διοικητικό όργανο Οργανικό κριτήριο: η Δημόσια Διοίκηση δεν προσδιορίζεται από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα – διοικητική λειτουργία, αλλά γίνεται κατανοητή ως σύνολο οργάνων που ασκούν δημόσια εξουσία χάριν του δημοσίου συμφέροντος Διφυή νομικά πρόσωπα – νομικά πρόσωπα τα οποία διέπονται κατ’ αρχήν από το ιδιωτικό δίκαιο και στα οποία έχει ανατεθεί η άσκηση δημόσιας εξουσίας για επίτευξη δημοσίου σκοπού – μόνο για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα ενεργούν ως διοικητικά όργανα Τράπεζα της Ελλάδος – διαχείριση εξωτερικού συναλλάγματος Αγροτική Τράπεζα για την εποπτεία γεωργικών συνεταιρισμών ΔΕΗ για ασφάλιση προσωπικού

Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) Άρθρο 44 παρ. 1 Σ Εκδίδονται από τον ΠτΔ κατόπιν πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου Σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης Υποχρέωση υποβολής στη Βουλή για κύρωση εντός τακτής προθεσμίας Απόκλιση από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία Δεν υπάγονται σε αίτηση ακυρώσεως – μόνο παρεμπίπτων έλεγχος συνταγματικότητας και όχι για τις προϋποθέσεις του άρθρου 44 παρ. 1 Σ Δεν ελέγχονται ευθέως ούτε κατά το διάστημα μέχρι την εκπνοή των προθεσμιών υποβολής στη Βουλή για κύρωση ούτε σε περίπτωση άρνησης κύρωσης, αφού δεν αποβάλλουν για το διάστημα αυτό την ισχύ τους παρά μόνο αν καταργηθούν αναδρομικά από τη Βουλή

Δημόσιος σκοπός Για να υπάρχει διοικητική πράξη απαιτείται να εξυπηρετείται δημόσιος σκοπός Μόνο ο δημόσιος σκοπός δεν αρκεί για τις πράξεις των ιδιωτικών νομικών προσώπων, αλλά απαιτείται να ασκούν και δημόσια εξουσία ΣτΕ 895/2008 (ΕΤΑ – διαχείριση ακτών)

Κανονιστικές και ατομικές διοικητικές πράξεις

Διακρίσεις ατομικών διοικητικών πράξεων Πραγματοπαγείς (κατεδαφιστέο ακίνητο) / προσωποπαγείς Σώρευση περισσότερων ατομικών (διορισμός δημοσίων υπαλλήλων) Ευμενείς (+δικαιώματα διοικούμενου, -υποχρεώσεις, +υποχρεώσεις Δ, +καταστάσεις για δικαιώματα ή συμφέροντα, +αίτημα διοικούμενου) /δυσμενείς ή επαχθείς (αιτιολογία, προηγούμενη ακρόαση, ανάκληση, ευθύνη δημοσίου, έννομο συμφέρον), θετικές /αρνητικές (αιτήματα & εγκρίσεις), συστατικές – διαπιστωτικές – βεβαιωτικές ρητές (έγγραφες ή προφορικές) – σιωπηρές όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου ώστε από τη σιωπή να συνάγεται αποτέλεσμα – ειδική περίπτωση η παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας Γενική ατομική διοικητική πράξη: γενικότητα – δεν εξαντλείται σε μία εφαρμογή, αλλά συγκεκριμένες περιπτώσεις – ίσως απροσδιόριστο αριθμό ατόμων: έγκριση τροποποίηση γενικού πολεοδομικού σχεδίου, ζώνες ενεργού πολεοδομίας, πολεοδομικές μελέτες – όχι όρους δόμησης / περισσότερες περιπτώσεις που έχουν μεταξύ τους τοπικό δεσμό.

Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας Ειδική περίπτωση σιωπηρής αρνητικής πράξης (Ά. 45 παρ.4 πδ 18/1989 και ά. 63 παρ. 2 ΚΔΔικον) Υποχρέωση της Διοίκησης να εκδώσει μία διοικητική πράξη ή να επιτρέψει πρόσβαση σε έγγραφα Δέσμια αρμοδιότητα Κακή χρήση διακριτικής ευχέρειας (υπέρβαση άκρων ορίων) Όχι όταν ευρεία διακριτική ευχέρεια Υποβολή αίτησης από διοικούμενο (μαζί με δικαιολογητικά) Άπρακτη παρέλευση προθεσμίας απάντησης άλλως 3μηνο Διασταλτική ερμηνεία σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος 3 ειδικές περιπτώσεις : ανάκληση ομοίων πράξεων, μη υιοθέτηση σύμφωνης γνώμης, άπρακτη παρέλευση χρόνου απάντησης επί ενδικοφανούς προσφυγής

Κυβερνητικές πράξεις Διαφεύγουν του ακυρωτικού ελέγχου – ά. 45 παρ. 5 πδ 18/1989, ά. 90 παρ. 6,91 παρ. 4 και 98 παρ. 3 Σ (σχέσεις δικαστικής εξουσίας με εκτελεστική) Γαλλική προέλευση: όχι έλεγχος σε πράξεις άσκησης γενικής πολιτικής Κατάλογος ο οποίος διαμορφώνεται από ΣτΕ Διατάγματα για διενέργεια εκλογών, διεθνείς σχέσεις, κήρυξη επιστράτευσης, χάρις, παραίτηση Υπουργού, προκήρυξη δημοψηφίσματος, σχέσεις νομοθετικής και εκτελεστικής λειτουργίας (σύγκληση και διάλυση Βουλής, αναστολή εργασιών, διενέργεια εκλογών, εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης), πράξεις προς εκτέλεση διεθνών συμβάσεων Θέμα συνταγματικότητας – δεν αποκλείεται η αστική ευθύνη Δεν μπορεί να αποκλεισθεί η δικαστική προσβολή όταν τίθεται θέμα εφαρμογής του Δικαίου ΕΕ

Σύνθετη διοικητική ενέργεια Αλληλουχία δύο ή περισσότερων διοικητικών πράξεων με τις οποίες επιδιώκεται η επέλευση εννόμου αποτελέσματος Διαδοχική έκδοση βάσει της ίδιας νομοθεσίας 2 τουλάχιστον διοικητικών πράξεων Κάθε επιμέρους πράξη είναι προϋπόθεση για την έκδοση της επόμενης, ενσωματώνεται στην επόμενη, όλες ενσωματώνονται στην τελική Κατά τον έλεγχο της τελικής εξετάζεται η νομιμότητα και των προηγούμενων Όταν το βοήθημα κατά ενδιάμεσης, προσβάλλεται και η τελική Κρίσιμο νομικό πλαίσιο: αυτό που ισχύει κατά την έκδοση της τελικής Οι διαδικαστικές προϋποθέσεις κρίνονται με βάση την τελική (προθεσμία, έννομο συμφέρον) Όταν ακυρότητα, τότε η διαδικασία επαναλαμβάνεται από το σημείο στο οποίο εμφιλοχώρησε το σφάλμα Διάκριση από συναφείς πράξεις: δεν εντάσσονται στην ίδια ενιαία διοικητική διαδικασία – δεν ενσωματώνονται

Χαρακτηριστικά διοικητικής πράξης Τεκμήριο Νομιμότητας Χαρακτηριστικά διοικητικής πράξης Τεκμήριο Νομιμότητας Τεκμήριο νομιμότητας – πάγια, βασική αρχή του διοικητικού δικαίου Δημόσιο συμφέρον – άσκηση δημόσιας εξουσίας Ασφάλεια δικαίου και προστασία εμπιστοσύνης διοικουμένου Πλήρες για ατομικές και γενικές ατομικές/ σχετικό για κανονιστικές: παρεμπίπτων έλεγχος (όχι για δημόσια έργα) Όχι για ανυπόστατες διοικητικές πράξεις

Παρεμπίπτων έλεγχος ατομικών διοικητικών Σύνθετη διοικητική ενέργεια Όταν προβλέπεται στο νόμο Αγωγή αποζημίωσης – αυτοτέλεια ενδίκου βοηθήματος ΕλΣυν: δικαστικές αρμοδιότητες (δεν ακυρώνει) Πολιτικά δικαστήρια – βάσιμο βοηθήματος (τύπος, αρμοδιότητα, όροι και διαδικαστικές προϋποθέσεις έκδοσης πράξης, αιτιολογία) Ποινικά δικαστήρια Όχι από διοίκηση ή ΕλΣυν κατά την άσκηση διοικητικών αρμοδιοτήτων

Χαρακτηριστικά διοικητικής πράξης Εκτελεστότητα Χαρακτηριστικά διοικητικής πράξης Εκτελεστότητα Υποχρέωση συμμόρφωσης και εφαρμογής για όλους – Δεσμευτικότητα χωρίς άλλη διαδικασία από την ολοκλήρωση της διοικητικής πράξης και εφεξής Αναστολή εκτελέσεως Διοικητικός καταναγκασμός Κυρώσεις / ποινικές, αστικές, διοικητικές και πειθαρχικές ποινές Εκτέλεση της πράξης από τη Διοίκηση Εξαναγκασμός διοικούμενου με χρήση βίας – διοικητικός καταναγκασμός με στενή έννοια: Να προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις Άρνηση διοικουμένων για συμμόρφωση Επείγουσα ανάγκη τέλεσης πράξης Τήρηση αρχής της αναλογικότητας Δεν επιτρέπεται να ανατίθεται σε ιδιώτες – άρθρα 1 παρ. 3 και 26 παρ.2 Σ

Ελαττωματικές διοικητικές πράξεις Τριπλή διάκριση ελαττωματικών πράξεων Ανυπόστατες (από ιδιώτη, δεν φέρουν εξωτερικά γνωρίσματα, προϊόν βίας) Άκυρες (καθ’ υπέρβαση καθηκόντων – κατά κλάδο αναρμόδιο όργανο) Ακυρώσιμες οι πράξεις που πάσχουν ελάττωμα (αναρμοδιότητα, τύπος, ουσιαστική διάταξη νόμου) Διπλή διάκριση Ανυπόστατες (ανυπόστατες και άκυρες) Άκυρες (ακυρώσιμες) Σημασία διάκρισης Ανυπόστατες και άκυρες: όχι τεκμήριο νομιμότητας, όχι εκτελεστότητα, όχι αίτηση ακύρωσης, όχι αστική ευθύνη Άκυρες: έχουν τεκμήριο νομιμότητας, παράγουν έννομα αποτελέσματα, δημιουργούν αστική ευθύνη