και διπολική νόσος Μάθημα Συμβουλευτική Ψυχολογία Μάθημα 6ο Κατάθλιψη Μάθημα 6ο Κατάθλιψη και διπολική νόσος This presentation demonstrates the new capabilities of PowerPoint and it is best viewed in Slide Show. These slides are designed to give you great ideas for the presentations you’ll create in PowerPoint 2010! For more sample templates, click the File tab, and then on the New tab, click Sample Templates. Γαλανάκης Μιχάλης PhD, Εργασιακός Ψυχολόγος galanakismichael@hotmail.com

Ψυχολόγος και Ψυχίατρος Κύρια σημεία: 15% όσων διαγιγνώσκονται με μανιοκατάθλιψη δεν έχουν στην πραγματικότητα κατάθλιψη απλά είναι δραστήριοι και κεφάτοι στην ζωή τους. Η βάση της μανιοκατάθλιψης είναι γενετική και πηγαίνει κληρονομικά από την μια γενιά στην άλλη. Η μανιοκατάθλιψη συχνά μπορεί να είναι η βάση μεγάλων επιτευγμάτων ή υψηλής τέχνης π.χ. Λόρδος Βύρων “Others imply that they know what it is like to be depressed because they have gone through a divorce, lost a job, or broken up with someone. But these experiences carry with them feelings. Depression, instead, is flat, hollow, and unendurable. It is also tiresome. People cannot abide being around you when you are depressed. They might think that they ought to, and they might even try, but you know and they know that you are tedious beyond belief: you are irritable and paranoid and humorless and lifeless and critical and demanding and no reassurance is ever enough. You're frightened, and you're frightening, and you're "not at all like yourself but will be soon," but you know you won't.”  Ψυχολόγος και Ψυχίατρος Έχε αφιερώσει τη ζωή της στην μελέτη της Κατάθλιψης & Μανιοκατάθλιψης Υπέφερε από την Νόσο όλη σχεδόν την ενήλικη ζωή της και έτσι το ενδιαφέρον της εκτό από επιστημονικό ήταν και προσωπικό

Θλίψη/αρνητικά συναισθήματα για όλη την διάρκεια της ημέρας Στο γνωστότερο βιβλίο της «Ένα ανήσυχο μυαλό» αναφέρει παραστατικά τα κύρια συμπτώματα κατάθλιψης: Θλίψη/αρνητικά συναισθήματα για όλη την διάρκεια της ημέρας Αϋπνια ή Υπερυπνία για πολλές ημέρες Μείωση ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης από όλες τις δραστηριότητες Δραματική αύξηση ή μείωση βάρους και αναλογα όρεξης για φαγητό Ψυχοκινητική δίεγερση ή επιβράδυνση κάθε μέρα Κόπωση / απώλεια ενεργητικότητας Αίσθημα αναξιότητας και τύψεις Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, σκέψης, απόφασης

Αδιαφορία για κοινωνικές επαφές Μειωμένες δραστηριότητες Στο γνωστότερο βιβλίο της «Ένα ανήσυχο μυαλό» επίσης αναφέρει παραστατικά τα κύρια συμπτώματα μανιοκατάθλιψης / διπολικής νόσου: Αϋπνία πολλών ημερών Ατονία Άγχος – δυσφορία Αδιαφορία για κοινωνικές επαφές Μειωμένες δραστηριότητες Τις οποίες διαδεχονται ημέρες μεγάλης ευφορίας και κεφιού Ιδέες μεγαλοπρέπειας και μεγαλείου για τον ευατό Υπερβολική αισιοδοξία Φλυαρία Σπατάλη Υπερκατανάλώση – Άδειασμα λογαριασμου Υπερένταση Που πιθανόν να καταλήξει σε αυτοκτονία

Μανία ορισμός: διαταραχή της διάθεσης που χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση άκρατης ευφορίας, υπερδραστηριότητας και αβάσιμης αισιοδοξίας

Οι διαταραχές διάθεσης αποτελούν μέγιστη απειλή για την ψυχική υγεία. 3 βασικά ερωτήματα: Τι είναι οι διαταραχές διάθεσης; Τι τις προκαλεί; Πως εκδηλώνονται και τι συνέπειες έχουν; Οι διαταραχές διάθεσης αποτελούν μέγιστη απειλή για την ψυχική υγεία. Στην περίπτωση της Jamison οδήγησαν σε υπερκατανάλωση λίθιου, που την έριξε σε κώμα. Όταν συνήλθε κατάφερε να θεραπευτεί με χρόνια φαρμακευτική αγωγή. Οι διαταραχές διάθεσης είναι ανεξάρτητες από το αν ζεις μια παραγωγική και ισορροπημένη ζωή και συχνά συμβαίνουν για ανεξήγητο λόγο. Δεν θεραπεύονται απλά με διακοπές, μια μέρα σε σπα ή ένα καλό γεύμα. Απαιτούν συστηματική και διαρκή αντιμετώπιση από ομάδα ειδικών.

Οι διαταραχές διάθεσης μπορεί να εκδηλώνονται είτε προς το θετικό (μανία) είτε προς το αρνητικό άκρο (κατάθλιψη) Στην μέση βρίσκεται αυτό που η Jamison ονόμαζε μια πλούσια συναισθηματική ζωή – δηλαδή μια κατάσταση συναισθηματικής υγείας. Η διάθεση και τα συναισθήματα δεν είναι η ένδειξη καλής ψυχικής υγείας αλλά το αίτιο και η προϋπόθεση.

Τι είναι η διάθεση; Πως ορίζεται; Τι είναι το συναίσθημα; Πως ορίζεται; Σε τι διαφέρει από την διάθεση;

Ως διάθεση ορίζουμε γενικευμένες συναισθηματικές καταστάσεις χωρίς συγκεκριμένη αφόρμηση που έχουν μεγάλη διάρκεια και μικρή ένταση και συνήθως χωρίζονται στο δίπολο θέτική – αρνητική. Ως συναίσθημα ορίζουμε πολυσύνθετες αντιδραστικές τάσεις προς κάποιο ερέθισμα με μεγάλη ένταση και ελάχιστη διάρκεια. Υπάρχουν συγκεκριμένες παγκόσμιες διακριτές οικογένειες συναισθημάτων. Βασικά και δευτερεύοντα.

Ενδιαφέρον / ενθουσιασμός Βασικά Συναισθήματα Χαρά Έκπληξη Λύπη Θυμός Αηδία Ντροπή Φόβος Ενοχή Ενδιαφέρον / ενθουσιασμός Ικανοποίηση / χαρά

3 βασικές διαφορές Διάθεση - Συναίσθημα Αιτία – πηγή Ένταση – διάρκεια Είδη - τυπολογία

Ως διαταραχή διάθεσης ορίζουμε ακραίες συναισθηματικές καταστάσεις και αλλαγές στην φυσιολογική κυκλοφορία του συναισθήματος οι οποίες έχουν μακροπρόθεσμη διάρκεια και οπτική.

Κατηγορίες Διαταραχών διάθεσης Καταθλιπτικές διαταραχές Διπολικές διαταραχές Θεωρούνται το κρυολόγυμα της ψυχής. Με την έννοια του πόσο κοινές είναι και σε ποια έκταση βιώνονται από τον γενικό πληθυσμό

Κατάθλιψη – Διάγνωση κατά DSM 5 Εμφάνιση τουλάχιστον 5 συμπτωμάτων για μια περίοδο τουλάχιστον 2 εβδομάδων (συνήθως υπάρχει μια λογική αιτιολογία π.χ. Ένας χωρισμός, μια απόλυση κτλ αλλά όχι για τέτοιας διάρκειας αρνητικό συναίσθημα): Θλίψη/αρνητικά συναισθήματα για όλη την διάρκεια της ημέρας Αϋπνια ή Υπερυπνία για πολλές ημέρες Μείωση ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης από όλες τις δραστηριότητες Δραματική αύξηση ή μείωση βάρους και αναλογα όρεξης για φαγητό Ψυχοκινητική δίεγερση ή επιβράδυνση κάθε μέρα Κόπωση / απώλεια ενεργητικότητας Αίσθημα αναξιότητας και τύψεις Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, σκέψης, απόφασης

Διάρκεια, ένταση, συχνότητα, συνεμφάνιση, ενδοπροσωπική και διαπροσωπική προσαρμογή

Εναλλαγή χωρίς έλεγχο μεταξύ μανίας και θλίψης. Το άτομο βιώνει έντονα ακραία θετικά και αρνητικά συναισθήματα

Ορισμός: Μια διαταραχή διάθεσης στην οποία το άτομο μεταβαίνει από την απελπισία και τον λήθαργο της κατάθλιψης στην υπερδιέγερση και το άκρατο κέφι της μανίας.

Η υπερδιέγερση και η θλίψη μπορεί να είναι εσωτερικές και όχι άμεσα παρατηρήσιμες με γυμνό μάτι από τους άλλους. Επίσης μπορεί η αναλογία να μην είναι 50% - 50% μεταξύ μανίας και κατάθλιψης. Συνήθως δε είναι μεγαλύτερη η κατάθλιψη και εναλλάσσεται με μικρά διαστήματα μανίας. Βασικό γνώρισμα η κακή κρίση και οι κακές αποφάσεις ακόμη και για εύκολα θέματα. Η απουσία λογικής. Π.χ. Η Μαρία μετά από μεγάλη περίοδο φόβου απροσδιόριστου και απομόνωσης αγόρασε από το φαρμακείο 120 κουτιά φάρμακο αντίδοτο για δαγκώματα φιδίού. Περίμενε μεγάλη επίθεση από φίδια άμεσα και μόνο αυτή γνώριζε την έλευση της.

Οι διαταραχές διάθεσης κλιμακώνονται και συχνά οδηγούν σε ψυχωσικά επεισόδια και απόπειρα αυτοκτονίας. Η κλιμάκωση επιφέρει την ανάγκη νοσηλείας σε ψυχιατρικές κλινικές Η αιτία των διαταραχών διάθεσης είναι συχνά πολυπαραγοντική. Σε αυτές συμβάλλονυ βιολογικοί, γενετικοί, ψυχολογικοί και περιβαλλοντική παράγοντες

Γνωρίζουμε ότι διαταραχές διάθεσης στην οικογένεια κληρονομούνται (π.χ. Έρευνες με δίδυμα) και ότι πιθανά τραυματικά γεγονότα λειτουργούν απλώς σαν σκανδάλες για την εκδήλωση τους χωρίς όμως να αποτελουν πάντα την αιτία. Δηλαδή ένας χωρισμός μπορεί να σε ρίξει από την θλιβερή πραγματικότητα στην θλίψη αλλά για να γίνει αυτή κατάθλιψη θα πρέπει να έχεις και την γενετική βάση/προδιαγραφή

Κατάθλιψη και διαφορές στα φύλα Άνδρες – Θυμός Γυναίκες = Κλάμα, στεναχώρια Γυναίκες διαγιγνώσκονται πιο συχνά με διαταραχές διάθεσης Γυναίκες ζητάνε πιο συχνά βοήθεια για την πάθηση και απευθύνονται σε ειδικούς από ότι οι άνδρες.

Κατάθλιψη και λειτουργία εγκεφάλου Βλέπουμε από μαγνητικές ότι ο κανονικός και ο μανιακός εγκέφαλος έχουν μεγαλύτερη και πιο έντονη δραστηριότητα σε σχέση με τον καταθλιπτικό εγκέφαλο. Η κατάθλιψη φαίνεται να κοιμίζει τις νευρολογικές και γνωστικές διαδικασίες. Αυτό ισχύει σε επίπεδο αυτόνομου και σε επίπεδο συνειδητού νευρικού συστήματος.

Κάτά συνέπεια η κατάθλιψη και η μανία επηρεάζουν την χημεία του εγκεφάλου και τις σχέσεις μεταξύ των νευροδιαβιβαστών και των συνάψεων,

Βασικές ορμονικές αλλαγές: Τα περισσότερα φάρμακα εναντίον της κατάθλιψης στοχεύουν σε αύξηση νορεπινεφρίνης και σεροτονίνης Βασικές ορμονικές αλλαγές: Επίδραση στα επίπεδα νορεπινεφρίνης η οποία διαμορφώνει τα επίπεδα συγκέντρωσης και προσοχής Υψηλά επίπεδα = μανία, ένταση, υπερδιέγερση Χαμηλά επίπεδα = κατάθλιψη, αδιαφορία, απροσεξία, βραδύτητα

Βασικές ορμονικές αλλαγές: 2) Αλλαγή στα επίπεδα σεροτονίνης Φάρμακο που εμποδίζει την σεροτονίνη είναι το LSD. Παρεμπόδιση της σεροτονίνης οδηγεί σε παραισθήσεις. Ακριβώς επειδή η σεροτονίνη μειώνει τα επίπεδα κατάθλιψης και μπορεί να δημιουργηθεί μέσω σωματικής άσκησης, χορού κτλ οι ειδικοί προτείνουν την σωματική άσκηση σαν θεραπεία για την κατάθλιψη Βασικές ορμονικές αλλαγές: 2) Αλλαγή στα επίπεδα σεροτονίνης Είναι η ορμόνη που εκρίννεται όταν είμαστε δραστήριοι και ευτυχισμένοι. Π.χ. Κατά την σωματική άσκηση. Σε υπερσυγκέντρωση δημιουργεί νευρικότητα και εν τέλει σχιζοφρένεια. Είναι η ουσία που ηρεμεί το σώμα μας.

Παράλληλα με την βιολογική βάση υπάρχει και το κοινωνικογνωστικό στοιχείο, δηλαδή η επίδραση των άλλων, η νοηματοδότηση των γεγονότων, το νόημα ζωής, η αισιοδοξία, η ικανοποίηση από την ζωή, το άγχος, οι διαπροσωπικές σχέσεις, η επαγγελματική καταξίωση, η ικανοποίηση αναγκών κατά Μάσλοου, η κινητοποίηση, οι στόχοι ζωής κ.α.

Επίσης ένας από τους πιο δραστικούς κοινωνικούς παράγοντες που επηρεάζουν την κατάθλιψη είναι η εσωτερική θεώρηση των πραγμάτων. Η υπερβολική ενδοσκόπηση, η φιλοσοφική σκέψη και η υπερανάλυση φαίνεται να επιτείνει το πρόβλημα. Ανάλογες συνδέσεις έχουν γίνει για την εσωτερική / εξωτερική έδρα ελέγχου, την χαμηλή αυτοεκτίμηση, και την απαισιοδοξία.

Στους κοινωνικούς παράγοντες διαταραχών διάθεσης ισχύει ο φαύλος κύκλος του αρνητισμού. Η εμφάνιση αυτών των παραγόντων οδηγεί και επιτείνει τις διαταραχές διάθεσης Στρες – Στρεσογονες εμπειρίες, αρνητική θεώρηση πραγμάτων, αρνητική διάθεση, γνωστικές και συμπεριφορικές αλλαγές.

Οι 2 πλευρές του ίδιου νομίσματος Στρες & Κατάθλιψη Οι 2 πλευρές του ίδιου νομίσματος

Ευχαριστώ για την συμμετοχή σας Μάθημα 6ο Συμβουλευτική Ψυχολογία Γαλανάκης Μιχάλης PhD, Εργασιακός Ψυχολόγος galanakismichael@hotmail.com