Γενικά Νοσοκομειακή Λοίμωξη (ΝΛ): αυτή που δεν είναι παρούσα ή δε βρίσκεται στο στάδιο επώασης κατά την εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο Περίοδος επώασης: ο χρόνος που μεσολαβεί από την προσβολή του ασθενή ως την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων/σημείων της λοίμωξης – αντιστοιχεί στον πολλαπλασιασμό των μικροβίων, κυμαίνεται από λίγες ημέρες ως 6 μήνες Αύξηση συχνότητας ΝΛ τα τελευταία 30 έτη: - Σύγχρονες επεμβατικές ιατρικές τεχνικές - Αύξηση αριθμού βαρέως πασχόντων ή ανοσοκατασταλμένων ασθενών στο νοσοκομείο - Αυξημένη χρήση αντιβιοτικών

Επιπτώσεις ΝΛ Αύξηση θνησιμότητας (περίπου 1% προσβληθέντων) Αύξηση νοσηρότητας και παράταση διάρκειας νοσηλείας Αύξηση κόστους νοσηλείας και κόστους από την απώλεια εργατο-ωρών Απώλεια ποιότητας ζωής ασθενών & ψυχολογική επιβάρυνση

Καταγραφή ΝΛ (1) Συλλογή κατάλληλων στοιχείων, ταξινόμηση, ανάλυση & ερμηνεία, αξιοποίηση αποτελεσμάτων με χρήσιμους τρόπους Κατευθυνόμενη καταγραφή: προς τα τμήματα των οποίων οι ασθενείς εμφανίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο προσβολής από λοιμώξεις (πχ. χειρουργεία, ΜΕΘ) - μέγιστο προληπτικό αποτέλεσμα, μείωση χρόνου του προσωπικού που αφιερώνεται στην καταγραφή Καταγραφή εκ περιτροπής: διαίρεση νοσοκομείου σε περιοχές, διαδοχική εποπτεία ανά περιοχή Καταγραφή βάσει προτεραιότητας: θέσπιση κριτηρίων βαρύτητας (συχνότητα, επιπτώσεις)

Καταγραφή ΝΛ (2) Ανεύρεση συχνότητας υψηλότερης από την αναμενόμενη: Κατά είδος ΝΛ Κατά είδος μικροβίου Κατά κλινική ή μονάδα Κατά νοσοκομειακό προσωπικό Αναγνώριση αποκλίσεων που ίσως αντιπροσωπεύουν επιδημία Σκοπός η επιδημία να μη διαφύγει της παρατήρησης Επίσης να ανιχνευθεί στο πρωιμότερο δυνατό στάδιο

Υπηρεσία Υγείας Προσωπικού (1) Καθημερινή άμεση επαφή εργαζομένων στο χώρο Υγείας με ασθενείς: υψηλή έκθεση σε μολυσματικούς παράγοντες Στην περίπτωση προσβολής: κίνδυνος μετάδοσης λοίμωξης σε άλλους ασθενείς, προσωπικό, μέλη της οικογένειάς τους ή άτομα της κοινότητας Στόχοι ΥΥΠ Διατήρηση συνθηκών προσωπικής υγιεινής & ατομικής ευθύνης για τον έλεγχο λοιμώξεων Παρακολούθηση λοιμώξεων και επιδημιών μεταξύ του προσωπικού Αναγνώριση παραγόντων κινδύνου λοιμώξεων, θέσπιση μέτρων πρόληψης Μείωση κόστους: πρόληψη λοιμώξεων, αδικαιολόγητων απουσιών από εργασία, μακροχρόνιων προβλημάτων υγείας

Υπηρεσία Υγείας Προσωπικού (2) Τοποθέτηση προσωπικού ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του Προσδιορισμός κατάστασης ανοσοποίησης εργαζομένων και ιστορικού προηγούμενων παθολογικών καταστάσεων Εφαρμογή προγραμμάτων ανοσοποίησης βάσει: - της πιθανότητας έκθεσης στη νόσο για την οποία χορηγείται το εμβόλιο - της φύσης της εργασίας - των πιθανών συνεπειών για τους μη εμβολιασθέντες Προγράμματα υγιεινής και εκπαίδευσης: αρχική & συνεχιζόμενη εκπαίδευση, στρατηγικές ελέγχου λοιμώξεων, συμβουλευτική, αλλαγές συμπεριφοράς Προσωπικό: αναφορά νοσήματος, περιορισμός από την εργασία

Πρόγραμμα ανοσοποίησης Στοχεύει στην πρόληψη μετάδοσης νοσημάτων – θα πρέπει να: - Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης στα άλλα άτομα στο χώρο εργασίας - Συμβάλλει στη μείωση των μη αναγκαίων απομακρύνσεων προσωπικού από το χώρο εργασίας Ηπατίτιδα Β: προσωπικό σε υψηλό κίνδυνο επαγγελματικής έκθεσης Γρίπη: όλο το προσωπικό & οι >65 ετών Τέτανος: αναμνηστική δόση κάθε 10 έτη Ιλαρά-ερυθρά: προσωπικό χωρίς επιβεβαίωση εμβολιασμού, ή εργαστηριακή μαρτυρία ανοσίας

ΚΕΕΛΠΝΟ Επιτροπή αποτελούμενη από στελέχη πανεπιστημιακών ιατρικών τμημάτων και υπηρεσιακούς παράγοντες του υπ. Υγείας - Ρόλος της: Η μελέτη της επίπτωσης και ο έλεγχος των ΝΛ Η παροχή οδηγιών, κατευθύνσεων & βοήθειας στις επιτροπές ΝΛ των νοσοκομείων (συγγραφή εντύπων, επιμόρφωση προσωπικού κλπ) Ο έλεγχος κατανάλωσης αντιβιοτικών Η θέσπιση κανόνων & τεχνικών ασηψίας, αντισηψίας & αποστείρωσης Η ανάπτυξη στενής συνεργασίας με τους διεθνείς οργανισμούς υγείας - Συνεδριάζει τουλάχιστον 2 φορές ανά μήνα, ανάλογα με τα προκύπτοντα περιστατικά

Νοσηλευτής ελέγχου λοιμώξεων Μέλος Επιτροπής ΝΛ, καθορίζει το πλαίσιο αρμοδιοτήτων της Κατά προτίμηση, άτομο με υψηλή εκπαίδευση και επαρκή εμπειρία Σε νοσοκομείο >200 κλινών: ΝΕΛ αποκλειστικής απασχόλησης Περιοδική καταγραφή & παρακολούθηση ΝΛ Καθημερινή παρακολούθηση πρακτικών & φροντίδας ασθενών Διδασκαλία προσωπικού όσον αφορά την πρόληψη λοιμώξεων & την αναγνώριση επικίνδυνων πρακτικών φροντίδας

Καθήκοντα ΝΕΛ Σύνδεσμος Επιτροπής ΝΛ με το νοσηλευτικό προσωπικό Περιοδικές επισκέψεις σε όλα τα νοσηλευτικά τμήματα / μονάδες, με σκοπό την επίβλεψη φροντίδας των ασθενών Εξετάζει περιοδικά τις απαντήσεις καλλιεργειών του μικροβιολογικού εργαστηρίου – καταγράφει τα μικρόβια που απομονώθηκαν και την ευαισθησία τους στα αντιβιοτικά Συμπληρώνει το ειδικό πρωτόκολλο καταγραφής ΝΛ & το υποβάλλει στην Επιτροπή ΝΛ Εφαρμόζει διδασκαλία στο νοσηλευτικό προσωπικό όσον αφορά την πρόληψη λοιμώξεων Επί επιδημίας: βοηθά στην ανίχνευση φορέων και πηγών ΝΛ Διερευνά λοιμώξεις παρούσες κατά την εισαγωγή ή μετά την έξοδο του ασθενή Ενημερώνεται συνεχώς για τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα

Ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά (1) Κακή χρήση: στην Ελλάδα ως 90% Αιτιολογία: - Ευρεία, συχνή & αλόγιστη χρήση - Η λανθασμένη αντίληψη ότι «ότι νεότερο είναι και καλύτερο» - Έλλειψη σωστής κατεύθυνσης (βάσει αναγνώρισης μικροβίου & ευαισθησίας) Έλεγχος ευαισθησίας: προσδιορίζεται η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά ώστε να γίνει κατευθυνόμενη θεραπεία - Προσδιορισμός ελάχιστης ανασταλτικής & μικροβιοκτόνου συγκέντρωσης - Προσδιορισμός συνδυασμού αντιβιοτικών - Προσδιορισμός στάθμης αντιβιοτικού στο αίμα

Ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά (2) Υψηλότερα ποσοστά ανθεκτικών στελεχών στις ΝΛ Αύξηση κατανάλωσης αντιβιοτικών: αύξηση αντοχής Πολυανθεκτικότητα: ανάγκη μεγαλύτερης δοσολογίας, χορήγησης για μεγαλύτερο διάστημα Εξάπλωση ανθεκτικών στελεχών σε συνδυασμό με μείωση ρυθμού παραγωγής νέων αντιβιοτικών Προτεινόμενα μέτρα: - Εκπαίδευση ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σχετικά με τη χρήση αντιβιοτικών - Συστήματα παρακολούθησης χρήσης αντιβιοτικών, διασποράς ανθεκτικών στελεχών - Θέσπιση κριτηρίων επιλογής αντιβιοτικών βάσει ποσοστών αντοχής - Εφαρμογή αιτιολογημένης συνταγογράφησης

Λοιμώξεις σε καρκινοπαθείς (1) Λοιμώξεις: υπ’ αριθμό 1 αιτία θανάτου αυτών των ασθενών Ανοσοκαταστολή λόγω ασθένειας & χημειοθεραπείας: προδιάθεση σε λοιμώξεις Κίνδυνος λοίμωξης: υψηλός επί ουδετερόφιλων <500/mm3 Επιπτώσεις: - επιβράδυνση έναρξης ή διατήρησης της αντικαρκινικής θεραπείας - διαταραχή ποιότητας ζωής: απώλεια βάρους, ακινησία, απομόνωση - ανάγκη αντιμικροβιακής αγωγής με κίνδυνο παρενεργειών αύξηση κόστους νοσηλείας Άλλοι παράγοντες κινδύνου: χειρουργική επέμβαση, ακτινοβολία, κακή θρέψη, βλάβες δέρματος-βλεννογόνων

Λοιμώξεις σε καρκινοπαθείς (2) Μέτρα πρόληψης: - το 85% των υπεύθυνων μικροβίων προέρχονται από το περιβάλλον του νοσοκομείου – απαραίτητες οι προφυλάξεις (πλύσιμο χεριών, γάντια, μάσκα, απολύμανση επιφανειών) - αντιμυκητική προφύλαξη: Candida, Aspergillus - επί ουδετεροπενίας: να αποφεύγονται φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά που δεν έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία Πυρετός: αντιπροσωπεύει λοίμωξη ή εκδήλωση της κακοήθειας; - ύψος/διάρκεια πυρετού, εργαστηριακές εξετάσεις - συχνός σε λευχαιμίες και λεμφώματα - επί αιφνίδιου πυρετού με λευκοκυττάρωση και σημεία λοίμωξης: αποστολή καλλιεργειών, χορήγηση αντιβίωσης

Λοιμώξεις στη ΜΕΘ (1) Συχνότεροι τύποι: πνευμονία (30% συνόλου), ουρολοιμώξεις (25%), μικροβιαιμία (15%), λοιμώξεις χειρουργικού τραύματος (8%) - ευρεία χρήση μηχανικού αερισμού, καθετηριασμού κύστης, ενδαγγειακών καθετήρων - διαταραχή άμυνας ξενιστή: βασική νόσος, ανοσοκαταστολή, ιατρικές παρεμβάσεις - σημαντικότερη αιτία ανεπάρκειας ζωτικών οργάνων και θνησιμότητας - συχνότερoι μικροοργανισμοί: pseudomonas, staphylococcus, e. coli, klebsiella, candida - διάρκεια παραμονής στη ΜΕΘ: συνδέεται άμεσα με τη συχνότητα λοιμώξεων - 80% ασθενών που παραμένουν >1 εβδομάδα αναπτύσσουν μια ή περισσότερες λοιμώξεις

Λοιμώξεις στη ΜΕΘ (2) Παράγοντες κινδύνου: - Καθετηριασμός κύστης >10 ημέρες - Monitoring παρακολούθησης ενδοκράνιας πίεσης - Παρουσία αρτηριακής γραμμής - Καταπληξία ανεξάρτητα αιτιολογίας - Παραμονή στη ΜΕΘ >3 ημέρες - Παρουσία ενδοτραχειακού σωλήνα - Χορήγηση παρεντερικής διατροφής Φαύλος κύκλος πολυοργανικής ανεπάρκειας: επιβάλλεται αντιμετώπιση με περισσότερο επεμβατικές τεχνικές και παράταση της διάρκειας νοσηλείας, που επιτείνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων