ΝΕΟΓΝΙΚΗ ΣΗΨΑΙΜΙΑ Κυφωνίδης Δημήτριος Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής Κυφωνίδης Δημήτριος Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής Παιδίατρος «Μποδοσάκειο» Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας
ΟΡΙΣΜΟΣ**** Με τον όρο νεογνική σηψαιμία αναφέρεται η βαριά ζωής, γενικευμένη λοίμωξη του νεογνού κατά τη δειάρκεια των πρώτων τεσσάρων εβδομάδων της ζωής. Διαιρείται σε: Πρώιμη όταν αρχίζει τις πρώτες 72 ώρες ζωής Όψιμη όταν αρχίζει από την 4η ημέρα ζω'ης ως το τέλος του πρώτου μήνα Τα αγόρια προσβάλλονται συχνότερα από τα κορίτσια
ΑΙΤΙΑ*** ΠΡΩΙΜΗ ΣΗΨΑΙΜΙΑ: Τα νεογνά είναι συνήθως πρόωρα ή χαµηλού βάρους γέννησης µε ιστο µίας ή περισσοτέρων µαιευτικών επιπλοκών όπως πρόωρος ή παρατεταµένος τοκετός, πρώιµη ρήξη υµενών, χοριοαµνιονίτιδα ή εµπύρετος νόσος της εγκύου. Οι υπεύθυνοι µικροοργανισµοί προέρχονται από τον κόλπο της µητέρας και η θνησιµότητα είναι υψηλή και κυµαίνεται από 15-50%. ΟΨΙΜΗ ΣΗΨΑΙΜΙΑ:τα νεογνά µπορεί να έχουν ιστορικό µαιευτικών επιπλοκών, αυτές είναι λιγότερο χαρακτηριστικές από ότι στην πρώιµης έναρξης σηψαιµία. Τα υπεύθυνα µικρόβια προέρχονται είτε από τον κόλπο της µητέρας είτε από το περιβάλλον, Εδώ κυριαρχεί η εικόνα της µηνιγγίτιδας και η θνησιµότητα είναι χαµηλότερη, περίπου 15-20%. ***** Μερικά µικρόβια όπως το κολοβακτηρίδιο, ο στρεπτόκοκκος της οµάδας Β(GBS) και η λιστέρια ενοχοποιούνται και για τις δύο µορφές σηψαιµίας, ενώ άλλα όπως ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος και η ψευδοµονάδα συνήθως επικρατούν στην όψιµη σηψαιµία.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΩΙΜΗΣ ΚΑΙ ΟΨΙΜΗΣ ΣΗΨΑΙΜΙΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΩΙMΗ Χρόνος εµφάνισης (ηµέρες): ≤4 Επιπλοκές κύησης ή και τοκετού : + Πηγή µικροβίων: Κόλπος της µητέρας Κλινική εικόνα : Κεραυνοβόλος Πολυσυστηµατική Πνευµονία(συχνά) Θνησιµότητα: 15-50% ΟΨΙMΗ ≥5 ± Κόλπος της µητέρας και περιβάλλον Αργή εξέλιξη Εστιακή εντόπιση Μηνιγγίτιδα (συχνά) 10-20%
ΠΡΟ∆ΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ **** 1. Παρατεταµένη ρήξη θυλακίου. >24 ώρες 2. Χοριοαµνιονίτιδα 3. Πυρετός µητέρας 4. Ευαισθησία στα παραµήτρια 5. Πυώδες ή δύσοσµο αµνιακό υγρό 6. Ουρολοίµωξη 7. Κοινωνικοοικονοµική κατάσταση 8. Φυλή 9. ∆ιατροφή και υγιεινή ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΟΓΝΟ **** 1. Προωρότητα 2. Άρρεν φύλο 3. Περιγεννητική ασφυξία( apgar score στο 5ο min <6) ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ-ΙΑΤΡΟΓΕΝΕΙΣ Θεραπευτικές επεµβάσεις 1. Καθετηριασµός οµφαλικών αγγείων 2. ∆ιασωλήνωση 3. Παρεντερική διατροφή 4. Τοποθέτηση ηλεκτροδίων Περιβαλλοντικοί παράγοντες 1. Χώρος νοσηλείας 2. Αναλογία αδελφών- νεογνών
ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΗΨΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ( ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΗΨΑΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ(*Χ5 χωρίς ποσοστά) Υπερθερµία 51% Ίκτερος 35% Αναπνευστική δυσχέρεια 33% Ηπατοµεγαλία 33% Ανορεξία, αδυναμία θηλασμού 28% Εµετοί 25% Λήθαργος, υποτονία 25% Κυάνωση 24% Άπνοια 22% Μετεωρισμός κοιλιάς 17% Ευερεθιστότητα, υψίσυχνο κλάμα 16% Υποθερµία 15% ∆ιάρροια 11% Αγγειοκινητική αστάθεια
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Στη ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ το έμβρυο μπορεί να μολυνθεί δια του πλακούντα και του αμνιακού υγρού. ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ μολύνεται με την εισρόφηση υγρών του κόλπου, ή μολυσμένου αμνιακού υγρού. ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ μολύνεται κυρίωςτο περιβάλον. Ως πύλη εισόδου χρησιμεύει: η στοματική κοιλότητα το πεπτικό σύστημα το αναπνευστικό σύστημα ο ομφαλός η περιτομή οι αόρατες ρωγμές της επιφάνειας του δέρματος Οι τραυματισμοί αγγείων από τη λήψη αίματος Στην γενίκευση της λοίμωξης συμβάλλουν επίσης τα χαμηλά επίπεδα των ανοσοσφαιρινών
Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΓΝΙΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ 3 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ: α) Στο περιγεννητικό ιστορικό β) Στην κλινική εικόνα και γ) Στον εργαστηριακό έλεγχο. Ο εργαστηριακός έλεγχος περιλαµβάνει ειδικές και µη ειδικές εξετάσεις. ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Η ακριβής διάγνωση της σηψαιµίας στηρίζεται στην αποµόνωση του υπευθύνου µικροβιακού παράγοντα στο αίµα. Απαραίτητη επίσης είναι η λήψη καλλιεργειών από το αίμα, ΕΝΥ, τα ούρα και από κάθε σηµείο που φλεγµαίνει η πυορροεί ( οµφαλός, οφθαλµός, αυτιά, πυοδερµικά στοιχεία, βρογχικές εκκρίσεις) ΜΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Η αρίθµηση των λευκών αιµοσφαιρίων και ο έλεγχος των πολυµορφοπύρηνων Η σχέση αώρων προς ολικά πολυµορφοπύρηνα (Ι/Τ) είναι>0.2. Η C αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) είναι αξιόπιστος και πρώιµος δείκτης για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της λοίµωξης. Αρίθµηση των αιµοπεταλίων. Η θροµβοπενία (<80.000/mm3) είναι αρκετά συχνό εύρηµα στα νοσούντα σηψαιµικά νεογνά.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ νεογνικής σηψαιμίας *** ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ νεογνικής σηψαιμίας *** Από τοΚΝΣ Άπνοια Τρόμος Σπασμοί Προπέτεια πηγής Από το ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ Δύσπνοια Ταχύπνοια Από το ΠΕΠΤΙΚΟ Μετεωρισμός κοιλιάς Έμετοι Διάρροια Από το ΑΙΜΑ Αναιμία Ίκτερος Αιμορραγική διάθεση
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Θεραπεία για 10-14 ηµέρες σε (+) Κ/α αίματος ΘΕΡΑΠΕΙΑ Θεραπεία για 10-14 ηµέρες σε (+) Κ/α αίματος ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Αμινογλυκοσίδη (14 ημέρες) μαζί με Αμπικιλλίνη ή κεφαλοσπορίνη 3ης γενιάς ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Παρακολούθηση σε θερμοκοιτίδα Χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών Χορήγηση αντιπυρετικών Χορήγηση Ο2 αν υπάρχει κυάνωση ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ Χορήγηση αίματος, ηλεκτρολυτών και κορτιζόνης για την αντιμετώπιση της καταπληξίας Σε υπερέκριση ADP, περιορισμός των υγρών
Θεραπεία για 10-14 ηµέρες σε (+) Κ/α αίματος Θεραπεία για 14-21 ηµέρες σε µηνιγγίτιδα