Δίκαιο εμπράγματης ασφάλειας: Εισαγωγή και γενικές αρχές Σπύρος Β. Μπαζίνας Ανώτερο Στέλεχος Γραμματεία UNCITRAL

1. Κοινό δίκαιο εν γένει Το Ρωμαϊκό δίκαιο Το Αγγλοσαξονικό δίκαιο 1. Κοινό δίκαιο εν γένει Το Ρωμαϊκό δίκαιο Το Αγγλοσαξονικό δίκαιο Το δίκαιο της Αυστροουγγαρίας Το συγκριτικό δίκαιο Το σύγχρονο Ευρωπαϊκό δίκαιο Παραδείγματα: Rome I, CESL. Λόγος ύπαρξης: Κοινή αγορά Διευκόλυνση των συναλλαγών Ανάπτυξη του εμπορίου και της οικονομίας

2. Ενοποίηση και εναρμόνιση του δικαίου 2. Ενοποίηση και εναρμόνιση του δικαίου Ενοποίηση του δικαίου Διεθνείς συμβάσεις Παράδειγμα: Σύμβαση των πωλήσεων Εναρμόνιση του δικαίου Πρότυποι νόμοι Εμπορική Διαιτησία, Διασυνοριακή Αφερεγγυότητα Οδηγοί Πτωχευτικό Δίκαιο, Εμπράγματη Ασφάλεια Συμβατικές Αρχές Εμπορική Διαιτησία και Διαμεσολάβηση Lex mercatoria Αρχές της Unidroit για διεθνείς εμπ. συμβάσεις

3. Διεθνείς οργανισμοί Η Διάσκεψη της Χάγης για το ΙΔΔ 3. Διεθνείς οργανισμοί Η Διάσκεψη της Χάγης για το ΙΔΔ Έτος ίδρυσης 1893 Το Διεθνές Ινστιτούτο για την Ενοποίηση του Ιδιωτικού Δικαίου (Unidroit) Η Επιτροπή των Η.Ε. για το Δίκαιο του Διεθνούς Εμπορίου (UNCITRAL)

4. Ενοποιημένο η εναρμονισμένο δίκαιο της εμπράγματης ασφάλειας 4. Ενοποιημένο η εναρμονισμένο δίκαιο της εμπράγματης ασφάλειας Η Σύμβαση των Η.Ε. για την Εκχώρηση Απαιτήσεων στο Διεθνές Εμπόριο Η Σύμβαση της Χάγης για το Εφαρμοστέο Δίκαιο σε Ασφάλειες σε Χρεόγραφα Η Σύμβαση της Γενεύης για τις Ασφάλειες σε Χρεόγραφα Ο Πρότυπος Νόμος της UNCITRAL για την Εμπράγματη Ασφάλεια σε Κινητά Τι χρειάζεται; Διασυνοριακή αναγνώριση ασφαλειών Αγαθά ως αντικείμενα ασφαλειών στο διεθνές εμπόριο Διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου

5. Η οικονομική σημασία των πιστώσεων 5. Η οικονομική σημασία των πιστώσεων Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού οποιασδήποτε χώρας έχει (αν έχει) πρόσβαση σε πιστώσεις μόνο με βάση κάποια ασφάλεια (κυρίως εμπράγματη) Σε οικονομικά υπανάπτυκτες χώρες η κύρια αποδεκτή ασφάλεια είναι σε ακίνητα και, επειδή ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού έχει το μεγαλύτερο μέρος των ακινήτων, το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού δεν έχει πρόσβαση σε πιστώσεις η έχει πρόσβαση σε ακριβές πιστώσεις Αποτέλεσμα η οικονομία μιας τέτοιας χώρας δεν μπορεί να αναπτυχθεί, τα οφέλη της οποιαδήποτε ανάπτυξης δεν διαχέονται σε όλο τον πληθυσμό και τα προϊόντα και οι υπηρεσίες αυτής της χώρας δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές

6. Η οικονομική σημασία της εμπράγματης ασφάλειας 6. Η οικονομική σημασία της εμπράγματης ασφάλειας Η εμπράγματη ασφάλεια μειώνει τον κίνδυνο μη πληρωμής του δανειστή Με την μείωση του κινδύνου, ο δανειστής μπορεί να δανείσει μεγαλύτερα ποσά και με ευνοϊκότερους όρους (π.χ. χαμηλότερο επιτόκιο, μεγαλύτερη προθεσμία αποπληρωμής) Αν υπάρξει μη πληρωμή και ο οφειλέτης είναι φερέγγυος, το πιθανότερο (!) είναι να υπάρξει τροποποίηση του δανείου Αν ο οφειλέτης είναι αφερέγγυος, ο δανειστής θα χρειασθεί να προχωρήσει σε αναγκαστική εκτέλεση, να κατάσχει το αντικείμενο της ασφάλειας, να το πουλήσει και να χρησιμοποιήσει το τίμημα για την εξόφληση της ασφαλισμένης απαίτησης Κι εδώ τίθεται τα ζητήματα της αποτελεσματικότητας της διαδικασίας εκτέλεσης και της προτεραιότητας του εμπράγματου δανειστή, ιδίως σε περίπτωση πτώχευσης

7. Η σχέση της αξίας του αντικειμένου της ασφάλειας και της ασφαλισμένης απαίτησης Η αξία της περιουσίας μου είναι €10 εκ. Το ποσό των χρεών μου που έχουν ασφαλισθεί με την περιουσία μου είναι €12.5 εκ. Τα χρέη μου ξεπερνούν την αξία της περιουσίας μου κατά 25% Είμαι κύριος της περιουσίας μου; Βεβαίως και είμαι! Όσο βγάζω αρκετά για να εξυπηρετώ τα δάνεια μου Άλλο η αξία της περιουσίας και άλλο τα έσοδα μου

8. Αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων 8. Αθέτηση συμβατικών υποχρεώσεων Εάν ο οφειλέτης είναι φερέγγυος, θα υπάρξει συμφωνία για διευκόλυνση πληρωμής Εάν ο οφειλέτης δεν είναι φερέγγυος, ο δανειστής θα εκτελέσει κατά του αντικειμένου της ασφάλειας Ανάληψη της κατοχής Αναγκαστική πώληση του αντικειμένου της ασφάλειας Αποπληρωμή της ασφαλισμένης απαίτησης Άλλες απαιτήσεις Αρχές της διαφάνειας και της προτεραιότητας Εγγραφή σε δημόσια βιβλία

10. Τύποι χρηματοδοτικών συμβάσεων 10. Τύποι χρηματοδοτικών συμβάσεων Χρηματοδότηση για αγορά μηχανημάτων Χρηματοδότηση για την αγορά αποθεμάτων Χρηματοδότηση με βάση απαιτήσεις Χρηματοδότηση με βάση τραπεζικούς λογαριασμούς η αξιόγραφα Χρηματοδότηση με βάση δικαιώματα πνευματικής περιουσίας Χρηματοδότηση με βάση το σύνολο της περιουσίας του οφειλέτη

11. Δικαιώματα εμπράγματης ασφάλειας σε κινητά 11. Δικαιώματα εμπράγματης ασφάλειας σε κινητά Ενέχυρο Τυπικό και πλασματικό ενέχυρο Καταπιστευτική μεταβίβαση κυριότητας Σε κινητά Σε απαιτήσεις Παρακράτηση κυριότητας Πώληση απαιτήσεων Χρηματοδοτική μίσθωση

11. Γενική αρχή του δικαίου της εμπράγματης ασφάλειας 11. Γενική αρχή του δικαίου της εμπράγματης ασφάλειας Η βασική γενική αρχή ενός συγχρόνου δικαίου της εμπράγματης ασφάλειας είναι η διευκόλυνση της παροχής πιστώσεων με χαμηλότερο κόστος λόγω της μείωσης του κινδύνου μη αποπληρωμής που προσφέρει η παροχή εμπράγματης ασφάλειας από τον οφειλέτη Η πρόσβαση σε φθηνές πιστώσεις είναι βασικό χαρακτηριστικό μιας αναπτυσσόμενης αλλά και ανταγωνιστικής οικονομίας (αλλά και όρο εκ των ων ουκ άνευ για την έξοδο από την οικονομική κρίση)