Σχεδιασμός & Διαχείριση Τουριστικών Προορισμών Εννοιολογική προσέγγιση του όρου Τουριστικός προορισμός

Θεματικές Ενότητες μαθήματος (1) 1η Θεματική Ενότητα: Εννοιολογική προσέγγιση του όρους τουριστικός προορισμός. 2Η Θεματική Ενότητα: Σχεδιασμός τουριστικών προορισμών – διαχείριση τουριστικών προορισμών – μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών. 3η Θεματική Ενότητα: Τυπολογία Τουριστικών προορισμών. Μελέτη περίπτωσης 4η Θεματική Ενότητα: Η δομή και το σχέδιο ανάπτυξης τουριστικών προορισμών 5η Θεματική Ενότητα: Τα συστήματα διαχείρισης τουριστικών προορισμών 6η Θεματική Ενότητα: Η διαδικασία ανάπτυξης τουριστικού εμπορικού σήματος 7η Θεματική Ενότητα: Εξέταση Προόδου

Θεματικές Ενότητες μαθήματος (2) 8η Θεματική Ενότητα: Μελέτη περίπτωσης: Παράδειγμα διασφάλισης της Φυσικής και Πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ύπαιθρο στο Τσιλέντο της Νότιας Ιταλίας. 9η Θεματική Ενότητα: Μελέτη Περίπτωσης: Η διοικητική του μάρκετινγκ τουριστικών προορισμών μέσα από το πρίσμα Έξι Αναγνωρισμένων Χιονοδρομικών Κέντρων. 10η Θεματική Ενότητα: Μελέτη Περίπτωσης: Η ανάδειξη ενός παραδοσιακού οικισμού στο Ν. Χαλκιδικής – Η μελέτη του Τουριστικού Προορισμού της Κρυοπηγής. 11η Θεματική Ενότητα: Διερεύνηση επιχειρησιακού προβλήματος; Η ένταξη της επενδυτικής πρότασης δημιουργίας μιας Γυναικείας Συνεταιριστικής Τουριστικής Μονάδας Παροχής Υπηρεσιών και Παραγωγής Παραδοσιακών προϊόντων στο πρόγραμμα Κοινοτικής πρωτοβουλίας Leader II. 12η Θεματική Ενότητα: Παρουσιάσεις εργασιών 13η Θεματική Ενότητα: Παρουσιάσεις εργασιών

Τουριστικός προορισμός Μέχρι σήμερα έχουν διατυπωθεί πολλοί ορισμοί για την έννοια του τουριστικού προορισμού (Tourism Destination). Ο όρος προορισμός (destination) προέρχεται από το λατινικό όρο destinatio, onis, και είναι συνυφασμένος με την έννοια του γεωγραφικού σημείου-χώρου στον οποίο τελειώνει μια περιήγηση. Αυτό ήταν κατά το παρελθόν.

Τουριστικός προορισμός Οι τουριστικοί προορισμοί συχνά περιγράφονται βάσει γεωγραφικών κριτηρίων και συναντώνται στη σχετική βιβλιογραφία ως τουριστικά σημεία –χώροι (Tourism places) ή ακόμα και ως τοπία (landscapes). Συχνά χρησιμοποιούνται και οι όροι τουριστικό σημείο (site), ζώνη (zone), περιοχή (region), χώρα (country), ομάδα κρατών (group of countries) ή ήπειρος (continent).

Τουριστικός προορισμός Αυτό οφείλεται και στο διεπιστημονικό χαρακτήρα που παρουσιάζει η έρευνα και ανάλυση του τουριστικού φαινομένου. Στην περίπτωση του τουρισμού αλλιώς θα περιέγραφε και θα ανέλυε έναν προορισμό ο ανθρωπολόγος γεωγράφος, αλλιώς ο φυσικός γεωγράφος και αλλιώς ο κοινωνιολόγος, ο αρχιτέκτονας και ο σχεδιαστής ή ο άνθρωπος του μάρκετινγκ που θα ανέλυε την εικόνα μιας περιοχής έτσι όπως αποτυπώθηκε αυτή στο μυαλό των καταναλωτών με σκοπό να επανατοποθετήσει την περιοχή (place designation, re-imaging, re-visioning) για να την κάνει πιο ανταγωνιστική.

Τουριστικός προορισμός Στη συνέχεια θα δώσουμε κάποιους διαχρονικούς ορισμούς του τουριστικού προορισμού. Σύμφωνα με τον Gunn (1988) είναι μια τουριστική ζώνη ή περιοχή προορισμού (tourist destination zone or area). Η περιοχή διαθέτει ελκυστικότητες (visitor or tourist attractions) καθώς και εξυπηρετήσεις ή και διευκολύνσεις προς τους επισκέπτες της με σκοπό την ευχάριστη διαμονή τους. Η ποικιλία σε εξυπηρετήσεις και ελκυστικότητες θεωρείται εδώ απαραίτητη με σκοπό την προσέλκυση διαφόρων τμημάτων επισκεπτών.

Τουριστικός προορισμός Σε ένα μετέπειτα ορισμό ο Gunn (1994), χαρακτηρίζει τους τουριστικούς προορισμούς ως περιοχές ταξιδιωτικών αγορών (travel market or units). Ο ορισμός αυτός προσεγγίζει τα σύγχρονα δεδομένα. Η έμφαση δίνεται σήμερα στη δημιουργία περιοχών που μπορούν να σταθούν σε μια ευρύτερη περιοχή ως ανεξάρτητες και πλήρεις για τον τουρίστα γεωγραφικές ενότητες. Οι τουριστικές αυτές ενότητες θα πρέπει να μπορούν να διατηρηθούν στην τουριστική αγορά.

Τουριστικός προορισμός Ο Σιορβόνε περιέγραψε πολύ νωρίτερα τη θεωρητική τάση που επικρατούσε σχετικά με την ανάλυση του δυναμικού προσφερόμενων τουριστικών προϊόντων. Σύμφωνα με τον καθηγητή Krippendorf τα στοιχεία του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος ενός τουριστικού προορισμού ταξινομούνται σε τέσσερις κατηγορίες:

Τουριστικός προορισμός Φυσικοί παράγοντες (π.χ. γεωφυσική κατάσταση και μορφολογία εδάφους) Ανθρωπολογικοί παράγοντες (π.χ. τρόπος ζωής, ήθη και έθιμα, κοινωνικοί παράγοντες) Παράγοντες υποδομής (π.χ. τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, αποχετεύσεις, διαχείριση υδάτινων πόρων, ενέργεια) Τουριστικές υποδομές και εξυπηρετήσεις (π.χ. καταλύματα και χώροι διαμονής, εγκαταστάσεις άθλησης και ενημέρωσης επισκεπτών, εγκαταστάσεις διατροφής, μεταφορικά μέσα).

Τουριστικός προορισμός Ο Cohen αναφέρθηκε στη δυναμική που ασκούν τα συστατικά στοιχεία ενός προορισμού κατά τη διαμόρφωση της επιθυμίας στους καταναλωτές για βίωση μιας τουριστικής εμπειρίας στο διεθνές περιβάλλον. Βάσει αποτελεσμάτων έρευνας, το τουριστικό περιβάλλον ενός προορισμού (δηλαδή κοινωνικά και πολιτιστικά στοιχεία) αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα επιρροής των επιθυμιών και ακολουθούν τα στοιχεία των υποδομών και εξυπηρετήσεων (δηλαδή τα στοιχεία μεταφοράς, διαμονής και διατροφής).

Τουριστικός προορισμός Ως τουριστικοί προορισμοί νοούνται χώρες, περιοχές, πόλεις ή άλλες περιοχές που επισκέπτονται οι τουριστές. Σε ορισμένες περιόδους του έτους οι υποδομές και ανέσεις τους εξυπηρετούν τους διαμένοντες και εργαζόμενους, ενώ άλλοτε πάλι για ορισμένα διαστήματα ή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους τα σημεία αυτά έχουν συχνούς τουρίστες-χρήστες. Το πόσο σημαντική είναι μια γεωγραφική ενότητα ως τουριστικός προορισμός αυτό εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες: ελκυστικότητες, ευχαρίστηση (από την προσφορά καταλυμάτων, διατροφής, δυνατοτήτωων αγοράς και άλλες υπηρεσίες) και προσβάσεις που καμιά φορά ονομάζονται και ποιότητες του τουρισμού σ’ ένα τουριστικό προορισμό.

Τουριστικός προορισμός Η ανάλυση του Marketing βλέπει τους τουριστικούς προορισμούς ως προϊόντα τα οποία ακολουθούν το βιολογικό κύκλο ζωής των ανθρώπων. Για την ανάλυση ενός προορισμού χρησιμοποιείται η θεωρία του κύκλου ζωής μιας τουριστικής περιοχής (tourist area life cycle theory). (Butler, 1980).

Τουριστικός προορισμός Σύμφωνα με τον Βούχαλη (2000) οι προορισμοί αποτελούν σύνθεση αμαλγαμάτων από τουριστικά προϊόντα. Αυτά τα προϊοντικά αμαλγάματα προσφέρουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία στους καταναλωτές. Η σύνθεση αυτών των προϊόντων συνδυασμών περιλαμβάνει έξι βασικά στοιχεία (the 6 As).

Τουριστικός προορισμός Οι ελκυστικότητες. Η πρόσβαση. Οι εξυπηρετήσεις σε καταλύματα, διαμονή. Οι αγορές. Τα διαθέσιμα πακέτα. Οι δραστηριότητες σε υπηρεσίες όπως τράπεζες, ταχυδρομείο, κέντρα υγείας κ.ά..

Τουριστικός προορισμός Ο ίδιος ερευνητής δηλαδή ο Βούχαλης αναφέρει ότι συχνά οι προορισμοί οριοθετούνται και διαχωρίζονται βάσει των γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αντιλήψεις των καταναλωτών αλλά και οι λειτουργίες της τουριστικής βιομηχανίας. Ένας άγγλος οπαδός της ρέιβ διεθνούς μουσικής σκηνής επιλέγει το νησί της Σαμοθράκης ως προορισμό διακοπών και αναψυχής λόγω των ετήσιων καθιερωμένων φεστιβάλ στα τέλη Αυγούστου, ενώ ένας Άγγλος δημοσιογράφος επίσης επιλέγει το νησί για να παραστεί στο ετήσιο καθιερωμένο διεθνές συνέδριο δημοσιογραφίας. Η Σαμοθράκη αντιληπτικά εξυπηρετεί και τους δύο τύπους επισκεπτών και αποτελεί γι’ αυτούς τουριστικό προορισμό.

Τουριστικός προορισμός Ο Middleton (1994) με ένα πιο σύγχρονο ορισμό διευκρινίζει τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στο συνολικά προσφερόμενο τουριστικό προϊόν ενός προορισμού ως δύο βασικές διαστάσεις. Η πρώτη οριζόντια διάσταση αντιμετωπίζει συνολικά το τουριστικά παρεχόμενο προϊόν και περιλαμβάνει μια σειρά από αυτόνομες ενότητες προϊόντων οι οποίες συναθροίζονται με σκοπό να επιτευχθεί η συνολική τουριστική εμπειρία.

Τουριστικός προορισμός Η άλλη διάσταση (κάθετη) των μεμονωμένων παραγωγών περιλαμβάνει προϊόντα και τουριστικές υπηρεσίες που οργανώνονται βάσει συγκεκριμένων επιθυμιών ή ευρύτερα αναγκών, που έχουν τα προεπιλεγμένα Τμήματα Αγοράς ή οι Αγορές-Στόχοι. Συνήθως σ’ αυτή την περίπτωση οι διοικήσεις των ξενοδοχειακών και άλλων τουριστικών επιχειρήσεων αναγνωρίζουν-εντοπίζουν τις ανάγκες των Αγορών-Στόχων και προσαρμόζουν κατάλληλα τα συγκεκριμένα ελεγχόμενα από πλευράς ποιότητας προϊόντα και υπηρεσίες τους.

Τουριστικός προορισμός Για την προσέγγιση της πρώτης διάστασης (οριζόντιας) συνήθως απαιτείται διεξοδική ανάλυση διαφόρων στοιχείων που ταξινομούνται σε πέντε κατηγορίες: 1 . Ελκυστικότητες στον προορισμό και περιβάλλον προορισμού (φυσικές, πολιτιστικές, κοινωνικές, τεχνητές ελκυστικότητες) 2. Υπηρεσίες και διευκολύνσεις στον προορισμό (καταλύματα, χώροι εστίασης και αναψυχής, υπηρεσίες μεταφορών, αθλητικές δραστηριότητες, χώροι-κέντρα λιανικής και αγορών, άλλες σχετικές υπηρεσίες και διευκούνσεις). 3. Προσβασιμότητα του προορισμού (έργα υποδομής, δυνατότητα των μέσων εξυπηρέτησης, λειτουργικότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών για τους επισκέπτες, κατάλληλο θεσμικό δίκαιο και εύρυθμη εφαρμογή του) 4. Εικόνα και αντιλήψεις για τον προορισμό (διερεύνηση των προσδοκιών των εν δυνάμει επισκεπτών). 5. Κόστος που αντιπροσωπεύει την τιμή που αντιστοιχεί στην προσφερόμενη αξία από πλευράς καταναλωτή.

Τουριστικός προορισμός Η οργάνωση των στοιχείων στο χώρο αποτελεί συχνά ένα συνδυασμό από τεχνικές παρεμβάσεις που αποσκοπούν στην ανάδειξη μιας περιοχής. Έτσι λοιπόν στοιχεία όπως παραδοσιακές ή ιστορικές οικίες, αγροικίες, παλάτια, βίλες, λουτρά, πάρκα και ζωολογικοί κήποι ή πάρκα, τυχερά παίγνια, ιαματικές πηγές, πολιτιστικά στοιχεία της περιοχής με σκοπό τη δόμηση ενός αμαλγάματος τουριστικών προϊόντων ή αλλιώς ελκυστικοτήτων, που προσελκύει τους εκάστοτε υποψήφιους επισκέπτες.

Τουριστικός προορισμός Ο Butler (1998) ισχυρίζεται ότι οι πετυχημένοι τουριστικοί προορισμοί οφείλουν την επιτυχία τους στα παρακάτω στοιχεία: Πληροφόρηση και άνεση στην πρόσβαση πληροφοριών στις κύριες αγορές. Λογικό κόστος. Καλό φυσικό κλίμα. Παροχή ποικιλίας από δραστηριότητες και διευκολύνσεις μέσω των οποίων οι επισκέπτης αποκτά πλεονεκτήματα. Συμπληρωματικά στοιχεία, όπως στοιχεία φυσικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς ή συνδυασμός των δύο χρησιμεύουν για την προσέλκυση των επισκεπτών.

Τουριστικός προορισμός Για να παραμένουν διαχρονικά ελκυστικοί οι προορισμοί θα πρέπει τα παραπάνω στοιχεία να οργώνονται και να ελέγχονται κατάλληλα. Οι προορισμοί που παρουσιάζουν παγκόσμιες μοναδικότητες (π.χ. Πύργος του Άιφελ, πυραμίδες της Αιγύπτου, Παρθενώνας) μπορούν ευκολότερα από οποιοδήποτε άλλο προορισμό να σταθούν σε μακροχρόνια βάση στο διεθνές τουριστικό προσκήνιο.

Τουριστικός προορισμός Αναφέρετε μερικούς ελληνικούς τουριστικούς προορισμούς.