A Supply-Side Explanation for Current Account Imbalances Michael Grφmling Οι αναπτυγμένες οικονομίες με σχετικά υψηλά ποσοστά εκβιομηχάνισης , τείνουν να έχουν πλεονάσματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CA surpluses) Κυρίαρχος ο ρόλος των βιομηχανικών προιόντων στο παγκόσμιο εμπόριο Η διαδικασία σύγκλισης στις αναδυόμενες οικονομίες συνοδεύτηκε με αξιοσημείωτη αύξηση στην επένδυση

Η σχέση μεταξύ του κινδύνου μιας τραπεζικής κρίσης ή μιας κρίσης δημοσίου χρέους και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (CA) της αποτελεί αντικείμενο διαλόγου μεταξύ των οικονομολόγων. Για την εξήγηση των ανισορροπιών του CA, έμφαση δίνεται συνήθως σε παράγοντες από την πλευρά της ζήτησης, π.χ. υπέρμετρη ιδιωτική ή δημόσια κατανάλωση στην περίπτωση ενός ελλείμματος στο CA. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στην πλευρά της προσφοράς κάνοντας την υπόθεση ότι οικονομίες με αναλογικά υψηλότερο ποσοστό εκβιομηχάνισης τείνουν να έχουν πλεονάσματα στο CA.

Τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών μπορούν να εξηγηθούν από την ανάπτυξη οικονομικών δομών ως αποτέλεσμα πολυάριθμων επιχειρηματικών αποφάσεων. Η πλευρά της προσφοράς καθορίζει τη ζήτηση. Βελτιώσεις στις συνθήκες της προσφοράς και στην ανταγωνιστικότητα ενισχύουν αυτή τη σχέση. Κατανοητή είναι και η αντίθετη αιτιακή σχέση, ότι τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών οδηγούν σε τέτοια δομή της οικονομίας που είναι απαραίτητο ένα υψηλό ποσοστό εκβιομηχάνισης ώστε να συνεχίζονται τα πλεονάσματα στο CA.

Current account and manufacturing share Ο πίνακας 1 δείχνει ποσοστό εκβιομηχάνισης, ισοζύγιο CA και εμπορικό ισοζύγιο για ένα δείγμα 18 χωρών Το ποσοστό εκβιομηχάνισης μετράται ως η ονομαστική προστιθέμενη αξία όλων των βιομηχανικών τομέων ως ποσοστό της συνολικής προστιθέμενης αξίας. Τα δεδομένα αφορούν το 2007 (προ οικονομικής και χρηματοοικονομικής κρίσης). Παρατηρούμε ότι το 2007, χώρες όπως Κορέα, Γερμανία, Ιαπωνία, Αυστρία ,Ελβετία και Σουηδία με υψηλά ποσοστά εκβιομηχάνισης, είχαν παράλληλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο CA. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η Ιταλία και η Ιρλανδία

Επίσης, παρατηρούμε χώρες με σχετικά χαμηλά ποσοστά εκβιομηχάνισης, τείνουν να έχουν ελλείμματα στο ισοζύγιο CA. Εδώ μόνη εξαίρεση αποτελούν η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο. Συντ/στής προσδιορισμού παλινδρόμησης του ποσοστού εκβιομηχάνισης ως προς CA ( ) και συντ/στής συσχέτισης 0.35 Η σχέση γίνεται ισχυρότερη αν αντικαταστήσουμε το CA με το εμπορικό ισοζύγιο. Σ αυτή την περίπτωση, βλέπουμε στον πίνακα 1, χωρίς εξαιρέσεις ,ότι σχετικά υψηλά ποσοστά εκβιομηχάνισης οδηγούν σε πλεονάσματα του εμπορικού ισοζυγίου. Παρατηρούμε τώρα, ότι για το Λουξεμβούργο αντιστρέφεται η προηγούμενη κατάσταση και έρχεται σε συμφωνία με την αρχική μας υπόθεση. Συντ/στής προσδιορισμού παλινδρόμησης του ποσοστού εκβιομηχάνισης ως προς εμπορικό ισοζύγιο( ) και συντ/στής συσχέτισης 0.8

Dominance of trade in goods Μια εξήγηση για τη θετική σχέση μεταξύ ποσοστού εκβιομηχάνισης και εμπορικού ισοζυγίου (και πολλές φορές και του CA) μπορεί να δοθεί από τη μεγάλη άνοδο του παγκόσμιου εμπορίου το οποία αφορά κυρίως βιομηχανικά προϊόντα. Το σχήμα 1 δείχνει την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου σε αγαθά και υπηρεσίες από το 2000 έως το 2012. Από το 2002 έως το 2008 , οι ονομαστικές παγκόσμιες εξαγωγές σε αγαθά και υπηρεσίες αυξήθηκαν κατά 149% και 139% αντίστοιχα. Αποτυπώνεται η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση με μια σημαντική μείωση στο εμπόριο αγαθών το 2009. Ωστόσο,το εμπόριο αγαθών παγκοσμίως συνεχίζει να αυξάνεται σημαντικά πιο γρήγορα από τις υπηρεσίες Από το 2002 έως το 2012 οι παγκόσμιες εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 182% και οι εξαγωγέα υπηρεσιών κατά 170%. Η δομή του παγκόσμιου εμπορίου παρέμεινε σταθερή , με 80% ποσοστό για το εμπόριο αγαθών.

Τι εξηγεί την κυριαρχία των βιομηχανικών προϊόντων στο παγκόσμιο εμπόριο; Παρά τις σύγχρονες τεχνολογίες επικοινωνίας και πληροοφορίας, ένα σημαντικό εύρος υπηρεσιών δεν είναι ακόμα διεθνώς εμπορεύσιμο. Επιπρόσθετα, η διεθνής απελευθέρωση έχει ευνοήσει περισσότερο το εμπόριο αγαθών σε σχέση με τις υπηρεσίες. Επίσης, η χρήση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων χωρών στην παραγωγή και στα κόστη έχει οδηγήσει σε μια εντατική διασυνοριακή ολοκλήρωση ενδιάμεσων αγαθών τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Σύγχρονες και φτηνές υπηρεσίες logistics συμβάλλουν στη διεθνή εξειδίκευση και στον κατακερματισμό της αλυσίδας της προστιθέμενης αξίας. Αν και υπάρχει μια αυξανόμενη τάση outsourcing στον τομέα υπηρεσιών, το κύριο όφελος πηγαίνει στον τομέα των βιομηχανικών προϊόντων.

Global investment boom Μια άλλη κυρίαρχη εξήγηση για την άνοδο του εμπορίου των αγαθών είναι η διαδικασία σύγκλισης των αναδυόμενων οικονομιών, η οποία προκάλεσε μια σημαντική άνοδο στην επένδυση την περασμένη δεκαετία. Η αύξηση των επενδύσεων με τη σειρά της ενεργοποίησε το παγκόσμιο εμπόριο σε επενδυτικά αγαθά, προς όφελος των χωρών που εξειδικεύονται στην παραγωγή αυτών. Αυτό το φαινόμενο συνηγορεί στην ερμηνεία από την πλευρά της προσφοράς, της σχέσης μεταξύ της δομής της οικονομίας και του CA. Η παγκόσμια επένδυση εκτινάχθηκε την τελευταία δεκαετία, όπως φαίνεται και στο σχήμα 2. Παγκοσμίως, ο σχηματισμός κεφαλαίου αυξήθηκε από 7τρις $ το 2002 σε 17τρις $ το 2012. Αντιθέτως, βλέπουμε την προηγούμενη δεκαετία (1992-2002) μία αύξηση του σχηματισμού κεφαλαίου μόλις 1.5 τρις $. Ως αποτέλεσμα αυτής της θεαματικής αύξησης της επένδυσης που άρχισε από το 2002, η παγκόσμια δομή του σχηματισμού κεφαλαίου άλλαξε σημαντικά. Ενώ μόνο το 1/4 της παγκόσμιας επένδυσης πήγε στις αναδυόμενες οικονομίες το 2002, το 2012 ξεπέρασε ελαφρώς το 50%.

Αυτή η αλλαγή στον καταμερισμό της παγκόσμιας επένδυσης, επιταχύνθηκε τα τελευταία χρόνια, καθώς η επένδυση στις ανεπτυγμένες οικονομίες επηρεάστηκε αρνητικά από την παγκόσμια οικονομική κρίση και ακόμα δεν έχει ανακτήσει τα επίπεδα του 2007-2008. Αντιθέτως, η οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει σχεδόν καθόλου τις επενδύσεις στις αναδυόμενες οικονομίες. Μια προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι η αύξηση στην παγκόσμια επένδυση των τελευταίων ετών προέρχεται κυρίως από τις αναδυόμενες οικονομίες και ιδίως της Ασίας. Στο σχήμα 3 φαίνεται ότι άλλες αναδυόμενες περιοχές εξέλλειψαν κάτω από την επίδοση των αναδυόμενων χωρών της Ασίας. Περισσότερο από 1/4 της συνολικής αύξησης της επένδυσης από το 2002 έως το 2008 μπορεί να αποδοθεί στις αναδυόμενες οικονομίες της Ασίας. Αυτό εξηγείται εν μέρει από το μεγάλο πληθυσμό αυτής της περιοχής

Domains of investment goods production Μπορούμε να μετασχηματίσουμε την αρχική υπόθεση ως εξής: H παγκόσμια άνθηση των επενδύσεων και το συνακόλουθο παγκόσμιο εμπόριο επενδυτικών αγαθών ευνοούν οικονομίες για τις οποίες η παραγωγή τέτοιων αγαθών είναι σχετικά μεγάλης σημασίας. Αυτές οι χώρες είναι πιθανότερο να εμφανίσουν πλεονάσματα στο CA σε περιόδους αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης σε επενδυτικά αγαθά. Όπως φαίνεται και στο σχήμα 4, χώρες χωρίς δυναμική στην προσφορά, δε μπορούν να επωφεληθούν από την έντονη παγκόσμια ζήτηση για επενδυτικά αγαθά. Η σχέση μεταξύ του εμπορικού ισοζυγίου ή του CA και του ποσοστού παραγωγής επενδυτικών αγαθών είναι στενότερη από αυτήν που εξετάσαμε προηγουμένως μεταξύ εμπορικού ισοζυγίου ή CA και ποσοστού εκβιομηχάνισης ( και correlation coefficient 0.91). Στη συνέχεια εξετάζεται κατά πόσο χώρες με σχετικά υψηλό ποσοστό εξειδίκευσης στην παραγωγή επενδυτικών αγαθών , εν τέλει καταφέρνουν να πετύχουν πλεονάσματα στο CA και αντιστρόφως. Το σχήμα 5 δείχνει το εμπορικό ισοζύγιο για επενδυτικά αγαθά για 18 χώρες το 2007 και το 2002. Χώρες με σχετικά υψηλό ποσοστό παραγωγής επενδυτικών αγαθών, πράγματι είχαν σχετικά υψηλά εμπορικά ισοζύγια για επενδυτικά αγαθά. Κορέα, Γερμανία και Ιαπωνία πρωτοπόροι

Economic policy implications and outlook To πλεόνασμα του CA της Γερμανίας, όπως επίσης της Κορέας, Ιαπωνίας, Σουηδίας , Αυστρίας και Ελβετίας είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα στο πλεόνασμα ισοζυγίου επενδυτικών αγαθών. Η παραγωγή τέτοιων αγαθών είναι , παραδοσιακά, μεγάλης σημασίας για αυτές τις χώρες Συμπεράσματα Ο επενδυτικός κύκλος στις αναδυόμενες οικονομίες, δε πρέπει να θεωρείται δεδομένος. Κάποιες αναδυόμενες οικονομίες πρέπει να πολεμήσουν σκληρά για να παραμείνουν ελκυστικές περιοχές για επένδυση. Ωστόσο,ο αυξανόμενος πληθυσμός στις αναδυόμενες οικονομίες και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου ευνοούν τη συνέχιση του σχηματισμού κεφαλαίου στις χώρες αυτές για την τρέχουσα αλλά και την επόμενη δεκαετία. Η φτώχεια σε αρκετές από αυτές τις χώρες είναι ακόμα υψηλή και μια εξασθένηση στις επενδύσεις θα οδηγούσε σε σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Αυτοί οι παράγοντες συνηγορούν στη συνέχιση των πλεονασμάτων CA για τις χώρες που παράγουν επενδυτικά αγαθά. Από την άλλη, χώρες με σχετικά μικρούς βιομηχανικούς τομείς δεν είναι καταδικασμένες σε συνεχή εμπορικά ελλείμματα. Μια επιλογή για αυτές τις χώρες είναι να συμμετέχουν στις αλυσίδες προστιθέμενης αξίας παρέχοντας καινοτόμες υπηρεσίες που σχετίζονται με τη βιομηχανία ή ενδιάμεσα προϊόντα . Επίσης αυτές οι χώρες μπορούν να επωφεληθούν από τη διεθνείς τάσεις στο εμπόριο μέσω της συνεργασίας και της ολοκλήρωσης μέσα σε διεθνή επιχειρηματικά δίκτυα. Για να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη από μια τέτοια επιλογή, οι κυβερνήσεις πρέπει να παρέχουν ευνοϊκές προς την επιχειρηματικότητα συνθήκες αγοράς και οι επιχειρήσεις πρέπει να είναι καινοτόμες και ανταγωνιστικές ώστε να συμμετέχουν στα διεθνή δίκτυα.