Δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ‘‘Ηθικός’’ ή ‘‘Πολιτικός’’ Καταναλωτισμός «Κάθε φορά που ξοδεύεις χρήματα ψηφίζεις για το είδος του κόσμου που θέλεις» Δημιουργώντας τις προϋποθέσεις

The Citizen Goes Shopping A framework for the optimization of production *from the perspective of society* Post doc biofuels & society | TUDelft cPhD applied philosophy & business economics | Wageningen Un.(WUR) MSc food biotechnology and process technology | WUR BSc agricultural biotechnology | Agricultural Un. of Athens (AUA)

Ηθικός Kαταναλωτισμός & Κοινωνική Οικονομία Η σύνδεση εξαρτάται από τα κριτήρια αξιολόγησης προϊόντων

Ζήτηση προϊόντος Ηθικά Χαρακτηριστικά Τιμή Χρηστικότητα Μοντέλο 19/10/2017 Ζήτηση προϊόντος Ηθικά Χαρακτηριστικά Τιμή Χρηστικότητα Δίκαιη (Ισότιμη) Παραγωγή Συνθήκες εκτροφής ζώων, κλπ. Επιπτώσεις στο Περιβάλλον Φυσικότητα

! με ασύμμετρη πληροφόρηση Η αγορά βελτιστοποιεί παρατηρήσιμα χαρακτηριστικά των προϊόντων, εις βάρος μη-παρατηρήσιμων χαρακτηριστικών ! η αγορά ;; Τι βελτιστοποιεί με ασύμμετρη πληροφόρηση 19/10/2017 Ό,τι μπορούν να επιλέξουν οι καταναλώτες Μη-παρατηρήσιμα Αέρια θερμοκηπίου Συνθήκες εργασίας Διανομή κερδών Συνθ. εκτροφής Ζώων Γενετική Μηχανική Ταξικά Παρασιτοκτόνα κλπ. Παρατηρήσιμα Χαμηλή τιμή Χρηστικότητα (ταχύτητα, χρώμα, γεύση άρωμα, υφή, χωρητικότητα, κλπ.) «Μη παρατηρήσιμα»: ΟΛΑ τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με δημόσια αγαθά, αλτρουισμό και αλληλεγγύη. Ό,τι δεν μπορούν να επιλέξουν οι καταναλωτές Κλίμα Κοινωνική οικονομία Διαδηλώσεις Ακτιβισμός Κοινωνική αστάθεια

Τυπικές και Επιθυμητές Ιδιότητες Σημάνσεων Προϊόντων για μη-παρατηρήσιμα χαρακτηριστικά Τυπικές Ιδιότητες Επιθυμητές Ιδιότητες Μονοβάθμιες (δυαδικές) Συνεχείς ή πολυβάθμιες Στατικές Δυναμικές Ορισμένες από stakeholders Ορισμένες από την κοινωνία Εθελοντικές Υποχρεωτικές Πληροφόρηση μόνο για πιστοποιημένα προϊόντα Δεν αξιοποιείται το δυναμικό της αρνητικής πληροφορίας Μετριοπαθείς καταναλωτές δεν μπορούν να εκφράσουν προτιμήσεις Πιστοποιημένα προϊόντα δεν έχουν κίνητρο βελτίωσης Η προσφορά ηθικών χαρακτηριστικών δεν αντιστοιχεί στη ζήτηση Δεν καλύπτονται κρίσιμα ζητήματα Αποτυχία Αγοράς (Market Failure) Πληροφόρηση για όλα τα προϊόντα Αξιοποιείται η αρνητική πληροφορία Όλοι οι καταναλωτές εκφράζουν προτιμήσεις Συνεχές κίνητρο βελτίωσης για όλα τα προϊόντα Η προσφορά αντιστοιχεί στη ζήτηση Καλύπτονται τα κρίσιμα ζητήματα Η αγορά βελτιστοποιεί (ενάρετος κυκλος)

Παραγωγοί & Προμηθευτές 19/10/2017 Information Flows Ως Πολίτες: Διαβούλευση* Κοινωνία Πολιτών Κριτήρια αξιολόγησης και σχετικά βάρη Παραγωγοί & Προμηθευτές Συγκριτική Αξιολόγηση προϊόντων για ανησυχίες πολιτών που αδυνατεί να ρυθμίσει το κράτος ** Μέλη Κοινωνίας * Public Deliberation (J. Habermas) Reasonableness (J. Rawls) ** Multiple Criteria Ranking (Dı́az-Balteiro and Romero) Ως Καταναλωτές: Αποκάλυψη προτιμήσεων Υποχρεωτική Εμπρόσθια Σήμανση Προϊόντων

Ενάρετος Κύκλος

«έλλειμμα Δημοκρατίας» Χωρίς πληροφόρηση: Ούτε ως πολίτης Ούτε ως καταναλωτής «έλλειμμα Δημοκρατίας» ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ή ΑΠΑΘΕΙΑ ΑΔΡΑΝΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΓΕΙΑ, ΦΥΣΙΚΟΤΗΤΑ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΣΥΝΘ. ΕΚΤΡΟΦ. ΖΩΩΝ ΑΓΟΡΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΕΛΛΙΠΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΚΛΟΓΕΣ ΨΗΦΙΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Το κόστος της πληροφορίας (σήμανσης) είναι το κόστος διατήρησης της δημοκρατίας όταν η βελτιστοποίηση μη-παρατηρήσιμων χαρακτηριστικών προωθείται στην ελεύθερη αγορά. ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΤΑΘΕΙΑ Seattle / Genoa /…/ London / NY / Athens / Brussels / Paris / etc.

the people now own capitalism, but nobody has told them Ευχαριστώ tassos.mic@gmail.com Michalopoulos, T., Korthals, M., and Hogeveen, H., “Trading ‘ethical preferences’ in the market: Outline of a politically liberal framework for the ethical characterization of foods”, Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 2008.  Michalopoulos T., Hogeveen H, Heuvelink E. and Oude Lansink A.G.J.M. “Public multi-criteria assessment for societal concerns and gradual labelling”. Food Policy, 40, 97-108, 2013. Michalopoulos T., “A framework for the optimization of production from the perspective of the public”, Doctorate dissertation in Applied Philosophy and Business Economics, Wageningen University, (submitted), 2016.  Michalopoulos T., “The Citizen Goes Shopping: Towards ethical labels that work”. submitted to international scientific journal. 2017. 19/10/2017 the people now own capitalism, but nobody has told them ‘Business guru’ Peter Drucker, ‘50s

Παράρτημα

Βήματα εφαρμογής Ορισμός κριτηρίων αξιολόγησης και σχετικών βαρών Συλλογή δεδομένων προϊόντων Σήμανση προϊόντων Συνεχής έλεγχος σωστής σήμανσης Επικαιροποίηση σημάνσεων

“Whenever there are "externalities"—where the actions of an individual have impacts on others for which they do not pay, or for which they are not compensated—markets will not work well. Some of the important instances have long understood environmental externalities. Markets, by themselves, produce too much pollution. Markets, by themselves, also produce too little basic research. [...] But recent research has shown that these externalities are pervasive, whenever there is imperfect information or imperfect risk markets—that is always.” (Stiglitz 2006)   “The theories that I (and others) helped develop explained why unfettered markets often not only do not lead to social justice, but do not even produce efficient outcomes. Interestingly, there has been no intellectual challenge to the refutation of Adam Smith’s invisible hand: individuals and firms, in the pursuit of their self-interest, are not necessarily, or in general, led as if by an invisible hand, to economic efficiency. The only question that has been raised concerns the ability of government to remedy the deficiencies of the market.” (Stiglitz 2007)

“If the purpose of capitalism is to allow corporations to play the market as aggressively as possible, the challenge for citizens is to stop these economic entities from being the authors of the rules by which we live.” (Reich 2007) –US Sec. of Labor in B.Clinton Admin.   “That [the East India Company] administration is necessarily composed of a council of merchants, a profession no doubt extremely respectable, but which in no country in the world carries along with it that sort of authority which naturally overawes the people, and without force commands their willing obedience. Such a council can command obedience only by the military force with which they are accompanied; and their government is, therefore, necessarily military and despotical.” (A. Smith 1776, 519)

Συγκριτική Αξιολόγηση Υποχρεωτική Εμπρόσθια Σήμανση υπό- Δέσμες Χαρακτηριστικών {μη Παρατηρήσιμα} {Παρατηρήσιμα} 19/10/2017 Information Flows Ανησυχίες Πολιτών { ?..?, ?, ? … ? } {taste, color, location, price, etc} Προϊόν (πριν) Συγκριτική Αξιολόγηση Υποχρεωτική Εμπρόσθια Σήμανση Βελτιστοποίηση Προϊόντος Πολίτες / Καταναλωτές Κριτήρια αξιολόγησης Παραγωγοί Διαβούλευση Κοινωνία Πολιτών Δεδομένα Παραγωγής Προτιμήσεις Καταναλωτών Κατανάλωση { ?, ?,R1,R2... Rn } { taste, color, location, price, etc} Προϊόν (μετά)

Product and / or Production Information {?,?,R1,R2... Rn }{ taste, color, location, price, etc} Food { ?..?, ?, ? … ? } {taste, color, location, price, etc} Food Sub-Bundles of Food Characteristics {Imperceptible} {Perceptible} Relative Rankings Product and / or Production Information Criteria & Weights ECHO 19/10/2017 Information Flows Stated Ethical Concerns Citizens/ Consumers Stated Preferences Product Optimization Structural Input Producer Civil Society Deliberation Market Choices Revealed Preferences Product Input

Overall Assessment Environmental Impact Healthfulness Naturalness 19/10/2017 Environmental Impact Healthfulness Naturalness Fairness Climate Health claims Genetic modification Management of commons Wastes Health risks Farming Wealth distribution Water use World Hunger Biodiversity

Box 1.Example outline of event designed to define assessments terms per concern category Opening. Topic: Event Purpose and Process Presentations to representatives of the public (Public) by experts & stakeholders (E&S). Topic: Proposed lists of measurable criteria Deliberation session for the Public Questions to E&S by the Public (Sufficient repetitions of steps 4 and 5 until the Public present a preliminary list of criteria) Presentation of criteria decided by the Public (preliminary) Reactions by E&S Check of the Rawlsian reasonableness of preliminary criteria if challenged (Sufficient repetitions of steps 6, 7, 8 and 9 until the Public ends amending the criteria list) Announcement of criteria decided by the Public (provisional) The relative importance of provisional criteria is derived from the Public. Omission of criteria attributed insignificant weights. The weighted set of provisional criteria is considered to be final.