Το Μάνατζμεντ ως μέσο Ενεργοποίησης των Επιχειρήσεων Η Έννοια και το Περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης

Θέματα που αναλύονται Η έννοια και το περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης (Management) Τα διοικητικά στελέχη (Managers) και ο ρόλος τους στα διάφορα επίπεδα διοίκησης Οι βασικές δραστηριότητες της επιχείρησης Η σημασία του Management για την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων-πεδίο εφαρμογής Εξέλιξη της επιστήμης της Οργάνωσης και Διοίκησης (Management) Οι σύγχρονες τάσεις της Οργάνωσης και Διοίκησης

Η έννοια και το περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης Μάνατζμεντ είναι η δραστηριότητα κατά την οποία εργάζεται κανείς μαζί και μέσω άλλων ανθρώπων για την ολοκλήρωση τόσο των στόχων της επιχείρησης όσο και των στόχων των ατόμων που εργάζονται σε αυτήν.

Η έννοια και το περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης Δύο είναι τα βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το μάνατζμεντ: Αποδοτικότητα και Αποτελεσματικότητα

Η έννοια και το περιεχόμενο της Οργάνωσης και Διοίκησης Τα διοικητικά στελέχη ασχολούνται με εισροές όπως οι οικονομικοί πόροι, το ανθρώπινο δυναμικό και ο μηχανολογικός εξοπλισμός. Το ενδιαφέρον των διοικητικών στελεχών είναι η αποδοτική τους εκμετάλλευση. Το Μάνατζμεντ ασχολείται και με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων που έχουν αναληφθεί, δηλαδή σκοπεύει και στην αποτελεσματικότητά τους. Έτσι η αποδοτικότητα αναφέρεται στα μέσα και η αποτελεσματικότητα στην αποπεράτωση ενός έργου.

Τα διοικητικά στελέχη (Managers) και ο ρόλος τους στα διάφορα επίπεδα διοίκησης Όλοι όσοι εργάζονται σ’ έναν οργανισμό δεν είναι διοικητικά στελέχη. Τα μέλη ενός οργανισμού κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες σε εργάτες ή υπαλλήλους και σε διοικητικά στελέχη. Εργάτες ή υπάλληλοι είναι τα άτομα εκείνα που τους έχει ανατεθεί η εκτέλεση κάποιου συγκεκριμένου έργου ή κάποιας συγκεκριμένης εργασίας, χωρίς να έχουν καμία ευθύνη επίβλεψης επί της εργασίας των άλλων εργαζομένων. Διοικητικό στέλεχος ονομάζεται εκείνο το μέλος του οργανισμού που κατευθύνει τις δραστηριότητες των μελών του οργανισμού. Το στέλεχος μπορεί παράλληλα με το διοικητικό του έργο, να επιτελεί και εκτελεστικό έργο.

Πυραμίδα της Διοικητικής ιεραρχίας με ενδεικτικούς τίτλους των διοικητικών στελεχών των διαφόρων επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας

Οι βασικές Δραστηριότητες (Λειτουργίες) της Διοίκησης Η επιστήμη της Διοίκησης προσπαθεί να διαχωρίσει την όλη δραστηριότητα του διοικητικού στελέχους σε επιμέρους δραστηριότητες. Ο διαχωρισμός αυτός έστω και πλασματικός βοηθάει στην καλύτερη ανάλυση και κατανόηση του όλου προβλήματος. Έτσι η δραστηριότητα της Διοίκησης υποδιαιρείται και κατατάσσεται στις επιμέρους δραστηριότητες ως εξής: I. Στον προγραμματισμό και λήψη αποφάσεων. II. Στην οργάνωση. III. Στη στελέχωση. IV. Στη διεύθυνση του ανθρώπινου παράγοντα-διαπροσωπικοί επηρεασμοί, και V. Στον Έλεγχο.

I. Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων Προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθορισμού των στόχων της επιχείρησης και η επιλογή μιας μελλοντικής πορείας δράσης για την επίτευξη τους.

I. Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων Η σχέση μεταξύ προγραμματισμού και λήψης αποφάσεων είναι τόσο στενή, ώστε πολλοί συγχωνεύουν τις δύο αυτές δραστηριότητες κάτω από την κοινή ονομασία «προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων» Με τη δραστηριότητα αυτή: Α) Διατυπώνονται προτάσεις μελλοντικής επιχειρησιακής δράσης, έχοντας υπόψη τις δυνατότητες της επιχείρησης και τις πιθανές επιδράσεις του περιβάλλοντος στην επιχείρηση.

I. Προγραμματισμός και λήψη αποφάσεων Β) Καθορίζονται οι στόχοι ή τα προβλήματα της επιχείρησης. Γ) Καθορίζονται και αναλύονται οι πιθανές εναλλακτικές λύσεις. Δ) Επιλέγεται η καλύτερη λύση. Ε) Τέλος, αρχίζει η διαδικασία του σχεδίου δράσης για υλοποίηση απόφασης, δηλαδή, ο καθορισμός των υποστόχων των διαφόρων τμημάτων. Αρχίζει ο συντονισμός των δραστηριοτήτων για την επιτυχία των στόχων της επιχείρησης.

II. Οργάνωση Είναι η διαδικασία κατανομής της εργασίας μεταξύ ομάδων και ατόμων και ο συντονισμός των ενεργειών τους με τέτοιο τρόπο ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της επιχείρησης. Με την οργάνωση καθορίζεται η εξουσία και η ευθύνη των διοικητικών στελεχών και διαμορφώνονται οι διάφορες βαθμίδες εξουσίας και ευθύνης, δηλαδή τα διάφορα επίπεδα της διοικητικής ιεραρχίας της επιχείρησης.

III. Στελέχωση Η Διαδικασία που θα εξασφαλίσει την επιλογή του κατάλληλου προσωπικού, την εκπαίδευση και την ενεργοποίηση του. Η δραστηριότητα αυτή θα δημιουργήσει στην επιχείρηση το κατάλληλο κλίμα για ένα ικανοποιημένο προσωπικό.

IV. Διεύθυνση του ανθρώπινου παράγοντα-διαπροσωπικοί επηρεασμοί Όταν τα στελέχη παρακινούν τους υφισταμένους τους, κατευθύνουν τις ενέργειές των άλλων, επιλέγουν τον πιο αποτελεσματικό τρόπο επικοινωνίας ή επιλύουν τις διαφορές μεταξύ των υφισταμένων τους, τα στελέχη ασχολούνται με τη δραστηριότητα της διεύθυνσης και καθοδήγησης.

V. Έλεγχος Η δραστηριότητα αυτή αναφέρεται στην αποδοτική ολοκλήρωση των στόχων της επιχείρησης. Π.χ. πέτυχε η επιχείρηση τον επιθυμητό κύκλο εργασιών; Ή αυξήθηκε το ενδιαφέρον των εργαζομένων για την επιτυχία των στόχων της επιχείρησης; Για το σκοπό αυτό : Καθορίζονται πρότυπα. Συγκρίνονται τα πρότυπα με τα πραγματοποιηθέντα και Γίνονται οι απαραίτητες διορθώσεις ενώ καταβάλλεται προσπάθεια για να επιτευχθούν οι προγραμματισμένοι στόχοι της επιχείρησης.

Η σημασία του Μάνατζμεντ για την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων-πεδίο εφαρμογής Οι δραστηριότητες της διοίκησης έχουν εφαρμογή και είναι απαραίτητες σε όλες τις μορφές επιχειρήσεων, μικρές ή μεγάλες, κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές, βιομηχανίες ή επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών. Εκείνο μόνο που διαφέρει κατά την εφαρμογή των δραστηριοτήτων της διοίκησης είναι ο χρόνος που δαπανούν για κάθε δραστηριότητα τα στελέχη των διαφόρων επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας.

Ποσοστιαία κατανομή του χρόνου που δαπανούν ανά δραστηριότητα τα στελέχη των διαφόρων επιπέδων της διοικητικής ιεραρχίας

Η εξέλιξη στην Επιστήμη της Οργάνωσης & Διοίκησης Α. Εμπειρική σχολή ή μελέτη της εμπειρίας του παρελθόντος Β. Η σχολή της ανθρώπινης συμπεριφοράς Γ. Η σχολή της θεωρίας των αποφάσεων Δ. Η σχολή των συστημάτων Ε. Η σχολή της μαθηματικής προσέγγισης ΣΤ. Η σχολή της λειτουργικής προσέγγισης

Οι σύγχρονες τάσεις της Οργάνωσης και Διοίκησης Μάνατζμεντ Ολικής Ποιότητας (Total Quality Management) Διοίκηση Βάσει Στόχων (Management by objectives) Διοίκηση Κινδύνου (Risk Management) Ιαπωνικό Μάνατζμεντ Κινέζικο Μάνατζμεντ Μάνατζμεντ Πληροφοριών και γνώσης, Επιχειρηματικού Επανασχεδιασμού (Business Re-engineering) κ.ά.

Οι κίνδυνοι και το Μάνατζμεντ του κινδύνου (Risk Management) Κάθε επιχείρηση διατρέχει πολλούς κινδύνους. Ως κίνδυνος ορίζεται η πιθανότητα ένα άτομο ή μια επιχείρηση να υποστεί ζημιά. Τα στελέχη της επιχείρησης θα πρέπει να βρουν τρόπους για την αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων και αυτό το επιτυγχάνουν με τη βοήθεια του Μάνατζμεντ του Κινδύνου.

Οι κίνδυνοι και το Μάνατζμεντ του κινδύνου (Risk Management) Υπάρχουν δύο είδη κινδύνων: 1) Ο κερδοσκοπικός κίνδυνος. Κερδοσκοπικός είναι ο κίνδυνος όπου υπάρχει πιθανότητα να χάσει ή να κερδίσει κανείς. 2) Καθαρός κίνδυνος. Αντίθετα με τον κερδοσκοπικό, ο καθαρός κίνδυνος είναι πάντα δυσμενής.

Οι κίνδυνοι και το Μάνατζμεντ του κινδύνου (Risk Management) Υπάρχουν τρεις μέθοδοι τις οποίες χρησιμοποιούν οι επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των κινδύνων και αυτές είναι: Η αποφυγή του κινδύνου: Με τη μέθοδο αυτή η επιχείρηση προσπαθεί να αποφύγει όσο το δυνατόν περισσότερους κινδύνους. Η μείωση του κινδύνου. Αρκετές φορές είναι αδύνατον να αποφύγει κανείς τον κίνδυνο μπορεί όμως να τον μειώσει. Η ασφάλιση του κινδύνου. Με τη μέθοδο αυτή η επιχείρηση πληρώνει ένα ασφάλιστρο και έτσι μεταφέρει τον κίνδυνο στην ασφαλιστική εταιρεία.

Οι κίνδυνοι και το Μάνατζμεντ του κινδύνου (Risk Management)

Το Ιαπωνικό Μάνατζμεντ Η υψηλή ανάπτυξη της ιαπωνικής βιομηχανίας και το μεγάλο μερίδιο που κατέχει στην παγκόσμια αγορά, παρά την πλήρη καταστροφή της κατά το B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει προκαλέσει το θαυμασμό και το ενδιαφέρον όλου του κόσμου. Από έρευνα που έγινε, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει ένας διαφορετικός τρόπος προσέγγισης στο θέμα αυτό. Αυτός ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης ονομάστηκε θεωρία «Ζ». Η θεωρία «Ζ» φαίνεται ότι είναι περισσότερο ένας τρόπος ζωής προσανατολισμένος στη συλλογική προσπάθεια με κεντρικό άξονα την ομάδα εργασίας και λιγότερο μια θεωρητική προσέγγιση.

Το Ιαπωνικό Μάνατζμεντ Η προσέγγιση της θεωρίας «Ζ» έχει ως αποτέλεσμα να λαμβάνονται καλύτερες αποφάσεις για την επιχείρηση γιατί: I. Μια ομάδα έχει περισσότερες πληροφορίες και συγκεντρώνει μεγαλύτερη πείρα από ό,τι έχει ένα μεμονωμένο άτομο. II. Τα μέλη της ομάδας είναι πρόθυμα να εκτελέσουν την απόφαση που πήραν όλα μαζί.

Το Κινέζικο Μάνατζμεντ Τα τελευταία χρόνια η Κίνα αποτελεί το βασικότερο προορισμό του ξένου κεφαλαίου για επενδύσεις. Εκείνο που βασικά κάνει τη διαφορά μεταξύ του δυτικού και ιαπωνικού μάνατζμεντ από εκείνο της Κίνας, είναι ότι στο Κινέζικο Μάνατζμεντ δεν υπάρχει κατεύθυνση. Τα στελέχη των επιχειρήσεων της Κίνας λειτουργούν σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο και απρόβλεπτο περιβάλλον. Ανά πάσα στιγμή ο προγραμματισμός μπορεί να αλλάξει για μια επιχείρηση. Οι συνεχείς αλλαγές δεν είναι απλά πιθανές, αλλά θεωρούνται από τα στελέχη των κινέζικων επιχειρήσεων ως φυσιολογικές.

Το Κινέζικο Μάνατζμεντ Οι παράγοντες που δημιουργούν αυτό το αβέβαιο περιβάλλον για την κινέζικη επιχείρηση είναι οι ακόλουθοι: Το νομοθετικό πλαίσιο και οι κανόνες που διέπουν τις κινέζικες επιχειρήσεις είναι απρόβλεπτοι. Το άνοιγμα των κινέζικων αγορών έδωσε την ευκαιρία στις πολυεθνικές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν τις κινέζικες επιχειρήσεις μέσα στην έδρα τους με όρους άνισους. Οι κινέζικες επιχειρήσεις σε πολλούς τομείς στηρίζονται στην τεχνολογία που έχει αναπτυχθεί και ελέγχεται από τις πολυεθνικές δηλαδή τους ανταγωνιστές τους.

Το Κινέζικο Μάνατζμεντ Υπάρχει μεγάλη δυσκολία για την κινέζικη επιχείρηση να βρει κεφάλαια και μάλιστα όταν τα χρειάζεται. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν μπορούν να είναι βέβαιες ότι η πρόσβαση στις διεθνείς κεφαλαιαγορές θα συμπέσει με τις περιόδους που χρειάζονται χρήματα (π.χ κεφάλαιο κίνησης κ.λπ).

Το Κινέζικο Μάνατζμεντ Υπάρχει μια ασάφεια ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κινέζικων επιχειρήσεων. Πολλοί Κινέζοι επιχειρηματίες ξεκίνησαν τις επιχειρήσεις τους ως θυγατρικές κρατικών φορέων (όπως δήμων, κοινοτήτων κ.ά.). Μετά όμως από κάποιο χρονικό διάστημα οι επιχειρήσεις αυτές περνούν στους επιχειρηματίες, στους εργαζόμενους και στους επενδυτές. Σε πολλές περιπτώσεις παραμένει αδιευκρίνιστο σε ποιους ανήκει η επιχείρηση. Η κατάσταση αυτή δυσκολεύει την παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων αυτών.

Το Κινέζικο Μάνατζμεντ Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά τα στελέχη των κινέζικων επιχειρήσεων μέσα σε ένα τέτοιο απρόβλεπτο περιβάλλον χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους. Μια μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η αναγνώριση και η χαρτογράφηση του ταχέως μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος. Ως προς τον ανταγωνισμό, σύμφωνα με το Κινέζικο Μάνατζμεντ δεν είναι αρκετό να αντιλαμβάνεται κανείς τις ευκαιρίες και τις απειλές που παρουσιάζονται προκειμένου να τον αντιμετωπίσει. Πρέπει τα ανώτατα στελέχη να εφαρμόσουν ένα κύκλο που περιέχει τέσσερα βήματα: Αντιλαμβάνομαι Αναμένω Θέτω προτεραιότητες και Εκτελώ.

Επιχειρηματικός Επανασχεδιασμός (Business Re-engineering) Ο επιχειρηματικός επανασχεδιασμός επικεντρώνεται στην οργάνωση της επιχείρησης μέσω των διαδικασιών και όχι μέσω των εργασιών. Επιχειρεί τον ριζικό επανασχεδιασμό των διαδικασιών μιας επιχείρησης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της. Ο επιχειρηματικός επανασχεδιασμός έχει ευρύτερη εφαρμογή στη λειτουργία της παραγωγής.