ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Δρ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΩΤΣΙΟΣ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016/2017

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΑΝΕΡΓΙΑ ΦΤΩΧΕΙΑ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΧΡΕΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ «Λεφτά υπάρχουν».. Σχολιάστε την ρήση του πρώην πρωθυπουργού. Ποια θεωρείται ότι είναι τα βασικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας; Ποιες είναι οι λύσεις που προτείνετε;

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ

Περιφέρεια Μόνιμος Πληθυσμός 2011 Κατανομή Πληθυσμός 2001 Μεταβολή Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης 608.182 5,62% 607.162 -0,16% Κεντρικής Μακεδονίας 1.880.058 17,38% 1.874.597 0,00% Δυτικής Μακεδονίας 283.689 2,62% 294.317 -4,14% Ηπείρου 336.856 3,11% 336.392 0,08% Θεσσαλίας 732.762 6,77% 740.115 -1,27% Ιονίων Νήσων 207.855 1,92% 209.608 -1,50% Δυτικής Ελλάδας 679.796 6,28% 721.541 -5,73% Στερεάς Ελλάδας 547.390 5,06% 558.144 -2,02% Αττικής 3.827.624 35,35% 3.894.573 -2,11% Πελοποννήσου 577.903 5,34% 597.622 -2,62% Βορείου Αιγαίου 199.231 1,84% 205.235 -3,62% Νοτίου Αιγαίου 308.975 2,85% 298.462 3,40% Κρήτης 623.065 5,76% 594.368 4,54% Άγιο Όρος (αυτοδιοίκητο) 1.811 0,02% 1.961 -6,68% Σύνολο επικράτειας 10.815.197 100,00% 10.934.097 -1,34

ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Κατανομή Φύλου (2001): Άντρες 49,50% Γυναίκες 50,50% Ηλικιακή Κατανομή (2001): Ηλικίες 0 - 14 15,18% Ηλικίες 15 - 64 68,12% Ηλικίες 65 και άνω 16,71% Πηγή: Eurostat

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η συνολική έκταση της χώρας είναι 131.957 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αποτελείται από έναν κύριο ηπειρωτικό κορμό έκτασης 106.778 τετρ. χμ. και γύρω στα 2.500 χιλιάδες μικρά και μεγάλα νησιά, συνολικής επιφάνειας 25.179 τετρ. χλμ.. Από τα νησιά κατοικούνται τα 165. Η συνολική ακτογραμμή είναι 13.676 χιλιόμετρα.

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ Διαμορφώθηκε από το πρόγραμμα «Καλλικράτης» (επισήμως Ν.3852/2010) και ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2011. Σύμφωνα με αυτήν, η χώρα διαιρείται σε 7 αποκεντρωμένες διοικήσεις, 13 περιφέρειες και 325 δήμους.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΕΠ Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μετρά την συνολική αξία παραγωγής τελικών αγαθών και υπηρεσιών κάθε έτος. Το ΑΕΠ αποτελεί έναν καλό δείκτη της συνολικής πορείας της οικονομίας. Μια αύξηση στην τιμή του ΑΕΠ είναι σημάδι ανάπτυξης, ενώ μια μείωση του ΑΕΠ είναι σημάδι ύφεσης. Μια μακροχρόνια ύφεση ονομάζεται οικονομική κρίση.

ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές* (δις €) Έτος ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές* (δις €) Ποσοστιαία αλλαγή 2000 137,95 4,5 2001 146,43 6,1 2002 156,62 7,0 2003 172,43 10,1 2004 185,81 7,8 2005 195,37 5,1 `2006 211,31 8,2 2007 222,77 5,4 2008 232,92 4,6 2009 231,64 -0,5 2010 227,32 -1,9 2011 215,08 -5,4 2012 193,74 -7,08 2013 182,05 -6,1 2014 179,08 -1,62 2015 176,02 -1,67 Πηγή: Eurostat

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΕΠ Οι βασικοί τομείς παραγωγής είναι τρείς: ο πρωτογενής τομέας που περιλαμβάνει την γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία, δασοκομία και ορυχεία ο δευτερογενής τομέας που περιλαμβάνει την μεταποίηση γενικότερα ο τριτογενής τομέας που αφορά τις υπηρεσίες

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΕΠ Η κατανομή του ΑΕΠ ανά τομέα οικονομικής δραστηριότητας έχει ως εξής:   Κατανομή του ΑΕΠ ανά τομέα (2012): Πρωτογενής 3,4% Δευτερογενής 16% Τριτογενής 80,6% Πηγή: CIA World Factbook

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΕΠ Όσον αφορά το μέγεθος του ΑΕΠ εν συγκρίσει με άλλες χώρες, το ελληνικό ΑΕΠ είναι από τα μεγαλύτερα στον κόσμο, παρά το μικρό πληθυσμιακό μέγεθος της χώρας (10,8 εκ. κάτοικοι, ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός είναι γύρω στα 7 δις). Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το 2015 η Ελλάδα ήταν η 47η μεγαλύτερη οικονομία στον πλανήτη βάσει Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, σε σύνολο 192 χώρων. .

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός αποτελεί το εργατικό δυναμικό της οικονομίας και περιλαμβάνει τα άτομα εκείνα τα οποία είναι ικανά προς εργασία και ταυτόχρονα θέλουν να εργαστούν. Ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός περιλαμβάνει τα άτομα εκείνα τα οποία δεν μπορούν να εργαστούν (π.χ. μικρά παιδιά, ηλικιωμένους, ασθενείς, στρατιώτες κ.ά.), καθώς και τα άτομα που μπορούν να εργαστούν, αλλά για διάφορους λόγους δε θέλουν.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το εργατικό δυναμικό χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: - σε εκείνους που εργάζονται, τους απασχολούμενους, - σε εκείνους που δεν εργάζονται, τους ανέργους. Άνεργοι είναι δηλαδή τα άτομα τα οποία μπορούν και θέλουν να εργαστούν, αλλά δεν μπορούν να βρουν απασχόληση.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ   2007 2008 2009 2010 Απασχολούμενοι 4.564.050 4.610.500 4.556.000 4.389.750 Άνεργοι 418.350 387.875 484.700 639.375 Οικονομικά μη ενεργοί 4.429.950 4.436.825 4.390.400 4.370.275 Ποσοστό Ανεργίας (%) 8.4% 7.8% 9.1% 11.8% 2011 2012 2013 2014 4.054.350 3.694.975 3.513.200 3.483.716 881.825 1.195.100 1.330.350 1.342.3 4.436.700 4.454.700 4.465.950 4.469.8 Ποσοστό Ανεργίας 16.2% 26% 27.5% 27.8% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Εργατικό δυναμικό ανά τομέα (για το έτος 2014) Τομέας Ποσοστό % Γεωργία 13,8% Μεταποίηση 15,1% Υπηρεσίες 71,1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΦΤΩΧΕΙΑ Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία το ποσοστό των Ελλήνων που ζούσαν το 2013 στο όριο της φτώχειας (εισόδημα μικρότερο από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος) ανήλθε στο 34,6% του πληθυσμού ή στα 3.795.100 άτομα. Μάλιστα, το ποσοστό αυτό μεγενθύνεται συνεχώς από το 2010 και το πρώτο Μνημόνιο (27,6% το 2010, 27,7% το 2011, 31% το 2012 και 34,6% το 2013). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 4η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το υψηλότερο ποσοστό πολιτών στα όρια της φτώχειας.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ Διανομή του Εισοδήματος μεταξύ του πληθυσμού 2008 και 2012 Ποσοστό του πληθυσμού Ποσοστό του εισοδήματος 2008 Ποσοστό του εισοδήματος 2012 Μεταβολή Φτωχότερο 10% 2,4% 1,8% -25 Πλουσιότερο 10% 25,4% 25,1% -1,2 Φτωχότερο 20% 6,9% 6,1% -11,6 Πλουσιότερο 20% 40,5% 40,4% -0,2 Πηγή: Eurostat

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ Το Υπουργείο Οικονομικών κάθε χώρας κάθε χρόνο συντάσσει τον κρατικό προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Αν τα αναμενόμενα έσοδα είναι μεγαλύτερα από τα αναμενόμενα έξοδα, ο προϋπολογισμός είναι πλεονασματικός. Αν τα αναμενόμενα έσοδα είναι μικρότερα από τα αναμενόμενα έξοδα, ο προϋπολογισμός είναι ελλειμματικός. Συνεπώς το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού είναι το μέγεθος των δημόσιων δαπανών που δεν μπορούν να καλυφθούν από τα αναμενόμενα δημόσια έσοδα.

Έτος Δις € ως % του ΑΕΠ 1998 -5,12 -4,2 1999 -5,14 -3,9 2000 -5,09 -3,7 2001 -6,54 -4,5 2002 -7,46 -4,8 2003 -9,73 -5,6 2004 -13,94 -7,5 2005 -10,06 -5,2 2006 -12,10 -5,7 2007 -14,47 -6,5 2008 -22,88 -9,8 2009 -36,16 -15,7 2010 -24,11 -10,9 2011 -19,96 -9,6 2012 -17,20 -8,9 2013 -23,10 -12,7 2014 -6,26 -3,5 Πηγή: Eurostat

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Αποτέλεσμα της παρουσίας ελλειμμάτων και της ανάγκης του κράτους να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του, είναι ο δημόσιος δανεισμός και η συσσώρευση του δημόσιου χρέους. Το κράτος δανείζεται μέσω της έκδοσης ομολόγων και αμοιβαίων κεφαλαίων, τα οποία διατίθενται στην εγχώρια και τις διεθνείς κεφαλαιαγορές.

Έτος Δις € ως % του ΑΕΠ 1998 115,67 94,5 1999 122,33 94,0 2000 140,97 103,4 2001 151,86 103,7 2002 159,21 101,7 2003 168,02 97,4 2004 183,15 98,6 2005 195,42 100,0 2006 224,20 106,1 2007 239,30 107,4 2008 263,28 112,9 2009 299,68 129,7 2010 329,51 148,3 2011 355,14 170,3 2012 303,93 157,2 2013 318,70 175,1 2014 317,94 177,1 Πηγή: Eurostat

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής υπολογίζεται ως το σύνολο του όγκου παραγωγής 3 παραγωγικών τομέων: Α. Βιομηχανία Β. Ορυχεία και Λατομεία Γ. Ηλεκτρισμός, Αέριο και Νερό

Έτος Συγκρίσεις Γενικού Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής με έτος βάσης το 2010=100 2000 123,2 2001 119,3 2002 119,5 2003 120 2004 120,7 2005 118,9 2006 119,8 2007 122,6 2008 117,5 2009 106,3 2010 100 2011 94,3 2012 92,4 2013 89,5 2014 87,5 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ Το εμπορικό ισοζύγιο μετρά την άξια των εισαγωγών και των εξαγωγών της χώρας. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν τα αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται σε μια χώρα και πωλούνται στο εξωτερικό, ενώ οι εισαγωγές αντιπροσωπεύουν τα αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται στο εξωτερικό και πωλούνται στο εσωτερικό. Εμπορικό πλεόνασμα ή θετικό εμπορικό ισοζύγιο υπάρχει όταν η αξία των εξαγωγών είναι μεγαλύτερη από την αξία των εισαγωγών, ενώ αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο ή εμπορικό έλλειμμα υπάρχει όταν η αξία των εισαγωγών είναι μεγαλύτερη από την αξία των εξαγωγών.

Έτος Δις € ως % του ΑΕΠ 1998 -17,32 -14,20 1999 -18,25 -13,83 2000 -18,61 -13,49 2001 -19,27 -13,16 2002 -21,21 -13,54 2003 -28,95 -16,79 2004 -31,95 -17,19 2005 -31,53 -16,14 2006 -35,57 -16,83 2007 -40,73 -18,28 2008 -43,53 -18,69 2009 -34,41 -14,85 2010 -29,39 -12,93 2011 -24,06 -11,19 2012 -21,70 -11,20 2013 -19,25 -10,57 2014 -20,61 -11,51 Πηγή: Eurostat

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η χώρα μας διαθέτει μια σειρά από πολύ ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία θα πρέπει να εκμεταλλευτεί για να ανορθώσει την οικονομία της. Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια από αυτά: Καλλιεργήσιμη γη: πάνω από 34 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργήσιμης γης (ΕΛΣΤΑΤ, 2000) Κλίμα: κλίμα τυπικά μεσογειακό, με ήπιους και υγρούς χειμώνες, σχετικά θερμά και ξηρά καλοκαίρια και μακρές περιόδους ηλιοφάνειας κατά την μεγαλύτερη διάρκεια του έτους. Το γεωγραφικό ανάγλυφο και το κλίμα είναι ιδανικά για την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας.Το ίδιο ισχύει για την αλιεία και τις ιχθυοκαλλιέργειες.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Τουρισμός: ο τουρισμός αποτελεί ένα πολύ προσοδοφόρο κλάδο της οικονομίας και παρέχει την δυνατότητα σε τουρίστες από όλο τον κόσμο να γνωρίσουν τα ελληνικά προϊόντα Κοιτάσματα: λιγνίτης, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, μεταλλεύματα σιδήρου, βωξίτης, μόλυβδος, ψευδάργυρος, νικέλιο, μαγνησίτης, μάρμαρο, αλάτι, χρυσό, ουράνιο κ.τ.λ. Ενεργειακές πηγές: αιολική, ηλιακή, γεωθερμική, κυματική κ.τ.λ.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Γεωγραφική Θέση: η γεωγραφική θέση της χώρας προσφέρει εύκολη πρόσβαση στις βαλκανικές αγορές, στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Μέσω της ναυτιλίας τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες μπορούν να διοχετευθούν σε όλη τη Μεσόγειο αλλά και σε όλη την υφήλιο. Εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό: η χώρα διαθέτει υψηλά εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, το οποίο στην παρούσα φάση μαστίζεται από υψηλή ανεργία.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η αύξηση της παραγωγής του πρωτογενή τομέα, η αύξηση της μεταποίησης, η αύξηση της ποικιλίας προϊόντων και του όγκου παραγωγής της βιομηχανίας, οι επενδύσεις σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οι καινοτομίες, και οι επενδύσεις σε κλάδους που μπορούν να υποκαταστήσουν τις εισαγωγές και να αυξήσουν τις εξαγωγές, αποτελούν καλές ευκαιρίες για την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας της χώρας. Μια κρίση χρέους δεν αντιμετωπίζεται με περισσότερα δανεικά! Από τις κρίσεις βγαίνεις παράγοντας!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΑΝΕΡΓΙΑ ΦΤΩΧΕΙΑ ΑΝΙΣΟΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΧΡΕΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ