ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤA Άγης Ζαφείρης Νίκος Γρυφάκης Μιχάλης Γεωργίου Δημήτρης Τζήκας Επιμέλεια: Αθηνά Ζερβογιάννη.

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤA Άγης Ζαφείρης Νίκος Γρυφάκης Μιχάλης Γεωργίου Δημήτρης Τζήκας Επιμέλεια: Αθηνά Ζερβογιάννη."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤA Άγης Ζαφείρης Νίκος Γρυφάκης Μιχάλης Γεωργίου Δημήτρης Τζήκας Επιμέλεια: Αθηνά Ζερβογιάννη

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή στην Ανταγωνιστικότητα Διάρθρωση της Ανταγωνιστικότητας Διεθνής Ανταγωνιστικότητα Ελληνική Ανταγωνιστικότητα

3 Εισαγωγή στην Ανταγωνιστικότητα Η Έννοια της Ανταγωνιστικότητας Αποτέλεσμα της σύνθεσης οικονομικών εννοιών και ιδεών, προερχόμενες από το χώρο της διοικητικής επιστήμης Προσδιορίζει άμεσα την οικονομική ανάπτυξη Απώτερος σκοπός, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και η επίτευξη της οικονομικής ευημερίας, που θα προέλθει από την αύξηση των εισοδημάτων και την αύξηση της απασχόλησης Διάφοροι διεθνείς οργανισμοί ορίζουν την ανταγωνιστικότητα, όπως ο ΟΟΣΑ, ορίζουν την ανταγωνιστικότητα ως «την ικανότητα των οικονομικών μονάδων να δημιουργούν υψηλού επιπέδου εισοδήματα και επίπεδα εργασίας, διατηρώντας το διεθνή ανταγωνισμό» Ειδικότερα « είναι ο βαθμός στον οποίο ένα έθνος μπορεί μέσα από το ελεύθερο εμπόριο και την ανταγωνιστική αγορά να παράγει αγαθά/υπηρεσίες κατά τις ανάγκες των διεθνών αγορών»

4 Από επιπρόσθετους ορισμούς οργανισμών όπως ο ΕΣΑΑ, προκύπτει επίσης ότι η ανταγωνιστικότητα συμβάλει στην βελτίωση της επιχειρηματικότητας, της παραγωγικότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος, την εποχή της παγκοσμιοποίησης.

5 Δείκτες Μέτρησης Ανταγωνιστικότητας Υπάρχουν πολυάριθμοι δείκτες για τη προσέγγιση της ανταγωνιστικότητας Αποτελούν χρήσιμα εργαλεία παρακολούθησης της ανταγωνιστικότητας από κυβερνήσεις και επενδυτές Υπεύθυνοι της επίβλεψης των 2 μεγαλύτερων παγκόσμιων δεικτών είναι το WEF (World Economic Forum) και το IMD (International Management Development)

6 Δείκτης Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας WEF Προκύπτει από τη σύνθεση 2 δεικτών: του «Δείκτη Ανταγωνιστικότητας Ανάπτυξης » και του «Δείκτη Ανταγωνιστικότητας Επιχειρήσεων» Ο Δείκτης Ανταγωνιστικότητας Ανάπτυξης (GCI) εστιάζει στην μακροοικονομική ανάπτυξη Ο Δείκτης Ανταγωνιστικότητας Επιχειρήσεων (BCI) εστιάζει στην μακροχρόνια βιωσιμότητα των επιχειρήσεων μέσα από τις αναβαθμισμένες πρακτικές που εφαρμόζονται στην στρατηγική και στην εφαρμογή των μακροχρόνιων στόχων. Υπολογίζεται μέσω δημοσκοπήσεων σε ανώτερα στελέχη επιχειρήσεων, γεγονός που τον κάνει σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικό. Παραμένει όμως αξιόπιστος και αντικειμενικός καθώς η αντικειμενικότητα του εξάγεται από τα υποκειμενικά συμπεράσματα. Διαιρείται σε 3 άξονες: τους Πυλώνες Ανταγωνιστικότητας, τους Ενισχυτές Αποδοτικότητας και τους παράγοντες της καινοτομίας.

7 Δείκτης IMD Μέσω της ετήσιας έκθεσης Ανταγωνιστικότητας, του ιδρύματος ΙMD δίνεται έμφαση στη δυνατότητα των χωρών να διατηρούν την ανταγωνιστικότητα μέσω του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Θεωρεί ότι ο παραγόμενος εθνικός πλούτος λαμβάνει χώρα αρχικά σε επίπεδο επιχειρήσεων και έπειτα ο πλούτος άγεται σε εθνικό επίπεδο που με τη σειρά του προωθεί την διεθνή ανταγωνιστικότητα. Ο συγκεκριμένος δείκτης διαιρεί το εθνικό περιβάλλον σε 4 παράγοντες 1.Οικονομική Αποδοτικότητα 2.Κυβερνητική Αποδοτικότητα 3.Επιχειρηματική Αποδοτικότητα 4.Υποδομή Αυτοί οι δείκτες υποδιαιρούνται σε 20 υποπαράγοντες ενώ βαθμολογούνται με πάνω από 320 κριτήρια.

8 Υπάρχουν φυσικά και άλλοι ανεξάρτητοι δείκτες οι οποίοι καταγράφουν την ανταγωνιστικότητα, κάποιοι της Παγκόσμιας Τράπεζας και κάποιοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

9 Η Ανταγωνιστικότητα από διαφορετικές Σχολές Σκέψης Υπάρχουν διαφορετικές οικονομικές θεωρίες με διαφορετική μεθοδολογία ανάλυσης που προσεγγίζουν την ανταγωνιστικότητα από διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες. Το νεοκλασικό μοντέλο σκέψης ορίζει την ανταγωνιστικότητα και την βελτίωση της σε ατομικό επίπεδο δηλαδή σε επίπεδο επιχείρησης. Αυτό το μοντέλο σκέψης υποστηρίζει ότι στον τέλειο ανταγωνισμό, η ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης προσδιορίζεται από την τιμή που είναι ίση με το κόστος, το οποίο ισούται με το κόστος εργασίας, δηλαδή τον πραγματικό μισθό και το κόστος κεφαλαίου (τον τόκο). Μια εναλλακτική προσέγγιση ορίζει την ανταγωνιστικότητα ως «την ικανότητα μιας χώρας να παράγει αγαθά και υπηρεσίες που αντιμετωπίζουν επιτυχώς τις απαιτήσεις των διεθνών αγορών, με την ταυτόχρονη δημιουργία σχετικά υψηλών και διατηρήσιμων εισοδημάτων των πολιτών της».

10 Στόχοι Ανταγωνιστικότητας Επίτευξη υψηλότερου βιοτικού επιπέδου για τους πολίτες. Ο βαθμός επίτευξης προέρχεται από τα αποτελέσματα της ανταγωνιστικότητας τα οποία με τη σειρά τους εξετάζουν το κατά κεφαλήν εισόδημα, την δημιουργία απασχόλησης και την ποιότητα ζωής. Ποσοτικό μέτρο της ποιότητας ζωής είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και ειδικότερα η μεταβολή του από τα προηγούμενα έτη. Μέσω της πλήρους απασχόλησης και της ισότητας των ευκαιριών αλλά και της αμοιβής ανάμεσα στα δύο φύλλα θα προέλθει μια κοινωνική ευημερία η οποία θα εξασφαλιστεί μέσα από τις ορθές πολιτικές ρυθμίσεις.

11 Διάρθρωση Ανταγωνιστικότητας Η Ανταγωνιστικότητα μιας χώρας, αποτελεί το δείκτη της οικονομικής της κατάστασης, καθώς συνθέτεται από παραμέτρους τόσο πολιτικούς και οικονομικούς, όσο και κοινωνικούς. Οι παράμετροι αυτοί, όπως προαναφέρθηκε διαιρούνται σε 3 κατηγορίες και έπειτα κατανέμονται σε 12 πυλώνες, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα.

12 Βασικές Απαιτήσεις Ενισχυτές Αποδοτικότητας Παράγοντες Καινοτομίας ΘεσμοίΑνθ. δυναμικό (Προχωρημένο) Επίπεδο Επιχειρήσεων ΥποδομέςΑποτελεσματικότητα Αγοράς Αγαθών Καινοτομία Μακροοικονομική σταθερότητα Αποτελεσματικότητα Αγοράς Εργασίας ΑσφάλειαΑποτελεσματικότητα Χρημ. Αγορών Ανθρώπινο Δυναμικό Τεχνολογική Ετοιμότητα Εξωστρέφεια – Μέγεθος Αγοράς

13 . Η ποιότητα των θεσμών υπερκαθορίζει τις προοπτικές οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης, καθώς βελτιώνει την παροχή δημοσίων αγαθών, διορθώνει τις αποτυχίες των αγορών, βελτιώνει την οικονομική αποδοτικότητα, μειώνει το κόστος των συναλλαγών, ενισχύει τη διαφάνεια προωθεί τη δημιουργικότητα και συνάμα την επιχειρηματικότητα ενώ τέλος διευκολύνει την αποδοτική λειτουργία των αγορών εργασίας. Η κρατική μέριμνα για την ύπαρξη διαθέσιμων υποδομών (μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες κλπ) καλής ποιότητας και ευνοϊκών όρων πρόσβασης και χρήσης τους, έχει σαφή θετική επίδραση στο επίπεδο παραγωγικότητας και αποδοτικότητας κάθε τύπου οικονομικής μονάδας, καθώς και στην ελκυστικότητα της χώρας προς ξένους επενδυτές που αναζητούν, πρόσφορους τόπους εγκατάστασης των διεθνών δραστηριοτήτων τους. Η μακροοικονομική σταθερότητα περιγράφει μια εθνική οικονομία που έχει μειώσει την ευαισθησία της σε εξωτερικά πλήγματα και ταυτόχρονα έχει αυξήσει τις προοπτικές της για διατηρήσιμη ανάπτυξη. Στον όρο της ασφάλειας, συμπεριλαμβάνεται η προστασία του πολίτη και η δημόσια τάξη που είναι υποχρέωση του κράτους να εξασφαλίζει.

14 Η διαφύλαξη της περιουσίας του πολίτη, χωρίς τον φόβο της υποκλοπής ή της υφαρπαγής, θα του προσφέρει τη σιγουριά και την εμπιστοσύνη για στροφή προς την επιχειρηματικότητα και τις νέες επενδύσεις που σαφώς και θα ευνοήσουν της ανταγωνιστικότητα. Καθώς οι εργαζόμενοι αποτελούν το σημαντικότερο κεφάλαιο ανάπτυξης μιας επιχείρησης ή μιας οικονομίας γενικότερα, το κράτος θα πρέπει να επενδύσει στην εκπαίδευση και το στον επαγγελματικό προσανατολισμό τους, με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητάς τους, με συνέπεια την άνοδο της ανταγωνιστικότητας. Η αποτελεσματικότητα της αγοράς αγαθών αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων της, οι οποίοι θα προέλθουν από τη βέλτιστη δυνατή ισορροπία. Για να πραγματοποιηθεί αυτό θα πρέπει να μειωθούν οι διακυμάνσεις στο πραγματικό επιτόκιο, το οποίο μεταβάλει την IS η οποία με τη σειρά της μεταβάλει την ισορροπία όπως αναφέραμε προηγουμένως. Με παρόμοιο τρόπο και στην αγορά εργασίας, η αποτελεσματικότητα καθορίζεται από την ισορροπία της. Το σημείο όπου ισορροπεί η απασχόληση έπειτα από την πλήρη προσαρμογή των μισθών κα των τιμών είναι γνωστό και ως επίπεδο απασχόλησης. Επιπλέον, για την αποτελεσματική λειτουργία της είναι απαραίτητη εκτός από την ύπαρξη ενός χαμηλού επιπέδου ανεργίας, η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων μακροχρόνιας και νεανικής ανεργίας, η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη μετατροπή της προσωρινής απασχόλησης σε μόνιμη και οι υψηλότερες δαπάνες στις ενεργητικές πολιτικές εργασίας. Κατά αυτόν τον τρόπο θα βελτιωθεί η αγοραστική δύναμη και θα υπάρξει εντονότερη κατανάλωση, απαραίτητο στοιχείο της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας.

15 Μια χρηματοοικονομική αγορά είναι ένας μηχανισμός αγοραπωλησιών χρηματοοικονομικών τίτλων και βρίσκεται σε ισορροπία όταν έχει εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της και είναι ικανή να ανταπεξέλθει και να επιβιώσει τις οικονομικές διαταραχές και μεταβολές Μέσω της καλής τεχνολογικής ετοιμότητας υπάρχει μια δικτύωση νομικά και ρυθμιστικά πλαισιωμένη η οποία προάγει την συνεργασία και την μετάδοση της πληροφορίας η οποία είναι σήμερα κάθε άλλο παρά αναγκαία για ανάπτυξη και για αυτό οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε αυτή προκειμένου να γίνει ελκυστικότερη η χώρα ή ακόμα καλύτερα να γίνουν ελκυστικότερα τα εγχώρια προϊόντα της. Η εξωστρέφεια υποδηλώνει τη στροφή προς τον εξαγωγικό χαρακτήρα, δηλαδή την εξαγωγή προϊόντων προς χώρους όπου υπάρχει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, κάτι που συνεπάγεται την απολαβή μεγαλύτερων κερδών.

16 Δείκτες Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει δικούς της δείκτες από τους οποίους λαμβάνει στοιχεία προκειμένου να μελετήσει τους εσωτερικούς προσδιοριστικούς παράγοντες. Αυτοί οι δείκτες είναι: Ποσοστό Απασχόλησης Ποσοστό Απασχόλησης Ηλικιωμένων Μακροπρόθεσμα Άνεργοι Επίπεδο Φτώχειας Διασπορά Περιφερειακής Ανεργίας Κατά κεφαλήν ΑΕΠ Συγκριτικό επίπεδο τιμών Παραγωγικότητα εργαζομένων Επενδύσεις Επιχειρήσεων Εκπαιδευτική επίδοση Έρευνα και Ανάπτυξη (% ΑΕΠ) Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου Ενεργειακή πυκνότητα Όγκος μεταφορών

17 Ανεξάρτητοι Δείκτες Για την πλήρη καταμέτρηση, όλων των προσδιοριστικών παραγόντων, υπάρχουν ορισμένοι ανεξάρτητοι δείκτες οποίοι αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω. Δείκτης Αντιληπτής Διαφθοράς Δείκτης Αδιαφάνειας Δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας Δείκτης Οικονομικής Ελευθερίας στον Κόσμο Δείκτης Ελευθερίας στον Κόσμο Πίνακας Βαθμολογιών Καινοτομίας Δείκτης Επιχειρηματικότητας Δείκτης Αειφόρου Ανάπτυξης Δείκτης Ανθρώπινης Προόδου Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης Δείκτης Δαπανών Υγείας

18 Παραγωγικότητα και Ανταγωνιστικότητα Η παραγωγικότητα είναι ένας προσδιοριστικός παράγοντας της ανταγωνιστικότητας (ίσως ο περισσότερο σημαντικός, Ως παραγωγικότητα ορίζεται ο δείκτης ο οποίος παρουσιάζει τη σχέση μεταξύ παραχθέντος προϊόντος (ή υπηρεσιών) και χρησιμοποιηθέντων παραγωγικών μέσων (κεφάλαιο, εργασία, κλπ). Είναι ο λόγος: παραγόμενο προϊόν / παραγωγικά μέσα. Μετράται σε σχέση με έναν συντελεστή (π.χ. πρώτες ύλες) ή περισσότερους (εργασία + πρώτες ύλες). Σύμφωνα με τα παραπάνω οι κατηγορίες τω ν μέτρων παραγωγικότητας που χρησιμοποιούνται είναι 2: τα μέτρα ολικής παραγωγικότητας και τα μέτρα μερικής παραγωγικότητας. Για την αντικειμενική και αποτελεσματική μέτρηση της παραγωγικότητας, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα στοιχεία εκείνα που εμπλέκονται άμεσα στον παραγωγικό μηχανισμό. Η τεχνολογία, η αποδοτικότητα, το πραγματικό κόστος και το βιοτικό επίπεδο.

19 Τα μέτρα υπολογίζουν είτε τη μερική είτε την ολική παραγωγικότητα, εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα των υπαρχόντων δεδομένων και υπολογίζονται ως προς το ακαθάριστο προϊόν και την προστιθέμενη αξία, όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Βασικότερα Μέτρα Παραγωγικότητας

20 . ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΡΟΥ ΕΚΡΟΗΣ ΤΥΠΟΣ ΜΕΤΡΟΥ ΕΙΣΡΟΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΦΑΛΑΙΟΕΡΓΑΣΙΑ+ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ+ΚΕΦ +ΕΝΔ.ΣΥΝΤ. ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΠΡΟΙΟΝ ΠΑΡΑΓΩΓ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΠΟΛΥΠ/ΙΚΑ ΜΕΤΑ ΠΑΡΑΓ MFP και ενδιάμεσοι συντ. παραγωγής = KLEMS ΠΡΟΣΤΙΘ. ΑΞΙΑΠΑΡΑΓΩΓ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ως προς προσ. Αξία) ΠΑΡΑΓΩΓ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (με βάση την προστ. αξία) ΠΟΛΥΠ/ΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΑΡΑΓ (ως προς Προστ Αξια) ------

21 Παραγωγικότητα εργασίας (βασισμένη στο ακαθάριστο προϊόν) = ποσότητα παραγωγής / ποσότητα εργασίας Παραγωγικότητα εργασίας (βασισμένη στην προστιθέμενη αξία) = ποσότητα προστιθέμενης αξίας / ποσότητα εργασίας Παραγωγικότητα MFP (multifactor productivity) εργασίας – κεφαλαίου (βασισμένη στην προστιθέμενη αξία) = ποσότητα προστιθέμενης αξίας / ποσότητα εργασίας+κεφαλαίου Παραγωγικότητα κεφαλαίου (βασισμένη στην προστιθέμενη αξία) = ποσότητα προστιθέμενης αξίας / ποσότητα κεφαλαίου (εισροή) Παραγωγικότητα κεφαλαίου-εργασίας-ενδιάμεσων εισροών = ποσότητα παραγόμενου προϊόντος / ποσότητα όλων των εισροών συνδυαστικά

22 Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας Είναι ένας επιμέρους δείκτης ο οποίος υπολογίζεται με βάση δύο μεγέθη που περιγράφθηκαν παραπάνω. Την παραγωγικότητα της εργασίας και τις τρέχουσες ετήσιες μικτές αποδοχές. Μοναδιαίο κόστος εργασίας ή κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος = W/Π= αποδοχές / παραγωγικότητα Επηρεάζεται από τους ονομαστικούς μισθούς, τις τιμές, τη συναλλαγματική ισοτιμία, τη παραγωγικότητα, τη διόρθωση της οικονομίας, από το μη εργασιακό κόστος παράγωγης (φόροι/ασφ. Εισφορές)

23 Πραγματικό ετήσιο κόστος εργασίας Ορίζεται ως οι τρέχουσες μέσες ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές /προς τις τιμές των εγχώριων παραγόμενων προϊόντων. Μας ενδιαφέρει σαν μέγεθος διότι εκφράζει αυτό που πραγματικά κοστίζει στις επιχειρήσεις η εργασιακή δύναμη που χρησιμοποιείται και επειδή συγκρίνεται με την παραγωγικότητα της εργασίας, μας επιτρέπει να υπολογίσουμε τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων.

24 Περιθώρια Κέρδους Τα περιθώρια κέρδους υπολογίζονται συσχετίζοντας δύο όρους : τη παραγωγικότητα της εργασίας και το πραγματικό τα ετήσιο κόστος εργασίας ανά απασχολούμενο. Το περιθώριο κέρδους είναι το ποσοστό που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις στο κόστος εργασίας προκειμένου να διαμορφωθούν οι τιμές. Συνεπώς οι τιμές διαμορφώνονται τόσο από το κόστος εργασίας, όσο και από το περιθώριο κέρδους.

25 Τελικό Συμπέρασμα Όλοι οι δείκτες που περιγράφθηκαν παραπάνω θα ενωθούν με έναν μαθηματικό τύπο για τον υπολογισμό και τον προσδιορισμό γενικότερα της ανταγωνιστικότητας τιμής. W = μέσες αποδοχές εργαζομένων Π = παραγωγικότητα εργασίας P* = επίπεδο τιμών ξένων χωρών (σε ένα νόμισμα) P*-p = ανταγωνιστικότητα τιμής Έχουμε λοιπόν την σχέση : P* - p = { (p*-Cu*) – (p-Cu) } + (Cu* - Cu) - e Cu = w – π ονομαστικό μοναδιαίο κόστος εργασίας Cu* = w* - π* ον. Μοναδιαίο κόστος εργασίας στις άλλες χώρες σε εθνικό νόμισμα e = συναλλαγματική ισοτιμία νομίσματος χώρας έναντι των άλλων χωρών

26 Η ανταγωνιστικότητα τιμής διαρθρώνεται από τρεις παράγοντες (p* - Cu*) – (p - Cu) = ανταγωνιστικότητα κόστους εργασίας (Cu* - Cu) = ανταγωνιστικότητα περιθωρίων κέρδους e = συναλλαγματική ισοτιμία Για αύξηση της ανταγωνιστικότητας τιμής απαιτείται λοιπόν αύξηση ανταγωνιστικότητας κόστους εργασίας μείωση περιθωρίων κέρδους μείωση συναλλαγματικής ισοτιμίας

27 Επιχειρηματικότητα και Ανταγωνιστικότητα Η γενικότερη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων Το μοντέλο αυτό ανταγωνιστικότητας αξιολογεί η επετηρίδα Παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας (WEF) Διαιρεί το εθνικό περιβάλλον σε 4 παράγοντες : την οικονομική, την κυβερνητική, την επιχειρηματική αποδοτικότητα καθώς και τις υποδομές Αυτοί με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε 4 υποδεέστερους Η οικονομική αποδοτικότητα : Άμεσες ξένες επενδύσεις (εισροές), Άμεσες ξένες επενδύσεις (εκροές) Κυβερνητική αποδοτικότητα : Ευκολία ανάληψης επιχειρηματικής πρωτοβουλίας, δημιουργία επιχειρήσεων, χρον. Διάρκεια έναρξης επιχ. Πρωτοβουλιών, εργασιακή νομοθεσία Επιχειρηματική αποδοτικότητα : ειδικευμένο εργ. Δυναμικό, ικανά διοικητικά στελέχη Υποδομών : επιστημονική υποδομή, εκπαίδευση

28 Καθοριστικό ρόλο στην έρευνα της ανταγωνιστικότητας Επιχειρήσεων κατέχει και η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία δημοσιεύει δείκτες σχετικούς με την ίδρυση, τη λειτουργία και το κλείσιμο των επιχειρήσεων. Αυτοί είναι οι δείκτες έναρξης επιχείρησης, δείκτες πρόσληψης εργαζομένων και δείκτες κλεισίματος

29 Δείκτες Μέτρησης Επιχειρηματικότητας Βασικός δείκτης μέτρησης της επιχειρηματικότητας είναι ο «δείκτης επιπέδου επιχειρηματικότητας αρχικών σταδίων» (Early Stage Entrepreneurial Activity). Συμπεριλαμβάνει δύο τύπους επιχειρηματιών: τους επίδοξους και τους νέους επιχειρηματίες (δηλαδή αυτούς που βρίσκονται στα πρώτα στάδια έναρξης αλλά και όσους έχουν φτάσει σε σημείο να πληρώνουν επί τρείς μήνες μισθούς) Η επιχειρηματικότητα είναι κάτι λιγότερο από χάρισμα και κάτι περισσότερο από γνώση και συνεπώς επηρεάζεται άμεσα από το περιβάλλον του επιχειρηματία

30 Συμπέρασμα Το σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό σύστημα που ανταγωνίζει τις εθνικές οικονομίες για μια καλύτερη θέση στην κλίμακα της ανταγωνιστικότητας, καθιστά περισσότερο αναγκαία από ποτέ την ύπαρξη ισχυρών και καινοτόμων παραγωγικών συστημάτων. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ύπαρξη της καινοτομικότητας Ως καινοτομικότητα ορίζεται η ικανότητα αφομοίωσης του παραγωγικού συστήματος και της τεχνολογίας Αυτό εξαρτάται από το θεσμικό πλαίσιο και τη διάθρωση της οικονομίας Η καινοτομία επηρεάζεται από δυο παράγοντες : τον ενδογενή και τον εξωγενή Στον ενδογενή τομέα εντάσσονται η μεταφορά και η αφομοίωση της τεχνολογικής γνώσης καθώς και η απορρόφηση των εξωγενών τεχνολογικών εισροών. Επίσης εντάσσονται και οι ενδογενείς προσπάθειες δημιουργίας γνώσης (έρευνα και ανάπτυξη) και οι δεξιότητες των εργαζομένων. Στον εξωγενή τομέα εντοπίζονται εξωτερικές ροές προς την επιχείρηση.

31 Αποδοτικότητα και Ανταγωνιστικότητα η αποδοτικότητα είναι ένας αξιολογητής της οικονομίας καθώς είναι αυτή που βαθμολογεί το αποτέλεσμα της παραγωγής και δίνει το σύνθημα για τις όποιες μεταρρυθμίσεις. μετράται με δείκτες οι οποίοι έχουν ως αριθμητή το πραγματοποιηθέν αποτέλεσμα (εισροή) και ως παρονομαστή τα κόστη ή τις θυσίες που έγιναν για την πραγματοποίηση του αποτελέσματος (εισροές). Θεωρείται γενικά ότι είναι η μέγιστη όταν μια δεδομένη ποσότητα προϊόντος παράγεται με το ελάχιστο δυνατό κόστος και στην καλύτερη δυνατή ποιότητα ή όταν με δεδομένο το κόστος παράγεται η μέγιστη ποσότητα προϊόντος.

32 Δείκτες Αποδοτικότητας Δείκτης μεικτού κέρδους = (Πωλήσεις - Κόστος Πωληθέντων) / Πωλήσεις (%). Δείκτης Κόστους Πωληθέντων = Κόστος Πωληθέντων / Πωλήσεις (%) Δείκτης Καθαρού Κέρδους = Κέρδη μετά από φόρους / Πωλήσεις (%)

33 Οι υπόλοιποι δείκτες παρουσιάζοντα συνοπτικά λόγω του ότι οδηγούν περισσότερο στην επιστήμη της λογιστικής και ξεφεύγουν από τα όρια της εργασίας Δείκτης Λειτουργικών Κερδών Προς Πωλήσεις Δείκτης Αποτελεσματικότητας Κεφαλαιακής Μόχλευσης Δείκτης Αποτελεσματικότητας Λειτουργικής Μόχλευσης Δείκτης Εκμετάλλευσης Ενεργητικού ή Όγκου Πωλήσεων Δείκτης Εκμετάλλευσης Παγίων Δείκτης Εκμετάλλευσης Κεφαλαίων Κίνησης Δείκτης Εκμετάλλευσης Ίδιων Κεφαλαίων Δείκτης Αποδοτικότητας Συνολικών Κεφαλαίων Δείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού Δείκτης Απόδοσης Επενδύσεων Δείκτης Απόδοσης Λειτουργίας Δείκτης Πρόβλεψης Ζημιών Δείκτης Περιθωρίου Πωλήσεων Δείκτης Πωλήσεων Προς Μέσο Ύψος Απαιτήσεων Δείκτης Μεταβολής Πωλήσεων

34 Διεθνής Ανταγωνιστικότητα Ιδιαίτερα σημαντική για την ευημερία μιας χώρας σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Προσδιορίζει την ικανότητα μιας χώρας να προσελκύσει επενδύσεις από το εξωτερικό αλλά και την ικανότητα της να ανταποκριθεί στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Μελετώντας τον πίνακα του World Economic Forum (WEF) και αναλύοντας τα χαρακτηριστικά κάποιων από τις χώρες με τις υψηλότερες βαθμολογίες, μπορούμε να εξάγουμε σημαντικά συμπεράσματα ως προς τον τρόπο επίτευξης της ανταγωνιστικότητας όσο και ως προς την επιρροή αυτής στην εκάστοτε χώρα.

35

36 Σε μία πρώτη ανάγνωση η Ελβετία εμφανίζεται στη πρώτη θέση, η Σιγκαπούρη δεύτερη, η Φινλανδία Τρίτη, η Σουηδία τέταρτη, η Ολλανδία Πέμπτη, ενώ η Γερμανία βρίσκεται στην έκτη θέση. Υπερδυνάμεις όπως ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο και Κίνα, λαμβάνουν χαμηλότερες βαθμολογίες ανταγωνιστικότητας. Η Ρουμανία παρ’ ότι μέλος της Ε.Ε. Παρουσιάζει αδυναμία και βρίσκεται στην η θέση, Ο τρόπος με τον οποίο οι παραπάνω χώρες πέτυχαν την ανταγωνιστικότητα τους αντίστοιχα φαίνεται παρακάτω αναλύοντας τη δομή της οικονομίας τους:

37 Ελβετική Οικονομία Η πιο ανταγωνιστική οικονομία με βάση την έρευνα του WEF για την περίοδο 2012-13 Εθνικό νόμισμα: ελβετικό φράγκο με ισοτιμία = 0,82€ Παρουσιάζει σημάδια σταθερότητας και μακροχρόνιας ευημερίας, με κατά κεφαλήν ΑΕΠ 61,900€ ετησίως για το ίδιο έτος.

38 Τρόποι επίτευξης Ελβετικής Ανταγωνιστικότητας Αποχή απ’ όλους του πολέμους. Υπερσύγχρονο και καλά οργανωμένο σύστημα που τροφοδοτεί συνεχώς τις επιχειρήσεις, με ιδιαίτερα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Εκπαιδευτικό σύστημα υψηλών προδιαγραφών Ύπαρξης πολλών ερευνητικών κέντρων με συμμετοχή σε ανταλλαγή επιστημόνων και επιστημονικών μεθόδων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ως αποτέλεσμα, η συνεχής εισαγωγή νέων προϊόντων στην αγορά. Στροφή στα προϊόντα πολυτελείας πιθανότατα και λόγω τη υψηλής ισοτιμία του νομίσματος αλλά και λόγω της δομής της ελβετικής παραγωγής που στρέφεται στη ποιότητα. Χαμηλή φορολογία με γνώμονα την εξωστρέφεια (25%-13% για εταιρείες και συνεταιρισμούς. 0-13,2% φόρος εισοδήματος) Αποτελεί την πιο σταθερή ανταγωνιστικά οικονομία με σταθερή θέση τα τελευταία 4 χρόνια σε μετρήσεις του WEF όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα

39

40 Η οικονομία της Σιγκαπούρης 2η χώρα σε βαθμολογία του WEF Mία από τις πιο πλούσιες σε κεφάλαια οικονομίες. Υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα 40,470€ ετησίως Πολιτική σταθερότητα που εκφράζει η ασφάλεια κεφαλαίου Ιδιαίτερα καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό όπως στην περίπτωση της Ελβετίας. Πρώτη θέση παγκοσμίως στους τομείς της εργατικής αποδοτικότητας, υποδομών. Χαμηλή ισοτιμία εθνικού νομίσματος (Σιγκαπουριανό δολάριο) ίση με 0,58€ Υψηλές επιδοτήσεις σε εξαγωγικούς φορείς Ιδιαίτερα χαμηλός φορολογικός συντελεστής της τάξεως του 17% για τις εταιρείες Πολύ καλά εξασφαλισμένα δικαιώματα κατοχής ακινήτων

41 Απουσία δασμών στις εισαγωγές Δεύτερη θέση παγκοσμίως στην οικονομική ελευθερία Διάρκεια διαδικασίας εκκίνησης νέας επιχείρησης μόλις 3 μέρες χωρίς ελάχιστο κεφάλαιο εκκίνησης Το κράτος διατηρεί με παρεμβάσεις την οικονομική δραστηριότητα της χώρας αυξάνοντας το εμπορικό ισοζύγιο

42 Γερμανική Οικονομία Υψηλότερο ΑΕΠ στην Ε.Ε. λίγο μεγαλύτερο από 2,6 τρις Κατά κεφαλή ΑΕΠ ίσο με 32,600€ Εξαιρετικά οργανωμένες υποδομές Βάση της οικονομίας η μερική απασχόληση Αυξημένο ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην εργασία με γυναικεία ανεργία μόλις στο 4,2% Προηγμένο εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο κρατάει σε χαμηλά επίπεδα την ανεργία των νέων ίση με 7,8% Υψηλός προστατευτισμός στην μόνιμη απασχόληση Χαμηλός προστατευτισμός στην μερική απασχόληση Ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον προς τις επενδύσεις Υψηλή φορολογία των επιχειρήσεων στο επίπεδο του 30%, που αντισταθμίζεται όμως από υψηλές επιχορηγήσεις του κράτους, σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης

43 Ρουμανική Οικονομία Μη ανταγωνιστική και αδύναμη οικονομία που καταλαμβάνει την 78 η θέση στον πίνακα ανταγωνιστικότητας Εθνικό νόμισμα το Ρουμανικό Λέβ χαμηλής ισοτιμίας ίση με 0,22€ Χαμηλή εργατική παραγωγικότητα προερχόμενη από το ιδιαίτερα υποβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο παρά την διάχυση της εκπαίδευσης, δεν παρέχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα Πολύ υποβαθμισμένες υποδομές Αστάθεια της νομοθεσίας που με συνεχείς αλλαγές επιδεινώνει το ήδη μη ανταγωνιστικό οικονομικό περιβάλλον Πολύ υψηλή γραφειοκρατία Ισχύων φόρος μισθωτών υπηρεσιών που ισούται με 45,12% του μισθού Δεύτερο χαμηλότερο κατά κεφαλήν ίσο με 6,200€ ετησίως που μειώνει την αγοραστική δύναμη Ιδιαίτερα υποανάπτυκτες κεφαλαιαγορές

44 Υψηλή φοροδιαφυγή Μοναδικό θετικό της συγκεκριμένης οικονομίας είναι η χαμηλή φορολογία των επιχειρήσεων που βρίσκεται στο ποσοστό του 16%

45 ΘΕΣΗ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Αναγκαία η σύγκριση με τους άμεσους ανταγωνιστές, όπως ΗΠΑ, Κίνα, και σε ορισμένους τομείς η Αφρική Ανάλυση των προαναφερθέντων οικονομιών για την προσπάθεια δημιουργίας μιας νοητής κατάταξης ανταγωνιστικότητας

46 Οικονομία των ΗΠΑ Για πολλά χρόνια η ισχυρότερη οικονομία παγκοσμίως Φαίνεται εξασθενημένη προς το παρόν διατηρώντας όμως το μεγαλύτερο μέρος της δύναμης τους Υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ ίσο με 40,200€ ετησίως Εθνικό νόμισμα ευρείας κυκλοφορίας (αμερικανικό δολάριο) του οποίου ισοτιμία ισούται με 0,73€ Έδρα των μεγαλύτερων κεφαλαιαγορών με αποτέλεσμα οι αυξομειώσεις ν γίνονται αισθητές σε όλη την Γή Εξαιρετικά χαμηλή φορολογία (0% ομοσπονδιακές επιχειρήσεις, 0% δημόσιες επιχειρήσεις, 0-3% τοπικές επιχειρήσεις) Τεράστια αγοραστική δύναμη και μεγάλη ασφάλεια κεφαλαίου Βάση της οικονομίας οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που στηρίζονται και από το κράτος Παλιωμένες πλέον υποδομές που δεν ικανοποιούν τους επιχειρηματίες

47 Υψηλό λειτουργικό κόστος επιχειρήσεων Μεγάλο χάσμα φτωχών – πλουσίων κυρίως στο εκπαιδευτικό σύστημα Παρ’ όλα αυτά δαπανηρές επιδοτήσεις του κράτους προς τις επιχειρήσεις Ευκολία δημιουργίας οικονομιών κλίμακας Πολλές δυνατότητες της οικονομίας αρκεί να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα

48 Κινεζική Οικονομία Ιδιαίτερα υψηλό ετήσιο ΑΕΠ που ξεπερνάει τα 6,3 τρις ετησίως το οποίο δεν αντιστοιχεί σε αντίστοιχο υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ που ισούται με 4,720€ Εθνικό νόμισμα το Γεν με ισοτιμία 0,12€ Εξαιρετικά χαμηλό κόστος εργατικού δυναμικού με τον κατώτατου μισθό να κυμαίνεται ανάμεσα στα 100-170€ Μεγάλη αγοραστική δύναμη λόγω του όγκου πληθυσμού Υπερσύγχρονες υποδομές Αποτρεπτική πολιτική αντιμετώπισης απέναντι στις επενδύσεις Καταλαμβάνει την 136 η θέση στον πίνακα της οικονομικής ελευθερίας Αγορά που χαρακτηρίζεται από προστατευτισμό και κρατισμό Διεφθαρμένο σύστημα που οδηγεί σε ιδιαίτερα δαπανηρές επιδοτήσεις Οι νόμοι υπονομεύουν την επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα Εκτεθειμένες επιχειρήσεις σε υποκλοπές πνευματικών δικαιωμάτων

49 Όλη η γη βρίσκεται υπό τον έλεγχο του κράτους με υπάρχον κόστος άδειας λειτουργίας που ξεπερνά το τριπλάσιο του εισοδήματος κάθε επιχείρησης. Ισχύοντες δασμοί σε όλες τις εξαγωγές Παρ’ όλα αυτά εξαιρετικά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό ειδικά στην μαζική παραγωγή Οποιαδήποτε επιχείρηση έχει πάντα τον πρώτο λόγο σε δικαστικές διαμάχες με τους εργαζομένους Τεράστια δυναμική και ανερχόμενη δύναμη με τους κατάλληλους χειρισμούς και μεταρρυθμίσεις

50 Αφρικανική Οικονομία Ως επί το πλείστον στις τελευταίες θέσεις του πίνακα Η μόνη χώρα που διαφοροποιείται είναι η Νότιος Αφρική Δεν πλησιάζουν σε καμία περίπτωση τα δεδομένα της Δύσης Ανάλυση της πρώτης σε κατάταξη Αφρικανικής χώρας (Νότιος Αφρική) και της τελευταίας (Μποουρουντί) σε μια προσπάθεια για τη κατανόηση της διαφορετικότητας ανάμεσα στις Αφρικανικές οικονομίες

51 Νότιος Αφρική 52 η χώρα σε βαθμολογία στον πίνακα του WEF Ετήσιο ΑΕΠ λίγο λιγότερο από 300 δις Κατά κεφαλή ΑΕΠ 5,837€ ετησίως Εθνικό νόμισα χαμηλής ισοτιμίας (Ραντ Ν. Αφρικής) που ισούται με 0,07€ Μέτρια φορολογία επιχειρήσεων ίση με 28% Έξαρση της εγκληματικότητας

52 Μπουρούντι Υψηλή φορολογία της τάξεως του 35% για τις επιχειρήσεις Εξαιρετικά υψηλή κυβερνητική αστάθεια που χαρακτηρίζει όλες τις αφρικανικές χώρες Παρά την εξαιρετικά χαμηλή ισοτιμία που ισούται με 0,0005%

53 Γενικότερος χαρακτηρισμός Αφρικάνικων οικονομιών Χαμηλού επίπεδου υποδομές ευάλωτες σε φυσικές καταστροφές Κυβερνητική αστάθεια Πολύ μικρή αγοραστική δύναμη λόγω της επικρατούσας φτώχειας Φθηνό εργατικό δυναμικό αλλά όχι ικανοποιητικά καταρτισμένο Έλλειψη φυσικών πόρων εξαιρουμένων των χωρών παραγωγής πετρελαίου Υπέρμετρη εξάρτηση από την αγορά ορυκτών μετατρέποντας τις αφρικανικές αγορές σε πολύ ευάλωτες στις αυξομειώσεις των τιμών Ανεπαρκής τραπεζικός τομέας Η διαφορά των αφρικανικών οικονομιών σε σύγκριση ακόμα και με χώρες της λατινικής Αμερικής γίνεται εύκολα αντιληπτή στον παρακάτω πίνακα παραγωγικών δυνατοτήτων

54

55 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η δομή των οικονομιών διαφέρει από περιοχή σε περιοχή Ευρωπαϊκή και κεντρική Ευρώπη ιδιαίτερα ανεπτυγμένη Νότια Ευρώπη υποανάπτυκτη με αρκετά οικονομικά προβλήματα, για τη κατανόηση της μελέτης διαχωρίζουμε την Ευρώπη σε Βόρειές και Κεντρικές χώρες και στον ευρωπαϊκό Νότο Στο επόμενο στάδιο μελετάμε την οικονομία της πρώτης Ευρωπαϊκής χώρας με εθνικό νόμισμα το Ευρώ

56 Φινλανδική Οικονομία Βρίσκεται στην Τρίτη υψηλότερη θέση παγκοσμίως Κατά κεφαλή ΑΕΠ που ισούται με 35,600€ Βιοτικό επίπεδο από τα καλύτερα στον κόσμο, κυρίως λόγω του κράτους πρόνοιας,

57 Παραπομπή στην Ελληνική Οικονομία 91 η θέση παγκοσμίως για το 2013 Ετήσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ 17,200€ Η συγκεκριμένη οικονομία θα αναλυθεί περαιτέρω παρακάτω

58 Γενικότερος Χαρακτηρισμός Οικονομίας Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι περισσότερες χώρες της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης χαρακτηρίζονται από πολιτική σταθερότητα Ίδιες χώρες διαθέτουν πολύ καλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό Ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο μόρφωσης Εξαιρετικά ανεπτυγμένες υποδομές Δαπανηρές επενδύσεις σε καινοτομίες Βέλτιστη αξιοποίηση εμπορικών δυνατοτήτων Αντίθετα στον ευρωπαϊκό Νότο: ελλειμματικοί προϋπολογισμοί, ελλείπεις υποδομές, υψηλό ποσοστό διαφθοράς, μειωμένη αγοραστική δύναμη, Οι χώρες του Νότου φαίνεται να χρειάζονται ριζικές αλλαγές

59 Πίνακας Κατάταξης Ανταγωνιστικότητας 1.Χώρες Βόρειας – Κεντρικής Ευρώπης 2.ΗΠΑ 3.Κίνα 4.Χώρες Ευρωπαϊκού Νότου 5.Αφρικανικές Χώρες

60 ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Για την καλύτερα προσαρμοσμένη ανάλυση και αντιμετώπιση του ζητήματος της ανταγωνιστικότητας σε συνδυασμό με το διεθνές εμπόριο στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται σε στοιχεία του OECD οι χώρες σε κατάταξη ανά σειρά ποσότητας εισαγωγών και εξαγωγών αντίστοιχα.

61

62 Η ανταγωνιστικότητα δεν συνεπάγεται αυτόματα αυξημένο εμπορικό ισοζύγιο και διεθνές εμπόριο Πολλές χώρες ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση εκμεταλλεύονται καλύτερα τις δυνατότητες τους, κάτι που δεν λαμβάνεται σε ικανοποιητική βαρύτητα στο δείκτη WEF Επιρροή στο διεθνές εμπόριο τυχαίων εξωγενών παραγόντων που δεν μπορούν να προβλεφθούν Πολλές χώρες επίσης έχουν εισαγωγική και όχι εξαγωγική δομή με αποτέλεσμα το αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι οικονομίες της Κινάς και των ΗΠΑ, που παρά την πρόβλεψη ανταγωνιστικότητας τα δεδομένα στα διεθνές εμπόριο διαφέρουν

63 ΘΕΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Διαρκής πτώση στη κατάταξη της ανταγωνιστικότητας, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα

64 Προβλήματα και Αίτια της Πτώσης 129 η ανάμεσα στις 142 χώρες στον τομέα της (Ε&Α) Μη ικανοποιητικό εκπαιδευτικό σύστημα και παραγωγικό εργατικό δυναμικό Υποβαθμισμένες υποδομές Υψηλός βαθμός διαφθοράς Ασθενής τραπεζικός τομέας Ύπαρξη μονοπωλιακών τραστ Ολοένα και μειούμενη αγοραστική δύναμη και λόγω των μέτρων λιτότητας Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας απαιτεί την γενική αναδόμηση φορολογικού συστήματος και της οικονομίας Ακολουθεί περεταίρω ανάλυση της ελληνικής οικονομίας

65

66 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2008 στην 65 η θέση (WEF) 2009 πτώση 6 θέσεων φτάνοντας στην 71 η θέση 2010, χρονιά εμφάνισης κρίσης, η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας φτάνει στην 83 η θέση Χαμηλότερη θέση από χώρες όπως: Μποτσουάνα, Σρι Λάνκα, Καζακστάν, Γουατεμάλα, Λίβανος, Ρουμανία, Αλβανία και Φύρομ. 2011 στην 90 η θέση ανάμεσα σε 142 χώρες 2012, χάνει και πάλι 6 θέσεις, φτάνοντας αυτή τη φορά στην 96 η θέση 2013, αύξηση ανταγωνιστικότητας, φτάνοντας έτσι στην 91 η θέση (WEF) Όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. 2014, αναμένεται σύμφωνα με εκτιμήσεις να φτάσει την 90 η θέση

67 Από 2001 – 2013, έχασε συνολικά 55 θέσεις ανταγωνιστικότητας, υποχωρώντας από την 36 η θέση στην 91 η

68 Λόγοι Υποχώρησης Πολυδιάστατοι λόγοι δραματικής μείωσης Ωστόσο η υπερεκτιμημένη απώλεια ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας έως και 15%, λόγω δεικτών (WEF, IMD) που κάνουν την απλούστευση να θεωρούν τους ίδιους εμπορικούς εταίρους, ενώ αυτοί διαφέρουν. Οικονομική φούσκα του ’96 που παραπλάνησε επενδυτές και επιχειρήσεις Όταν η φούσκα έσκασε, οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις που είχαν επενδύσει στην ελληνική οικονομία έχασαν χρήματα και συμπαρέσυραν τομείς, όπως η ανταγωνιστικότητα. Τα αποτελέσματα φάνηκαν ωστόσο, μία 5ετία μετά τη φούσκα. Τη φούσκα αυτή διαδέχθηκαν και άλλες, όπως αυτή των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 και άλλες, μικρότερης όμως κλίμακας. Σκάνδαλο ΕΛ.ΣΤΑΤ. Δεν υπήρξε άμεση μείωση, αλλά έμμεση λόγω ανικανότητας της Ελλάδας να ανταποκριθεί σε διάφορες καταστάσεις μέσα στην Ευρωζώνη, όπως αναλύεται παρακάτω. Μείωση ανταγωνιστικότητας, λόγω ανατίμησης του ευρώ από το 2000 – 2004 κατά 12%. Ως αποτέλεσμα, αύξηση των τιμών των ελληνικών προϊόντων και εξαγωγών ζημιώνοντας την ελληνική οικονομία και τον ανταγωνισμό.

69 Ταχύτερη αύξηση του κόστους εργασίας στην Ελλάδα από ότι στο εξωτερικό. Το κόστος εργασίας αυξήθηκε με διπλάσιους ρυθμούς στους μη εμπορεύσιμους κλάδους. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τον πληθωρισμό εξηγούν απώλεια ανταγωνιστικότητας κατά 35% ή 25 θέσεων Ανεπάρκεια, ανικανότητα, παθογένεια και κακοδιοίκηση κυβερνήσεων Ανεπιτυχής προσπάθειες αύξησης ανταγωνιστικότητας με Γ΄ΚΠΣ, ΕΠΑΝ, ΕΣΠΑ, με αποτέλεσμα διαρροή πόρων ευρωπαϊκών και εθνικών με παράλληλη αύξηση διαφθοράς

70 Προσδοκίες Αβέβαιο το μέλλον της ανταγωνιστικότητας και της Ελλάδας γενικά Σύμφωνα με WEF το μακροοικονομικό περιβάλλον βρίσκεται πολύ χαμηλά απωθώντας επενδυτές, επιχειρήσεις και ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, υπάρχουν σημάδια βελτίωσης σε διάφορους τομείς που δίνουν ελπίδα για επανάκαμψη

71 ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΥΡΩ Πλασματική οικονομία με σαθρές υποδομές Ανταγωνιστικότητα σε καλύτερα επίπεδα από τα σημερινά, χωρίς όμως υπόβαθρο και προοπτικές για μελλοντική βελτίωση Πολλές επενδύσεις στην ελληνική οικονομία Τιμές σε χαμηλά επίπεδα Ωστόσο πελατειακές σχέσεις και διαφθορά, οδήγησαν σε υπέρογκη απασχόληση στο δημόσιο με πτώση της παραγωγικότητάς του. Δημιουργία υπέρογκου δημόσιου χρέους, με διεθνή δανεισμό με χαμηλό επιτόκιο Είναι βέβαια φανερό πως μια τέτοια οικονομία, όπως η ελληνική δεν μπορεί να έχει υψηλή ανταγωνιστικότητα ή μακροχρόνια σταθερότητα, γεγονός που ανταποκρίνεται πλήρως με την μεγάλη πτώση της από το 2004 και μετά. Κατάσταση Πριν το Ευρώ

72

73 Κατάσταση Μετά το Ευρώ Η Πορεία του Ευρώ μπορεί να χωριστεί σε 3 στάδια: Από το 2002-2007 χαρακτηρίζεται ως η περίοδο καθιέρωσης και ακμής του ευρώ. Από το 2008-2009 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος παγκόσμιας κρίσης Από το 2010-2013 χαρακτηρίζεται ως η περίοδος της συστηματικής κρίσης της Ε.Ε. Ωστόσο η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας δεν ακολουθεί την ίδια πορεία. Με την αρχή της κρίσης του 2010, διογκώθηκαν τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα της ελληνικής ανταγωνιστικότητας Η ελληνική οικονομία δεν εκτέθηκε σε δάνεια, γνωστά και ως τοξικά προϊόντα, τα οποία αποτελούν και τη βασικότερη αιτία της παγκόσμιας κρίσης Η μικρή οικονομία της Ελλάδας δεν μπόρεσε να αποφύγει αυτή την κρίση, η όποια γρήγορα μετατράπηκε σε τραπεζική, που λόγο της σαθρότητας των υποδομών της έγινε ιδιαίτερα αισθητή στη χώρα μας

74 Σταδιακά εμφανίστηκαν οι πρώτες συνέπειες της κρίσης με τη μορφή: Δραματικής μείωσης του εθνικού προϊόντος Των επιμέρους δεικτών: Του τουρισμού Της βιομηχανίας Της παραγωγής Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη επενδύσεων μείωσαν την ανταγωνιστικότητα σημαντικά

75 Σύγκριση Περιόδων Η υπάρχουσα κατάσταση αποτελεί ένα σύμπλεγμα εσωτερικών και εξωτερικών αιτιών Εσωτερικά αίτια: Υπερβολικές δημόσιες δαπάνες σε λάθος κλάδους χωρίς αποτελεσματικότητα, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα.

76 Αδύναμο φοροεισπρακτικό σύστημα Διαφθορά και πελατειακές σχέσεις Άκαμπτες αγορές εργασίας και προϊόντος Υψηλοί μισθοί σε μη εξαγώγιμους κλάδους Ανατίμηση του ευρώ Μη-φιλικό προς επιχειρηματικότητα θεσμικό περιβάλλον Γραφειοκρατία Γενικότερη σαθρότητα της ελληνικής οικονομίας Εξωτερικά Αίτια: Παγκόσμια κρίση Ικανότητα εμπορικών εταίρων να παράγουν με χαμηλότερο κόστος Ικανότητα να κερδίζουν και να διατηρούν μερίδιο αγοράς Άνοδος γειτονικών χωρών

77 ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ποικίλοι τρόποι για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, καθώς αυτή επηρεάζεται από 113 διαφορετικούς παράγοντες. Για μία επιτυχή αύξηση της ανταγωνιστικότητας θα πρέπει να γίνει ταυτόχρονη εφαρμογή πολλών μεταρρυθμίσεων που θα καταλαμβάνουν, όλο το φάσμα των παραγόντων. Οι μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας πρέπει να βασίζονται πάνω σε ένα βασικό πυλώνα Αυτός ο πυλώνας θα είναι είτε η παραμονή στο ευρώ και η προσπάθεια αύξησης της εντός του ευρώ είτε η έξοδος από το ευρώ και η σταδιακή αύξηση της ανταγωνιστικότητας εκτός ευρωζώνης Με την έξοδο από το ευρώ και την επιστροφή στη λεγόμενη «νέα δραχμή», το θετικό θα είναι πως θα υπάρχει η δυνατότητα για υποτίμηση του νομίσματος, πράγμα που τώρα είναι πρακτικά αδύνατο καθώς η τιμή του ευρώ καθορίζεται συλλογικά μέσα στην ευρωζώνη από την ΕΚΤ (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) Ως επίπτωση της αλλαγής νομίσματος και λόγω της ισοτιμίας, το ΑΕΠ θα μειωθεί από τα 240 δισ. στα 92 δισ. με παράλληλή όμως αύξηση των εξαγωγών από 28% σε 50% Τρόποι

78 Εναλλακτικά με την παραμονή στο ευρώ ο τρόπος ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας είναι η λεγόμενη ¨εσωτερική υποτίμηση¨, κατά 13% σύμφωνα με μελέτες Πολλοί οικονομολόγοι κρατούν επιφυλάξεις πιστεύοντας πως η Ελλάδα δεν θα επανέλθει σε αναπτυξιακή τροχιά, σταθεροποίηση χρέους και αύξηση ανταγωνιστικότητας, εκτός αν προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του χρέους ή έξοδο από το ευρώ Μία άλλη άποψη είναι πως η εσωτερική υποτίμηση μπορεί να περιοριστεί μόνο στη γεωργία και τη βιομηχανία, δυο κλάδους που αποτελούν το 15% του ιδιωτικού τομέα συνεπώς, η Ελλάδα μπορεί να αποφύγει μια γενικευμένη μείωση των τιμών και των μισθών, έτσι ώστε να κλείσει τελικά το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας με τους κύριους εμπορικούς της εταίρους Με αυτό τον τρόπο, αυξάνονται οι πιθανότητες η χώρα να ξεπεράσει την κρίση χωρίς την εγκατάλειψη του ευρώ και χωρίς αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους με κούρεμα της αξίας για τους επενδυτές Επίσης, η αγροτική πολιτική πρέπει να στοχεύσει στην καινοτομία και την παραγωγικότητα, καθώς και την επιδίωξη μείωσης του κόστους, κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί και στον τομέα της βιομηχανίας

79 Ανεξάρτητα όμως από την παραμονή ή όχι στο ευρώ, υπάρχουν και άλλες μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να εφαρμοστούν Αρχικά, αν αυξηθεί η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, φτάνοντας τους ρυθμούς της προηγούμενης 10ετίας, θα υπάρξει ραγδαία αύξηση της ανταγωνιστικότητας, χωρίς ριζικές περικοπές μισθών

80 Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχτεί μέσω: Επενδύσεων σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης Επενδύσεων σε τεχνολογία Επενδύσεων σε Ερευνά & Ανάπτυξη (Ε&Α), για προώθηση καινοτομίας Επενδύσεων σε τουρισμό και ναυτιλία, όπου υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης Επενδύσεων σε δρόμους, λιμένες, αεροδρόμια κ.τ.λ. Όλες αυτές οι επενδύσεις δεν είναι απαραίτητο να χρηματοδοτηθούν από το δημόσιο, με αύξηση της φορολογίας και καταπόνηση των πολιτών, αλλά θα μπορούσαν να στηριχτούν σε ιδιωτικές επενδύσεις ή κατά κάποιο τρόπο από ένα ιδιωτικό δανεισμό Ένας άλλος τρόπος αύξησης της ανταγωνιστικότητας είναι μέσω της προσεκτικής συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων που δίνονται σε επιχειρήσεις, από όπου εξάγονται πολύτιμα αποτελέσματα για την ανταγωνιστικότητας μιας χώρας. Επίσης, με τη χρησιμοποίηση περισσότερων αντικειμενικών δεικτών σε μελέτες τέτοιου τύπου και τη χρήση ενός μεγαλύτερου και αντιπροσωπευτικότερου δείγματος

81 Η αύξηση ανταγωνιστικότητας θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω της μείωσης των τιμών και των μισθών των μη εξαγώγιμων κλάδων Η μη εμπορεύσιμοι κλάδοι συμβάλουν στο ΑΕΠ περισσότερο από τους εμπορεύσιμους όπως δείχνει και το παρακάτω διάγραμμα.

82 Με την πρακτική αυτή θα μεταφερθούν κεφάλαια από τους μη εμπορεύσιμους κλάδους προς τους εμπορεύσιμους (εξαγώγιμους) ενισχύοντας έτσι τις εξαγωγές και ως συνέπεια και την ανταγωνιστικότητα Μέσω Επενδύσεων: Σε τεχνολογία Έρευνα και ανάπτυξη Υποδομές προς τους κλάδους αυτούς Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα βέβαια με μείωση του δημοσίου προσωπικού και με διαρθρωτικές πολιτικές για ευελιξία αγορών και δημιουργία κινήτρων Τέτοια κίνητρα θα μπορέσουν να δημιουργηθούν μέσω: Μείωσης γραφειοκρατίας και γραφειοκρατικού κόστους για επιχειρήσεις, τουλάχιστον κατά 20%. Εξορθολογισμό του φορολογικού συστήματος με κίνητρα προς επιχειρήσεις με εξωστρεφή προσανατολισμό. Ενίσχυση ρευστότητας προς επιχειρήσεις με μείωση και απλοποίηση των διαδικασιών για την χορήγηση επιδοτήσεων, δάνειων κ.τ.λ. Απελευθέρωση όλων των κλειστών επαγγελμάτων και γενικά των αγορών : εργασίας, αγαθών και υπηρεσιών.

83 Επιπρόσθετα θα πρέπει να γίνονται σοβαροί και ανώνυμε έλεγχοι σε επιχειρήσεις και ιδιώτες για την πάταξη της φοροδιαφυγής και του μαύρου εμπορίου. Στο παρακάτω διάγραμμα γίνεται εύκολα αντιληπτό το σαθρό υπόβαθρο της ελληνικής οικονομία

84 Τέλος είναι πολύ σημαντικό όλη αυτή η προσπάθεια για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας να οικοδομηθεί πάνω στην ποιότητα, τόσο των προϊόντων και υπηρεσιών όσο και ολόκληρης της οικονομίας. Όπως αποδεικνύεται μόνο μέσω της ποιότητας υπάρχει η δυνατότητα για μια συνεχιζόμενη ανταγωνιστικότητα με βάθος χρόνου και προϋποθέσεις αύξησης της.

85 Πηγές Έρευνα της McKinsey&Company, Athens Office : η Ελλάδα 10 χρόνια μπροστά Στατιστικά στοιχεία από την έκθεση της Eurostat,Οκτώβριος 2013 «Αρχές Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων» βιβλίο Γ’ Λυκείου, Α. Βάθης, Δ. Μπουραντάς, Χ. Παπακωνσταντίνου, Π. Ρεκλείτης «Οικονομικά της Υγείας» Γ. Τούντας, Ν.Α. Οικονόμου «Μακροοικονομική» Α. Αbel, B. Bernanke, D. Croushore «Μακροοικονομική» Oliver Blanchard «Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2007-08» Σ. Ιωαννίδης, Α. Τσακανίκας Κείμενο του Κωνσταντίνου Γαλιώτου Πολ. Μηχ. Ε.Μ.Π..Sc. Περιφερειακή Πολιτική U.K. Διπλωματική Εργασία Μαρίας Σκοπέρδα «Συγκριτική Ανάλυση Αποδοτικότητας στον Τραπεζικό Τομέα» Κείμενο του Δημήτριου Μαλλιαρόπουλου καθηγητή στο τμήμα χρηματοοικονομικής και τραπεζικής διοικητικής στο πανεπιστήμιο Πειραιώς και σύμβουλος οικονομικών μελετών eurobank efg Ομιλία Δημητρίου Λακασά πρόεδρο Σ.Ε.Β.Ε. Κείμενο του Σ. Λιούκα καθηγητή οικονομικού πανεπιστημίου Αθηνών Specisoft Α.Ε. διαδικτυακό άρθρο «Ερμηνεία-Υπολογισμός Δεικτών Αποδοτικότητας» Διαδικτυακό ευρετήριο Οικονομικών Όρων www.euretirio.gr Συνέντευξη του γερμανού οικονομολόγου Hanswerner Sinn στην εφημερίδα Le Monde Πρόγραμμα ανάπτυξης ΕΣΠΑ 2007-2013 Πρόγραμμα ανάπτυξης ΕΠΑΝ : επιχειρησιακό πρόγραμμα «ανταγωνιστικότητας» Ετήσια Έκθεση Ανταγωνιστικότητας Ελλάδας 2005 Έκθεση Παγκόσμιας Ανταγωνιστικότητας (Global Competitiveness Report)(World Economic Forum - WEF) Εφημερίδα Τα Νέα (www.tanea.gr) Εφημερίδα Ελευθεροτυπία (www.eletherotypia.gr) Εφημερίδα Έθνος (www.ethnos.gr) Εφημερίδα Το Βήμα (www.tobima.gr) Εφημερίδα «Ημερησία», Φυλ. 13/12/13, Χρήστος Α. Ιωάννου Από τις ιστοσελιδες : market-talk.net www.stockwatch.com forza-grecia.pblogs.gr www.euro2day.gr www.forologoumenos.gr www.crm2day.gr www.olympia.gr www.newmoney.gr www.iskra.gr lykavitos.gr gr.voanews.com thesalaminians.com DefenceNet.gr www.sepe.gr www.oecd.org www.stats.oecd.org www.countryeconomy.gr www.Wageindicator.org www.sars.gov.za,