ΣΕΛΗΝΙΩΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑ & ΝΕΣΤΟΡΟΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ Λευκωσία 27-31/05, 2015 15ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ ΤΟ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΕΛΗΝΙΩΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑ & ΝΕΣΤΟΡΟΣ Ν. ΙΩΑΝΝΗΣ Λευκωσία 27-31/05, 2015

Γέννηση ενός νέου κλάδου: Νευροψυχοθεραπεία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αλληλοσυμπλήρωση σχολών ψυχοθεραπείας Σύνθεση και επιστημονικών κλάδων Αποτέλεσμα: διερεύνηση επίδρασης της ψυχοθεραπείας στις εγκεφαλικές λειτουργίες Γέννηση ενός νέου κλάδου: Νευροψυχοθεραπεία (Klaus Growe, 2004) (Rossouw, 2011)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Sigmund Freud: «Για μία Επιστημονική Ψυχολογία» (1895) Προσπάθεια απόδοσης νευρωνικών βάσεων στην ψυχολογία Ελλιπή ερευνητικά μέσα της εποχής Το έργο έμεινε ημιτελές και ανέκδοτο (Grosjean, 2005)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Churchland (2002): ρίζες Ψυχολογίας στην αρχαία Φιλοσοφία και τον διάλογο Η «δυτικοποίηση» ελληνικής Φιλοσοφίας από το 600π.Χ έως το 200μ.Χ. ΓΕΝΝΗΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΩΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Νευρολογικά επιτεύγματα για την ερμηνεία γνωστικών λειτουργιών (π.χ. συνείδηση, γλώσσα, σκέψη, μάθηση & μνήμη, προσοχή & εγρήγορση κ.ά.) Εξέταση φαρμακευτικών παραγόντων ως μέσο αποκρυπτογράφησης των μηχανισμών της ψυχοπαθολογίας - Νευροψυχοφαρμακολογία (Blakemore, 2002; Churchland, 1989; Churchland, 2002; Δαφέρμος, 2010; Καφετζόπουλος, 1995; Σαββάκη, 1997)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Humphrey (1976): ανάγκη εξερεύνησης του εγκεφαλικού φλοιού για μία καλύτερη – βιολογικά- εικόνα της ανθρώπινης ύπαρξης Εξέλιξη μεθόδων νευροαπεικόνισης στη σημερινή εποχή (MRI, fMRI, PET, SPECT) Χρήση αυτών των μεθόδων στην έρευνα για την επίδραση της ψυχοθεραπείας στον εγκέφαλο (Ban, Healy & Shorter, 1998; Barlow, 1994; Julien, 2003; Linden, 2006; Παναγής, 2010)

Ψυχανάλυση & Εγκέφαλος Μελέτες PET & MRI που αποδεικνύουν πως το «ψυχαναλυτικό» συνειδητό κι ασυνείδητο υπάρχουν ως έκδηλη κι άδηλη μνήμη Εμπλοκή της αμυγδαλής στην άδηλη μνήμη και του ιπποκάμπου στην χωροταξική μνήμη (Cheniaux et al., 2011; De Matos e Souza, 2013; Fisher & Greenberg, 1977; Goda & Stevens, 1996; Mancia, 2010; Modell, 2010; Purves et al., 2010)

Ψυχανάλυση & Εγκέφαλος Kandel: aplysia californica, έπειτα από μία μεγάλης διάρκειας διαδικασία μάθησης δημιουργούνται καινούριες συνάψεις – Συναπτική Πλαστικότητα Καταγραφές της συμπεριφοράς και των μεταβολών της στον νεοφλοιό Η ψυχοθεραπευτική διαδικασία έχει στόχο τη «μάθηση» καινούριων δεξιοτήτων, τρόπου σκέψης & τρόπου ζωής οι οποίες αφήνουν ανατομικά και βιολογικά ίχνη.. (Kandel, 1999; Koukkou & Lehman, 2010; Zubaran, 2013)

Γνωστική ή/και Συμπεριφοριστική Θεραπεία & Εγκέφαλος Μελέτη PET με χρήση CBT (Cognitive Behavioral Therapy) ή/και θεραπείας σιταλοπράμης σε ασθενείς με κοινωνική φοβία Αποτελέσματα: μείωση απόκρισης αιματικής ροής αμφίπλευρα στην αμυγδαλή, τον ιππόκαμπο, την περιαμυγδαλοειδή περιοχή & τον ρινικό και παραϊπποκάμπιο φλοιό (Furmark et al., 2002)

Γνωστική ή/και Συμπεριφοριστική Θεραπεία & Εγκέφαλος Μελέτη fMRI με CBT σε άτομα με φοβία για τις αράχνες Μετρήσεις πριν τη θεραπεία: αυξημένη ενεργοποίηση του δεξιού προμετωπιαίου φλοιού κατά την προβολή του φοβογόνου ερεθίσματος Μετρήσεις μετά τη θεραπεία: καμία σημαντική ενεργοποίηση της περιοχής (Paquette et al., 2003)

Γνωστική ή/και Συμπεριφοριστική Θεραπεία & Εγκέφαλος Μελέτη PET με CBT ή παροξετίνης σε άτομα με Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή Αποτελέσματα: Αύξηση στη μεταβολική δραστηριότητα του ιπποκάμπου και του ραχιαίου μέσου κροταφικού φλοιού Μείωση στη μεταβολική δραστηριότητα του μέσου και κοιλιακού οπίσθιου προμετωπιαίου φλοιού και πρόσθιων περιοχών του κογχικού φλοιού (Goldapple et al., 2004)

Γνωστική ή/και Συμπεριφοριστική Θεραπεία & Εγκέφαλος Αγχώδης διαταραχή: μείωση στη δραστηριότητα του πρόσθιου ραβδωτο- θαλαμικού φλοιού Σχιζοφρένεια: επιδράσεις στον πρόσθιο & στον κροταφικό φλοιό, στο ραβδωτό σώμα, τον ιππόκαμπο, την αμυγδαλή και τον θάλαμο Beck,Rush, Shaw & Emery, 1979; Clark & Beck, 2010; Frewen, Dozois & Lenius, 2010; Haut, Lim & MacDonald III, 2010; Kumari, 2006

Πελατοκεντρική θεραπεία Καθρεπτικοί νευρώνες (mirror neurons) – Rizzolatti & Graigero (2004) Μίμηση της συμπεριφοράς Ηλεκτροφυσιολογικές καταγραφές σε μαϊμούδες και νευροαπεικονιστικές μελέτες σε ανθρώπους Παρακολούθηση κάποιας πράξης ή κίνησης & υιοθέτησης διαφορετικής άποψης ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ

Πελατοκεντρική θεραπεία Blakemore & Frith (2003): διαχωρισμός εσωτερικών κι εξωτερικών αισθητικών ερεθισμάτων Υπεύθυνες περιοχές: Δεξιός έσω βρεγματικός φλοιός Οπίσθιος κροταφικός φλοιός Εμπλοκή στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία Buccino, Binkofski & Riggio, 2004; Silani, Zucconi & Lamm, 2013

Πελατοκεντρική προσέγγιση Ψυχικός και σωματικός πόνος: ενεργοποίηση κοινών περιοχών ραχιαίο τμήμα του πρόσθιου φλοιού του προσαγωγίου πρόσθιο τμήμα του φλοιού της νήσου (συναίσθημα της δυσφορίας) πρωτοταγής & δευτεροταγής σωματοαισθητικός φλοιός τμήμα της οπίσθιας νήσου (αισθητηριακά ερεθίσματα του πόνου)

Πελατοκεντρική προσέγγιση Eisenberger, Lieberman και Williams (2003): Τέτοιου τύπου συναισθήματα κατά τον κοινωνικό αποκλεισμό Rogers: άνευ όρων αποδοχή Εξισσορόπηση της λειτουργίας των περιοχών αυτών κατά τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας Eisenberger, 2013; Schacter, Gilbert & Wegner, 2012; Silani, Zucconi & Lamm, 2013

Κοινοί Θεραπευτικοί Παράγοντες Συνεργασία θεραπευτικών προσεγγίσεων Συνεργασία νευρωνικών συστημάτων για την επίτευξη του επιθυμητού θεραπευτικού αποτελέσματος Αντιμετώπιση του στρες Επαναφορά ομοιόστασης στο Νευρικό Σύστημα- Έλεγχος συμπεριφοράς (Cozolino, 2002; Panksepp, 1998)

Κοινοί Θεραπευτικοί Παράγοντες Ψυχοθεραπευτικοί στόχοι: σύνθεση νευρωνικών συστημάτων που εμπλέκονται σε γνωστικές, συναισθηματικές, αισθητικές και συμπεριφορικές δεξιότητες συμπεριφοριστική αλλά και νευρωνική ανεξαρτητοποίηση του ασθενούς από τη θεραπεία

Κοινοί Θεραπευτικοί Παράγοντες Επίτευξη στόχων με: Κατακόρυφη κατεύθυνση: από φλοιϊκές σε υποφλοιϊκές περιοχές Οριζόντια κατεύθυνση: από το ένα ημισφαίριο στο άλλο Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περίπτωσης (σε επίπεδο ασθενούς και ασθένειας)

Συνθετική ψυχοθεραπευτική τάση Τάση για σύνθεση των ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων Προσαρμογή σε ατομικά χαρακτηριστικά Προσαρμογή σε εκάστοτε διαταραχή Καλύτερο δυνατό ψυχοθεραπευτικό και βιολογικό αποτέλεσμα (Νέστορος, 2012)

Γενικά… Σύνθεση σε επίπεδο Ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων Επιστημονικών κλάδων Νευρωνικών Συστημάτων Επιστημονική πρόοδος σε ισχύ…

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ