Δαπάνες Υγείας 1

Οι άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται η συζήτηση περί των δαπανών υγείας Η διαχρονική εξέλιξη των δαπανών υγείας Η αποτελεσματικότητα των δαπανών σε σχέση με τις υπηρεσίες υγείας που προσφέρονται και με τη γενικότερη στάθμη υγείας του πληθυσμού. Η κατανομή των δαπανών ανά τομέα φροντίδας υγείας (νοσοκομειακή, εξωνοσοκομειακή, φαρμακευτική κλπ). Η επιβάρυνση των διαφόρων κοινωνικών και παραγωγικών μονάδων με τη χρηματοδότηση των δαπανών. 2

Το Σύστημα Λογαριασμών Υγείας του ΟΟΣΑ-System of Health Accounts Σκοπός η δημιουργία μιας ενιαίας βάσης οικονομικών δεδομένων υγείας: οι Εθνικοί Λογαριασμοί Υγείας Επίτευξη διεθνούς συγκρισιμότητας μεταξύ μεγεθών 3

Η «τρισδιάστατη» μορφή του ΣΛΥ του ΟΟΣΑ Την προέλευση των χρημάτων (HF: Health Funding) που κατευθύνονται στον υγειονομικό τομέα (ποιος πληρώνει; - χρηματοδότηση) Την παρουσίαση των παραγωγικών μονάδων (προμηθευτές υγείας- HP: Health Providers) του τομέα της υγείας (ποιος παράγει; - παραγωγή) Το είδος των υπηρεσιών και των δραστηριοτήτων (HC: Health Care) που λαμβάνουν χώρα εντός του Συστήματος Υγείας (τί αγοράζουμε; - κατανάλωση) 4

Συνολική δαπάνη υγείας = 1+2+3+4+5+6+7+8 Ο υπολογισμός της συνολικής δαπάνης υγείας σύμφωνα με το ΣΛΥ του ΟΟΣΑ 1 Συνολική δαπάνη εξατομικευμένης φροντίδας = 1+ 2+ 3+ 4+ 5 Θεραπευτικές φροντίδες (curative care) 2 Φροντίδα αποκατάστασης (rehabilitative care) 3 Μακροχρόνια νοσηλευτική φροντίδα (long term nursing care) 4 Βοηθητικές υπηρεσίες (ancillary services) 5 Υγειονομικό υλικό εξωτερικών ασθενών 6 Συλλογική Φροντίδα Υγείας (6+7) Υπηρεσίες πρόληψης & δημόσιας υγείας 7 Διοίκηση υπηρεσιών και ασφάλιση υγείας Συνολική τρέχουσα δαπάνη υγείας = 1+ 2+ 3+ 4+ 5+ 6 + 7 8 Επένδυση παγίου κεφαλαίου Συνολική δαπάνη υγείας = 1+2+3+4+5+6+7+8 5

Τα συνηθέστερα μέτρα έκφρασης των υγειονομικών δαπανών Το ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) που απορροφά ο υγειονομικός τομέας Οι κατά κεφαλή δαπάνες υγείας Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες (Exchange rates) Τα ισοδύναμα αγοραστικής δύναμης (Purchasing Power Parities – PPPs) 6

Η εξέλιξη της συνολικής δαπάνης υγείας 7

Η δαπάνη υγείας συνδέεται θετικά με: το κατά κεφαλήν ΑΕΠ το βαθμό εκβιομηχάνισης μίας χώρας 8

Η ποσοστιαία κατανομή της συνολικής υγειονομικής δαπάνης ανά είδος υγειονομικής φροντίδας στις χώρες του ΟΟΣΑ, σε επιλεγμένα έτη 9

Η ποσοστιαία κατανομή των δαπανών υγείας ανά τομέα περίθαλψης, Ελλάδα Δαπάνες 1990 1994 1998 Νοσοκομειακή 40,13 37,73 37,11 Εξωνοσοκομειακή (Ιατρική & Οδοντιατρική) 37,64 39,63 41,89 Φαρμακευτική 14,43 18,19 15,63 Λοιπή 7,79 4,45 5,37 Σύνολο 100 Πηγή: Κυριόπουλος & Σουλιώτης 2002 10

Η ποσοστιαία κατανομή των δημοσίων και των ιδιωτικών δαπανών υγείας ανά τομέα περίθαλψης το 1998 Πηγή: Σουλιώτης 2002 11

Η Αποτελεσματικότητα των δαπανών υγείας 12 Πηγή: OECD Health Data, 2008

Τα αίτια αύξησης της υγειονομικής δαπάνης Αύξηση του όγκου των καταναλισκόμενων υπηρεσιών υγείας κατά κεφαλή (ιατρικές επισκέψεις, διαγνωστικές εξετάσεις, φάρμακα) Αύξηση των τιμών των υγειονομικών υπηρεσιών (5 φορές μεγαλύτερη από ότι η αύξηση του όγκου) 13

Τα αίτια αύξησης της υγειονομικής δαπάνης (συνέχεια) Δημογραφικές αλλαγές. Οι 65+ = 11,6% του πληθυσμού το 1980, έναντι 14% το 2004 στις χώρες του ΟΟΣΑ. Στην Ελλάδα, τα αντίστοιχα ποσοστά 13,1% το 1980 και 17,7% το 2004. Ωστόσο, υπάρχει και ο αντίλογος: Γήρανση του πληθυσμού οφείλεται στις καλύτερες και δαπανηρότερες υπηρεσίες υγείας και όχι το αντίστροφο Μη ορθολογική χρήση της σύγχρονης και ακριβής τεχνολογίας υγείας Απασχόληση Ο τομέας της υγείας είναι «εντάσεως εργασίας». Η απασχόληση στην υγεία στις χώρες του ΟΟΣΑ, παραμένει διαχρονικά αμετάβλητη περίπου 5,6%. Στην Ελλάδα, αυξήθηκε από 2,6% το 1980 σε 4,1% το 2001 Ιατρικός Πληθωρισμός – Προκλητή Ζήτηση 14

Συγκράτηση της υγειονομικής δαπάνης (cost containment)= περικοπές = βελτίωση της αποδοτικότητας Μέτρα περιορισμού της ζήτησης Συμμετοχή των χρηστών στο κόστος (cost-sharing) Η επιλογή της μη-συμμετοχής (Opting out) στην κοινωνική ασφάλιση Δικαίωμα πληρωμής πολύ χαμηλής εισφοράς στην κοινωνική ασφάλιση (No-claim bonuses) Επανεκτίμηση των παροχών που περικλείονται στο πακέτο των παρεχόμενων υπηρεσιών 15

Οι διάφορες μορφές συμμετοχής στο κόστος των πολιτών 16

Συγκράτηση της υγειονομικής δαπάνης (cost containment) Μέτρα περιορισμού της προσφοράς Ανώτατο όριο στις δαπάνες (expenditure ceilings) Περιορισμό της υπερπροσφοράς των γιατρών Περιορισμό στον αριθμό των νοσοκομειακών κρεβατιών Πολιτικές αντικατάστασης (Substitution Policies) Περιορισμό στην ανεξέλεγκτη χρήση της σύγχρονης και ακριβής τεχνολογίας υγείας Εισαγωγή συστημάτων παρακολούθησης των πόρων που καταναλώνονται από τους γιατρούς. 17