ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Μάιος 2010 Νίκος Καραβίτης ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

1. ΓΕΝΙΚΑ Η ετήσια μεταβολή του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ (Δb) εξαρτάται από ένα μεγάλο αριθμό παραγόντων, που ομαδοποιούνται ως εξής: Το χρέος του προηγούμενου έτους (b 0 ) Το μέσο ονομαστικό επιτόκιο του χρέους (effective interest rate) (r) Τον ονομαστικό ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ (y), άρα τον πραγματικό ρυθμό + τον πληθωρισμό Το πρωτογενές έλλειμμα (π 1 ) Τις αυτόνομες μεταβολές του χρέους (f 1 ), δηλαδή μεταβολές που δεν καταγράφονται στο έλλειμμα, όπως προκαταβολές πληρωμών, έσοδα από αποκρατικοποιήσεις, κ.ά.

Το δημόσιο χρέος μεταβάλλεται βάσει της σχέσης: ΔbΔb y>r  y+ π, f-  ΔbΔb Παρατηρούμε ότι για να μειωθεί το χρέος: b0b0  Ενώ επίσης:

Από το 1993 το δημόσιο χρέος κυμάνθηκε γύρω στο 100% του ΑΕΠ, με εξάρσεις στα εκλογικά έτη. Το 2009,όμως, σημείωσε εκρηκτική αύξηση, φθάνοντας το 115% του ΑΕΠ. 2. ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ

Το ΠΣΑ είναι ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα στόχων και πολιτικών. 3. ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΣΑ) Κινούμενοι στο πνεύμα του ΠΣΑ, μπορεί κανείς να προβλέψει τα εξής για την περίοδο : Έχοντας de facto αναμορφωθεί τον Μάιο του 2010, το ΠΣΑ παρέχει τη βασική πληροφόρηση για την κατεύθυνση των δημοσιονομικών μεγεθών στο άμεσο μέλλον.

4. ΣΕΝΑΡΙΟ ΒΑΣΗΣ Στη βάση των προηγουμένων, υποθέτουμε ότι:

Που σημαίνει ότι: Η δημοσιονομική προσπάθεια για την τετραετία είναι της τάξης των €30 δισ. Και το έλλειμμα και το χρέος διαμορφώνονται ως εξής:

5. ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ Αν υποθέσουμε ότι το ΠΣΑ υλοποιείται και ότι από το 2014 έως το 2020 οι ρυθμοί μεγέθυνσης και το πρωτογενές πλεόνασμα παραμένουν στα επίπεδα του 2013, τότε το 2020 το χρέος θα πέσει στο 113,4% του ΑΕΠ, περίπου στο επίπεδο του 2009.

Αν σε μία άσκηση της ευαισθησίας των μεγεθών υποθέσουμε ότι από το 2014 και μετά ο ρυθμός μεγέθυνσης θα είναι 1% χειρότερος, τότε το χρέος θα φτάσει στο 123%. Αν η μεγέθυνση είναι 1% υψηλότερη κάθε έτος, τότε το χρέος μειώνεται στο 100%, δηλαδή στο επίπεδο του 2001.

Περίπου τα ίδια συμβαίνουν μεταβάλλοντας το πρωτογενές έλλειμμα κατά  1%.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παρά την υποτιθέμενη πλήρη εφαρμογή του ΠΣΑ, ο λόγος του χρέους παραμένει σε υψηλά επίπεδα 1) Η διασφάλιση της εφαρμογής των δημοσιονομικών μέτρων που έχουν ήδη εξαγγελθεί, 2) Η υλοποίηση και επέκταση των διαρθρωτικών αλλαγών και δημοσιονομικών μέτρων που ήδη έχουν προγραμματισθεί, αλλά δεν έχουν αποτιμηθεί (π.χ. για τη φοροδιαφυγή), και 3)Η εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων Μπορούν να οδηγήσουν σε υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό θα σηματοδοτούσε την ουσιαστική μείωση του χρέους και την έναρξη ενός ισχυρού ενάρετου κύκλου στην οικονομία με θεαματικά αποτελέσματα. ΕΝΤΟΥΤΟΙΣ

Αν, για παράδειγμα, εφαρμοζόταν ένα πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της τάξης των €11 δισ. για την περίοδο , Αν τα πρωτογενή πλεονάσματα της περιόδου ήταν υψηλότερα κατά €17 δισ. (περίπου €2,5 δισ. ετησίως κατά μέσο όρο), αύξηση που εν μέρει όμως θα προέρχεται από την υψηλότερη μεγέθυνση, Αν, επίσης, οι διαρθρωτικές αλλαγές συντελούσαν στον καταληκτικό ρυθμό μεγέθυνσης του 6% (ανάπτυξη περίπου 4%) το 2020, αντί για 3,5% του βασικού σεναρίου, και ΤΟΤΕ Η αποκλιμάκωση του χρέους θα ήταν σημαντική και ουσιαστική, κοντά στο 87%.

113,4% -26,3% 87,1%