ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Οικονομική Ανάλυση ΘΕΜΑ: « Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» Φοιτητές: Αγγέλα Δημητροπούλου Ελένη Παπαδόγιαννη Νίκος Σβάρνας Επιβλέπουσα: Δασκαλοπούλου Ειρήνη

Ερευνητικό ερώτημα Ναυτιλία ορίζεται ως «το σύνολο των πάσης φύσεως συστηματικών ενεργειών που αποσκοπούν στην παροχή υπηρεσιών που σχετίζονται με τις θαλάσσιες μεταφορές, ικανοποιώντας ανθρώπινες ανάγκες, έναντι κάποιου ωφελήματος».(Wikipedia) Μπορεί η ναυτιλία να διατηρήσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα? Στην Ελλάδα της κρίσης, όταν όλοι οι κλάδοι της οικονομίας βιώνουν μία κατακόρυφη πτώση, μπορεί η Ναυτιλία να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης προσπερνώντας όλα τα εμπόδια που προκύπτουν από τις γραφειοκρατικές, τις οικονομικές και τις κοινωνικές καταστάσεις της χώρας? (A.Tourkolias, 2012). Ο κλάδος της ναυτιλίας στην Ελλάδα χάρη στην ανταγωνιστικότητά του, καταφέρνει να ανταπεξέρχεται τόσο στις διαρθρωτικές όσο και στις κυκλικές κρίσεις προσφοράς και ζήτησης - Η συμβολή της ελληνόκτητης ναυτιλίας στην εθνική οικονομία ανέρχεται στο 7% του ΑΕΠ το 2012, μέγεθος σταθερό σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, όμως ταυτόχρονα το ελληνικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε.

ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΓΝΩΣΗ (ΠΡΙΝ ΤΟ 2008) Η προσφορά της ναυτιλίας στην Ελλάδα είναι πολύ μεγάλη και το ίδιο ίσχυε και πριν ξεσπάσει η κρίση. 1) Κοινωνική προσφορά (συμβάλλει στη δημιουργία σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας, συνδέει τις πιο απόμακρες περιοχές και αποτελεί ένα από τους βασικότερους αγωγούς και πρεσβευτές του πολιτισμού της Ελλάδας. ( Κ.Ν.Παπαγιαννούλης ) 2)Προσφορά στην εργασία (δημιουργία ενός αρκετά μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας τόσο για τους άμεσα απασχολούμενους(ναυτικοί) όσο και για τους έμμεσα απασχολούμενες σε διάφορες παραναυτιλιακές επιχειρήσεις(τράπεζες, ασφαλιστικές, πρακτορεία και τεχνικά γραφεία κ.α) (Ι.Τζοαννός) 3) Προσφορά από δραστηριότητα εκτός Ελλάδας (δηλαδή περιλαμβάνουν την απασχόληση των Ελλήνων και ξένων ναυτικών στα ελληνικά πλοία και τις εισφορές των Ελλήνων στο ΝΑΤ) ( Ι.Τζοάννος )

4) Προσφορά από δραστηριότητα εντός Ελλάδας (περιλαμβάνει την απασχόληση στα ναυτιλιακά γραφεία εντός της χώρας και τις δαπάνες εκμετάλλευσης των πλοίων για αγορά αγαθών και υπηρεσιών εντός της χώρας. (Ι.Τζοαννός) 5) Προσφορά στο Ισοζύγιο Πληρωμών. Για το έτος 2000 οι καθαρές εισροές συναλλάγματος από τις μεταφορές αγαθών δια μέσου θαλάσσης έφτασαν στο ποσό των δις δρχ., το οποίο κάλυψε κατά 20,1% το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Ι.Τζοαννός) 6) Προσφορά από φορολογικά έσοδα (Την έμμεση φορολογία, που συνίσταται στον Φ.Π.Α. και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και την άμεση φορολογία). (Τζοανός Ι.)

ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΓΝΩΣΗ(2008-σήμερα) Η κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστο τον κλάδο της ναυτιλίας αφού από το 2009 και μετά ο αυξητικός ρυθμός ανακόπηκε. Παρά όμως την οικονομική κρίση, οι Έλληνες εφοπλιστές αξακολουθούν να διαθέτουν σημαντικό μερίδιο των επενδύσεών τους στις παραγγελίες νεότευκτων πλοίων. 1)Προσφορά στην εργασία. Όσον αφορά την απασχόληση, η συνολική επίδραση του κλάδου ξεπερνά τις 190 χιλιάδες θέσεις εργασίας συμπεριλαμβανομένου και την απασχόληση στους κλάδους που συνδέονται άμεσα με τη ναυτιλία. (ΕΛ.ΣΤΑΤ) Δέκα κλάδοι που ευνοούνται εμμέσως (χωρίς ιδιωτική κατανάλωση), σε επίπεδο απασχόλησης, από τις Θαλάσσιες μεταφορές.

2) Προσφορά στην προστιθέμενη αξία. Οι θαλάσσιες μεταφορές κατατάσσονται στην 9 η θέση με βάση την προστιθέμενη αξία ανάμεσα στους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας της χώρας. Και στη 2 η θέση όσον αφορά στον δείκτη προστιθέμενης αξίας ανά απασχολούμενο.(ΙΟΒΕ) 3)Προσφορά από τα φορολογικά έσοδα (η άμεση συμβολή των θαλάσσιων μεταφορών στα φορολογικά έσοδα υπολογίζεται στα 560 εκατ. ενώ η έμμεση εκτιμάται σε 231 εκατ.) (ΙΟΒΕ)

4)Προσφορά στις καθαρές εξαγωγές Οι θαλάσσιες μεταφορές βρίσκονται στην πρώτη θέση με 12,7 δισεκ. Ανάμεσα στους εφτά κλάδους που εμφανίζουν θετικό ισοζύγιο, ακολουθώντας με μεγάλη διαφορά οι εναέριες μεταφορές και οι υδατοκαλλιέργειες. (Eurostat). Κλάδοι με θετικές καθαρές εξαγωγές 5)Προσφορά στο Ισοζύγιο Υπηρεσιών (Οι καθαρές εισροές από μεταφορικές υπηρεσίες (95% των οποίων αποδίδονται στην ποντοπόρο ναυτιλία) αντιπροσωπεύουν πάνω από το 48% του ισοζυγίου υπηρεσιών για την τριετία ) (Τράπεζα της Ελλάδος)

Ευρωπαϊκή ναυτιλία συνεισφέρει ουσιαστικά στην αειφόρο οικονομία ανάπτυξης, αυξάνοντας το εθνικό προϊόν των Ευρωπαϊκών χωρών, ενισχύει την στρατηγική θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την διαπραγματευτική της δύναμη στους Διεθνούς οργανισμούς. Η Ευρώπη αποτελεί τη σημαντικότερη εμπορική περιοχή στον κόσμο, μιας και οι συναλλαγές της φτάνουν το 20% των συνολικών εμπορικών συναλλαγών Οι στρατηγικοί στόχοι της Ε.Ε. για τις θαλάσσιες μεταφορές μέχρι το )Η ασφαλείς και αποδοτικοί ενδοευρωπαϊκή και διεθνή ναυτιλία σε καθαρούς ωκεανούς και θάλασσες. 2) Η προώθηση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας και των συναφών ναυτιλιακών κλάδων στις παγκόσμιες αγορές. 3)Η προσαρμογή ολόκληρου του συστήματος θαλάσσιων μεταφορών στις προκλήσεις του 21 ου αιώνα

Οι στρατηγικοί στόχοι θα επιτευχθούν με τους εξής υποστόχους Η Ευρωπαϊκή Ναυτιλία θα πρέπει να συνεχίσει να προσαρμόζεται στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς. Η διατήρηση της ναυτιλιακής τεχνογνωσίας και της προσέλκυσης νέου ανθρώπινου δυναμικού σε συνδυασμό με την συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση. Η Ε.Ε. θα πρέπει να είναι η παγκόσμιος πρωτοπόρος στη θαλάσσια έρευνα και καινοτομία. Αναγκαία είναι και η επίτευξη ποιοτικής ναυτιλίας συνεχής προσπάθεια για την βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των θαλάσσιων μεταφορών της ενίσχυσης της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών που διακινούν όλο και πιο συχνά ενεργειακά προϊόντα (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών που αφορά σε έννομες ενέργειες (δ.λ.δ πειρατεία, μεταφορά λαθρομεταναστών )..

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ 1.Ανταγωνιστική εργασία 2. Ανταγωνιστική ναυπήγηση 3. Αναβάθμιση του Λιμανιού του Πειραιά 4. Αντιμετώπιση γραφειοκρατίας 5. Επενδύσεις στη ναυτιλία 6. Εισαγωγή των ναυτιλιακών εταιρειών στο Χ.Α.. 7. Ανάπτυξη τεχνολογίας 8. Βελτίωση της κρατικής παρέμβασης 9. Προσαρμογή της ναυτιλίας σε νέα δεδομένα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που βιώνει η Ελλάδα, o κλάδος της ναυτιλίας έχει τεράστια σημασία για την ελληνική οικονομία. Η ελληνική ναυτιλία ενισχύει κάθε χρόνο τη θέση της και κατατάσσεται ως η πρώτη δύναμη στον κόσμο. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που αυτή μαζί με τον τουρισμό αποτελούν τον στυλοβάτη της ελληνικής οικονομίας. Η διατήρηση λοιπόν της ναυτιλίας σε αυτά τα υψηλά επίπεδα είναι υψίστης σημασίας, αφού μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του ελλείμματος της χώρας και στην ανάπτυξή της. Η διεθνής οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση επηρέασε αρνητικά τη ναυτιλία όπως και κάθε άλλο κλάδο όμως έδωσε ευκαιρίες ανάπτυξης ικανές να οδηγήσουν τον κλάδο και ολόκληρη τη χώρα σε ανάπτυξη.