Σωματοποίηση του άγχους σε παιδί πρώτης σχολικής ηλικία. Ο ρόλος της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας στην Οικογένεια. Αβαγιανού Πηνελόπη-Αλεξία

To οικογενειακό σύστημα Το άτομο – το καταλαβαίνουμε καλλίτερα με την εκτίμηση των αλληλεπιδράσεων σε όλη την οικογένεια Τα συμπτώματα – θεωρούνται η έκφραση των δυσλειτουργιών μέσα στην οικογένεια Προβληματικές συμπεριφορές – Εξυπηρετούν ένα σκοπό της οικογένειας Είναι μια έκφανση της ανικανότητας της οικογένειας να λειτουργήσει παραγωγικά Αποτελούν μοτίβα συμπεριφορών που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά Η οικογένεια – η αλλαγή σε ένα μέλος της επηρεάζει και τα υπόλοιπα μέλη

ΓΣΟΘ Η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Οικογενειακή θεραπεία, έχοντας επηρεαστεί αρκετά από τις συμπεριφοριστικές θεραπείες παιδιών και εφήβων, καθώς και από τις αρχές του συστημικού μοντέλου θεραπείας, επενδύεται με έννοιες και τεχνικές της γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας όπως αυτή αναπτύχθηκε από τους Beck, Ellis και Meichenbaum.

ΓΣΟΘ Η ΓΣΟΘ περικλείει την άποψη ότι τα μέλη μιας οικογένειας ταυτόχρονα επηρεάζουν και επηρεάζονται μεταξύ τους. Συνεπώς μια συμπεριφορά, ενός μέλους της οικογένειας οδηγεί σε συμπεριφορές, γνωσίες, και συναισθήματα σε όλα τα μέλη, τα οποία με τη σειρά τους επιφέρουν γνωσίες, συμπεριφορές και συναισθήματα σε απάντηση στο προηγούμενο μέλος.

Παρουσίαση περιστατικού νοσηλευόμενου παιδιού 9 ετών με αναφερόμενες κεφαλαλγίες στην παιδιατρική κλινική του Αχιλλοπουλείου Νοσοκομείου Βόλου

O Φανούρης, 9 ετών νοσηλεύεται κατ’ επανάληψη στην παιδιατρική κλινική λόγω έντονων επεισοδίων κεφαλαλγίας. Μετά από πλήρη εργαστηριακό έλεγχο δεν προκύπτει κανένα παθολογικό εύρημα και οι παιδίατροι ζητούν ψυχολογική αξιολόγηση του παιδιού. Ιστορικό: Ο Φανούρης είναι το τρίτο παιδί της οικογένειας και έχει μεγάλη διαφορά ηλικίας από τις δυο αδελφές του. Η μητέρα του έχασε πριν δυο χρόνια τον πατέρα της και δυσκολεύεται να το ξεπεράσει. Ο πατέρας του είναι άνεργος εδώ και δυο χρόνια και η οικογένεια αντιμετωπίζει πολλά οικονομικά προβλήματα. Τους τελευταίους μήνες η σχολική επίδοση του αγοριού έχει μειωθεί πολύ και η συμπεριφορά του στο σχολείο παρουσιάζει επιθετικά στοιχεία.

Εργαλεία αξιολόγησης και διάγνωσης: Το πρώτο βήμα για την εγκαθίδρυση της θεραπευτικής σχέσης αρχίζει με την κλινική συνέντευξη. Οι δομημένες κλινικές συνεντεύξεις που ολοκλήρωσαν ατομικά ο Φανούρης, ο πατέρας του και η μητέρα του αποτέλεσαν το πρώτο εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε. Επιπλέον ο Φανούρης συμπλήρωσε κάποια προβολικά τεστ με χρήση παιδικού σχεδίου.

Διάγνωση: Σύμφωνα με τα παραπάνω εργαλεία διερεύνησης ο Φανούρης βρέθηκε να παρουσιάζει: έντονο άγχος, ανασφάλεια σχετικά με την σχέση των γονιών του αλλά και την οικονομική κατάσταση της οικογένειας.Η μητέρα του παρουσιάζει καταθλιπτική συμπτωματολογία και ο πατέρας του άγχος κυρίως σε σχέση με το εργασιακό του πρόβλημα.

Παρέμβαση: Η οικογενειακά προσανατολισμένη θεραπεία θεωρήθηκε αποτελεσματική για την περίπτωση του Φανούρη αφού με αυτήν είναι δυνατόν να συμπεριληφθεί ολόκληρη η οικογένεια, ως ένα δίκτυο υποστήριξης στη θεραπευτική διαδικασία.

Ψυχοθεραπευτική παρέμβαση των δύο φάσεων Πρώτη Φάση: χαρακτηρίζεται από γονεοκεντρισμό με στόχο την καλυτέρευση της επικοινωνίας μεταξύ των γονέων Δεύτερη Φάση(παιδοκεντρική): έχει ως στόχο τόσο την καλυτέρευση της επικοινωνίας των γονέων σε θέματα διαπαιδαγώγησης όσο και την βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των μελών της οικογένειας

Στρατηγικοί θεραπευτικοί στόχοι στην οικογενειακή θεραπεία Επίλυση των προβλημάτων με την εστίαση στις συμπεριφορικές αλλαγές Τροποποίηση της συμπεριφοράς Μείωση των επιπέδων άγχους μέσα στην οικογένεια Οι αλλαγές επιτυγχάνονται στις σχέσεις και όχι μόνον στα άτομα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Μείωση των συμπτωμάτων κεφαλαλγίας του παιδιού. Μείωση του άγχους και καλύτερη επίδοση αλλά και συμπεριφορά στο σχολείο. Βελτίωση των σχέσεων και της επικοινωνίας ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας.

Η θεραπεία της οικογένειας στοχεύει στην κεντρική λειτουργία της οικογένειας και είναι συχνά πιο αποτελεσματική για τα παιδιά και τους έφηβους σε σχέση με την ατομική θεραπεία.