Έκφραση συναισθημάτων και καρδιαγγειακές παθήσεις: Προσπάθεια διερεύνησης της μεταξύ τους σχέσης Kravvariti, E., Maridaki-Kassotaki, K. & Kravvaritis, E. (2010). Emotional intelligence and coronary heart disease: How close is the link? Global Journal of Health Science, 2(1), Vlachaki, Chr. & Maridaki-Kassotaki, K. (2013). Coronary heart disease and emotional intelligence. Global Journal of Health Science, 5(6),

Στεφανιαία νόσος Ικανότητα κατανόησης, διαχείρισης και ρύθμισης των συναισθημάτων Συχνότητα εκδήλωσης αρνητικών συναισθημάτων

Κάπνισμα, σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση, αυξημένη χοληστερίνη κληρονομική προδιάθεση ερμηνεύουν το 50% της μεταβλητότητας της νόσου σε διαφορετικούς πληθυσμούς Το κενό ερμηνεύεται από το 75% της μεταβλητότητας της νόσου μεταξύ των ατόμων Το κενό ερμηνεύεται από Ψυχοκοινωνικούς παράγοντες Άγχος, κατάθλιψη και αρνητικά συναισθήματα

Βιβλιογραφική ανασκόπηση Αναδρομικές μελέτες (retrospective studies) Συγχρονικές μελέτες (cross-sectional studies) Προοπτικές μελέτες (prospective studies)

Βιβλιογραφική ανασκόπηση από Αναδρομικές μελέτες (retrospective studies) [Thiel et al., 1973; Bianchi et al., 1978] Το άγχος, η κατάθλιψη και τα αρνητικά συναισθήματα είναι παρόντα πριν την εμφάνιση της νόσου

Βιβλιογραφική ανασκόπηση από Συγχρονικές μελέτες (cross-sectional studies) [ Rosen & Bibring,1966;Wynn,1967; Cay et al., 1972;Zyzanski et al., 1976; Vetter et al., 1977; Stern et al., 1977; Segers & Mertens, 1977; Haynes et al., 1978; Mazza et al., 1986; Weissman et al., 1990; Sihm et al., 1991; Freedland et al., 1992; Aromaa et al., 1994; Smith et al., 1996; Billing et al., 1997; Milani & Lavie, 1998, Kristenson et al., 1998] Το άγχος, και η κατάθλιψη είναι παρόντα σε νοσούντες

Βιβλιογραφική ανασκόπηση από Προοπτικές μελέτες (prospective studies) [Negative emotions before CHD: Avery & Winokur, 1976; Crisp et al., 1984; Ruberman et al., 1987; Haines et al., 1987; Appels & Mulder, 1988; Sesso et al., 1998; Ford et al., 1998 Negative emotions after CHD:Carney et al., 1988; Schleifer et al., 1989; Havik & Maeland, 1990; Blackwood et al., 1990; Frsure-Smith et al., 1993; Ladwig et al., 1994; Denollet et al., 1995, 1996; Jenkins et al., 1996; Hance et al., 1996; Everson et al., 1996; Frasure-Smith et al., 1999] Η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου είναι μεγαλύτερη σε άτομα με αρνητικά συναισθήματα από ό,τι σε άτομα χωρίς αρνητικά συναισθήματα

Βιβλιογραφική ανασκόπηση από Η κατάθλιψη, η εχθρότητα, η επιθετικότητα και ο θυμός αποτελούν παράγοντες πρόβλεψης στεφανιαίας νόσου σε ενήλικες και εφήβους [Smith, 2001; Gallo, Ghaed & Bracken, 2004; Consedine, Magai & Chin, 2004; Pajer, 2007]

Σχετικές επιδημιολογικές μελέτες στον ελληνικό χώρο Cardio2000 το άγχος και η κατάθλιψη πριν την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου σχετίζονται με την παρουσία της νόσου

Αδυναμίες των προαναφερόμενων μελετών  Δεν έχουν «οικολογική εγκυρότητα»  Δεν εντάσσονται στα πλαίσια ενός συμπαγούς θεωρητικού ψυχολογικού μοντέλου

Σκοπός της παρούσας μελέτης Να εξετάσει την επίδραση ψυχολογικών παραγόντων στην εμφάνιση της στεφανιαίας στα πλαίσια του ψυχολογικού θεωρητικού μοντέλου της Συναισθηματικής νοημοσύνης

Συναισθηματική νοημοσύνη (συναισθηματική και κοινωνική επάρκεια) Είναι ένας συνδυασμός από χαρακτηριστικά προσωπικότητας, ικανότητες και δεξιότητες που καθορίζουν το πόσο επιτυχημένα αντιμετωπίζει κανείς τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις και πιέσεις καθώς και κοινωνικές και ηθικές ικανότητες (Goleman, 1999; Bar-On, 1997)

Συναισθηματική νοημοσύνη (συναισθηματική και κοινωνική επάρκεια) Ικανότητα  Αυτοεπίγνωσης  Ελέγχου των παρορμήσεων  Επιμονής και ζήλου  Εύρεσης κινήτρων  Αντοχής στις απογοητεύσεις  Χαλιναγώγησης της ανυπομονησίας  Επίλυσης διαφορών  Συνεργασίας με άλλους  Ενσυναίσθησης

Συναισθηματική νοημοσύνη (μορφή ευφυΐας) Ικανότητα να κατανοεί κανείς τα συναισθήματα τόσο τα δικά του όσο και των άλλων και να κάνει λεπτές διακρίσεις μεταξύ τους και να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες αυτές για να καθοδηγεί αναλόγως τις σκέψεις και τις πράξεις του (Mayer & Salovey, 1993; Mayer, Salovey & Caruso, 2000, 2001).

Συναισθηματική νοημοσύνη Συναισθηματική νοημοσύνη Ικανότητα που μου επιτρέπει να: αντιλαμβάνομαι αναγνωρίζω κατανοώ διαχειρίζομαι εκφράζω τα τα συναισθήματά μου αντιλαμβάνομαι αναγνωρίζω κατανοώ τα συναισθήματα των άλλων

Στόχος: Η μελέτη της σχέσης ανάμεσα στον τρόπο κατανόησης, διαχείρισης, ρύθμισης και έκφρασης των συναισθημάτων εμφάνιση στεφανιαίας νόσου

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 2 ερωτηματολόγια αξιολόγησης συναισθηματικής νοημοσύνης –Wong Law Emotional Intelligence scale (Wong, C. & Law, K., 2002) –ΒarOn EQ-i Emotional Intelligence test (Maridaki-Kassoatki & Koumoundourou, 2004) 1 ερωτηματολόγιο αξιολόγησης της έκφρασης του συναισθήματος –Family Expressiveness Questionnaire (Halberstadt, Cassidy, Stifter, Parke & Fox, 1995)

Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης Εξαρτημένη μεταβλητή: εμφάνιση ή μη στεφανιαίας νόσου Ανεξάρτητες μεταβλητές: παθολογικοί παράγοντες Odds ratio P Κάπνισμα 3,69 <05 Παχυσαρκία16,31<001 Υπέρταση 11,02 <001 Κληρονομικότητα 3,75 <05

Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης Εξαρτημένη μεταβλητή: εμφάνιση ή μη στεφανιαίας νόσου Ανεξάρτητες μεταβλητές: παθολογικοί παράγοντες και συναισθήματα Odds ratio P Κληρονομική προδιάθεση 4,83 <05 Παχυσαρκία13,76 <001 Υπέρταση 6,79 <05 Κάπνισμα 1,95 <05 Ικανότητα διαχείρισης συναισθημάτων 1,88 <05

Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης Εξαρτημένη μεταβλητή: εμφάνιση ή μη στεφανιαίας νόσου Ανεξάρτητες μεταβλητές: παθολογικοί παράγοντες και συναισθήματα Odds ratio P Κληρονομική προδιάθεση 2,71 <01 Παχυσαρκία 14,90 <001 Υπέρταση 5,045 <05 Κάπνισμα 1,9 >1 Ικανότητα ρύθμισης συναισθημάτων 2,73 <05

Αποτελέσματα λογιστικής παλινδρόμησης Εξαρτημένη μεταβλητή: εμφάνιση ή μη στεφανιαίας νόσου Ανεξάρτητες μεταβλητές: παθολογικοί παράγοντες και συναισθήματα Odds ratio P Κληρονομική προδιάθεση 6,16<05 Παχυσαρκία 19,53 <001 Υπέρταση 6,20 <05 Κάπνισμα 2,40 >1 Συχνότητα έκφρασης αρνητικών συναισθημάτων 5,07 <01

Αποτελέσματα  Η αδυναμία διαχείρισης και ρύθμισης των συναισθημάτων αποτελούν παράγοντα πρόβλεψης της στεφανιαίας νόσου  Η συχνότητα έκφρασης αρνητικών συναισθημάτων αποτελεί παράγοντα πρόβλεψης της στεφανιαίας νόσου

Όσο πιο συχνά : Θυμώνω με τους γύρω μου Περιφρονώ τους άλλους όταν η συμπεριφορά τους δεν μου αρέσει Δείχνω τη δυσαρέσκειά μου σε κάποιον που με δυσαρεστεί Μουτρώνω όταν με αδικούν Κατηγορώ τους άλλους Βάζω τα κλάματα όταν διαφωνώ Υποτιμώ τα ενδιαφέροντα των άλλων Δείχνω την αντιπάθειά μου προς τους ανθρώπους Απογοητεύομαι όταν κάτι δεν πάει καλά Καυγαδίζω με άτομα της οικογένειάς μου Αναστατώνομαι μετά από μια δύσκολη ημέρα Απειλώ τους άλλους Επικρίνω τους άλλους τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχω να εμφανίσω στεφανιαία νόσο

Τα αποτελέσματα της έρευνας  Διευρύνουν ευρήματα προγενέστερων μελετών που αναδεικνύουν το ρόλο ψυχολογικών παραγόντων στην εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου  Αποτελούν πρόκληση για διεπιστημονική ερευνητική προσέγγιση της στεφανιαίας νόσου σε βασική έρευνα και σε επίπεδο παρέμβασης με σκοπό την πρόληψη

Τι σημαίνει παρέμβαση στο επίπεδο των συναισθημάτων; Αλλαγή, τροποποίηση εδραιωμένων νοητικών/συναισθηματικών σχημάτων με σκοπό την αντικατάστασή τους από νέα σχήματα, τα οποία μέσα από τις διεργασίες της επανάληψης και της ενίσχυσης δημιουργούν νέες μορφές συμπεριφοράς, νέες συνήθειες και στάσεις