Το σύστημα ΑΒΟ Κάθε λευκό αιμοσφαίριο φέρει στην επιφάνεια αντιγόνα – ουσίες που ανιχνεύουν ξένα αντισώματα. Όταν ανιχνεύσουν ξένο αντιγόνο παράγουν αντισώματα για να το καταστέψουν. Τα RBC (ερυθρά) ΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ τους δύο αντιγόνα το Α και το Β. Α αντιγόνο – Ομάδα αίματος Α Β αντιγόνο- « Β Α και Β « ΑΒ Κανένα « Ο

Τύπος αίματοςΑντιγόνο/αΑντισώματα στο πλάσμα ΑΑΑντι-B (β) ΒΒΑντι-A (α) ΑΒΑ και Β- ΟΤίποτεΑντι-Α (α) και Αντι-Β (β) ΤΟ ΠΛΑΣΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟΝ ΥΓΡΟ ΜΕΤΑΦΟΡΕΑ ΤΩΝ ΕΜΜΟΡΦΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ. ΕΠΙΣΗΣ, ΜΕ ΤΟ ΠΛΑΣΜΑ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ. ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, ΟΠΩΣ ΟΙ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ, ΕΜΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΣΜΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΗΛΕΝΔΕΤΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ. ΠΙΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ, ΟΙ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ ΕIΝΑΙ β (αντί -B) ΚΑΙ α (αντί -A). ΣΤΟ ΠΛΑΣΜΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ: Ή η α, είτε η β, 'Η η α ΚΑΙ η β, 'Η ΚΑΜΜΙΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ. ΟΙ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ ΑΝΤΙΔΡΟΥΝ ΜΕ ΤΑ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΟΓΟΝΑ, ΩΣ ΕΞΗΣ: Α ΜΕ α και Β ΜΕ β. ΕΠΟΜΕΝΩΣ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΣΥΝΥΠΑΡΧΟΥΝ ΟΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ. ΑΡΑ, ΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΜΕ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ:

Μετάγγιση Δότης- Δέκτης Η συγκολλητίνη α αντιδρά με το συγκολλητινογόνο Α και η συγκολλητίνη β με το συγκολλητινογόνο Β. Αν επομένως σε μια μετάγγιση αίματος ο ορός του ασθενούς (δέκτη) έχει λάθος συγκολλητίνες, τότε αυτές θα συγκολλήσουν τα αιμοσφαίρια του δότη (εξαιτίας του ότι στα αιμοσφαίρια αυτά υπάρχουν συγκολλητινογόνα Α ή Β). Στην περίπτωση αυτή τα συγκολλημένα αιμοσφαίρια μπορεί να προκαλέσουν και το θάνατο ακόμη του άρρωστου. ΕΠΟΜΕΝΩΣ Η ομάδα Ο μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Ο, Α, Β και ΑΒ. Η ομάδα Α μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Α και ΑΒ. Η ομάδα Β μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Β και ΑΒ. Η ομάδα ΑΒ μπορεί να δώσει αίμα στην ομάδα ΑΒ. Δηλ., η ομάδα Ο είναι πανδότης, γιατί τα αιμοσφαίρια της δεν έχουν συγκολλητινογόνα και έτσι δεν μπορούν να συγκολληθούν απ' τις συγκολλητίνες του πλάσματος οποιουδήποτε δέκτη Η ομάδα ΑΒ είναι πανδέκτης, γιατί ο ορός της δεν έχει συγκολλητίνες και έτσι μπορεί να δεχτεί αίμα οποιασδήποτε ομάδας χωρίς να συγκολλήσει τα αιμοσφαίρια του μεταγγιζόμενου αίματος. Στις μεταγγίσεις προτιμούμε να δίνουμε στον άρρωστο αίμα της ίδιας μ' αυτόν ομάδας και, μόνο αν δεν υπάρχει καταφεύγουμε σε άλλες κατάλληλες ομάδες αίματος. Οι ομάδες αίματος μεταβιβάζονται κληρονομικά από τους πρόγονους στους απόγονους.

Tα διάφορα γονίδια που σχετίζονται με μια ορισμένη ιδιότητα και βρίσκονται στην ίδια θέση των ομόλογων χρωμοσωμάτων ονομάζονται αλληλόμορφα ή πολλαπλά αλληλόμορφα. Για παράδειγμα, οι ομάδες αίματος στον άνθρωπο ελέγχονται από τρία αλληλόμορφα Ι Α, Ι Β, Ι o, από τα οποία το Ι o είναι υπολειπόμενο ως προς τα Ι Α, Ι Β, που με τη σειρά τους είναι ισοεπικρατή μεταξύ τους. (Ι Α = Ι Β ) > Ι o Αλληλόμορφα ή πολλαπλά αλληλόμορφα

Γονότυποι ομάδων αίματος στον άνθρωπο ΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ (ΤΥΠΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ) ΓΟΝΟΤΥΠΟΣΑΝΤΙΓΟΝΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ (στο πλάσμα) ΑΙ Α Ι Α ή Ι Α Ι o Αβ (αντι-Β) ΒΙ Β Ι Β ή Ι Β Ι o Βα (αντι-Α) ΑΒΙ Α Ι Β ΑΒ- ΟΙo ΙoΙo Ιo -αντι-Α και αντι-Β

Ο παράγοντας Rhesus Όπως και οι ομάδες αίματος στο σύστημα ΑΒΟ, έτσι και ο παράγοντας Rhesus στον άνθρωπο είναι κληρονομικός χαρακτήρας που καθορίζεται από πολλαπλά αλληλόμορφα γονίδια. Υπάρχουν τουλάχιστον οκτώ πολλαπλά αλληλόμορφα γονίδια από τα οποία ορισμένα είναι επικρατή και η παρουσία τους στο γονότυπο ενός ατόμου προκαλεί την ύπαρξη του παράγοντα Rhesus. Άτομα που είναι ομόζυγα ως προς τα υπολειπόμενα πολλαπλά αλληλόμορφα γονίδια δεν έχουν τον παράγοντα Rhesus. Έτσι ένα άτομο που φέρει τον παράγοντα Rhesus είναι Rhesus θετικό (Rh+) και δυνατόν να έχει γονότυπο: RR ή Rr, όπου R παριστάνει τα επικρατή και r τα υπολειπόμενα πολλαπλά αλληληλόμορφα γονίδια. Ένα άτομο που δε φέρει τον παράγοντα Rhesus είναι Rhesus αρνητικό (Rh–) και έχει γονότυπο rr. Με τη διασταύρωση ετερόζυγων ατόμων Rh+ ως προς το χαρακτήρα Rhesus υπάρχει πιθανότητα 1/4 (25%) να γεννηθεί παιδί Rhesus αρνητικό (Rh-). Η σημασία του παράγοντα Rhesus είναι εξίσου σημαντική για τις μεταγγίσεις αίματος με αυτή του συστήματος ΑΒΟ των ομάδων αίματος. Έτσι, η συμβατότητα του αίματος δότη – δέκτη και στην περίπτωση του παράγοντα Rhesus πρέπει πάντοτε να ακολουθείται πιστά.