1 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 16. Goetz, Hans-Werner (2013), What is Heretic in Christian Heresies?. Millenium Yearbook 10 (1), le Boulluec, A. (2005), La notion d’hérésie dans la littérature grecque. IIe-IIIe siècles, 2 voll., Paris, Études Augustiniennes, gabriella Aragione, eric Junod e enrico Norelli (a cura di). Le Canon Du Nouveau Testament. 2. Atanasova, M. (2009). Être «hérétique» à Byzance à l'époque des Comnènes. (French). Revue Belge De Philologie & D'histoire, 87(3/4), Garsoian, N. G. (1971), “Byzantine Heresy. A Reinterpretation”, DOP 25, Τι σημαίνει αίρεση, αιρετικός στο Βυζάντιο (Τι) 8. Cameron, Averil (2003), “How to Read Heresiology”, Journal of Medieval & Early Modern Studies 33 (3), pp. Ποιες είναι οι πηγές μας για αιρετικούς; Τι σημαίνει αιρετικός;

2 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 10. Edwards, M. (2012). Heretics and Heresies in the Ancient Church and in Eastern Christianity. Studies in Honour of Adelbert Davids. Catholic Historical Review, 98(3), Adler, W. (1990), “The Origins of the Proto-Heresies: Fragments From a Chronicle in the First Book of Epiphanius' Panarion”, Journal Of Theological Studies, 41(2), Thomassen, E. (2004). Orthodoxy and Heresy in Second-Century Rome. Harvard Theological Review, 97(3), Louth, A. (2000). Christian Dualist Heresies in the Byzantine World. Journal Of Theological Studies, 51(1), Fine, J. A. (1969). The Paulician Heresy: A Study of the Origin and Development of Paulicianism in Armenia and the Eastern Provinces of the Byzantine Empire. Speculum, 44(2), Voorhis., J. W. (1934). John of Damascus on the Moslem Heresy. Muslim World, 24(4), King, K. L. (2011). Factions, Variety, Diversity, Multiplicity: Representing Early Christian Differences for the 21st Century. Method & Theory In The Study Of Religion, 23(3/4), Ποιοι είναι οι αιρετικοί; Χρονολογική επισκόπηση (Πότε;) Γεωγραφία αιρέσεων (Που;) (ύπαιθρος και όχι πόλεις;) Ποιοι ήταν οι αιρετικοί;

3 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο  Χρονολογική επισκόπηση  Αιρέσεις στο πέρασμα των χρόνων  Απαρχές αιρέσεων-χρονολόγηση  Η ταυτότητα-απαρχή των αιρέσεων (1,8,11,15,16,17) Οι αιρέσεις στην αρχαία εκκλησία (10,12)  Αίρεση και χρονολόγηση  Αρχή ορθοδοξίας και αίρεσης  Οι πρώτες αιρέσεις  Δημιουργία αίρεσης  Ιδεολογία αιρετικών  Ζωή και πίστη των αιρετικών  Παυλικανισμός (13)  διαφορές αιρετικών  διαφορές αιρέσεων με άλλες θρησκείες  οι αιρέσεις σε σύγκριση με τις άλλες θρησκείες

4 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 9. Cavill, P. R. (2014). Heresy, Law and the State: Forfeiture in Late Medieval and Early Modern England*. English Historical Review, 129(537), Badenas Pedro. "Αίρεση, αποστασία και αλλοπιστία στο Βυζάντιο." Στο Ανοχή και καταστολή στους Μέσους Χρόνους. Μνήμη Λένου Μαυρομμάτη. Επιμ. Νικολάου Κατερίνα Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, Barnard, L (1995). “The Criminalisation of Heresy in the Later Roman Empire”. The Journal of Legal History 16, (2), σσ Brown, P. (1963). "Religious Coercion in the Later Roman Empire: The Case of North Africa", History 48, Jordan, W. (2005). Order and Exclusion: Cluny and Christendom Face Heresy, Judaism, and Islam ( ). Jewish Quarterly Review, 95(4), Μαγριπλής, Δημήτρης, (1999).Πολιτική και θρησκεία στην κοινωνία του Βυζάντιου. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Τμήμα Κοινωνιολογίας. 11. Edwards, M. J. (2012). Des eveques, des ecoles et des heretiques: Actes du colloque international sur la 'Refutation de toutes les heresies', Geneve, juin Edited by GABRIELLA ARAGIONE and ENRICO NORELLI. Journal Of Theological Studies -Oxford-, 63(1), MILLER, J. I. (2009). Heritage of Heresy: Preservation and Destruction of Religious Art and Architecture in Europe. Renaissance Quarterly, 62(2), TAYLOR, C. (2013). The War on Heresy. Journal Of World History, 24(3), Στάση κράτους και Εκκλησίας απέναντι σε αιρέσεις (Πώς) Ποια η στάση της πολιτείας απέναντι στους αιρετικούς; Νομοθεσία και ποινές κατά των αιρετικών Ανοχή και ανεξιθρησκία Ποια η στάση της Εκκλησίας απέναντι στους αιρετικούς;

5 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο Η σχέση αιρετικών και εκκλησίας Πως αντιμετωπίζονταν οι αιρετικοί από τους άλλους Αιρέσεις και θρησκεία Αιρέσεις –πολιτική και νομοθεσία Ανοχή και καταστολή-μέτρα (2,3,4,9) Θρησκευτικός εξαναγκασμός (5) Αντιμετώπιση αιρετικών

6 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 14. Frend, W. Η. C. “Heresy and schism as social and national movements”, in Schism, Heresy and Religious Protest. Cambridge 1981, p Jones, A. H. M. (1959). “Were Ancient Heresies National or Social Movements in Disguise?”. Journal of Theological Studies 10, Yildirim, R. (2011). 'Heresy' as a Voice of Tribal Protest against Bureaucratic State: The Bektashi Case of Seyyid Rustem Gazi in the Ottoman Rumelia. Bulgarian Historical Review, 39(3/4), Elm. (2009). David G. Hunter, Marriage, Celibacy and Heresy in Ancient Christianity. The Jovinianist Controversy. Journal Of Ancient Christianity, 13(3), Αιτίες (γιατί) Εθνική διάσταση Αιρέσεις και κοινωνικές τάξεις Αιρέσεις και ριζοσπαστικά, αντικομφορμιστικά, επαναστατικά κινήματα

7 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 6. Burrus, V. (1991). “Heretical Woman as Symbol in Alexander, Athanasius, Epiphanius, and Jerome”. TheHarvardTheologicalReview 84 (3), σσ Σχέση φύλου και αιρέσεων Αίρεση και γυναίκα Γυναίκες αιρετικοί Γυναίκες και πως εντάσσονταν στην κοινωνία των αιρετικών Οι αιρέσεις σε σχέση με γυναίκες και γάμο (6,12) 7. Cameron, A. (2013). The Cost of Orthodoxy. Church History & Religious Culture, 93(3), Συνέπειες θρησκευτικών ερίδων στο Βυζαντινό κράτος και κοινωνία Κόστος ορθοδοξίας Η πληγή στην Ορθοδοξία (7,16,23)

8 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο 17. Iricinschi, E., and Zellentin, H.M (επιμ.) (2008). Heresy and Identity in Late Antiquity. (Texts and Studies in Ancient Judaism 119). Tübingen: Mohr Siebeck. 21. Kurtz, L. R. (1983). The Politics of Heresy. American Journal of Sociology, (6) Looney, F. X. (1999). John B. Henderson, The Construction of Orthodoxy and Heresy: Neo- Confucian, Islamic, Jewish, and Early Christian Patterns. History Of Religions, 39(1), Η κατασκευή/απόδοση της ταμπέλας του αιρετικού ως μέσου στοχοποίησης Από το ψάξιμο στη βιβλιοθήκη βρήκαμε τα παρακάτω θέματα: Μέθοδοι και στρατηγικές προπαγάνδας αιρετικών Στρατηγικές προπαγάνδας εκατέρωθεν. Το πρόβλημα της αίρεσης. Πολιτική ιδεολογία και αιρέσεις. Πολιτικές και κοινωνικές επιπτώσεις αιρέσεων Ποινές και κακοποίηση αιρετικών Μέσα καταπολέμησης αιρετικών (πολεμικές πραγματείες, προσωπικές επιθέσεις κατηγορίες) Σχέσεις με άλλες εκτός νόμου θρησκευτικές ομάδες/μη χριστιανικές μειονότητες Τα όρια ανάμεσα σε ορθοδοξία και αίρεση Καταπίεση αιρετικών και κοινωνικές επιπτώσεις Διωγμοί αιρετικών Κοινωνική αναταραχή Στάση πολιτείας: καταπίεση ή συνεργασία; Η ετικέτα του αιρετικού

9 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας – Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών – ΙΑΚΑ Τομέας Ιστορίας Εργαστήριο Ιστορίας Εκπόνηση εργασιών στην ιστορία Διδάσκουσα: Ρέα Ματσάγγου Μάθημα 4 ο