ΦΥΣΙΚΑ ΜΕΣΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΛΕΚΤΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μάθημα 10 ο T.E.N.S. 1

Ορισμός Διαδερματικός ηλεκτρικός νευρικός ερεθισμός  transcutaneous electrical nerve stimulation Πιο σύγχρονη μορφή αναλγητικών ηλεκτρικών ρευμάτων Χαρακτηρίζεται η εφαρμογή ηλεκτρικών παλμών οι οποίοι μέσω του δέρματος επενεργούν στα νεύρα με στόχο την αναστολή του πόνου Πόνος: δυσάρεστη αισθητική εμπειρία που προκαλείται από βλάβη ή συνυπάρχει με ένα τραύμα  αντανακλαστικό άμυνας ή φυγής 2

(a) μονοφασικό (b) διφασικό ασύμμετρο (c) διφασικό συμμετρικό (d) διφασικό ασύμμετρο εξισορροπημένο 3

Παράμετροι Συμβατική μορφή TENS: υψηλή συχνότητα, χαμηλή ένταση, βραχύς παλμός  ερεθίζει τις Αβ χωρίς να ενεργοποιούνται οι Αδ, οι C ή τα κινητικά νεύρα, διάρκεια:30-60’, 1-2/d έως 8h TENS τύπου βελονισμού: χαμηλή συχνότητα, υψηλή ένταση, μακρύς παλμός  ερεθίζει τις Αδ και C, διάρκεια: 20-30΄, 1/d Burst TENS: υψηλή συχνότητα, υψηλή ένταση, βραχύς παλμός  συμβατικός και τύπου βελονισμού μαζί Σύντομο έντονο TENS: υψηλή συχνότητα, υψηλή ένταση μακρύς παλμός  τοπικές επώδυνες καταστάσεις, 15’ καθημερινά Τροποποιημένο TENS: συχνότητα, ένταση και παλμός ποικίλλουν  αποτροπή εξοικείωσης νεύρων (μακροχρόνιες θεραπείες) 4

5

ΠαράμετροιΣυμβατικό TENS TENS τύπου βελονισμού Burst TENSΣύντομο Έντονο TENS ΣυχνότηταΥψηλή ( Hz) Χαμηλή (2-5Hz)Υψηλή (100Hz)Υψηλή ( Hz) Εύρος (διάρκεια) παλμού Βραχύ 50μs Μακρύ >300μs 250μsΜακρύ μs ΈντασηΧαμηλή (έντονο γαργάλημα), κάτω από το κατώφλι κινητικού ερεθισμού Στο/ πάνω από το κατώφλι κινητικού ερεθισμού Δυνατή ένταση που προκαλεί ανεκτές μυϊκές συστολές Δυνατότερη ανεκτή Διάρκεια εφαρμογής Εκτεταμένη 30-60min, 1-2 φορές/ ημέρα, συνεχές 45min (περιορίζεται από πιθανή μυϊκή κόπωση), 30-60sec 15min<15min, 30-45sec 6

Χαρακτηριστικά μορφών TENS ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΜΟΡΦΗ ΤΥΠΟΥ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΥ BURST TYPEΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ ΑΙΣΘΗΣΗΑιμωδία χωρίς μυϊκή σύσπαση Εμφανείς ρυθμικές μυϊκές συσπάσεις Αιμωδίες με ρυθμικές μυϊκές συσπάσεις Τροποποιημένη ΕΝΤΑΣΗΑνεκτήΔυνατή μέχρι ανεκτή Ήπια μέχρι δυνατή Εξαρτάται από τη διαμόρφωση ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΕΡΕΘΙΣΜΟΥ Στην επώδυνη περιοχή Στα μυοτόμια και σε περιοχές απομακρυσμένες από τον πόνο Στην επώδυνη περιοχή αλλά και σε απομακρυσμ ένες περιοχές ΠΡΩΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνήθως σε 20΄Συνήθως σε 60΄Σε 30΄Σε 30 – 60΄ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Περίπου 2 ώρες2 – 6 ώρεςΠερίπου 3 ώρες Περίπου 2 ώρες 7

Φυσιολογικά αποτελέσματα Προκαλεί περιφερικό αποκλεισμό σε επίπεδο ΝΜ των σημάτων του πόνου ερεθίζοντας τις μεγάλες εμμύελες νευρικές ίνες Ερεθίζονται συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου παράγοντας ενδογενή οπιοειδή (εγκεφαλίνες, β-ενδορφίνες)  ελαττωμένη αντίληψη πόνου ή και πλήρη αναχαίτιση Ενεργοποίηση της πύλης ελέγχου του πόνου με αποτέλεσμα να μην επιτρέπεται η μεταφορά του πόνου στον εγκέφαλο για την τελική αντίληψή του 8

Φαινόμενο προσαρμογής Το φαινόμενο της προσαρμογής (μακροχρόνια χρήση ή αυτοθεραπεία) αντιμετωπίζεται με την τροποποίηση (modulation) των διάφορων παραμέτρων του ρεύματος (συχνότητας και εύρους παλμού) Διαφορετική διάρκεια παλμού προκαλεί ερεθισμό διαφορετικών νευρικών ινών διαφορετικών νευρικών ινών (λόγω της διαφορετικής χροναξίας τους) 9

Ηλεκτρόδια 2 ή 4 ηλεκτρόδια ανάλογα αν η συσκευή έχει 1 ή 2 κανάλια Τοποθετούνται στο δέρμα με σταθεροποίηση Μεταξύ των ηλεκτροδίων και του δέρματος τοποθετείται gel 10

Τοποθέτηση ηλεκτροδίων Κοντά στο σημείο του πόνου ή και ακριβώς πάνω στο σημείο με την μεγαλύτερη ευαισθησία Μέσα στο ίδιο δερμοτόμιο, μυοτόμιο, σκληροτόμιο Κατά μήκος του άξονα του δερμοτομίου Trigger points ή σημεία βελονισμού Κατά μήκος του νεύρου και κυρίως στα σημεία του δέρματος που είναι το νεύρο είναι επιφανειακό (ερεθισμό περιφερικού νεύρου) Πάνω στις σπονδυλικές νευρικές ρίζες κοντά στην Σ.Σ. 11

Προϋποθέσεις επιλογής σημείων 1.Ο ερεθισμός να οδηγηθεί εύκολα στο ΚΝΣ 2.Η περιοχή να είναι λεία ώστε να εφαρμόζεται καλά το ηλεκτρόδιο 3.Η περιοχή να συνδέεται ανατομικά και φυσιολογικά με την περιοχή του πόνου 4.Η περιοχή να έχει σαφή ανατομικό εντοπισμό 5.Η περιοχή να περιλαμβάνει τουλάχιστον 1 ειδικό σημείο -Ως ειδικό σημείο ορίζουμε ένα κινητικό σημείο, ένα σημείο βελονισμού, ένα σημείο πυροδότησης ή ένα επιφανειακό σημείο περιφερικού νεύρου 12

Ειδικό σημείο Ως ειδικό σημείο ορίζουμε i.ένα κινητικό σημείο  επιφανειακά σημεία όπου το κύριο νευρικό στέλεχος εισέρχεται στο μυ ii.ένα σημείο βελονισμού  πάνω από την πύλη εισόδου των νεύρων στους μύες και στα σημεία πυκνών συγκεντρώσεων συγκεκριμένων νευρικών απολήξεων αισθητικών οργάνων iii.ένα σημείο πυροδότησης  υπερενεργητικές μυϊκές άτρακτοι iv.ένα επιφανειακό σημείο περιφερικού νεύρου 13

14 ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΟΜΗ ΟΣΦΥΟΙΣΧΙΑΛΓΙΑ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Πρωτόκολλο (i) Ενεργοποίηση πύλης ελέγχου πόνου -Έντασης σε ανεκτά επίπεδα, χωρίς να προκαλείται μυϊκή σύσπαση -Διάρκεια παλμού μsec -Συχνότητα Hz -Συνολικός χρόνος θεραπείας  διακυμάνσεις πόνου -Θεραπεία τερματίζει όταν ο ασθενής δεν αισθάνεται πόνο -Σε επιτυχή εφαρμογή  ανακούφιση στα 30 πρώτα λεπτά. -Αν τα αποτελέσματα δεν είναι τα επιθυμητά, μπορούμε να αλλάξουμε θέση των ηλεκτροδίων 15

Πρωτόκολλο (ii) Παραγωγή ενδογενών οπιοειδών -Ένταση του ρεύματος υψηλή (να πλησιάζει επίπεδα ενόχλησης) -Μυϊκή σύσπαση είναι αποδεκτή -Διάρκεια παλμού 200μsec με 10msec. -Ώσεις /sec (συχνότητα) 1-5 -Διάρκεια θεραπείας : ώρες 16

Πρωτόκολλο (iii) Ο ηλεκτροβελονισμός με ΤΕΝS είναι αποτελεσματικός όταν -Διάρκεια παλμού μsec -Συχνότητα 7-14 Ηz -Ένταση : μεγάλη (προκαλείται μυϊκή σύσπαση) -Διάρκεια θεραπείας : ώρες ή εβδομάδες 17

Ενδείξεις Οσφυαλγία Αυχεναλγία Πόνος στον ώμο ή το γόνατο Μυοπεριτονιακός πόνος Νευροπαθής πόνος Μετεγχειρητικά Οστεοαρθρίτιδα Ρευματοειδής αρθρίτιδα Χρόνια στηθάγχη Πρωτογενής δυσμηνόρροια 18

Αντενδείξεις Πάνω στις καρωτίδες διότι μπορεί να προκληθεί καρδιακή αρρυθμία Σε ασθενείς με βηματοδότη Κοντά στον φάρυγγα διότι μπορεί να προκληθούν διαταραχές αναπνοής και κατάποσης Προσοχή αν πρόκειται να εφαρμοστούν Κοντά σε περιοχή με κυκλοφορική ανεπάρκεια (πχ θρομβοφλεβίτιδα) Σε ευαίσθητο δέρμα Για μεγάλο διάστημα Σε περίοδο εγκυμοσύνης Σε συνεχή εφαρμογή πολύ υψηλής έντασης 19