Νίκος Μαρκάτος Κλινικός Ακοολόγος, BSc & Λογοθεραπευτής, BSc Ειδικός Συνεργάτης – Ερευνητής της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Επιστημονικός & Εργαστηριακός Συνεργάτης του Τμήματος Λογοθεραπείας, ΑΤΕΙ Πατρών

Σκοπός της διάλεξης αυτής είναι η εισαγωγή στην τεχνολογία των ακουστικών βοηθημάτων με έμφαση στις βασικές ηλεκτρονικές διατάξεις και τον τρόπο που διαχειρίζονται τον ήχο και την μουσική.

Σκοπός της παροχής συσκευών ακρόασης είναι :  Να γίνει ακουστή η ομιλία χωρίς παραμόρφωση και δυσφορία.  Να αποκατασταθεί η εμπειρία σε μια κλίμακα ακουστότητας.

Πριν τον 20 ο αιώνα οι βασικοί τρόποι βοήθειας του ατόμου με βαρηκοΐα ήταν :  Δυνατή ομιλία  Ομιλία μέσα στο αυτί.  Χρήση χωνιού, αγωγού ομιλίας, τρομπέτας ή άλλης παρόμοιας συσκευής.

Alonzo E. Miltimore εφηύρε το πρώτο ηλεκτρικό ακουστικό βαρηκοΐας – Η εταιρία Akouphone κατασκεύασε το πρώτο ηλεκτρικό ακουστικό που ήταν διαθέσιμο προς πώληση – Πρωτοεμφανίστηκαν τα ακουστικά σώματος (Body Worn Hearing Aids) – Ιδρύθηκε η Oticon.

– Η Siemens καθώς και άλλες εταιρίες του κλάδου άρχισαν την κατασκευή ακουστικών – Πρώτο - χρησιμοποιήθηκε ο ρυθμιστής έντασης – Κατασκευάστηκε το ηλεκτρικό οστεόφωνο – Εφευρέθηκε ο ενισχυτής τοποθετημένος σε ακουστικά - διαχωρισμένος από το μικρόφωνο – 1 ο Ακουστικό σώματος οστέϊνης αγωγής – Άρχισε η κατασκευή πολύ μικρών ηλεκτρικών Vacuum Tubes.

1936 – 1 ο επιτραπέζιο ακουστικό με AGC (Automatic Gain Control) – Κατασκευάστηκε το 1 ο ακουστικό με τυπωμένο ηλεκτρικό κύκλωμα – Τα Vacuum Tube Hearing Aids αντικαθίστανται σταδιακά από με transistor – Ακουστικά γυαλιών – 1 ο ενδοκαναλικό ακουστικό βαρηκοΐας – Πραγματοποιήθηκε η 1 η εμφύτευση κοχλιακού εμφυτεύματος.

 Ψηφιακά Ακουστικά Βαρηκοΐας (Hearing Aids - HA)  Ακουστικά Οστέινης Αγωγής (Bone Anchored Hearing Aids - BAHA)  Εμφυτευόμενα Ακουστικά Βαρηκοΐας (Vibrant Sound Bridge - VSB)  Κοχλιακά εμφυτεύματα (Cochlear Implants - CI)  Εμφυτεύματα Εγκεφαλικού Στελέχους  Συστήματα FM

Επιτρέπουν σήμερα στα βαρήκοα άτομα να επικοινωνούν άμεσα και αποτελεσματικά με το περιβάλλον τους. Να αισθάνονται, να είναι ανεξάρτητοι, να συμμετέχουν και να δημιουργούν.

 Επεξεργασία σήματος.  Πολλαπλές μνήμες.  Συστήματα μείωσης θορύβου.  Ακύρωση ακουστικής ανατροφοδότησης.  Πολλαπλά κανάλια επεξεργασίας σήματος.  Δυνατότητα προγραμματισμού.

 Ποιοτική ακουστική ενίσχυση με φυσικό ήχο.  Μέγιστη δυνατή διακριτική ικανότητα.  Αυτόματη ρύθμιση της έντασης.  Διακριτικότητα και μικρό βάρος.  Εύκολη λειτουργία και συντήρηση.

Τα βασικά μέρη ενός ακουστικού βαρηκοΐας είναι :  Μικρόφωνο  Ενισχυτής  Δέκτης  Μπαταρία  Εκμαγεία  Λοιπά εξαρτήματα

 Μετατρέπει τον ήχο σε ηλεκτρικό ρεύμα. Τύποι μικροφώνων :  Κατευθυντήρια Μικρόφωνα  Πολύ - κατευθυντήρια Μικρόφωνα  Αυτόματα - κατευθυντήρια μικρόφωνα

 Ενισχυτές : A υξάνουν το ηλεκτρικό σήμα που λαμβάνουν.  Ακουστικό Κέρδος :  Έξοδος – Είσοδος = Κέρδος ( π. χ. 60 dB SPL - 30 dB SPL =30dB)

3 στάδια διεργασίας ενίσχυσης :  Προενίσχυση  Επεξεργασία Σήματος  Διεργασία Εξόδου

Δύο τύποι ενισχυτών όσον αφορά τον τρόπο περιορισμού της εξόδου του σήματος :  Ψαλίδησης κορυφών  Συμπίεσης

 Χρόνος Επίθεσης (Attack Time)  Χρόνος Απελευθέρωσης (Release Time)  Συμπίεση Πολλαπλών Ζωνών Συχνοτήτων

 Σκοπός είναι η μετατροπή της ενέργειας ξανά σε ακουστική.  Ο δέκτης μπορεί να είναι ένα μικρό μεγάφωνο ή ένα μικρόφωνο με αντεστραμμένη λειτουργία.

 Διακόπτης On-Off  Ακουστική Είσοδος  Τηλεπηνίο  Διακόπτης Έντασης  Τηλεχειριστήριο

 Οπισθωτιαία  Ενδωτιαία  Ενδοκαναλικά (CIC & IIC)  Ακουστικά Ετερόπλευρης - Αμφοτερόπλευρης Εφαρμογής (CROS - BICROS)

πόρο.

Μεταφέρουν, μέσω δονήσεων, τον ήχο δια μέσου των οστών του κρανίου στον κοχλία

Εμφυτεύματα του Μέσου Ωτός Κατάλληλα για SNHL χωρίς διακυμάνσεις.

 Υποψήφιοι για εμφύτευση  Ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή βαρηκοΐα τύπου Αγωγιμότητας, Νευροαισθητηριακού ή Μικτού.  Πλεονεκτήματα  Δεν έχουν προβλήματα απόφραξης από κυψελίδα.  Δεν έχουν πρόβληματα ανατροφοδότησης.  Δεν επηρεάζονται από την έμφραξη του έξω ακουστικού πόρου.  Μειονεκτήματα  Χειρουργική επέμβαση με αναισθησία.  Υψηλό κόστος.

 Τον Βαθμό της Βαρηκοΐας – Δυναμικό Εύρος Ακοής  Την προτίμηση του ασθενή  Το κόστος της συσκευής  Την ηλικία  Τον τρόπο ζωής του ατόμου  Την φυσική κατάσταση του ασθενούς

Ορίζεται ως η διαφορά μεταξύ της μεγαλύτερης και της μικρότερης έντασης που μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί. ΔΕ = ΟΔ - ΟΑ Ουδός ΔυσφορίαςΟυδό Ακοής

ΔΕΞΙ ΑΥΤΙ ΔΕ =110-0= 110 dB HL ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΑΥΤΙ ΔΕ =120-40= 80 dB HL

Εμπειρία Χρηστών :  Distortion ( Παραμόρφωση )  Acoustic Feedback ( Ανατροφοδότηση )  Insufficient or Excessive Gain  Unbalanced Frequency Response  Reduced Tone Quality Madsen and Moore, 2014

1. Μορφή του Φάσματος 2. Phonemic versus Phonetic Requirements 3. Διαφορετικά 4. Διαφορτικό Crest Factor

Κρουστά

 Ομιλία  Περισσότερη ενέργεια στα ηχηρά φωνήματα ( χαμηλής συχνότητας )  Λιγότερη ενέργεια στα υψηλής συχνότητας σύμφωνα.  Μουσική  Τα αντιλυπτικά χαρακτηριστικά της εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες ( π. χ. αρμονικές )

 Φυσιολογική Ομιλία στο 1m ≈ 65 dB SPL ± 12 dB.  Δυνατή Ομιλία στο 1m 80 με 85 dB SPL.  Ήρεμη Μουσική μπορεί να φτάσει τα 105 dBA ενώ οι κορυφές τα 120dBA.

 Crest factor = RMS - peak level  Ομιλία  Crest factor =12dB  Μουσική  Crest Factor=18dB ή 20dB

 Ο A/D Converter μπορεί να μετατρέψει σήματα 92-96dB ΧΩΡΙΣ Παραμόρφωση.  Η μουσική ακόμα και χαμηλής έντασης ξεπερνά τα 100dB SPL ενώ η κλασική ή η ροκ τα 110dB SPL.

 Άυξηση του Δυναμικού Εύρους κατά την Είσοδο και Έξοδο.  Αύξηση ανταπόκρισης στις Χαμηλές Συχνότητες.  Βελτίωση του Feedback Cancellation & Αυτόματου Ελέγχου Κέρδους.

Επικοινωνιακή Κατάσταση Φυσιολογική Ακοή – Μικρό Έλλειμμα – Μέτριο Ελλειμμα Μουσική Διάλογος Περιβάλλον

Σύντομο Ιστορικό  Κορίτσι 17 ετών.  Μαθήτρια γ΄λυκείου.  Μουσικός ( πιανίστρια )  Μονόπλευρη Βαρηκοΐα.  Πτώση της ακοής στο Δεξί αυτί στην ηλικία των 12 ετών μετά από υψηλό πυρετό.

Αποκατάσταση  High End Ψηφιακό Ακουστικό Βαρηκοΐας στο Δεξί Αυτί.  Ηλικία εφαρμογής 17 ετών.  Συνολική Χρήση 150 ώρες με μέση ημερήσια χρήση 6:32 ώρες.

 “ Γενικά το ακουστικό βοηθά να έχω πιο σφαιρική και γεμάτη αίσθηση του ήχου και μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ των δύο αφτιών. Βέβαια, η χροιά αποκλίνει περισσότερο απο εκείνη που θέλω να παίξω, σε σχέση με εκείνη που ακούω χωρίς το ακουστικό. Ο ήχος, δλαδή, είναι πολύ πιο ψεύτικος...- λογικό -.. πράγμα που κουράζει όμως, και απογοητεύει. Το θετικό ειναι οτι έτσι αναγκάζομαι να παίζω πολύ πιο απαλά, πράγμα που βοηθά στη βελτίωση αυτού του τομέα, αφού πριν τη χρήση του ακουστικού είναι πιθανό να έπαιζα αρκετά σκληρά επειδή δεν άκουγα τόσο καλά απο το ένα αυτί τις πρίμες.”

Μία κλίμακα αυτό - αξιολόγησης μπορεί να βασιστεί : 1. Όφελος 2. Ικανοποίηση 3. Χρόνος χρήσης 4. Εναπομείναντες περιορισμοί στη δραστηριότητα 5. Εναπομείναντες περιορισμοί στην συμμετοχή 6. Επίπτωση σε άλλα άτομα 7. Ποιότητα ζωής

Παράδειγμα ερωτηματολογίων για την αξιολόγηση του προσλαμβανόμενου οφέλους από τα ακουστικά βαρηκοΐας είναι :  Glascow Hearing Aid Benefit Profile (GHABP) (Gatehouse,1999)  Σκοπός είναι η αξιολόγηση των ανησυχιών και προσδοκιών των ασθενών σε μία ποικιλία καταστάσεων ακρόασης.  Hearing Aid Performance Inventory (HAPI) (Walden, Demorest & Helper, 1984)  Σκοπός είναι η αξιολόγηση των οφελών της ενίσχυσης σε ποικίλες καταστάσεις ακρόασης.

 Chasin, M. (2014). The “Best Hearing Aid” for Listening to Music: Clinical Tricks, Major Technologies, and Software Tips. Taken from: technologies-software-tips/#sthash.tnSa9wvo.dpufhttp:// technologies-software-tips/#sthash.tnSa9wvo.dpuf  Dillon, H. (2001). Hearing Aids. Stuttgart: Thieme.  Fligor, B.J. and Cox, L. C. (2004). Output levels of commercially available portable compact disc players and the potential risk to hearing. Ear & Hearing, 25:  Peng, J. H., Tao, Z.Z. and Huang, Z.W. (2007). Risk of damage to hearing from personal listening devices in young adults. The journal of Otolaryngology, 36:  Martin, F. N. and Clark, J. G. (2003). Introduction to Audiology. 8 th ed. Boston: Allyn and Bacon.  Martin, F.N. and Clark, J.G. (2008). Ακοολογία ( Ν. Τρίμμης για την ελληνική επιμέλεια ) Αθήνα Εκδόσεις Ελλην ( δημοσίευση πρωτοτύπου 2006).  Tye-Murray N. Θεμελιώδεις Αρχές Ακουστικής Αποκατάστασης : Παιδιά, Ενήλικες και Μέλη της Οικογένειας τους. 1 η Ελληνική Έκδοση. Τρίμμης Ν, Επιμέλεια και Συγγραφή. Αθήνα : Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης – Broken Hill Publishers LTD; 2012.