ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ Κυφωνίδης Δημήτριος Παιδίατρος Διευθυντής Παιδιατρικής Κλινικής «Μποδοσάκειο» Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΟΣΦΥΟΝΩΤΙΑΙΑ ΠΑΡΑΚΕΝΤΗΣΗ ; Η οσφυονωτιαία παρακέντηση είναι μία εξέταση στην οποία γίνεται εισαγωγή μιας λεπτής βελόνας μέσα στη σπονδυλική στήλη, στην περιοχή της οσφύος (μέσης) όπου βρίσκεται το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Αυτό γίνεται για: διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς.
=Από έξω προς τα μέσα είναι: (μνημοτεχνικός κανόνας ΣΑΧ) Ο νωτιαίος μυελός αποτελεί την προς τα κάτω συνέχεια του προμήκη μυελού και τελειώνει στο 2ο οσφυϊκό σπόνδυλο (σπάνια στο 3ο) =Περιβάλλεται από τρεις μήνιγγες που αποτελούν τη συνέχεια των μηνίγγων του εγκεφάλου. =Από έξω προς τα μέσα είναι: (μνημοτεχνικός κανόνας ΣΑΧ) Η σκληρή μήνιγγα Η αραχνοειδής Η χοριοειδής =Μεταξύ σκληρής και αραχνοειδής μήνιγγας είναι ο υποσκληρίδιος χώρος =Μεταξύ αραχνοειδής και χοριοειδούς είναι ο υπαραχνοειδής χώρος στον οποίο βρίσκεται το ΕΝΥ
ΓΙΑ ΠΟΙΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ Ο.Ν.Π. .. ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΕΙΝΑΙ : Για να εξετάσουμε το υγρό για ύπαρξη μικροβίων (μηνιγγίτιδα) Για να εξετάσουμε το υγρό για ύπαρξη νεοπλασματικών κυττάρων Για να χορηγήσουμε ένα φάρμακο στον υπαραχνοειδή χώρο (πχ αναισθητικά, χημιοθεραπευτικά) Για να μετρήσουμε την πίεση του υγρού (η αύξησή της ονομάζεται ενδοκράνια υπέρταση, η μείωση ονομάζεται ενδοκράνια υπόταση) Για να αφαιρέσουμε μια ποσότητα υγρού πχ στην δοκιμαστική παρακέντηση στον υδροκέφαλο.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ Ο.Ν.Π. .. Οι αντενδείξεις είναι : Όταν υπάρχει μεγάλος όγκος που πιέζει τον εγκέφαλο Όταν υπάρχει διαταραχή στην πήξη του αίματος, είτε από κάποιο νόσημα (πχ θρομβοπενία), είτε από κάποιο φάρμακο (πχ ασπιρίνη) Όταν υπάρχει λοίμωξη στην περιοχή της οσφύος, δηλ. στην περιοχή που θα γίνει η παρακέντηση.
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ: . Αποστειρωμένες βελόνες οσφυονωτιαίας παρακέντησης Γάντια και μάσκα για τον ιατρό και τους βοηθούς Αντισηπτικό για το δέρμα Αποστειρωμένες γάζες Ένα τοπικό αναισθητικό (για ενήλικες) Τέσσερις δοκιμαστικούς σωλήνες. Λαμβάνονται τρία δείγματα: 1. Κυτταρολογική εξέταση 2. Kαλλιέργεια 3. Βιοχημικοί προσδιορισμοί
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η Ο.Ν.Π. .. Η εξέταση γίνεται: Με τον ασθενή ξαπλωμένο στο πλάι, με τον αυχένα και τα γόνατα πλάγια σε κάμψη προς την κοιλιά, σε στάση «εμβρύου». Σύνηθες σημείο είναι το διάστημα μεταξύ 3ου-4ου ή 4ου-5ου οσφυϊκού σπονδύλου, στο σημείο μιας νοητής γραμμής που ενώνει της δύο λαγόνιες ακρολοφίες Θα τοποθετηθεί αντισηπτικό Γίνεται διερεύνηση των μεσοσπονδύλιων διαστημάτων για διευκόλυνση της βελόνας στον υπαραχνοειδή χώρο και την πρόληψη τραυματισμού των ιστών και τρώση αγγείων. Πρέπει το νεογνό, βρέφος, παιδί να είναι ακίνητο την ώρα της παρακέντησης και να υπάρχει ευθειασμός της σπονδυλικής στήλης Μετά την αφαίρεση της βελόνας ασκείται πίεση με μία αποστειρωμένη γάζα στο σημείο της παρακέντησης για να σταματήσει η εκροή του υγρού και στερεώνεται με λευκοπλάστ. Θα πρέπει να μείνει κάποιες ώρες σε ύπτια θέση μετά την οσφυονωτιαία παρακέντηση.( Ο λόγος είναι ότι μπορεί να πονέσει το κεφάλι ή να ζαλιστεί) Αν σηκωθεί και αρχίσει ο πονοκέφαλος, θα πρέπει να ξαπλώσει για μερικές ώρες. Θα χορηγηθούν υγρά ενδοφλεβίως και παυσίπονα
Η βελόνα προωθείται στον υπαραχνοειδή χώρο της σπονδυλικής στήλης, για να αναρροφήσει εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ Ο.Ν.Π. .. Εκτός από τον ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟ που αναφέρθηκε ήδη και είναι παροδικός, αναφέρονται και άλλες επιπλοκές αλλά αυτές παρατηρούνται πολύ σπάνια : Λοίμωξη από την εισαγωγή της βελόνας Δημιουργία αιματώματος στην περιοχή της παρακέντησης που πιέζει τα νεύρα των ποδιών Διαρροή εγκεφαλονωτιαίου υγρού (σε επανειλημμένες παρακεντήσεις) Τραυματισμός νεύρου από τη βελόνα Οπτικές διαταραχές πχ διπλωπία (παρέρχεται σε λίγες εβδομάδες) Ζάλη Ίλιγγος Ελάττωση της ακοής