ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ : ΣΚΙΆ Αγραφιώτη Δήμητρα Διαμαντάκη Μυρτώ Κλαίρ Σταύρου Κατερίνα

1 Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΑΝΊΧΝΕΥΣΗΣ Στόχοι : Να ανιχνεύσουμε τις πρότερες ιδέες των παιδιών για το φαινόμενο της σκιάς. Περιγραφή : Σήμερα το πρωί ήρθε μια φωτογραφια στο νηπιαγωγείο η οποία απεικονίζει ένα παιδί που βλέπει τη σκια του.Τη δείχνω στα παιδιά τα ρωτάω τι βλέπουν. Οταν αυτά μου πουν οτι βλέπουν τη σκιά του παιδιού θα τα ρωτήσω αν ξέρουν τι είναι η σκιά και πως δημιουργείται. Θα ξεκινήσουμε μια συζήτηση για τις σκιές για να ανιχνεύσουμε τις πρότερες ιδέες των παιδιών για αυτές και ύστερα θα προχωρήσουμε στις δραστηριότητες διδασκαλίας

2 Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ(ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΣ) Στόχος: Να γνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζεται μια σκιά και είναι σε θέση να τον περιγράφουν Περιγραφή: Στη δραστηριότητα που προηγήθηκε, ανιχνεύσαμε αν τα παιδιά αναγνωρίζουν μια σκιά και αν καταλαβαίνουν με ποιον τρόπο μπορεί να σχηματιστεί. Στην επόμενη δραστηριότητα επιχειρούμε να μάθουμε στα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται οι σκιές μέσα από μια πειραματική διαδικασία, κατά την οποία τα παιδιά θα οδηγηθούν από μόνα τους στο συμπέρασμα για το πώς δημιουργούνται οι σκιές. Αρχικά, ζητάμε από κάθε παιδί να βρει ένα αντικείμενο μέσα από την αίθουσα που του αρέσει. Στη συνέχεια και αφού έχουν βρει όλα τα παιδιά από ένα κλείνουμε τα φώτα, τους δίνουμε από έναν φακό και τους ζητάμε να σηκώνονται ένα-ένα, να αφήνουν κάτω το αντικείμενο και να προσπαθούν να δημιουργήσουν τη σκιά του. Στο τέλος συζητάμε για τα αποτελέσματα και διευκρινίζουμε στα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται οι σκιές.

3 Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ(ΔΙΔΑΣΚΑΛΊΑΣ) Στόχοι: Να γνωρίσουν τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται οι σκιές και να είναι ικανά να τον περιγράφουν Να κατανοήσουμε με ποια αντικείμενα(διαφανή ή αδιαφανή) είναι δυνατόν να σχηματιστούν οι σκιές Περιγραφή: Στο πρώτο μέρος της δραστηριότητας, θα χωρίσουμε τα παιδιά σε ζευγάρια και από το κάθε ζευγάρι θα ζητήσουμε να σχηματίσουν τις σκιές των χεριών τους. Πιο συγκεκριμένα, θα συσκοτίσουμε την αίθουσα, θα τοποθετήσουμε ένα χαρτόνι άσπρο μπροστά από τα παιδιά, το ένα παιδί θα κρατάει τον φακό και θα φωτίζει τα χέρια του συμμαθητή του, ο οποίος θα είναι τοποθετημένος ανάμεσα στο παιδί με τον φακό και το χαρτόνι και σε συνεργασία θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν τη σκιά των χεριών του ενός παιδιού, η οποία θα είναι αντιληπτή στο χαρτόνι. Αφήνουμε τα παιδιά να πειραματιστούν τοποθετώντας το φακό και τα χέρια σε διάφορα σημεία μέχρι να βρουν το κατάλληλο σημείο στο οποίο είναι δυνατόν να σχηματιστεί η σκιά των χεριών και με αυτό τον τρόπο να καταλάβουν την διαδικασία με την οποία δημιουργούνται οι σκιές και επίσης, πως το φως είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τον σχηματισμό. Ύστερα από αυτή τη διαδικασία, επιθυμούμε τα παιδιά να καταλάβουν πως για να σχηματιστεί η σκιά μέσα αππό την αλληλεπίδραση του φωτός με το αντικείμενο, το οποίο στέκεται εμπόδιο μπροστά του και έτσι σχηματίζεται η σκιά του αντικειμένου/εμποδίου. Στη συνέχεια αυτής της δραστηριότητας και αφού προηγήθηκε η διαδικασία για το πώς δημιουργούνται οι σκιές, θα επιχειρήσουμε να μάθουμε στα παιδιά σε ποια αντικείμενα δημιουργούνται σκιές. Πιο συγκεκριμένα, θα συγκεντρώσουμε τα παιδιά στα τραπεζάκια τους, θα συσκοτίσουμε ξανά το χώρο και θα χωρίσουμε τα παιδιά σε ομάδες τεσσάρων ατόμων (όσο πιο λίγα τόσο καλύτερα) και θα δώσουμε στην κάθε ομάδα διαφανή και αδιαφανή αντικείμενα, φακό και ένα άσπρο χαρτόνι το οποίο θα τοποθετήσουμε εμείς απέναντι από τα παιδιά και θα χρησιμοποιηθεί ως «τοίχος» για να γίνουν αντιληπτές στα παιδιά οι σκιές που θα σχηματιστούν από τα αντικείμενα. Θα ζητήσουμε από τα παιδιά επαναλάβουν την διαδικασία με το φακό, όπως την προηγούμενη δραστηριότητα και συνεργατικά να σχηματίσουν σκιές στα αντικείμενα χρησιμοποιώντας τα ένα-ένα. Επιθυμούμε να γίνει κατανοητή από τα παιδιά, η διαφορά ανάμεσα στα διαφανή και αδιαφανή αντικείμενα, ότι δηλαδή από τα πρώτα περνάει φως και είναι δύσκολο να σχηματιστούν σκιές και από τα δεύτερα δεν περνάει φως οπότε σχηματίζονται σκιές. Αφήνουμε, λοιπόν, τα παιδιά να παρατηρήσουν και να πειραματιστούν με το φακό και αντικείμενα που τους δώσαμε, ώστε να οδηγηθούν από μόνα τους στο συμπέρασμα ότι σκιές δημιουργούνται σε αδιαφανή αντικείμενα αφού αυτά στέκονται ως εμπόδια στο φως και πως το φως είναι απαραίτητο για αυτή τη διαδικασία.

4 Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ(ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ) Στόχος: Να αξιολογήσουμε αν τα παιδιά κατανόησαν τον τρόπο με τον οποίο σχηματίζονται οι σκιές Περιγραφή: Για να αξιολογήσουμε αν τα παιδιά έχουν καταλάβει το τρόπο με τον οποίο σχηματίζεται η σκιά, σκεφτήκαμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να δημιουργήσουν ένα σκηνικό που να μοιάζει με θέατρο σκιών, χρησιμοποιώντας ένα σεντόνι και να κάνουν τους κατάλληλους χειρισμούς για να δημιουργηθεί η σκιά ενός παιδιού σε αυτό. Για να τα διευκολύνουμε θα ζητήσουμε από δυο παιδιά να κρατούν το σεντόνι το ένα από τη μια άκρη και το άλλο από την άλλη άκρη και ύστερα από δυο παιδιά να σχηματίσουν μια σκιά στο σεντόνι σύμφωνα με την διαδικασία που αναφέραμε στις δραστηριότητες διδασκαλίας. Όλα τα παιδιά θα συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία για να μπορέσουμε να αξιολογήσουμε τις γνώσεις όλων πάνω στο φαινόμενο της σκιάς.