ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ

Δομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά των φύλλων –στόματα φύλλων

Τα καταφρακτικά κύτταρα ελέγχουν το άνοιγμα (α) και το κλείσιμο των στομάτων (β).

Χαρακτηριστικοί τύποι στομάτων: Α. εγκάρσια τομή στόματος, Β. τυπική μορφή στομάτων

Γ., Δ., Ε. παραστοματικά κύτταρα και ΣΤ. καταφρακτικά κύτταρα σε αγροστώδη

Οντογένεση στομάτων στο κρεμμύδι (Allium cepa). Α. επιμηκυσμένο πρωτοδερμικό κύτταρο πριν από τη διαίρεση, Β. σχηματισμός δύο θυγατρικών κυττάρων, Γ. και Δ. σχηματισμός καταφρακτικών κυττάρων

Δομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά των φύλλων απλά και σύνθετα φύλλα

Ανισοφυλλία στη σελαγινέλλα την οδοντωτή (Selaginella denticulata). Η σελαγινέλλα είναι μικρό έρπον φυτό που συναντάται και στη χώρα μας (Πτεριδόφυτα, τάξη Σελαγινελλώδη)

Δρυς ποδισκοφόρος (Quercus pedunculata) Καστανιά (Castanea sativa)

Λεύκα (Populus tremula) - Κουτσουπιά (Cercis siliquastrum)

Γκίγκο (Ginkgo biloba) - Πλατάνι (Platanus orientalis)

Ιτιά η λευκή (Salix alba) Σφενδάμι το πεδινό (Acer campestre)

Μανόλια (Magnolia grandiflora)

Πεύκη η δασική (Pinus silvestris) - βελονοειδή φύλλα Κυπάρισσι το αειθαλές (Cupressus sempervirens) - λεπιοειδή φύλλα

Διαφορετικές μορφές σύνθετων φύλλων. 1. πτεροειδές, 2. παλαμοειδές, 3. διπτεροειδές

Κύκας η κρεμόφυλλος (Cycas revoluta) - πτεροειδή φύλλα

Απολιθωμένο φύλλο είδους οξιάς (Fagus attenuata), οικογένεια Φηγίδες - Δυτική Μακεδονία - ηλικία: χρόνων Απολιθωμένο φύλλο του Aesculus sp., οικογένεια Ιπποκαστανίδες (αγριοκαστανιά) - Κύμη, Εύβοια - ηλικία: περίπου χρόνων

ΑΙΩΝΑΣΠΕΡΙΟΔΟΣΕΠΟΧΗ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙΝΟΖΩΙΚΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΓΕΝΕΣ Σύγχρονη (ή Ολόκαινο) 0,01 Πλειστόκαινο2 ΤΡΙΤΟΓΕΝΕΣ Πλειόκαινο5,1 Μειόκαινο24,6 Ολιγόκαινο38 Ηώκαινο54,9 Παλαιόκαινο65 ΜΕΣΟΖΩΙΚΟΣ ΚΡΗΤΙΔΙΚΟee144 ΙΟΥΡΑΣΙΚΟee213 ΤΡΙΑΣΙΚΟee248 ΠΑΛΑΙΟΖΩΙΚΟΣ ΠΕΡΜΙΟee286 ΛΙΘΑΝΘΡΑΚΟΦΟΡΟ (ΠΕΝΣΥΛΒΑΝΙΟ και ΜΙΣΣΙΣΙΠΙΟ) ee360 ΔΕΒΟΝΙΟee408 ΣΙΛΟΥΡΙΟee438 ΟΡΔΟΒΙΣΙΟee505 ΚΑΜΒΡΙΟee570 ΠΡΟΚΑΒΡΙΟ ΒΕΝΔΙΟee670 ΣΤΟΥΡΤΙΟee800

Στον κισσό (Hedera helix) π.χ. διακρίνονται φύλλα ωοειδή και φύλλα τρισχιδή που εξυπηρετούν την προσκόλληση του φυτού στο υποστήριγμα

Ετεροφυλλία στο βατραχάκι του νερού (Ranunculus aquatilis)

Σε αρκετές περιπτώσεις φυτών η διαθεσιμότητα φωτός διαμορφώνει το σχήμα των φύλλων. Μέσα στο νερό τα φύλλα του είδους Σαγιττάρια η βελόφυλος (Sagittaria sagittifolia), είδος που συναντάται στη χώρα μας, είναι ταινιοειδή, στην επιφάνεια του νερού είναι νεφροειδή ή καρδιόσχημα και εκείνα που αναπτύσσονται έξω από το νερό είναι λογχοειδή. Αν το ίδιο είδος αναπτυχθεί στο έδαφος και σε σκιερό μέρος, τότε όλα τα φύλλα της είναι ταινιοειδή.

Δομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά των φύλλων Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ

Τομή φύλλου

Μερικά φυτά διαθέτουν στην επιφάνεια των φύλλων τους τριχίδια τα οποία σπάζουν εύκολα απελευθερώνοντας ουσίες που απωθούν τους φυτοφάγους οργανισμούς.

Το αγωγό σύστημα του φύλλου

Ξύλωμα - φλοίωμα

Επίθεμα - υδατώδες

Στα μονοκοτυλήδονα φυτά το έμβρυο έχει μία κοτυληδόνα (Α.1), το αγωγό σύστημα στις ρίζες σχηματίζει δακτύλιο (Α.2), οι ηθμαγγειώδεις δεσμίδες του βλαστού είναι διάσπαρτες (Α.3), η νεύρωση των φύλλων είναι παράλληλη (Α.4) και τα άνθη αποτελούνται από τρία (ή αριθμό πολλαπλάσιο του τρία) μέρη (Α.5).  Στα δικοτυλήδονα φυτά το έμβρυο έχει δύο κοτυληδόνες (Β.1),  στις ρίζες το φλοίωμα περιβάλλει τους βραχίονες που σχηματίζει το ξύλωμα (Β.2),  οι ηθμαγγειώδεις δεσμίδες του βλαστού είναι κυκλικά τοποθετημένες (Β.3),  η νεύρωση των φύλλων είναι δικτυωτή (Β.4) και  τα άνθη αποτελούνται από τέσσερα ή πέντε (ή αριθμό πολλαπλάσιο τους) μέρη (Β.5).

Μονοκοτυλήδονο είδος - Λόλιον το μεθυστικό (Lolium temulentum), ήρα, συνηθισμένο ζιζάνιο των σιταγρών Δικοτυλήδονο είδος - Ροδή η εκατόμφυλλος (Rosa centifolia var. muscosa), "μαγιάτικη", "τριανταφυλλιά του γλυκού" ή "μυρωδάτη ".

ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Στον όρο "φύλλωμα" περιλαμβάνονται διαφορετικοί τύποι φύλλων που απαντούν στα φυτά, όπως: τα κυρίως φύλλα, τα φυλλίδια ή κατάφυλλα, οι κοτυληδόνες (φύλλα του εμβρύου), τα υψόφυλλα, τα παράφυλλα κ.ά.

Μέρη του φύλλου Τα κυρίως φύλλα είναι τα βασικότερα φωτοσυνθετικά όργανα των φυτών. Τα φύλλα των περισσότερων αγγειόσπερμων φυτών αποτελούνται από: το έλασμα ή πλάτυσμα, που αποτελεί την κύρια δομή παραγωγής θρεπτικών ουσιών, το μίσχο και τη βάση. Συνήθως η βάση του φύλλου, που προσκολλάται πάνω στο βλαστό, είναι πιο πλατιά και συνιστά τον κολεό του φύλλου

Μίσχος - παράφυλλα Ο μίσχος των φύλλων, δομή που αποτελεί τη συνέχεια του βλαστού καθώς περικλείει τον αγωγό ιστό, είναι συνήθως κυλινδρικός, σπανιότερα αποπλατυσμένος και συχνά στη βάση του συναντώνται παράφυλλα. Τα παράφυλλα αναπτύσσονται κατά ζεύγη, μοιάζουν με φύλλα και μπορεί να είναι το ίδιο μεγάλα ή και μεγαλύτερα από τα πραγματικά φύλλα. Το μήκος του μίσχου ποικίλει και η ανατομική του διάπλαση είναι παρόμοια με αυτή του βλαστού. Η επιδερμίδα του μίσχου αποτελεί συνέχεια της επιδερμίδας του βλαστού.

Στα φύλλα των αγγειόσπερμων διακρίνονται: το έλασμα (1), ο μίσχος (2), ο κολεός (3) και τα παράφυλλα (4).

Τριανταφυλλιά (Rosa sp.) - Αμάραντο (Sedum spectabile)

Κουκί (Vicia faba) - Αγριομπιζελιά (Lathyrus latifolius)

σχηματική απεικόνιση της φυτικής δομής

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΡΗ ΕΝΟΣ ΦΥΤΟΥ