Χειρουργικές Λοιμώξεις Χριστοδουλοπούλου Θεοδώρα

Ορισμοί  Μετεγχειρητική λοίμωξη : λοίμωξη χειρουργικού τραύματος που παρατηρείται μέχρι και 30 ημέρες από την χειρουργική επέμβαση ή μέχρι και ένα χρόνο εάν έχει τοποθετηθεί ξένο σώμα (Horan et al 1992)  Χειρουργικό τραύμα : όλο το πεδίο μέχρι το βάθος της περιοχής που χειρουργείται όπου φτάνουν τα χέρια μας και τα χειρουργικά εργαλεία (Peterson 2007)

Παράγοντες που αυξάνουν την εμφάνιση χειρουργικών λοιμώξεων 1. Περίπλοκες και μεγαλύτερης διάρκειας χειρουργικές επεμβάσεις 2. Αύξηση αριθμού γηριατρικών ασθενών 3. Χρήση εμφυτευμάτων 4. Χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων

Παράγοντες που αυξάνουν την εμφάνιση χειρουργικών λοιμώξεων 5. Χρήση διαγνωστικών και θεραπευτικών μέσων 6. Αποκλίσεις από την άσηπτη τεχνική 7. Μη συμμόρφωση με την σωστή χειρουργική τεχνική 8. Προφυλακτική αντιμικροβιακή αγωγή

Ταξινόμηση χειρουργικών λοιμώξεων Σχετικά με την τελική έκβαση 1. Αυτοπεριοριζόμενες λοιμώξεις 2. Σοβαρή λοίμωξη 3. Λοίμωξη που οδηγεί σε θάνατο ή αναπηρία

Ταξινόμηση χειρουργικών λοιμώξεων Σχετικά με το χρόνο έναρξης 1. Προ - εγχειρητική χειρουργική λοίμωξη 2. Διεγχειρητική χειρουργική λοίμωξη Α. Μπορεί να προληφθεί κατά την χειρουργική επέμβαση Β. Δεν μπορεί να προληφθεί κατά την χειρουργική επέμβαση 3. Μετεγχειρητική λοίμωξη ( αιματικής ροής, αναπνευστικού, τραύματος )

Παράγοντες που καθορίζουν την εμφάνιση λοίμωξης Α. Παθογονικότητα των μικροοργανισμών 1. Λοιμογονικότητα ( Δυνατότητα προσβολής των ιστών ) 2. Μικροβιακό φορτίο (10 5 ) 3. Ικανότητα παραγωγής τοξινών ( εξωτοξίνες / ενδοτοξίνες ) 4. Ικανότητα αντοχής στην φαγοκυττάρωση και στην ενδοκυτταρική καταστροφή

Β. Άμυνα του ξενιστή 1. Τοπικοί μηχανισμοί άμυνας : Επιθηλιακός φραγμός Τοπικά χαρακτηριστικά του ιστού Ξηρότητα του δέρματος της περιοχής Παρουσία βιολογικών υγρών ( ούρα, ιδρώτας ) Ύπαρξη κροσσών, περίσταλση, βλέννη, pH Τοπική ανοσία IgA

Β. Άμυνα του ξενιστή 2. Συστηματικοί μηχανισμοί άμυνας: a. Μειωμένη παρουσία φαγοκυττάρων 1. Ελαττωμένη αιματική ροή 2. Παρουσία νεκρωμένου ιστού, ξένων σωμάτων, αιματώματος, συλλογών 3. Ελαττωμένη αγγειακή αντιδραστικότητα ( ουραιμία, μεγάλη ηλικία, υψηλές δόσεις κορτικοστεροειδών ) 4. Ελαττωμένη παραγωγή φαγοκυττάρων ( χημειοθεραπεία )

2. Συστηματικοί μηχανισμοί άμυνας: b. Μη φυσιολογικοί παράγοντες ορού ( οψωνίνες ) Ειδικά αντισώματα και συμπληρώματα που δρουν ως οψωνίνες για τη φαγοκυττάρωση c. Μη φυσιολογική πέψη και ενδοκυττάριος θάνατος των φαγοκυττάρων Παρατηρείται στην ουραιμία, κέτωση, υπεργλυκαιμία, κακοήθεια, σοβαρό τραύμα, υποσιτισμό και ανοσοκαταστολή

Γ. Χειρουργική τεχνική : Ήπιοι χειρισμοί των ιστών Απομάκρυνση νεκρωμένων ιστών και αίματος Χρήση παροχετεύσεων Αποφυγή υπερβολικής χρήσης της καυτηρίασης (-) Τάσης σε αναστομώσεις του εντέρου Διασφάλιση καλής αιματικής παροχής

Ταξινόμηση λοιμώξεων χειρουργικού τραύματος  Επιφανειακή : συμβαίνει μέχρι 30 ημέρες από την επέμβαση Η φλεγμονή προσβάλλει μόνο το δέρμα ή τον υποδόριο ιστό της τομής Υπάρχει ένα από τα παρακάτω : 1. πυώδη παροχέτευση με ή χωρίς εργαστηριακή επιβεβαίωση από την επιφανειακή τομή 2. Απομόνωση μικροοργανισμών μετά από μια καλλιέργεια υγρού ή ιστού από την επιφανειακή τομή που ελήφθη με άσηπτες συνθήκες 3. Τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω σημεία ή συμπτώματα της λοίμωξης : πόνος ή ευαισθησία, ερυθρότητα ή θερμότητα

Ταξινόμηση λοιμώξεων χειρουργικού τραύματος  Εν τω βάθει : Λοίμωξη που συμβαίνει σε 30 ημέρες από την επέμβαση, αν δεν υπάρχει εμφύτευμα στην περιοχή ή σε ένα χρόνο αν υπάρχει εμφύτευμα και η λοίμωξη φαίνεται να σχετίζεται με την επέμβαση Περιλαμβάνει εν τω βάθει μαλακούς ιστούς ( στρώματα περιτονίας και μυών ) της τομής και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω : 1. Πυώδη παροχέτευση από την εν τω βάθει χειρουργική τομή αλλά όχι από το όργανο / χώρο που περιλαμβάνεται στην χειρουργική τομή 2. Μια βαθειά τομή αυτόματα διανοιχθείσα ή σκοπίμως διανοιχθείσα από χειρουργό, όταν ο ασθενής έχει τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω σημεία : πυρετό >38 ο C, τοπικό πόνο, ευαισθησία 3. Απόστημα ή άλλη ένδειξη της λοίμωξης που προσβάλλει την εν τω βάθει τομή

Ταξινόμηση λοιμώξεων χειρουργικού τραύματος  Λοίμωξη οργάνου / χώρου : Λοίμωξη που συμβαίνει σε 30 μέρες από την επέμβαση αν δεν υπάρχει εμφύτευμα, ή σε ένα χρόνο αν υπάρχει εμφύτευμα και εφόσον η λοίμωξη φαίνεται να συσχετίζεται με την επέμβαση Αφορά κάθε ανατομικό τμήμα ( όργανο ή χώρο ) εκτός της ίδιας της τομή, τα οποία ήταν ανοικτά όταν ή έγιναν χειρισμοί κατά τη διάρκεια της επέμβασης και τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω : 1. Πυώδη εκροή από παροχέτευση μέσα στο όργανο / χώρο 2. Απομόνωση μικροοργανισμών από καλλιέργεια υγρού ή ιστού στο όργανο / χώρο που ελήφθη με άσηπτες συνθήκες 3. Απόστημα ή άλλη απόδειξη λοίμωξης

Ταξινόμηση χειρουργικών τραυμάτων  Κατηγορία Ι / Καθαρό : Μη μολυσμένο χειρουργικό τραύμα στο οποίο δεν αναπτύχθηκε φλεγμονή και δεν ανοίχτηκε το αναπνευστικό, το γαστρεντερικό, το γεννητικό και το ουροποιητικό σύστημα Κλείνουν κατά πρώτο σκοπό και αν είναι αναγκαίο παροχετεύονται με κλειστή παροχέτευση

Ταξινόμηση χειρουργικών τραυμάτων  Κατηγορία ΙΙ / Δυνητικά μολυσμένο : Χειρουργικό τραύμα στο οποίο ανοίχθηκε το αναπνευστικό, το πεπτικό, το γεννητικό και το ουροποιητικό σύστημα κάτω από ελεγχόμενες καταστάσεις χωρίς ασυνήθιστη επιμόλυνση Επεμβάσεις που προσβάλλουν τα χοληφόρα, τη σκωληκωειδή απόφυση, τον κόλπο και το στοματοφάρυγγα όπου δεν παρατηρήθηκε λοίμωξη ή δεν συνέβη σημαντική παραβίαση στην τεχνική

Ταξινόμηση χειρουργικών τραυμάτων  Κατηγορία ΙΙΙ / Μολυσμένο : Ανοικτά, πρόσφατα, τραύματα από ατυχήματα Επεμβάσεις με σημαντική παραβίαση της άσηπτης τεχνικής ή σημαντική διασπορά μικροβίων από το γαστρεντερικό σύστημα και τομές στις οποίες διαπιστώθηκε οξεία μη πυώδης φλεγμονή

Ταξινόμηση χειρουργικών τραυμάτων  Κατηγορία Ι V/ Ρυπαρό, μολυσματικό : Παλαιά τραύματα από ατυχήματα με διατηρημένους νεκρωμ΄ρνους ιστούς και εκείνα που περιλαμβάνουν επίμονη κλινική λοίμωξη ή διάτρηση σπλάγχνων Οι μικροοργανισμοί που προκαλούν την μετεγχειρητική λοίμωξη ήταν παρόντες στο χειρουργικό πεδίο πριν από τη επέμβαση

Μικροβιολογία λοιμώξεων χειρουργικού τραύματος  Συνηθέστερα παθογόνα : S. aureus, coagulase negative staphylococci, enterococcus sp, E. coli  Αυξημένη συχνότητα τελευταία από ανθεκτικά παθογόνα : S. aureus ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη, enterococcus ανθεκτικός στην Βανκομυκίνη και gram αρνητικά στελέχη  Αυξημένη συχνότητα απομόνωσης μυκήτων ( ιδιαίτερα Candida albicans)  Αντανακλά την βαρύτητα της κατάστασης των χειρουργικών ασθενών, ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, ευρεία χρήση προφυλακτικών και θεραπευτικών αντιμικροβιακών παραγόντων

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση χειρουργικής λοίμωξης A. Ασθενής 1.Μεγάλη ηλικία 2.Ανοσοκαταστολή 3.Παχυσαρκία 4.Σακχαρώδης διαβήτης 5.Χρόνια φλεγμονώδης νόσος 6.Πτωχή σίτιση 7. Περιφερική αγγειακή νόσος 8. Αναιμία 9. Ακτινοβολία 10. Χρόνια δερματική νόσος 11. Μικροβιοφορία ( πχ Staphylococcus) 12. Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση χειρουργικής λοίμωξης B.Περιοχικοί παράγοντες 1.Καή προετοιμασία του δέρματος 2.Επιμόλυνση εργαλείων 3.Ανεπαρκής αντιμικροβιακή προφυλακτική αγωγή 4.Παρατεταμένη χειρουργική επέμβαση 5.Νέκρωση τοπικών ιστών 6.Υποξία, υποθερμία

Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση χειρουργικής λοίμωξης Γ. Μικροβιακοί παράγοντες 1.Παρατεταμένη νοσηλεία ( ενδονοσοκομειακά παθογόνα ) 2.Έκκριση τοξινών 3.Αντοχή μικροοργανισμών

Κατηγορίες χειρουργικών λοιμώξεων I. Λοιμώξεις μαλακών ιστών : A. Κυτταρίτιδα, ερυσίπελας, λεμφαγγειϊτιδα Ερύθημα, πόνος και ευαισθησία, οίδημα Πυρετός ρίγος, κακουχία, τοξική αντίδραση Παθογόνα : 1. S. pyogenes 2. S. aureus 3. S. pneumoniae 4. H. influenzae 5. Αερόβια και αναερόβια gram (-) Tx: - Αντιμικροβιακά, ακινητοποίηση / ανύψωση και υγιεινή τραύματος

Κατηγορίες χειρουργικών λοιμώξεων I. Λοιμώξεις μαλακών ιστών : A. Κυτταρίτιδα, ερυσίπελας, λεμφαγγειϊτιδα

Κατηγορίες χειρουργικών λοιμώξεων I. Λοιμώξεις μαλακών ιστών : B. Αποστήματα δοθηίνωση, άνθρακας Tx: - διάνοιξη και παροχέτευση - αντιβιοτικά - Υγιεινή τραύματος και καλή διατροφή

Άνθρακας

Κατηγορίες χειρουργικών λοιμώξεων I. Λοιμώξεις μαλακών ιστών : C. Νεκρωτικές λοιμώξεις μαλακών ιστών : Νεκρωτική απονευρωσίτιδα, streptococcus, γάγγραινα, αεριογόνος γάγγραινα, μυονέκρωση από κλωστηρίδιο γάγγραινα Fournier Μικτή λοίμωξη από αερόβια και αναερόβια gram αρνητικά και gram θετικά βακτήρια και μύκητες

Νεκρωτική απονευρωσίτιδα

Θεραπεία : Καθαρισμός όλων των νεκρωμένων ιστών Αποκατάσταση μετά τον έλεγχο της λοίμωξης

Θεραπεία : Αντιμικροβιακά έναντι gram- θετικών και gram- αρνητικών αερόβιων και αναερόβιων ( πχ, vancomycin + carbapenem) ή υψηλή δόση penicillin G (16,000 to 20,000 U/d) για clostridium Τροποποίηση αντιμικροβιακής αγωγής ανάλογα με τα αποτελέσματα των καλλιεργιών και τα αντιβιογράμματα ιδιαίτερα στην περίπτωση των μονομικροβιακών λοιμώξεων

Δ. Τέτανος Τετανία από κλωστηρίδιο : o Τετανόσπασμίνη – δράση στο οπίσθια κέρατα του νωτιαίου μυελού και του στελέχους αποκλείοντας τις ανασταλτικές συνάψεις o Τετανολυσίνη – καρδιοτοξικότητα και αιμόλυση Sx: o Ανησυχία, κεφαλαλγία, αυχενική δυσκαμψία, δυσκαταποσία o Ορθότονος, οπισθότονος, σπασμοί

Τέτανος : Tx: Τετανική ανοσοσφαιρίνη (TIG) 500 to 10,000 units και τοξοειδές του τετάνου Εντατική θεραπεία : - καταστολή, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, καλή νοσηλευτική φροντίδα, ηρεμία στο δωμάτιο Καθαρισμός τραύματος Penicillin G Na Μυοχαλαρωτικά, αναλγητικά, επαρκής σίτιση, προστασία των ματιών και προστασία από έλκη κατάκλισης

II. Ενδοκοιλιακές λοιμώξεις : A. Περιτονίτιδα και ενδοκοιλιακό απόστημα 1. Πρωτοπαθής περιτονίτιδα Ένας μικροοργανισμός Μικροοργανισμοί προσβάλλουν την φυσιολογικά στείρα περιτοναϊκή κοιλότηταμέσω της αιματογενούς μεταφοράς από απομακρυσμένη πηγή της λοίμωξης ή από άμεσο ενοφθαλμισμό Πιο συχνό σε ασθενής με ασκίτη και σε ασθενείς υπό περιτοναϊκή διάλυση Tx: αντιμικροβιακά ( αμπικιλλίνη / σουλβακτάμη, κεφαλοσπορίνη β γενεάς και μετρονιδαζόλη, σιπροφλοξασίνη και μετρονιδαζόλη )

2. Δευτεροπαθής περιτονίτιδα Λύση της συνέχειας σε κάποιο σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα ( διάτρηση ή ισχαιμία σπλάγχνων ) Άμεση χειρουργική αντιμετώπιση Συνδυασμός αντιμικροβιακών ή ένα αντιμικροβιακό ευρέος φάσματος Συνέχιση αγωγής από το στόμα

3. Δευτεροπαθής περιτονίτιδα μετεγχειρητική Προκαλείται σε νοσηλευόμενους ως επιπλοκή χειρουργικής επέμβασης ( διαφυγή αναστόμωσης και ισχαιμία εντέρου ) Είναι νοσοκομειακή λοίμωξη και αντιμετωπίζεται με προωθημένα αντιβιοτικά σε συνδυασμό με μία αμινογλυκοσίδη Η αγωγή ισχύει μέχρι την απάντηση των καλλιεργειών για να ακολουθήσουν οι ενδεικνυόμενες τροποποιήσεις

Τριτογενής περιτονίτιδα  Συσχετίζεται με επανειλημμένες υποτροποιάζουσες δευτερογενείς περιτονίτιδες  Θεωρείται ως έκπτωση οργάνου ( του περιτόναιου ) και εκδηλώνεται ως διάχυτη περιτονίτιδα οφειλόμενη σε μια μακριά λίστα νοσοκομειακών μικροβίων (Ps aeruginosa, S. epidermidis, Candida albicans)

Ενδοκοιλιακά αποστήματα  Η θεραπεία του ενδοκοιλιακού αποστήματος είναι η παροχέτευση διαδερμικά ( με CT ή U/S) ή με ανοικτή χειρουργική επέμβαση  Αντιμικροβιακή θεραπεία ( ανάλογα με την δευτεροπαθή περιτονίτιδα ): αντιψευδομοναδικά, αντισταφυλοκοκκικά, αντιμυκητιασικά

Κατηγορίες χειρουργικών λοιμώξεων III. Λοιμώξεις που σχετίζονται με προσθετικά υλικά Αντιμετώπιση με αφαίρεση του ξένου σώματος IV. Νοσοκομειακές λοιμώξεις 1. Λοίμωξη τραύματος 2. Λοιμώξεις ουροποιητικού 3. Λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού 4. Λοιμώξεις σχετιζόμενες με ενδαγγειακούς καθετήρες

Ευχαριστώ

Ένας 28 χρονος τραυματίας έπειτα από τροχαίο με δίκυκλο και χωρίς να φοράει κράνος, μεταφέρεται στο ΤΕΠ με σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια και υπόταση (80/40 mm Hg) και κυάνωση. Εμφανίζει απώλεια αίματος από τη μύτη και έχει ένα ανοικτό κάταγμα μηριαίου με εκτεθειμένο το οστό. Το αναπνευστικό ψιθύρισμα είναι ελαττωμένο στο αριστερό ημιθωράκιο. Η αρχική αντιμετώπιση θα είναι : A. Έλεγχος της αιμορραγίας με πρόσθιο και οπίσθιο ρινικό επιπωματισμό B. Τοποθέτηση θωρακικού σωλήνα παροχέτευσης στο αριστερό ημιθωράκιο Γ. Ενδοτραχειακή διασωλήνωση με σταθεροποίηση της ΑΜΣΣ Δ. Ενδοφλέβια γραμμή και έναρξη επείγουσας μετάγγισης αίματος ομάδας Ο E. Ακτινογραφία ΑΜΣΣ και θώρακα

Ο παραπάνω ασθενής έχει επίσης και σοβαρό τραυματισμό στο πρόσωπο. Ποιά από τα παρακάτω είναι σωστά ; Α. Κάταγμα του μετωπιαίου οστού και τραυματισμός του ηθμοειδούς είναι συχνό σε νεαρούς ενήλικες Β. Το οπτικό νεύρο μπορεί να τραυματιστεί σε κατάγματα τύπου LeFort II Γ. Τραυματισμός του προσωπικού νεύρου μπορεί να συμβεί σε κάταγμα του κροταφικού οστού Δ. Αξονική τομογραφία εγκεφάλου και σπλαγνικού κρανίου είναι χρήσιμη στην εκτίμηση ασθενούς με κατάγματα προσώπου και κρανίου

Ποιό από τα παρακάτω δεν είναι άμεσα απειλητικό για τη ζωή ; Α. Πνευμοθώρακας υπό τάση Β. Καρδιακός επιπωματισμός Γ. Ασταθής θώρακας Δ. Ανοικτός πνευμοθώρακας Ε. Μαζικός πνευμοθώρακας ΣΤ. Τραυματισμός ήπατος Ζ. Απόφραξη αεραγωγού

Ποιό από τα παρακάτω δεν συνιστάται ως μέθοδος διάνοιξης του αεραγωγού ; Α. Τροποποιημένη ανύψωση της κάτω γνάθου Β. Τροποποιημένη ανύψωση πώγωνα Γ. Ανύψωση πώγωνα Δ. Ανύψωση κάτω γνάθου

Κατά την αναζωογόνηση τραυματία ποιά είναι η σωστή σειρά ; Α. Ακινητοποίηση ΑΜΣΣ, διατήρηση ανοικτού αεραγωγού, οξυγόνωση, ενδοφλέβια οδός Β. Διατήρηση ανοικτού αεραγωγού, ακινητοποίηση ΑΜΣΣ, οξυγόνωση, ενδοφλέβια οδός Γ. Οξυγόνωση, ακινητοποίηση ΑΜΣΣ, διατήρηση ανοικτού αεραγωγού, ενδοφλέβια οδός Δ. Κανένα από τα παραπάνω

Σχετικά με τη θλάση του μυοκαρδίου, ποιό είναι το λάθος ; Α. Είναι συνήθως χωρίς κλινικά συμπτώματα Β. Η κοιλιακή μαρμαρυγή είναι σπάνια ο ρυθμός που εμφανίζεται Γ. Η κολπική μαρμαρυγή είναι ο πιο συχνός ρυθμός που εμφανίζεται σε τέτοιες καταστάσεις Δ. Τα επίπεδα τροπονίνης είναι μια σημαντική ένδειξη της βλάβης του μυοκαρδίου

Τα παρακάτω σχετικά με την τραυματική ρήξη αορτής είναι σωστά εκτός από : Α. Ο ισθμός είναι το πιο συχνό σημείο ρήξης Β. Συσχετίζεται συνήθως με σύγκρουση ή με επιβράδυνση Γ. Η ρήξη είναι συνήθως στον εγκάρσιο άξονα Δ. Πρόκειται για θανατηφόρο τραυματισμό

Παράγοντες που προδιαθέτουν στη λοίμωξη των τραυμάτων περιλαμβάνουν: Α. Ανεπαρκής αιμόσταση Β. Παρατεταμένη χειρουργική επέμβαση Γ. Σακχαρώδης διαβήτης Δ. Αποφρακτικός ίκτερος Ε. Κακή διατροφική κατάσταση

Οι παρακάτω παράγοντες μπορεί να εμποδίσουν ή να καθυστερήσουν την επούλωση Α. Έκθεση σε υπεριώδες φως Β. Αποφρακτικός ίκτερος Γ. Νεοπλασία Δ. Έκθεση σε ιονισμένη ακτινοβολία Ε. Λοίμωξη

Σύγκλιση τραυμάτων κατά πρώτο σκοπό σημαίνει: Α. Καθυστέρηση στη συρραφή του τραύματος Β. Χειρουργικός καθαρισμός Γ. Συρραφή του τραύματος μέσα στις 12 πρώτες ώρες από τον ταρυματισμό Δ. Να μην συρραφεί το τραύμα

Μια 19 χρονη προσήλθε στο ΤΕΠ λόγω πτώσης από το ποδήλατό της στην άσφαλτο. Είχε εκδορές στην αριστερή παρειά και στο μέτωπο. Έγινε καθαρισμός με φυσιολογικό ορό και πήρε εξιτήριο. Επέστρεψε 2 μήνες μετά με πολλαπλές μαύρες περιοχές στο δέρμα του προσώπου. Τί είχε συμβεί ; Α. Έχει δημιουργηθεί κοκκιώδης ιστός Β. Έχει σχηματιστεί νεκρωτική εσχάρα Γ. Μετατραυματικό τατουάζ Δ. Έχει δημιουργηθεί χηλοειδές

Ένας διαβητικός ασθενής έχει έλκος στο μεγάλο δάκτυλο του κάτω άκρου, ποιό από τα παρακάτω είναι λάθος σχετικά με την επούλωση ; Α. Θα επουλωθεί κατά δεύτερο σκοπό Β. Είναι πιθανή η δημιουργία σημαντικής ουλής Γ. Το ποσοστό της οξείας φλεγμονής είναι μικρό αλλά επιβραδύνεται η επούλωση Δ. Η συμπλησίαση των χειλέων της πληγής απαιτεί ινοβλάστες που περιέχουν ακτίνη Ε. Μεγάλη ποσότητα κοκκιωματώδους ιστού αναπτύσεται από την περιφέρεια του τραύματος

Ποιό από τα παρακάτω δεν είναι σημείο φλεγμονής σε ένα επιμολυσμένο τραύμα ; Α. Οίδημα B. Ερύθημα Γ. Συγκέντρωση πύου Δ. Εμπύρετο

Ποιό από τα παρακάτω κύτταρα δεν είναι απαραίτητα στην επούλωση ; Α. Επιθηλιακά κύτταρα Β. Φλεγμονώδη κύτταρα Γ. Ινοβλάστες Δ. Μεσεγχυματικά κύτταρα

Ο πιο συχνός μικροοργανισμός που απομονώνεται από λοιμώξεις χειρουργικού τραύματος είναι Α. Στρεπτόκοκκος Β. Εσερίχια Γ. Βακτηριοειδή Δ. Σταφυλόκοκκος