Jean Monnet Workshop 20/2/2012 New Challenges and Approaches in the European Foreign Policy Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η Οικονομική Κρίση και οι Νέες Προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική" Μπέλλου Φωτεινή, Επίκουρος Καθηγήτρια, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών

Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η Οικονομική Κρίση και οι Νέες Προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική" Οι προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική 1. Δεδομένης της θεσμικής της ενδυνάμωσης (Συνθήκη της Λισαβόνας) 2.Οικονομική κρίση = λειτουργεί ανασταλτικά, ως μια τροχοπέδη, στην εξέλιξή της ΕΕΠ. 3.Νέες διεθνείς προκλήσεις

Νέες Διεθνείς Προκλήσεις Η Αραβική άνοιξη Η Αμερικανική στροφή στρατηγικής πλεύσης προς την Ασία Η άνοδος άλλων διεθνών δρώντων

Αραβική Άνοιξη The Arab Spring is happening in spite of the EU, not thanks to it” (Sven Biscop, 2012) Η πολιτική της ΕΕ στη Νότια γειτονιά της δεν έχει υπάρξει μέχρι τώρα αποτελεσματική. Τι επιζητούμε ακριβώς από τις χώρες της περιοχής? Να μην εισάγουν προβλήματα στις χώρες της ΕΕ ή να σταθεροποιηθούν οι όποιες κυβερνήσεις στη βάση της προάσπισης των θεμελιωδών ελευθεριών των πολιτών. Η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να προωθηθεί αν δεν υπάρχει αίσθηση προστασίας θεμελιωδών ελευθεριών και ασφάλειας. Η ΕΕ έχει δείξει ότι μπορεί να προσφέρει τόσο αναπτυξιακή σύμπραξη, θεσμική ενδυνάμωση εκδημοκρατισμού, αλλά και την ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας των πολιτών.

Συμβολή της ΕΕ Στις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις των χωρών της Μεσογείου, η ΕΕ έχει μηχανισμούς και δράσεις προκειμένου να στοιχειοθετήσει μια ειλικρινή σύμπραξη που θα καταστήσει την ΕΕ έναν αξιόπιστο γείτονα με επιρροή. Έργα υποδομής (ενέργεια, μεταφορές), εκπαίδευση και κατάρτιση, ασφάλεια συνόρων και στρατιωτικής συνδρομής (παραδείγματα υπάρχουν)

Αμερικανική Στροφή προς την Ασία/ Ειρηνικό Παύουν οι ΗΠΑ να ενδιαφέρονται για την Ευρωπαϊκή Ασφάλεια? Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι απλώς αναμένουν πλέον από την ΕΕ να αναλάβει την ασφάλεια της ευρύτερης περιφέρειάς της, δεδομένου ότι δείχνει να αντιμετωπίζει τα εσωτερικά της διλήμματα. Αν χρειαστεί μπορεί να υπάρξει έμμεση Αμερικανική υποστήριξη Αυτή η αλλαγή σηματοδοτεί την ανάγκη για τον επαναπροσδιορισμό των στρατηγικών προτεραιοτήτων της ΕΕ. Μήπως να προσδιορίσουμε εκ νέου τα όρια της Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής? Παγκόσμια ή μήπως περιφερειακή πολιτική?

Μα τι καλύπτει επιτέλους μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική Περιφερειακής διάστασης? 1.Τη Βόρεια Αφρική 2.Τη Μέση Ανατολή (Παλαιστινιακό ζήτημα) 3.Τον πόλεμο στη Συρία και τα στρατηγικά της παραφερνάλια (ηγεμονικές βλέψεις χωρών της περιοχής) 4.Τις παγωμένες συγκρούσεις στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ 5.Την ανατολική Ευρώπη (Ουκρανία, Λευκορωσία και Μολδαβία) και μια Ρωσία που χρησιμοποιεί τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους ως όπλο στρατηγικής επιρροής 6.Την ενταξιακή διαδικασία των Δυτικών Βαλκανίων

Περιφέρεια ή Παγκοσμιότητα Η ΕΕ δεν είναι αδιάφορη στα ζητήματα πάταξης της τρομοκρατίας, διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος, και εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο. Ως προς τα περιφερειακά της ζητήματα… AN ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΤΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΑ…ίσως να αρκούν.

Τι έχει καταφέρει μέχρι τώρα? Τη θεσμική της ενδυνάμωση στον τομέα της ΚΕΠΠΑ και της επιχειρησιακής διάστασης Της συνολικής προσέγγισης (στρατιωτικών και μη στρατιωτικών μέσων) στην επιχειρησιακή δράση της Τη θεσμική ενσωμάτωση της ανάπτυξης στην έννοια της ασφάλειας

Συνθήκη της Λισαβόνας Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης Η ρήτρα της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας (?) Η εφαρμογή της εξωτερικής διάστασης του ΧΕΑΔ μέσω της ΥΕΔ μέσα από τις πολιτικές της ΕΠΓ (που όμως χρίζουν αναθεώρησης)

ΣτΛ Έχει δημιουργήσει τη θεσμική δυνατότητα για την περαιτέρω εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής. Αναμένει ένα πληρέστερο στρατηγικό σχεδιασμό και τη βούληση των Κ-Μ για να υλοποιηθεί.

Ζωτικά συμφέροντα της ΕΕ «άμυνα έναντι κάθε εξωτερικής απειλής του εδάφους της ΕΕ Ανοικτές γραμμές επικοινωνίας και εμπορίου Ασφαλής παροχή ενεργειακών πόρων Ένα διατηρήσιμο περιβάλλον Διαχειρίσιμη μετανάστευση Διατήρηση του Διεθνούς δικαίου και των διεθνώς αναγνωρισμένων δικαιωμάτων Την αυτονομία λήψης αποφάσεων της ΕΕ και των Κ- Μ της» (S.Biscop)

Η οικονομική κρίση της ΕΕ «Η Υψηλή στρατηγική ξεκινάει απ΄ το σπίτι» Πως μπορεί κανείς να αποφασίσει για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής όταν προέχει η επιβίωση του ευρώ? Η επιβίωση της ΕΕ όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα? Μπορεί κανείς να ομιλεί για Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική όταν η κρίση ανέδειξε τις πολιτικές ισχύος ορισμένων Κ-Μ έναντι των ασθενέστερων ερίζοντας την επαναχάραξη του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος στη βάση σχηματισμών διαφορετικών ταχυτήτων?

Μια υπενθύμιση … Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έχει καταφέρει να προσφέρει στους πολίτες του ένα ιδιότυπο πλέγμα παροχών και δικαιωμάτων που δεν βιώνουν άλλες περιοχές. Για ορισμένους χαρακτηρίζεται η πιο ισότιμη περιοχή του πλανήτη. Στόχος του οικοδομήματος= η ελευθερία η ασφάλεια και η ευημερία των πολιτών της. Στόχος του οικοδομήματος= η ελευθερία η ασφάλεια και η ευημερία των πολιτών της. Η ενεργός προώθηση αυτών των αξιών στην περιφέρεια της μπορεί να προσδώσει σημαντική επιρροή στην ΕΕ. Όμως…

Κρίση και Οικοδόμημα Αν στο όνομα της διάσωσης του ισχυρού ευρώ καταρρέει η εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών στο οικοδόμημα… τότε η ΕΕ θα απολέσει κάθε δυνατότητα να διαδραματίσει το ρόλο του στρατηγικού μεταρρυθμιστή στη γειτονιά της και έτσι να επιβεβαιωθεί ως κάτι μεγαλύτερο και σπουδαιότερο από έναν περιφερειακό παράγοντα.