Τίτλος Μαθήματος Ενότητα 11: Αθλητικός Τουρισμός: Υπαίθρια Αθλήματα - Δραστηριότητες Αθανάσιος Κουστέλιος, Καθηγητής Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοποί ενότητας Υπαίθρια αθλήματα – δραστηριότητες αναψυχής ως μορφή αθλητικού τουρισμού 4

Περιεχόμενα ενότητας 5 Τι είναι τα υπαίθρια αθλήματα & δραστηριότητες; Είδη Οφέλη Θεωρητικό υπόβαθρο Έρευνες σχετικά με τα οφέλη συμμετοχής Πρακτικές ιδέες

Ποιες είναι οι δραστηριότητες αθλητισμού αναψυχής; …κατά τους φοιτητές ΤΕΦΑΑ (Χρόνη, 2001)  Ορειβασία  Αναρρίχηση  Mountain bike  Σκι  Rafting  Canoe-kayak  Camping  Τένις  Ιππασία

Τι είναι οι Υπαίθριες Δραστηριότητες;  Προγράμματα κινητικών δραστηριοτήτων που διεξάγονται στην ύπαιθρο  Αλληλεπίδραση ατόμου με το περιβάλλοντα χώρο  φυσικό περιβάλλον  τεχνητό περιβάλλον

Αξιολόγηση καταλληλότητας χώρου Τρόπος προσέγγισης και ποιότητα δρόμων Απόσταση της διαδρομής Είδος ανέσεων που προσφέρονται Βαθμός άνεσης και ασφάλειας επισκεπτών Φυσική ομορφιά--βλάστηση και τοπίο Αριθμός δραστηριοτήτων που μπορούν να πραγματοποιηθούν

Στοιχεία κάθε χώρου Κλίμα Κλίση εδάφους Ποικιλία τοπογραφικής διαμόρφωσης Ύπαρξη ανοιχτών χώρων Προσπελασιμότητα Παρουσία νερού

Ιδιαίτερα Χαρακτηριστικά Υπαίθριων Δραστηριοτήτων  Βασικό χαρακτηριστικό είναι η πρόκληση που δημιουργείται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον (Miles & Priest, 1990) περιπέτεια, ενθουσιασμός, δημιουργείται γνωστικό ή σωματικό άγχος, και φόβος

Στόχοι Υπαίθριων Δραστηριοτήτων  Η εμπειρία αποτελεί το κεντρικό σημείο της υπαίθριας αναψυχής. Η εμπειρία διαμορφώνεται ανάλογα από το πρόγραμμα, το χώρο, τις εγκαταστάσεις.  Ανάπτυξη Δεξιοτήτων  γνωστικών  κινητικών  Κοινωνικών  Εξάσκηση  Ικανοποίηση  Ευχαρίστηση  … χωρίς απαιτήσεις και προσδοκίες απόδοσης ή επίδοσης … αλλά με ελεύθερη επιλογή και έκφραση του ατόμου

Προγράμματα Αναψυχής  Αναψυχή  εθελοντική συμμετοχή  ευχαρίστηση  Άσκηση π.χ. παιχνίδια, σκι, πεζοπορία, ορειβασία, ποδήλατο, κανό, raft, παρατήρηση πουλιών, κατασκήνωση, αθλητική επιβίωση, κ.α.

Προγράμματα αναψυχής  Ποτάμια και λίμνες  Ποτάμια  Ύπαιθρο  Βουνά  Θάλασσα  Αέρας  Κανό, καγιάκ  Rafting, tubing  Περιηγήσεις με άλογο, ποδήλατο, μηχανές, 4 Χ 4  Πεζοπορία, ορειβασία, αναρρίχηση, σκι  Ιστιοπλοΐα, υποβρύχιες δραστηριότητες, καγιάκ  Αλεξίπτωτο ελεύθερης πτώσης ή πλαγιάς, αετός

Προγράμματα Αγωγής-Εκπαίδευσης  Αγωγή-Εκπαίδευση  συνειδητοποιημένη συμμετοχή  ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και συμπεριφορών  Περιβαλλοντική Αγωγή «Αγωγή μέσα στην..., σχετικά με την..., και για την... ύπαιθρο» (Coles, 2000)

Αγωγή & Εκπαίδευση στην Ύπαιθρο Εταιρείες – Εκπαίδευση στελεχών – Ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων – Βελτίωση ατομικών δεξιοτήτων – Προώθηση προϊόντων Σχολεία – Εκμάθηση νέων κινητικών δεξιοτήτων – Περιβαλλοντική εκπαίδευση – Εκμάθηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής Άλλοι ενδιαφερόμενοι για το περιβάλλον!

Προγράμματα Αποκατάστασης  Αποκατάσταση – Συμμετοχή ατόμων με ιδιαίτερες δεξιότητες π.χ. συναισθηματικές και γνωστικές διαταραχές, ηλικιωμένους, εξαρτημένα άτομα, και άτομα με κινητικές δυσκολίες – Σκοπός δραστηριοτήτων βελτίωση λειτουργιών παροχή ευκαιριών για βελτίωση υγείας, ευημερίας και ψυχικής υγείας κοινωνικοποίηση

Στόχοι Θεραπευτικών Προγραμμάτων Προαγωγή και βελτίωση της υγείας Πρόληψη κατάθλιψης και αύξηση της κοινωνικότητας Ελάττωση συνεπειών ασθένειας-αναπηρίας-ανικανότητας, ανάπτυξη ικανοτήτων Προσφορά αποδεκτών τρόπων διοχέτευσης ενέργειας και εκδήλωσης συναισθημάτων Διαφοροποίηση απόψεων για τους ίδιους, τους άλλους, και το μέλλον («μπορώ να το κάνω») Παροχή ευκαιριών για δημιουργικότητα Παροχή ευκαιριών για αναψυχή Ενίσχυση διαδικασίας κοινωνικοποίησης

Πολλαπλά τα Οφέλη Συμμετοχής Σωματικά, Ψυχολογικά, Κοινωνικά (Ruskin & Shamir, 1984) Η ψυχική και κοινωνική ενεργοποίηση του ατόμου με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εμφανίζονται, βοηθά στην ανάπτυξη πολλαπλών ψυχολογικών δεξιοτήτων, οι οποίες με την σειρά τους ενισχύουν την ψυχική υγεία του ατόμου (Kaplan, 1984; Scherl, 1989)

Προβλήματα για την ύπαιθρο Ζημιά στο φυσικό περιβάλλον – Πως αντιμετωπίζεται; – Βασική αρχή: «από το φυσικό περιβάλλον που επισκεπτόμαστε δεν παίρνουμε μαζί μας τίποτε περισσότερο από αναμνήσεις και εμπειρίες αναψυχής» Αρνητικές επιπτώσεις από την υπερβολική χρήση του χώρου αναψυχής

Υπερβολική Χρήση της Υπαίθρου Οικολογικές καταστροφές – Καλοκαιρινές κατασκηνώσεις: Μείωση βλάστησης κατά 80% Κοινωνικο-ψυχολογικά – Μείωση ικανοποίησης επισκεπτών στην «παρθένα» φύση – Μείωση ικανοποίησης για μοναχική εμπειρία – Αύξηση ικανοποίησης για κοινωνικές συναναστροφές! Πως αντιμετωπίζεται;

Διαδικασία Προγραμμάτων Αρχική αξιολόγηση αναγκών, ενδιαφερόντων, δυνατοτήτων Προσδιορισμός στόχων Σχεδιασμός προγράμματος Υλοποίηση προγράμματος Αξιολόγηση – προγράμματος και επίτευξης στόχων

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ McIntosh R., Goeldner C. (1990). Tourism, Principles, Practices, Philosophies, Wiley New York Σχίζας, Γ. (1998). Ο άλλος Τουρισμός εκδ. ΟΙΚΟΤΟΠΙΑ, Θεσ/νικη Internet Σφακιανάκης Μ., (2000). Εναλλακτικές Μορφές τουρισμού, εκδ. ΕΛΛΗΝ, Αθήνα Λύτρας, Π. (1993) Η κοινωνία της αναψυχής εκδ. INTERBOOKS, Αθήνα ΙΤΕΠ (2002). Ελληνική Οικονομία & Τουρισμός, (13) Μάιος 2002, Αθήνα

Τέλος Ενότητας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ