Θυρεοειδής αδένας Βρογχοκήλη-Ca θυρεοειδούς

ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ ΑΔΕΝΑΣ

Σημαντικός αδένας ( 20-25 gr ) του ενδοκρινικού συστήματος. Βρίσκεται μπροστά στους χόνδρους του λάρυγγα Αγγείωση: Άνω΄κ΄κάτω θυρεοειδής αρτηρία Παράγει τρεις ορμόνες:Τ3,Τ4 και την καλσιτονίνη. Θυροειδοτρόπος ορμόνη ή TSH (υπόφυση-υποθ.ΤRH),η οποία ρυθμίζει την έκκριση της Τ3 και Τ4 Ρυθμίζουν τον μεταβολισμό του οργανισμού κατά την παιδική ηλικία για πνευματική και σωματική ανάπτυξη. Γίνεται προληπτική εξέταση για την διάγνωση…

Παθήσεις θυρεοειδούς Υπερθυρεοειδισμός (υπερέκκριση ορμονών) Υποθυρεοειδισμός (μειωμένη έκκριση ορμονών) Βρογχοκήλη (διόγκωση θυρεοειδούς από υπερ ή υπολειτουργία). Θυρεοειδίτιδες: οξείες, χρόνιες (Hashimoto)

Υπερλειτουργία - αύξηση θ. ορμονών ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Υπερλειτουργία - αύξηση θ. ορμονών -Προσβάλλει κυρίως γυναίκες και έχει 2 μορφές: 1.Τοξική διάχυτος βρογχοκήλη ή νόσος Basedow ή Graves 2.Οζώδης βρογχοκήλη: ανάπτυξη όζων-υπερπαραγωγή ορμονών Ανάλογα με τον αριθμό των όζων διακρίνεται σε: α. πολυοζώδη (ανάπτυξη πολλών όζων) β. μονήρες τοξικό αδένωμα (ένας όζος πάνω στον θυρεοειδή αδένα) ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ -Νευρικότητα - ευσυγκινησία-ταχυκαρδία –ταχύπνοια- μυϊκή αδυναμία-λαχάνιασμα - αρρυθμίες-κόπωση- αϋπνία-χάσιμο βάρους-αυξημένη όρεξη- τρόμος χεριών –τριχόπτωση-προπέτεια οφθαλμών- πόνο στα οστά- σπάνια διάρροιες-αμηνόρροια ή ολιγομηνόρροια. (βρογχοκήλη, εξόφθαλμος)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Εξετάσεις αίματος των θυρεοειδικών ορμονών Υπερηχογράφημα Σπινθηρογράφημα (τα 2 τελευταία αναφέρονται στην ανατομική κατάσταση του θυρεοειδούς) ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ -χορήγηση ειδικών θυρεοειδικών φαρμάκων -χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου(καίει τον υπερλειτουργούντα θυρεοειδή) -χειρουργική αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του θυρεοειδή *Σε περίπτωση χορήγησης ραδιεν. ιωδίου ή εφολικής αφαίρεσης, ο ασθενής λαμβάνει φάρμακα υποκατάστασης εφ’ όρου ζωής..

ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Αίτια: αυτοάνοση θυρεοειδοπάθεια, ιατρογενής-χειρουργική αφαίρεση, καταστροφή θυρεοειδούς με ραδιενεργό ιώδιο, εκ γενετής, παθήσεις υπόφυσης καθώς και μετά από φάρμακα. Tα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό συχνά παραπονιούνται για κόπωση, αίσθημα υπνηλίας, ζάλης, αδυναμίας και βραδυκαρδίας,, διαταραχές στην έμμηνο ρύση και τριχόπτωση. Το δέρμα είναι λείο και λεπτό ενώ η ανάπτυξη των νυχιών είναι ταχεία και εύθραυστα.

ΑΥΤΟΑΝΟΣΟΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Το αμυντικό σύστημα επιτίθεται σε συστατικά του θυρ. αδένα, έτσι ώστε να επηρεάζονται τα θυρεοειδικά κύτταρα που παράγουν ορμόνες. Από την καταστροφή αυτή οι ορμόνες αυτές δεν είναι αρκετές για την κάλυψη των αναγκών του οργανισμού. ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Από θυρεοειδεκτομή υποθυρεοειδισμός. Εάν το ένα μέρος αφαιρεθεί, το υπόλοιπο ή θα λειτουργεί κανονικά ή δεν θα επαρκεί η παραγωγή των ορμονών. Ο ίδιος μηχανισμός ισχύει και για την χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου.

ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Κατά την εμβρυική ζωή δεν υπήρχε σχηματισμός του θυρεοειδή αδένα ή δεν ήταν επαρκής η λειτουργιά των θυρεοειδικών κυττάρων. ΔΙΑΓΝΩΣΗ Εξέταση θυρεοειδοτρόπου ή TSH (εκκρίνεται στην υπόφυση στην βάση του εγκεφάλου). Αυτή ενεργοποιεί ή απενεργοποιεί την παραγωγή των ορμονών από τον θυρεοειδή. Είναι αυξημένη για να αναγκάσει τον θυρεοειδή να παράγει περισσότερες ορμόνες. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Χορήγηση φαρμάκου ανάλογα με την ορμόνη που λείπει. Δεν πρέπει να γίνεται διακοπή, διότι ο οργανισμός δεν έχει την ικανότητα να παράγει την συγκεκριμένη ορμόνη.

ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ Διόγκωση θυρεοειδούς αδένα ανεξάρτητα από το επίπεδο της λειτουργιάς του θυρεοειδή. Η πιο κοινή αιτία για τις διαταραχές αυτές είναι η ανεπαρκής διαιτητική πρόσληψη ιωδίου. Η βρογχοκήλη χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες :1ον απλή βρογχοκήλη 2ον απλή διάχυτη και 3ον οζώδης, η οποία με την σειρά της χωρίζεται σε μονοοζώδη, πολυοζώδη και μικροοζώδη. Άλλες αιτίες και παράγοντες κινδύνου για δημιουργία βρογχοκήλης είναι: -Οικογενής προδιάθεση -Ορμονικές μεταβολές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, της εφηβείας ή της εμμηνόπαυσης. -Φλεγμονή του θυρεοειδούς -Υπό – υπερθυρεοειδισμός -Νόσος Graves -Συγκεκριμένα φάρμακα και κάπνισμα

Η απλή βρογχοκήλη: μπορεί να εξαφανιστεί αυτόματα ή να γίνει μεγαλύτερη ασκώντας πίεση στα γειτονικά της όργανα με τα ακόλουθα συμπτώματα: -Αίσθηση πίεσης στο λαιμό- Δυσκολία στην κατάποση ή και πόνος κατά την κατάποση- Βράγχος φωνής- Χρόνιος βήχας -Δυσκολία στην αναπνοή . Διάχυτη βρογχοκήλη: συνήθως σε γυναίκες ηλικίας 15 έως 25 ετών. Εμφανίζεται ως μια συμμετρική μαλθακή διόγκωση μπροστά στο λαιμό. Μπορεί να προϋπάρχει για χρόνια και να αποδίδεται σε επιπλέον λίπος. Η βρογχοκήλη ανεβοκατεβαίνει όταν καταπίνει ο ασθενής, δεν πονάει και δεν εμποδίζει την κατάποση.

Οι πολυοζώδεις βρογχοκήλες: εμφανίζονται ιδιαίτερα στα άτομα άνω των πενήντα ετών, μπορεί να γίνουν τοξικές. Αυτό συχνά συμβαίνει μετά από πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων ιωδίου.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ -Μια απλή φυσική εξέταση (ψηλάφηση) διερευνάται αν ο θυρεοειδής αδένας είναι διογκωμένος. Στην συνέχεια θα μετρηθεί η συγκέντρωση της TSH για να διακριθεί αν ο θυρεοειδής λειτουργεί φυσιολογικά ή αν η βρογχοκήλη έχει δημιουργηθεί εξ αιτίας υπέρ ή υποθυρεοειδισμού. -Το υπερηχογράφημα δείχνει το πραγματικό μέγεθος των όζων (οζώδες βρογχοκήλη). -Το σπινθηρογράφημα θα εμφανίσει την συμμετρία του αδένα, την σχέση του προς τα άλλα ανατομικά στοιχεία και την λειτουργική κατάσταση των όζων του θυρεοειδούς.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Παρακολούθηση : Αν η βρογχοκήλη είναι μικρή, ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός και οι εξετάσεις των ορμονών του θυρεοειδούς είναι φυσιολογικές, το πιθανότερο είναι να μη χρειαστεί καμιά φαρμακευτική ή χειρουργική αντιμετώπιση, παρά μόνο παρακολούθηση του ασθενούς ανά εξάμηνο. Χειρουργική επέμβαση : Σε μεγάλες βρογχοκήλες οι οποίες παρουσιάζουν συμπτώματα (δύσπνοια, αίσθημα σφιξίματος στον τράχηλο), σε οζώδη βρογχοκήλη με υπερθυρεοειδισμό, ή σε καρκίνο του θυρεοειδούς τότε χρειάζεται να γίνει αντιμετώπιση με χειρουργική επέμβαση δηλαδή μερική ή ολική θυρεοειδεκτομή.

Φαρμακευτική θεραπεία : Η φαρμακευτική θεραπεία με θυροξίνη ή αντιθυρεοειδικά φάρμακα, εφαρμόζεται μόνο εάν υπάρχει υπέρ - ή υποθυρεοειδισμός. Ραδιενεργό ιώδιο : Η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, στοχεύει στην καταστροφή των θυρεοειδικών κυττάρων και συνήθως χρησιμοποιείται σαν συμπληρωματική θεραπεία μετά από ολική θυρεοειδεκτομή για καρκίνο θυροειδούς για να καταστραφούν τα εναπομείναντα κύτταρα του θυρεοειδή.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι αρκετά σπάνιος. Αποτελεί το 1% όλων των κακοηθών νεοπλασμάτων αποτελεί όμως τον πιο συχνό ενδοκρινολογικό καρκίνο. Υπάρχουν 4 τύποι καρκίνων του θυρεοειδούς: 1) Θηλώδης καρκίνος. Είναι ο συνηθέστερος, αλλά και ο καλοηθέστερος από τους τέσσερις τύπους. Συνιστά το 50-70% του συνόλου των καρκίνων του θυρεοειδούς. Η θεραπεία περιλαμβάνει την εγχείρηση, τη χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου και την ισόβια χορήγηση θυροξίνης. 2) Θυλακιώδης καρκίνος. Αποτελεί περίπου το 20% των περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς. Οι όγκοι αυτοί έχουν τάση για μετάσταση στα περιφερικά όργανα (πνεύμονες, οστά, εγκέφαλο). Η θεραπεία είναι η ίδια με τον θηλώδη καρκίνο.

3) Αναπλαστικός καρκίνος 3) Αναπλαστικός καρκίνος. Είναι ο κακοηθέστερος καρκίνος του θυρεοειδούς με εξαιρετικά ταχύ ρυθμό ανάπτυξης. Συνιστά το 5-25% του συνόλου των περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς και διηθεί στους μυς του τραχήλου, τους λεμφαδένες και τα μαλακά μόρια, προκαλώντας τον θάνατο από τοπικά αίτια. 4) Μυελοειδής καρκίνος. Αποτελεί το 5-10% του συνόλου των καρκίνων του θυρεοειδούς. Έχει την τάση να επεκτείνεται τοπικά στους μυς του τραχήλου, τα λεμφαγγεία, τους λεμφαδένες και τελικά στους πνεύμονες και τα σπλάχνα. Η βασική θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση και χορήγηση θυροξίνης ως θεραπεία υποκαταστάσεως.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η διάγνωση του θυρεοειδικού καρκινώματος αποτελούσε και αποτελεί αρκετά δύσκολο πρόβλημα. Τα μόνα αξιολογήσιμα ευρήματα που φαίνεται ότι έχουν στατιστική αξία στην ανίχνευση του θυρεοειδικού καρκίνου είναι: α.Η αύξηση του μεγέθους του όγκου τους τελευταίους τρεις μήνες β.Το βράγχος της φωνής γ.Η ψηλάφηση διογκωμένων λεμφαδένων δ.Η αναρροφητική βιοψία με μια λεπτή βελόνα και η κυτταρολογική εξέταση του λαμβανόμενου υγρού.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Τα κριτήρια με τις απόλυτες ενδείξεις για επέμβαση είναι: α. θετική κυτταρολογική εξέταση για κακοήθεια β. ύποπτη ή απροσδιόριστη κυτταρολογική εξέταση γ. υψηλά επίπεδα καρκινοεμβρυικού αντιγόνου στον ορό του αίματος. Η πιο σημαντικη επιπλοκή που μπορεί να δημιουργηθεί κατά την εγχείρηση είναι: -Κάκωση ή παράλυση του λαρυγγικού νεύρου, που συνήθως συμβαίνει σε ποσοστό 10%. -Ο υποπαραθυρεοειδισμός που εμφανίζεται σε ποσοστό 5-33%.Η επιπλοκή αυτή είναι πολύ σοβαρή, αντιμετωπίζεται δύσκολα και οφείλεται στην αφαίρεση των παραθυροειδών αδένων κατά την διάρκεια της ολικής θυρεοειδεκτομής.

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΥΠΕΡΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟ Αιτιολογία: Αυτοάνοσες διεργασίες, η υπερέκκριση TSH από την υπόφυση, η θυρεοειδίτιδα, το νεόπλασμα ή και η λήψη υπερβολικής δόσης θυρεοειδικών φαρμάκων. Οι συνηθέστερες αιτίες είναι η νόσος του Graves και η τοξική πολυοζώδη βρογχοκήλη. Κλινική εικόνα: Τα κλασσικά συμπτώματα είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα(βρογχοκήλη),η απώλεια βάρους, προπέτεια οφθαλμών, ταχυκαρδία, νευρικότητα, τρόμος χεριών.

Προεγχειρητική φροντίδα: Ασθενής που υποβάλλεται σε ολική αφαίρεση του θυρεοειδούς: Προεγχειρητική φροντίδα: 1. Xορήγηση θυρεοειδικών φαρμάκων και σκευασμάτων ιωδίου. Τα αντιθυρεοειδικά φάρμακα χορηγούνται για να φέρουν τον ασθενή σε ευθυρεοειδική κατάσταση και το ιώδιο για να ελαττωθεί η αγγείωση του αδένα για να μην υπάρξει αιμορραγία. 2.Δ ιδασκαλία-Υπόδειξη πώς να στηρίζεται το κεφάλι και τα δυο χέρια πίσω από τον αυχένα για να υποστηρίζεται η τομή της χειρουργηθείσας ραφής. 3.Δίδεται απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις και ανησυχίες του ασθενούς. 4.Γινεται προετοιμασία αρρώστου για το χειρουργείο.

Μετεγχειρητική φροντίδα: Α Μετεγχειρητική φροντίδα: Α. εφαρμογή μέτρων προκειμένου ο ασθενής να νιώθει άνετα: Γίνεται χορήγηση αναλγητικών σε περίπτωση πόνου, δίνεται ημικαθιστή θέση μετά την ανάνηψη και γίνεται η στήριξη της κεφαλής και του αυχένα σε μαξιλάρια. Β. Εστίαση προσοχής για τυχόν επιπλοκές: 1. αιμορραγία: πρέπει να γίνει έλεγχος των επιθέσεων και της σταθερότητας τους, παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης και των σφυγμών. 2. αναπνευστική δυσχέρεια: πρέπει να γίνεται εκτίμηση της συχνότητας των σφυγμών, του ρυθμού και του βάθους των αναπνοών. Επιπλέον πρέπει να παροτρύνεται ο ασθενής να βήχει και να παίρνει βαθιές εισπνοές. 3. βλάβη του λαρυγγικού νεύρου: κατά την χειρουργική επέμβαση υπάρχει η πιθανότατα βλάβης του, εξ αιτίας της θέσης του. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να εκτιμάται ο τόνος της φωνής, η ποιότητα και το αν ο ασθενής μιλά δυνατά.

Εκτίμηση κατάστασης: Ιστορικό υγείας: οικογενειακό ιστορικό για θυρειειδοπάθεια, χρόνος έναρξης συμπτωμάτων, μεταβολές σωματικού βάρους, και πρόσληψη θυρεοειδικών φαρμάκων. Φυσική εξέταση: μέγεθος του θυρεοειδούς, έλεγχος της όρασης, ζωτικά σημεία, καθώς και τον τρόμο των μυών. Νοσηλευτικές διαγνώσεις και παρεμβάσεις: Ο νοσηλευτής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του τυχόν αντιδράσεις του θυρεοειδή. Όπως είναι τα καρδιοαγγειακά προβλήματα, τα προβλήματα διατροφής και τα προβλήματα που αφορούν την εικόνα του σώματος. Πιο συγκεκριμένα: -Προβλήματα καρδιαγγειακά: Οι ασθενείς εμφανίζουν συνήθως αυξημένη καρδιακή συχνότητα, αρρυθμίες, στηθάγχη, καρδιακή ανεπάρκεια και συστολική υπέρταση. Λήψη Ζ.Σ (Α.Π,Σφυγμούς,αναπνοές …)

-Προβλήματα διατροφής: Ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό χάνουν βάρος ενώ η όρεξη τους είναι αρκετά αυξημένη. Αυτό οφείλεται κυρίως στις διαταραχές του μεταβολισμού του. Ιδιαίτερη φροντίδα διατροφής.   προβλήματα που συσχετίζονται με την κλινική εικόνα του ασθενούς: ο υπερθυρεοειδισμός προκαλεί αδυναμία, νευρικότητα, τριχόπτωση, μυϊκό τρόμο, εξόφθαλμο, κόπωση, απώλεια βάρους αλλά και άγχος. Ο νοσηλευτής θα πρέπει να έχει τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να βοηθήσει και στηρίξει τον ασθενή.