ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011 Ο.ΕΠ.ΕΚ Αρχική Συνεδρία Γ. Τύπας, Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και μέλος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γ. Μπαγάκης, Πρόεδρος του Ο.ΕΠ.ΕΚ. και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Η.Γ. Ματσαγγούρας, Επιστημονικός Υπεύθυνος του Αναλυτικού Προγράμματος για τις Ερευνητικές Εργασίες της Α΄ Λυκείου και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ :00-09:30, Προσέλευση, παραλαβή επιμορφωτικού υλικού 09:30-10:00, Γεώργιος Μπαγάκης, «Παρουσίαση του Επιμορφωτικού Προγράμματος», 10:00-11:30, Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο: Οι τέσσερις Παιδαγωγικές Αρχές και οι πρακτικές τους» 11:30-12:00, Διάλειμμα 12:00 -13:30, Ρένα Μπρισίμη: «Οι Ερευνητικές Εργασίες στο Δημόσιο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Γαλλίας» 13:30-14:00, Ελαφρύ Γεύμα 14:00-16:30, ΠΡΩΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισηγητές: Κωνσταντίνα Σχίζα, Θεόδωρος Πετρέσκου, Παύλος Κοσμίδης, «Φάσεις Συνεργατικής Διερεύνησης (1 η, 2 η φάση): Θέμα, Σκοπός, Ερευνητικά Ερωτήματα, Προγραμματισμός Ομάδας, (Εφαρμογή για το θέμα: Το Κινητό Τηλέφωνο) 16:30-16:45, Διάλειμμα 16:45-18:15 ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισηγητές: Κατερίνα Μπαζίγου, Άννα Μπαράτση, Δήμητρα Σωτηροπούλου, «Φάσεις Συνεργατικής Διερεύνησης (3 η φάση): Ερευνητικές μέθοδοι και ερευνητικά εργαλεία» (Εφαρμογή για τα Ερευνητικά Ερωτήματα του Πρώτου Εργαστηρίου) ΚΥΡΙΑΚΗ 18 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ :00-10:30 ΤΡΙΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισηγητής: Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας, «Φάσεις Συνεργατικής Διερεύνησης (4 η φάση): Επεξεργασία Δεδομένων, Συμπεράσματα» 10:30-10:45, Διάλειμμα 10:45-12:15, ΤΕΤΑΡΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισηγητές: Κωνσταντίνα Σχίζα, Παύλος Κοσμίδης, Ευθυμίου Δημήτρης, Θεόδωρος Πετρέσκου, «Φάσεις Συνεργατικής Διερεύνησης(5 η φάση): Τρόποι κοινοποίησης της νέας γνώσης. Έκθεση Ερευνητικής Εργασίας και Αξιολόγηση» 12:15-12:30, Ελαφρύ Γεύμα 12:30-14:00, ΠΕΜΠΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Εισηγητές: Κατερίνα Μπαζίγου, Άννα Μπαράτση, Ευθυμίου Δημήτρης, «Οργάνωση της Διήμερης Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών στα ΠΕΚ» 14:00-14:30, Διάλειμμα 14:30-16:00 Ολομέλεια. Προεδρείο: Γεώργιος Μπαγάκης και Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας, «Ερωτήσεις, Τοποθετήσεις Προτάσεις και Συμπεράσματα Σεμιναρίου»

Αρχική Συνεδρία: Στιγμιότυπα

Για να σχεδιαστεί το επιμορφωτικό σεμινάριο του Σεπτεμβρίου, προηγήθηκε ένας συστηματικός αναστοχασμός του σεμιναρίου του Ιουνίου και συζητήθηκαν εκ νέου τα κρίσιμα στοιχεία, τα οποία συνθέτουν την ιδιαιτερότητα της διερευνητικής διαδικασίας των Ερευνητικών Εργασιών. Έτσι, ο νέος σχεδιασμός διατήρησε τις εισηγήσεις πάνω στα θεσμικά και θεωρητικά ζητήματα, καθώς και στα τεκταινόμενα αναφορικά με τις Ερευνητικές Εργασίες στο Γαλλικό Εκπαιδευτικό Σύστημα (Travaux Personnels Encadrés). πέντε βασικές φάσεις Ενώ, για τα αντικείμενα των εργαστηρίων φροντίσαμε, ώστε να θέτουν σε διάλογο τις πέντε βασικές φάσεις μιας διερευνητικής διαδικασίας, αρχικά σε κάθε ομάδα και στη συνέχεια, στην ολομέλεια των συμμετεχόντων (διαφάνεια 5).

ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Η «ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ» ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ Τα εργαστήρια, ως οργανωμένα πεδία στοχασμού και αναστοχασμού, από τα οποία προκύπτει ένα συλλογικό «προϊόν». ΑΙΘΟΥΣΑ ΟΜΑΔΕΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΦΥΛΛΑΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΟΓΟΣ «ΠΡΟΪΟΝΤΑ»

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΠΡΩΤΟ (1 η, 2 η Φάση)

Στόχοι του εργαστηρίου ήταν (1)να οριοθετηθεί ένα θέμα, (2)να διατυπωθούν τα Ερευνητικά Ερωτήματα και να ενταχθούν σε σύνολα που θα αντικατοπτρίζουν τις πτυχές του (υπο-θέματα), (3) να αναζητηθούν συνειρμοί που θα συνδέουν τα υπο-θέματα και θα σχηματοποιούν το «όλο», (4)να συγκροτηθεί η προβληματική του, (5)να προγραμματιστεί ο βηματισμός των ομάδων

Η ομάδα της «Άνοιξης» Η ομάδα της «Άνοιξης»

Η ομάδα του «Καλοκαιριού» Η ομάδα του «Καλοκαιριού»

Η ομάδα του «Φθινοπώρου» Η ομάδα του «Φθινοπώρου»

Η ομάδα του «Χειμώνα» Η ομάδα του «Χειμώνα»

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟ-ΘΕΜΑΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (Καρτελάκια που δόθηκαν στις ομάδες)

ΛΕΞΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΥΠΟ-ΘΕΜΑ (1)(2) (3) (4) ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που περιμέναμε από τις ομάδες)

ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που πήραμε από τις ομάδες)

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Η ολομέλεια του πρώτου εργαστηρίου

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ: Αν οι επιμορφωτές επαναλάβουν αυτό το εργαστήριο με τους επιμορφούμενους εκπαιδευτικούς, καλό θα ήταν (α) να τους ζητήσουν, να συντάξουν μια Σελίδα Ημερολογίου σε κάθε ομάδα και να την παρουσιάσουν στην ολομέλεια (διαφάνεια 25), (β) να επιχειρήσουν την ανασύνταξη των Σελίδων Ημερολογίου στην ολομέλεια, ώστε να προκύψει η Σελίδα Ημερολογίου του Τμήματος (διαφάνεια 26).

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΟΜΑΔΑΣ Προβληματική ΟΜΑΔΑ: ………………………… Πτυχές του θέματος/Υπο- θέματα Σύντομη Παρουσίαση της Προβληματικής ……………………………….. ……………………………………….. ……………………………… ………………………………………… …………………………………………… ………………….. Παρουσιάζεται από κάθε ομάδα στην ολομέλεια

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Προβληματική Τελικές πτυχές του θέματος/Υπο-θέματα Σύντομη Παρουσίαση της Προβληματικής ……………………………….. ……………………………………….. ……………………………… ………………………………………… …………………………………………… ………………….. Προκύπτει από την ολομέλεια, μετά από συζήτηση και σύνθεση των απόψεων

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ: Αν οι εκπαιδευτικοί επαναλάβουν αυτό το εργαστήριο με τους μαθητές και τις μαθήτριές τους στα Τμήματα Ενδιαφέροντος, τα παιδιά θα είναι σε θέση (α) να επιλέξουν το υπο-θέμα που τους ενδιαφέρει και (β) να οργανώσουν την έρευνά τους, ξεκινώντας με τη συμπλήρωση της επόμενης Σελίδας Ημερολογίου της ομάδας τους (διαφάνεια 28).

ΟΜΑΔΑ Α΄ ΥΠΟ-ΘΕΜΑ Πρώτες ύλες, Παραγωγή, Προώθηση, Χρόνος Ζωής ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ Τα κινητά τηλέφωνα φτιάχνονται από στοιχεία τα οποία μαθαίνουμε στη Χημεία (και συχνά δεν καταλαβαίνουμε το «γιατί»), τα οποία αποσπώνται από τα βάθη της γης με αμφιλεγόμενες πρακτικές, μας έχουν γίνει απαραίτητα με τις πολλές τους δυνατότητες, τα αλλάζουμε συχνά πριν χαλάσουν για να πάρουμε άλλα με περισσότερες (όπως μας λένε οι διαφημίσεις) και, πολλοί από εμάς τα πετάμε όπου τύχει. Μάλλον, χρειάζεται να τα ψάξουμε όλα αυτά καλύτερα και να σκεφτούμε τις αιτίες και τις συνέπειές τους. Για να γίνουμε πιο συνειδητοί καταναλωτές και πολίτες. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ «Εργάτες ορυχείων», «εταιρίες εξόρυξης μεταλλευμάτων και μη δημοκρατικά καθεστώτα», «ορυχεία στις πόλεις του Τρίτου Κόσμου» ΠΗΓΕΣΜΕΘΟΔΟΙ, ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Πεδίο: Πεδίο: Εταιρίες Ανακύκλωσης Εργαστήριο: Εργαστήριο: Σπάνιες Γαίες Internet: Internet: Γεωγραφική κατανομή πρώτων υλών Δημοσιογραφία τεκμηρίωσης Δημοσιογραφία τεκμηρίωσης:... Φωτογραφίες: Φωτογραφίες: ορυχείων, χώρων απόρριψης ηλεκτρονικών αποβλήτων Κινηματογράφος: Κινηματογράφος: ……. Παρατήρηση, Πείραμα, Διερεύνηση Στάσεων, Ανάλυση Περιεχομένου, Ερμηνεία Νοήματος Ερωτηματολόγια, Συνεντεύξεις, ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΟΜΑΔΑΣ Προβληματική, Ζητήματα για την Ολομέλεια, Πηγές, Μέθοδοι, Εργαλεία Πρώτο βήμα προς την οργάνωση της εργασίας των ομάδων, με βάση το υπο-θέμα που επέλεξαν

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΣΧΗΜΑ 2 ο ) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΣΧΗΜΑ 2 ο ): ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ ΣΕ ΥΠΟ-ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΟΜΑΔΑ Α ΥΠΟΘΕΜΑ1 ο ΟΜΑΔΑ Β ΥΠΟΘΕΜΑ2 ο ΟΜΑΔΑ Γ ΥΠΟΘΕΜΑ3 ο ΟΜΑΔΑ Δ ΥΠΟΘΕΜΑ4 ο Το εργαστήριο που προηγήθηκε αφορά στο Δεύτερο Σχήμα οργάνωσης της Ερευνητικής Εργασίας

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΡΙΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΡΙΤΗ: Κατά την ολομέλεια αυτού του εργαστηρίου συζητήσαμε με τους επιμορφωτές και το ενδεχόμενο να υιοθετήσουν κάποιοι εκπαιδευτικοί το Τέταρτο Σχήμα οργάνωσης της Ερευνητικής Εργασίας (διαφάνεια 31). Για αυτήν την περίπτωση, αναπτύξαμε συνοπτικά τα τέσσερα πλαίσια αναφοράς μέσα στα οποία οι μαθητές θα διατυπώσουν τα ερευνητικά τους ερωτήματα και επισημάναμε, ότι σ’ αυτό το σχήμα οργάνωσης δεν δημιουργούνται υπο-θέματα και όλες οι ομάδες εργάζονται ταυτόχρονα εντός των τεσσάρων πλαισίων αναφοράς σε τέσσερις διαδοχικές φάσεις (διαφάνεια 32).

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΣΧΗΜΑ 4 ο ) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΣΧΗΜΑ 4 ο ): ΤΟ ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΩΡΗΣΗ, ΜΕΣΩ ΕΝΟΣ ΚΡΙΤΙΚΑ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΣΕ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΦΑΣΕΙΣ, ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ, ΕΠΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΟΜΑΔΑ Α ΟΜΑΔΑ Γ ΟΜΑΔΑ Β Τέταρτο Σχήμα οργάνωσης της Ερευνητικής Εργασίας

CAFÉCAFÉ ΚΑΤ ΟΙΚ ΙΑ ΦΡΟΝΤΙ ΣΤΗΡΙΟ ΣΧΟΛ ΕΙΟ ΣΧΟΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΥΠΟΔΟΜΩΝ, ΔΙΚΤΥΩΝ NOKIA SONY SAMSUNG Ανακύκλωση Συσκευών Α.Ε. Ε.Ε.Ε.Ε. Ο.Ο.Σ.Α.Ο.Ο.Σ.Α. ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΡΗΣΗ ΧΡΗΣΗ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ (1) (2) (3)(4) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Τα τέσσερα πλαίσια αναφοράς, σε αντιστοίχιση με τις τέσσερις φάσεις εξέλιξης της Ερευνητικής Εργασίας Η ζωή των μαθητών, με πυρήνα το θέμα Η ζωή της πόλης, με πυρήνα το θέμα Οι θεσμικοί συνομιλητές, με πυρήνα το θέμα Οι αξίες μας, με πυρήνα το θέμα

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Για το επιμορφωτικό σεμινάριο των εκπαιδευτικών της Α΄ Λυκείου, καλό θα ήταν να προτείνουν οι επιμορφωτές τη συμπλήρωση των επόμενων Σελίδων Ημερολογίου (προσωπικού), ώστε να έχουν μια πρώτη εμπειρία και να πάρουν κάποια χρήσιμα κριτικά σχόλια από την πλευρά τους (διαφάνειες 34, 35).

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ Ονοματεπώνυμο……………………………. Ημερομηνία…../…./….. Εργασία για….………………………………….. ………………………… Περιγραφή της Διαδικασίας …………………………………… ……………………………… ΧώροςΤάξη, Αίθουσα Η/Υ Απολογισμός Τι με δυσκόλεψε Τι μου άρεσε Τι με ενθουσίασε …………………………………… ………………………………………………. ………………………………………………….. Παρατηρήσεις ή παραινέσεις των εκπαιδευτικών (Προαιρετικές) …………………………..…… ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Προσωπικό Ημερολόγιο

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ Ονοματεπώνυμο…………………………………… Ημερομηνία:../../.. Με ποιο τρόπο βοήθησες την ομάδα σου και τους συμμαθητές σου ………………………………….. Ποιος βοήθησε εσένα ή άλλα παιδιά της ομάδας και με ποιο τρόπο …………………………….. Τι σκοπεύεις να κάνεις, για να βοηθήσεις την ομάδα, από εδώ και πέρα …………………………………… ………………………………………………. ………………………………………………….. Τι περιμένεις από τους άλλους να κάνουν, για να βοηθήσουν την ομάδα από εδώ και πέρα …………………………..…… Προσωπικό Ημερολόγιο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΔΕΥΤΕΡΟ (3 η Φάση)

Στόχος του εργαστηρίου ήταν (1) να αποσαφηνίσει το πέρασμα από τα Ερευνητικά Ερωτήματα στις ερευνητικές δραστηριότητες, εστιάζοντας στην αναζήτηση συμβατών μεταξύ τους (i) πηγών (ii) μεθόδων έρευνας και (iii) ερευνητικών εργαλείων-τεχνικών (2) να διαγράψει συνοπτικά τρόπους παρουσίασης και κριτικής ερμηνείας των δεδομένων-μαρτυριών

ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (Καρτελάκια που δόθηκαν στις ομάδες) ΔΕΔΟΜΕΝΑ, ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ (ΠΗΓΕΣ) ΓΡΑΠΤΑ: Επίσημα Έγγραφα Ιδιωτικά Έγγραφα Τύπος Βιβλία ΆΛΛΗΣ ΦΥΣΗΣ: Αντικείμενα Σχέδια, Πίνακες Ζωγραφικής Φωτογραφίες Κινηματογράφος Πραγματικές Καταστάσεις ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ «Ποιος» μιλάει; Για να πει «τι»; Σε «ποιον»; «Πώς»; Με «ποιο» στόχο; (ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΗΜΑΤΟΣ) ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΕΔΙΟΥ: Αναγνωριστικές χωρίς προηγούμενες υποθέσεις Διαγνωστικές που ψάχνουν μια άμεση απάντηση σε πρακτικές ερωτήσεις Πειραματικές για επαλήθευση υποθέσεων

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ «ερευνητικό ερώτημα, πηγές, εργαλεία», ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ: Σ’ αυτό το εργαστήριο, οι επιμορφωτές -εκκινώντας από τα ερευνητικά ερωτήματα στα οποία κατέληξαν στο πρώτο εργαστήριο- αναζήτησαν κατάλληλες πηγές δεδομένων και μαρτυρίων, εργαλεία και τεχνικές που ταίριαζαν με τις πηγές και μεθόδους για την επεξεργασία τους. Έτσι, προέκυψαν ερευνητικά σχήματα δραστηριοτήτων, με βάση τη λογική ακολουθία: «ερευνητικό ερώτημα, πηγές, εργαλεία», τα οποία συνδύαζαν τις ποιοτικές μεθόδους και τεχνικές, με τεχνικές που (κατά περίπτωση) μπορούν να οδηγήσουν σε ποσοτικοποιήσεις των δεδομένων ή μαρτυριών.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΗΓΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που περιμέναμε από τις ομάδες) ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΥΠΟΣ ΒΙΒΛΙΑ ΙΣΤΟΧΩΡΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟ- ΓΡΑΦΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ, ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ, ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΑΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΔΙΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΗΜΑΤΟΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΔΙΟΥ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΔΙΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που πήραμε από τις ομάδες)

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που πήραμε από τις ομάδες)

Η ολομέλεια του δεύτερου εργαστηρίου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΤΡΙΤΟ (4 η Φάση)

Στόχος του εργαστηρίου ήταν να προτείνει εναλλακτικούς τρόπους επεξεργασίας των «πρωτογενών» δεδομένων από την μαθητική ομάδα, προκειμένου οι μαθητές (1)να κατανοούν σε βάθος τις πλευρές του θέματος που μελετούν, (2) να αναπτύσσουν τις γνωστικο-γλωσσικές δεξιότητες επεξεργασίας των πρωτογενών δεδομένων αλλά και δεξιότητες κοινοποίησης και διαπραγμάτευσης της νέας γνώσης που παρήγαγαν.

ΤΡΙΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ╤ ♫ ╤ ΦΩΤΟ ΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (Υλικό που δόθηκε στις ομάδες)

Τα εισαγωγικά του τρίτου εργαστηρίου Τα εισαγωγικά του τρίτου εργαστηρίου

Οι ομάδες Οι ομάδες κατά το τρίτο εργαστήριο

Οι ομάδες Οι ομάδες κατά το τρίτο εργαστήριο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΤΕΤΑΡΤΟ (5 η Φάση)

Στόχοι του εργαστηρίου ήταν (1) να προσδιοριστούν (i) η δομή της Έκθεσης, (ii) οι επιμέρους ενότητές της, (iii) τα περιεχόμενα των ενοτήτων, (2) να συζητηθεί το κρίσιμο ζήτημα της αξιολόγησης

ΤΕΤΑΡΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΞΩΦΥΛΛA COVER PAGES ΠΡΟΛΟΓΟΣPREAMBLE ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ CONTENTS ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCTION ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ CONCLUSION ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ BIBLIOGRAPHY ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ,ΣΥΖΗΤΗΣΗRESULTS,DISCUSSION ΕΠΙΛΟΓΟΣEPILOGUE ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ APPENDIX ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ASSESSMENT CRITERIA ΠΛΑΙΣΙΟ, ΣΤΟΧΟΙ BACKGROUND, AIMS ΥΛΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ (Καρτελάκια που δόθηκαν στις ομάδες) ………………..

Τα εισαγωγικά του Εργαστηρίου

ΚΗ ΠΡΟΪΟΝΤΑ (Τα Φύλλα ή Χαρτόνια Εργασίας που περιμέναμε από τις ομάδες) ΣΧΟΛΙΑ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (12) ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΑ (9) (10) (11) Κριτήρια Αξιολόγησης

Φύλλα Εργασίας

Φύλλα Εργασίας

……. σχολιασμός ……. σχολιασμός Παρουσίαση και …….

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΡΩΤΗ: Σ’ αυτό το εργαστήριο, οι επιμορφωτές -εκκινώντας από τα καρτελάκια με τα οποία τους είχαμε εφοδιάσει, σχηματοποίησαν τη δομή μιας Ερευνητικής Εργασίας και, κατά περίπτωση, πρόσθεσαν ή αναδιάταξαν τα στοιχεία της και αναφέρθηκαν στο ιδιαίτερο περιεχόμενο κάθε στοιχείου και την έκτασή του. Για να διευκολύνουμε το έργο των ομάδων και να αξιοποιήσουμε περισσότερο δημιουργικά το χρόνο, θέσαμε στη διάθεσή τους και άλλη μια δέσμη από καρτελάκια, όπου περιέχονταν προτάσεις για τα παραπάνω (διαφάνεια 61).

A) Make sure you mention the background and aims B) Include the basic concepts and theory relating to the investigation. C) Describe the procedures used D) Graphs are a particularly effective way of presenting results E) Final results should be presented clearly and concisely; F) The interpretation of the results must be discussed, and improvements and possible extensions of the work suggested. G) Give references to any books, articles or other sources of information (e.g. web sites) that have proved useful in preparing the report, or carrying out the work. The abstract The abstract should contain the essence of the report, based on which the reader decides whether to go ahead with reading the report or not: motivation, design, methodology, some results (2 paragraphs, 250 words) Η περίληψη Η περίληψη θα πρέπει να περιέχει την ουσία της Έκθεσης, με βάση την οποία ο αναγνώστης θα αποφασίσει αν θα συνεχίσει ή όχι: το στόχο, το σχεδιασμό, τα πιο σημαντικά αποτελέσματα (2 παράγραφοι, 250 λέξεις). The main body The main body of the report may be divided into multiple sections as the case may be. In other words, you may have different sections which delve into different aspects of the problem, including research activities, methods, techniques, research tools and critical comments thaw could interpret the subject-issue. Το κύριο σώμα Το κύριο σώμα της Έκθεσης μπορεί να περιλαμβάνει ενότητες που θα αντιστοιχούν στις πτυχές του θέματος και στις επιμέρους ερευνητικές δραστηριότητες, στις μεθόδους, τις τεχνικές ή τα ερευνητικά εργαλεία, όπου θα ενσωματώνονται ερμηνευτικά και κριτικά τα συμπεράσματα, κάποιες θεωρητικές απόψεις (προαιρετικά). Καλό θα ήταν το κύριο σώμα της Έκθεσης να ξεκινά από τη σχηματική αποτύπωση του θέματος και των Ερευνητικών Ερωτημάτων, έτσι ώστε να προκύπτει η εσωτερική διασύνδεση των υπο-θεμάτων και να φωτίζεται το «όλο». Background Background: the particular conditions of the research project which any eventual reader has to understand before entering into the details of your work. Πλαίσιο Πλαίσιο: οι ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες εξελίσσεται το ερευνητικό εγχείρημα, οι οποίες χρειάζεται να γίνουν κατανοητές από κάθε αναγνώστη, πριν εισέλθει στις λεπτομέρειες της εργασίας. Book – you need to cite title, authors, date published, edition (if not first), City of publication and publisher. e.g. “Elements of Nuclear Physics” W. E. Burcham, (London) Longman, A journal article,“The speed of light by interferometry” A. Dixon, Journal of Light, vol. 3, pp , A web page,

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΔΕΥΤΕΡΗ: Αν οι επιμορφωτές επαναλάβουν αυτό το εργαστήριο κατά την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και αν καταλήξουν ως ολομέλεια σε μια περισσότερο ολοκληρωμένη πρόταση για τη δομή και την οργάνωση μιας Ερευνητικής Εργασίας, θα μπορούσαν να «αναθέσουν» σε μια ομάδα τη συμπλήρωση της δικής μας «ενδεικτικής» και επί τούτου ημιτελούς πρότασης (διαφάνεια 63).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΚΡΙΤΙΚΗ, ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΡΙΤΙΚΗ, ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Πρόλογος…………………………………………….. 2.Εισαγωγή ……………………………………………. 3.Προβληματική του θέματος ………………… 4.Μεθοδολογία ………………………………………. 5.Η Έρευνα ……………………………………………. 5.1 Ενότητα Πρώτη …………………………………… Ενότητα Δεύτερη ………………………………… Ενότητα Τρίτη ……………………………………… Ενότητα Τέταρτη ………………………………… 6. Συμπεράσματα ……………………………………. 7. Θέματα προς Συζήτηση ………………………. 8. Κριτική και Αυτοκριτική Αποτίμηση …….. 9. Βιβλιογραφία ……………………………………… 10. Παράρτημα ………………………………………….. ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ 1.………………………………………. 2.………………………………………. 3.……………………………………… 4.……………………………………… 5.……………………………………….. 6.…………………………………… …………………………………….. 9.…………………………………….. 10.…………………………………… 11.……………………………………. 12.……………………………………… 13.………………………………………. 14.…………………………………….. 15.…………………………………….. 16.…………………………………….. 17.……………………………………. 18.…………………………………….. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 1.………………………………………. 2.………………………………………. ΘΕΜΑ: …………. ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α΄ ΤΑΞΗ 2 ΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΈΤΟΣ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΡΙΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΡΙΤΗ: Για να μπορέσει να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη έκθεση – φάκελος της Ερευνητικής τους Εργασίας, ιδιαίτερα χρήσιμη θα είναι η επόμενη Σελίδα Ημερολογίου της ομάδας, όπου καταγράφονται αναλυτικά τα «ντοκουμέντα», το περιεχόμενό τους και η προβλεπόμενη θέση τους σ’ αυτήν (διαφάνεια 65). Αυτήν τη Σελίδα, χρειάζεται να την υποστηρίξουν ιδιαίτερα οι επιμορφωτές, σε κάθε επιμορφωτικό σεμινάριο που θα αναλάβουν.

Αναφορές των ντοκουμέντων (Πληροφορίες που θα συμπεριληφθούν στη βιβλιογραφία ) Περιεχόμενο των ντοκουμέντων (λέξεις κλειδιά και/ή σημαντικές πληροφορίες Οριστική θέση μέσα στην Ερευνητική Εργασία N° 1 ΓράφημαΧαρακτηρισμός των εφαρμογών του κινητού τηλεφώνου 1 ο Μέρος (τίτλος) 1.1 N° 2 Χαρτόνι Εργασίας (σχηματική αποτύπωση) ……………….1 ο Μέρος (τίτλος) 1.1 N° 3 N° 4 N° 5 N° 6 N° 7 N° 8 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΟΜΑΔΑΣ Οργάνωση Έκθεσης- Φακέλου ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ: Για την αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση των Ερευνητικών Εργασιών, τέλος, μιλήσαμε σε ολομέλεια, με αφετηρία τις διαφάνειες που ακολουθούν (διαφάνειες 67, 68, 69, 70, 71, 72).

ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: …………………….. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ (30%) ΛΙΑΝ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ ΜΕΤΡΙΑΚΑΛΑΠΟΛΥ ΚΑΛΑΆΡΙΣΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΗΓΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΡΗΣΗ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ, ΚΑΝΟΝΩΝ ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ ΠΙΝΑΚΑΣ 1 ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ ), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: …………………….. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ (30%) ΛΙΑΝ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ ΜΕΤΡΙΑΚΑΛΑΠΟΛΥ ΚΑΛΑΆΡΙΣΤΑ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ, ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΕΝΝΟΙΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΕΝΙΚΕΥΣΕΩΝ, ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΕ ΝΕΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ ), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: …………………….. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΔΟΜΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ (20%) ΛΙΑΝ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ ΜΕΤΡΙΑΚΑΛΑΠΟΛΥ ΚΑΛΑΆΡΙΣΤΑ ΓΛΩΣΣΑ ΔΟΜΗ 1. Εισαγωγή στο θέμα, το σκοπό και στη σπουδαιότητα του θέματος, με σχετική βιβλιογραφική επισκόπηση 2. Παρουσίαση των υπο-θεμάτων και των κεντρικών ερωτημάτων εντός φυσικο- κοινωνικών πλαισίων 3. Περιγραφή και αιτιολόγηση των πηγών, των μέσων και των διαδικασιών συλλογής των δεδομένων 4. Εξήγηση και αιτιολόγηση των διαδικασιών επεξεργασίας των δεδομένων 5. Σαφής διατύπωση και κριτική των συμπερασμάτων 6. Αναστοχαστική κριτική του όλου εγχειρήματος, των εμπειριών και των ζητημάτων που ανέκυψαν ΠΙΝΑΚΑΣ 3 ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ ), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: …………………….. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (20%) ΛΙΑΝ ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ ΜΕΤΡΙΑΚΑΛΑΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΆΡΙΣΤΑ 1. Σαφής ενημέρωση του κοινού για τους στόχους και τις ερευνητικές διαδικασίες, τα δεδομένα και τα συμπεράσματα της έρευνας, τις θέσεις της ομάδας στα ερευνητικά ερωτήματα και την κριτική στάση της στα διαλαμβανόμενα ζητήματα 2. Η χρήση της γλώσσας και των συμπληρωματικών/ πολυτροπικών μέσων και ΤΠΕ για τη στήριξη του λόγου και στις κατάλληλες στιγμές 3. Η χρήση χιούμορ, δημιουργικότητας και παραστατικότητας στη σωστή αναλογία και την κατάλληλη στιγμή 4. Η ετοιμότητα και πληρότητα των απαντήσεων στις ερωτήσεις και τα σχόλια του κοινού. ΠΙΝΑΚΑΣ 4 ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ ), (ΟΕΔΒ, 2011)