ΧΡΗΣΗ ΤΥΧΕΡΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΚΟΣΜΟ Μονάδα Εφηβικής Υγείας Β’ Παιδιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π & Α Κυριακού». Ανδρή Ελισάβετ MD, PhD

Χαρακτηριστικά των εφήβων Αναζήτηση της ανεξαρτησίας Αμφισβήτηση γονεϊκής εξουσίας Έλλειψη αντικειμενικού φίλτρου και κριτικής ικανότητας Προσκόλληση στον παρόντα χρόνο Συμπεριφορά πειραματισμού- περιέργεια Υιοθέτηση ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς Επιρρέπεια στους εθισμούς και τις εξαρτήσεις

Τυχερά παιχνίδια «Δημοφιλής» τρόπος ψυχαγωγίας και για τους εφήβους Προωθούνται μέσα από τις διάφορες μορφές ψυχαγωγίας (μουσική, νεανικές ταινίες, θέατρο κ.α.) Εκτεταμένη Διαφήμιση Εύκολη πρόσβαση VOLBERG RA ET AL Int J Adolesc Med Health 2010

Στην Ελλάδα η νομοθεσία απαγορεύει στα παιδιά και στους εφήβους να συμμετέχουν σε τυχερά παιχνίδια.

Επέκταση του φαινομένου του ≪ τζόγου ≫ 80% των εφήβων έχουν ασχοληθεί με κάποια μορφή τυχερών παιχνιδιών εύκολη πρόσβαση διαρκής εμφάνιση νέων μορφών τυχερών παιχνιδιών κοινωνική αποδοχή κρατική πολιτική επέκταση του παράνομου τζόγου DEREVENSKY JL, ET AL J Gambl Stud 2000

Μορφές τυχερών παιχνιδιών Έφηβοι έχουν πρόσβαση σχεδόν σε κάθε μορφή τυχερών παιχνιδιών, νόμιμη ή παράνομη παιχνίδια με χαρτιά, ζάρια στοιχήματα για διάφορα αθλήματα λαχεία, τυχερά παιχνίδια στα καζίνο παιχνίδια με χρήματα σε βίντεο-μηχανές ή υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο Turner et al., International Journal of Mental Health Addiction 2008

Ενασχόληση των εφήβων με τα τυχερά παιχνίδια και οικονομική κρίση γενικευμένο αίσθημα αβεβαιότητας και ανασφάλειας αρνητικό περιβάλλον για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των εφήβων αισθήματα απόγνωσης, ανικανότητας, εγκατάλειψης και αδιέξοδου πεποίθηση ότι συμβατικοί τρόποι απόκτησης χρημάτων, όπως η εργασία, είναι αναποτελεσματικοί και έτσι ματαιώνονται διαρκώς οι προσδοκίες τους για επαρκείς οικονομικές απολαβές καταφυγή στην ατομική λύση εσφαλμένες αντιλήψεις σχετικά με τα τυχερά παιχνίδια, συμβάλλουν στην παθολογική ενασχόληση

Τυχερά παιχνίδια μια προσοδοφόρα βιομηχανία 6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως ανέρχεται το σύνολο του παράνομου τζόγου (διαδικτυακού και μη) ένα δισεκατομμύριο ευρώ παίζονται ετησίως στο παράνομο διαδικτυακό στοίχημα Ελληνική Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων (ΕΕΕΠ)

Τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο Ταχέως αναπτυσσόμενη και προσοδοφόρα βιομηχανία με εκρηκτική αύξηση Έσοδα παγκοσμίως: 21 δισεκατομμύρια δολάρια (2008) 3000 διαθέσιμα sites ετησίως Wong I..JGambl Stud 2014

Τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο Χρησιμοποιούνται από τους εφήβους: διασκέδαση απόκτηση χρημάτων ως ένας τρόπος διαφυγής από την πραγματικότητα μορφή κοινωνικής συναλλαγής ευκαιρία εκδήλωσης της τάσης τους για ανταγωνισμό Το διαδίκτυο αποδεικνύεται ιδιαίτερα επικίνδυνο για τους εφήβους και τα παιδιά. δωρεάν τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο παιχνίδια φαντασίας, ρόλων, χαρτιών χωρίς χρήματα αποτελούν προθάλαμο τυχερών παιχνιδιών συμβάλλουν στην παθολογική ενασχόληση και ανάπτυξη εθισμού Wong I..JGambl Stud 2014

Παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια  Συνεχόμενη ή περιοδική απώλεια ελέγχου  Παράλογες σκέψεις, εσφαλμένες αντιλήψεις, συνεχής ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια και με την απόκτηση χρημάτων  Η συμπεριφορά συνεχίζεται παρά τις σοβαρές αρνητικές συνέπειες και παρατηρείται αδυναμία διακοπής της Εργαλεία μέτρησης προβληματικού τζόγου στους εφήβους: Ερωτηματολόγιο South Oaks Gambling Screen Revised for Adolescents (SOGS-RA), DSMIV-Multiple-Response Juvenile (DSM-IV-MR-J), Massachusetts Gambling Screen (MAGS), Canadian Adolescent Gambling Inventory (CAGI)

Παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια Τα ποσοστά της παθολογικής ενασχόλησης με τα τυχερά παιχνίδια διεθνώς κυμαίνονται : 4,4−7,4% Η πιθανότητα εθισμού των εφήβων στα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια είναι 2−4 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με τους ενήλικες Οι έφηβοι που παίζουν τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης εθισμού από τους παίκτες σε φυσικό χώρο Yau et al. Addict Behav. 2014

Οι έφηβοι με παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια:  Επιδίδονται πιο συχνά σε παρακινδυνευμένες συμπεριφορές  Εμπλέκονται περισσότερο σε εγκληματικές πράξεις  Έχουν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση  Εμφανίζουν περισσότερο άγχος, εξωστρέφεια, ευερεθιστότητα και λιγότερο αυτοέλεγχο  Εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, αυτοκτονικού ιδεασμού και περισσότερες απόπειρες αυτοκτονίας Δ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ και συν ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 2014

Οι έφηβοι με παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια:  Διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο στην ανάπτυξη πολλαπλών εξαρτήσεων  Έχουν χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις  Είναι λιγότερο κοινωνικοί σε σχέση με τους εφήβους που δεν παίζουν  Παρουσιάζουν πτωχότερες κοινωνικές δεξιότητες  Παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας Δ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ και συν ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 2014

Οι έφηβοι με παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια: Έχουν συχνά γονείς με προβλήματα με τα τυχερά παιχνίδια ή με άλλες μορφές εξαρτήσεων Είναι πιο πιθανό τα μέλη της οικογένειάς τους να παρουσιάζουν διαταραγμένες σχέσεις Συχνά, αρχίζουν για πρώτη φορά την ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια με τους γονείς τους Συχνά, αντικαθιστούν ποιοτικές φιλίες και σχέσεις, με επιφανειακές σχέσεις με συνομηλίκους που παίζουν και αυτοί τυχερά παιχνίδια Έχουν συμμαθητές με υπερβολική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια Δ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ και συν ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 2014 Οικογενειακοί και διαπροσωπικοί παράγοντες.

Ευρωπαϊκή έρευνα για τις συμπεριφορές εξάρτησης στο διαδίκτυο EU.NET.ADB Το ερευνητικό πρόγραμμα EU NET ADB έχει σαν στόχο τη μελέτη των συμπεριφορών εξάρτησης στο διαδίκτυο σε Ευρωπαίους εφήβους Χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση (IS-2011-KEP ) για την προαγωγή της ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ EU.NET.ADB Η αποτύπωση της επίπτωσης και των παραγόντων που οδηγούν σε παθολογική ενασχόληση με τα δικτυακά τυχερά παιχνίδια τους εφήβους 7 Ευρωπαϊκών χωρών (Ισλανδία, Ολλανδία, Γερμανία, Πολωνία, Ρουμανία, Ισπανία, Ελλάδα) που συμμετείχαν στη μελέτη EU.NET.ADB ( Η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας που οδηγούν σε εθισμό στα δικτυακά τυχερά παιχνίδια Η διερεύνηση της πιθανής σχέσης μεταξύ συμπεριφοράς εξάρτησης από το διαδίκτυο και εξάρτησης από το διαδικτυακό «τζόγο» Η ενίσχυση της υπάρχουσας γνώσης ώστε να σχεδιαστούν προληπτικές η παρεμβατικές στρατηγικές για την επιτυχή αντιμετώπιση

ΥΛΙΚΟ Η συλλογή στοιχείων πραγματοποιήθηκε κατά το διάστημα Οκτώβριος 2011-Μάιος Ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα, Γερμανία, Ισπανία, Πολωνία, Ισλανδία, Ολλανδία, Ρουμανία Χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια σε εφήβους Αντιπροσωπευτικό δείγμα, περίπου 2.000/χώρα Μέση ηλικία τα 15,8 έτη (SD=0,7 έτη)

ΜΕΘΟΔΟΣ Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε:  πληροφορίες για τη χρήση διαδικτύου (κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία, λειτουργικότητα οικογένειας, σχολική επίδοση, χρήση του διαδικτύου, γονεϊκός έλεγχος)  το εργαλείο για τη διάγνωση του «Διαδικτυακού εθισμού» (ΙΑΤ)  το εργαλείο για τη διάγνωση του διαδικτυακού τζόγου SOGS-RA  την κλίμακα εκτίμησης της ψυχοκοινωνικής κατάστασης Youth Self Report (YSR)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 5,9% του συνολικού δείγματος ασχολούνται το τελευταίο έτος με τυχερά παιχνίδια (τζόγο) στο διαδίκτυο 10,6% των εφήβων είχαν παίξει τυχερά παιχνίδια σε φυσικό χώρο το τελευταίο έτος Τα αγόρια και οι μεγαλύτερης ηλικίας έφηβοι (16- 17,9 ετών) είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά τόσο σε φυσικό χώρο όσο και στο διαδίκτυο συγκριτικά με τα κορίτσια και τους έφηβους ηλικίας (14-15,9 ετών)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα υψηλότερα ποσοστά των εφήβων που είχαν παίξει τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο σημειώνονται στη Ρουμανία (12,9%) και στην Ελλάδα (7,9%) και τα μικρότερα στην Ισπανία (2,5%) και στην Ισλανδία (3,1%) Tα υψηλότερα ποσοστά των εφήβων που είχαν παίξει σε φυσικό χώρο σημειώνονται στην Ελλάδα (21,8%) και στη Ρουμανία (13,5%) και τα μικρότερα στην Ισπανία (4,9%) και στην Ολλανδία (6,9%)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συνολικά το 3,6% των εφήβων του δείγματος ήταν στο όριο ή είχαν ήδη πρόβλημα εθισμού με το διαδικτυακό τζόγο Το 28,1% των εφήβων που είχαν παίξει το τελευταίο έτος, ήταν στο όριο ή είχαν ήδη πρόβλημα εθισμού με το διαδικτυακό τζόγο Και στις δύο περιπτώσεις, σημαντικά πιο επιβαρυμένοι ήταν οι έφηβοι ηλικίας >15,9 ετών, τα αγόρια και οι έφηβοι με γονείς χαμηλού ή μέσου εκπαιδευτικού επιπέδου

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα υψηλότερα ποσοστά εθισμού στα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια βρέθηκαν σε Ρουμανία (51,8%), Ολλανδία (28,6%) και Πολωνία (28,2%) ενώ τα χαμηλότερα σε Γερμανία (20,6%) και Ελλάδα (20,7%)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το ποσοστό των εφήβων του δείγματος που ήταν στο όριο ή είχαν ήδη πρόβλημα εθισμού με το διαδικτυακό τζόγο ήταν σημαντικά υψηλότερο σε αυτούς που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τουλάχιστον 6 ημέρες την εβδομάδα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Οι έφηβοι που ήταν στο όριο ή είχαν ήδη πρόβλημα εθισμού με τα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια είχαν αρχίσει να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο σε σημαντικά μικρότερη ηλικία Οι έφηβοι που ήταν στο όριο ή είχαν ήδη πρόβλημα εθισμού με το διαδικτυακό τζόγο είχαν σημαντική επιβάρυνση σε συναισθηματικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τους υπόλοιπους εφήβους

Ψυχοκοινωνική κατάσταση (YSR; Achenbach & Rescorla, 2001) Λειτουργική διαδικτυακή χρήση (%) Δυσλειτουργική διαδικτυακή χρήση (%) p Κοινωνικές δεξιότητες Φυσιολογικό <0,001 Οριακό / Κλινικό Προβλήματα σκέψης Φυσιολογικό <0,001 Οριακό / Κλινικό Προβλήματα προσοχής Φυσιολογικό <0,001 Οριακό / Κλινικό Επιθετική συμπεριφορά Φυσιολογικό <0,001 Οριακό / Κλινικό Συνολικά προβλήματα Φυσιολογικό <0,001 Οριακό / Κλινικό

Πιθανότητες ανάπτυξης ΔΔΣ ανάλογα με τη δραστηριότητα

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η παθολογική ενασχόληση με τα τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες είναι ένα σημαντικό και διαρκώς επιδεινούμενο φαινόμενο Είναι απαραίτητη η αποτύπωση και η παρακολούθηση της εξέλιξής του φαινομένου στα επόμενα χρόνια Τα αποτελέσματα της μελέτης EU.NET.ADB συμβάλουν στην ενίσχυση της υπάρχουσας γνώσης για την παθολογική ενασχόληση των εφήβων με τα διαδικτυακά τυχερά παιχνίδια και στην ευαισθητοποίηση για την επίτευξη αποτελεσματικού σχεδιασμού προληπτικών παρεμβάσεων πριν την είσοδο των παιδιών στην εφηβεία

Σας ευχαριστώ !