ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΥΡΟΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ Ι ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Ζ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΝΕΥΡΟΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

Κεντρική αύλακα Βρεγματοϊνιακή αύλακα Σχισμή του Sylvious

Οπτικό χίασμα Οπτική ακτινοβολία Εγκεφαλικό σκέλος Ερυθρός πυρήνας Διδύμια Υδραγωγός του Sylvious

Κερκοφόρος πυρήνας Φακοειδής πυρήνας έσω κάψα (οπίσθιο σκέλος) θάλαμος

Κοιλιακό Σύστημα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ

Παράθυρο μαλακών μορίων Οστικό παράθυρο

ΥΤ με σκιαγραφικό

Ο ΡΟΛΟΣ Της ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΝΕΥΡΟΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ Γρήγορη-εύκολη-διαθέσιμη-συμβατή Ανίχνευση οξείας αιμορραγίας Απεικόνιση οστών Ανίχνευση αποτιτανώσεων Συνήθεις εφαρμογές Οξεία ΚΕΚ (Αιμορραγία-κάταγμα) Οξεία ισχαιμία-αιμορραγια (ενδοπαρεγχυματική –υπαραχνοειδής) Άμεση μετεγχειρητική περίοδος Παθήσεις παραρρινίων- Λιθοειδών-σιελολιθίαση Οστική νόσος-ανίχνευση αποτιτανώσεων Αντένδειξη ΜΤ

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ Της ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΝΕΥΡΟΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ Εξέταση επιλογής λόγω αυξημένης διακριτικής ικανότητας ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Διαθεσιμότητα, χρόνος, ασυμβατότητα Λιγότερο ευαίσθητη στην ανίχνευση αιμορραγίας σε υπεροξεία φάση Λιγότερο ευαίσθητη στην ανίχνευση αποτιτανώσεων Λιγότερο ευαίσθητη στην απεικόνιση του οστικού φλοιού

Τ1 ακολουθία

Τ1 ακολουθία με σκιαγραφικό

Τ2 ακολουθία

FLAIR

air fat water brain interm. Normal tissue MR-T1 MR-T2 CT dense bone dark bright air fat water brain "anatomic“1 interm. 1. Grey matter appears grey, white matter white.

ΝΕΥΡΟ- AKTINOΑΝΑΤΟΜΙΑ Εγκάρσιο επίπεδο Οβελιαίο επίπεδο Στεφανιαίο επίπεδο

Εγκάρσιο επίπεδο Ανώτερος προμήκης Παρεγκεφαλίδα σκώληκας

γέφυρα Μέσο παρεγκεφαλιδικό σκέλος Τέταρτη κοιλία

Οπτικό χίασμα Οπτική ακτινοβολία Εγκεφαλικό σκέλος Ερυθρός πυρήνας Διδύμια Υδραγωγός του Sylvious

Σχισμή του Sylvious Τρίτη κοιλία

Κερκοφόρος πυρήνας Φακοειδής πυρήνας έσω κάψα (οπίσθιο σκέλος) θάλαμος

Ακτινωτός στέφανος

Ημιωοειδές κέντρο

Διάμεση μάζα Οβελιαίο επίπεδο μαστίο Μεσολόβιο (γόνυ) υποθάλαμος Οπτικό χίασμα υπόφυση

Κερκοφόρος πυρήνας Στεφανιαίο επίπεδο φακοειδής πυρήνας θάλαμος Τρίτη κοιλία

Στεφανιαίο επίπεδο πλάγια κοιλία θάλαμος ιππόκαμπος Τρίτη κοιλία

ΑΓΓΕΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Μαγνητική Αγγειογραφία

ΙΣΧΑΙΜΙΚΕΣ – ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

ΟΞΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΟΞΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ οξεία εγκεφαλική δυσλειτουργία αγγειακής αιτιολογίας, με αιφνίδια ή ταχεία εμφάνιση συμπτωμάτων και σημείων, που παραμένει πάνω από 24 ώρες ΠΑΡΟΔΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ παροδική, εστιακή εγκεφαλική δυσλειτουργία ισχαιμικής αρχής, που παραμένει μέχρι 24 ώρες (συνήθως 2-15 λεπτά)

ΟΞΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (ΑΕΕ) ΟΞΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (ΑΕΕ) ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (80-85%) ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ (15-20%)

ΑΙΤΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΕΕ Αρτηριακή αποφρακτική νόσος ( παροχής) ΑΙΤΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΕΕ Αρτηριακή αποφρακτική νόσος ( παροχής) αθηρωματική νόσος μεγάλων αγγείων εμβολή αιμοδυναμική ισχαιμία αθηρωματική νόσος μικρών αγγείων (lacunar) αγγειΐτιδα Ανοξαιμία ( Ο2 αίματος) ανοξία αναιμία Φλεβική θρόμβωση

ΣΤΑΔΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΕΕ υπεροξύ (0-6 ώρες) οξύ (6-24 ώρες) ΣΤΑΔΙΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟΥ ΑΕΕ υπεροξύ (0-6 ώρες) οξύ (6-24 ώρες) ύποξυ (24 ώρες-2 εβδομάδες) χρόνιο (>2εβδομάδες)

Επιλογή ασθενών που θα επωφεληθούν ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ Nέες θεραπευτικές προοπτικές : Ενδοφλέβια θρομβόλυση (rtPA) Ενδαρτηριακή θρομβόλυση Σοβαρές παρενέργειες : ενδοκρανιακή αιμορραγία Επιλογή ασθενών που θα επωφεληθούν TISSUE WINDOW TIME WINDOW

Time is brain Physiology is brain

Φυσιολογική αιματική ροή στην φαιά ουσία (Cerebral Blood Flow=CBF): 50-60 ml / 100gr / min CBF < 35 ml / 100gr / min (50-60% κφ τιμών) : OΛΙΓΑΙΜΙΑ CBF < 20 ml / 100gr / min (30-40% κφ τιμών) : Ιστός σε κίνδυνο (PENUMBRA) CBF < 10 ml / 100gr / min (20% κφ τιμών): Μη αναστρεψιμος ΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ

INFARCT CORE PENUMBRA OLIGEMIA Ο όγκος της φλοιϊκής penumbra ελαττώνεται με τον χρόνο.

(μετά τις πρώτες 6-8 ώρες) CBF < 10 ml / 100gr / min: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΑΥΣΗ ΑΓΓΕΙΑ Bλάβη αιματεγκεφαλικού φραγμού ΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΣ ΟΙΔΗΜΑ (μετά τις πρώτες 6-8 ώρες) ΚΥΤΤΑΡΑ Έξοδος K+, Είσοδος NA+, CA++, νερού ΚΥΤΤΑΡΟΤΟΞΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ (από τα πρώτα λεπτά)

ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΙΣΧΑΙΜΙΑ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑ Πρώϊμη ανίχνευση εμφράκτου Αποκλεισμός αιμορραγίας Καθορισμός έκτασης μη αναστρέψιμου νεκρωμένου ιστού ΑΓΓΕΙΑ Ενδοκράνια-εξωκράνια κυκλοφορία

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ Εξέταση επιλογής Διαθεσιμότητα-Ευκολία Διαφορική διάγνωση Αποκλεισμός εγκεφαλικής αιμορραγίας Πρώιμη διάγνωση ισχαιμικού εμφράκτου (συμβατική ΥΤ) (38-45%)* Ανάδειξη απόφραξης μεγάλων αγγείων (CT αγγειογραφία) Περιορισμοί Χαμηλότερη ευαισθησία σε σύγκριση με την ΜΤ Χαμηλή ευαισθησία στην διαφοροποίηση κεντρικής νέκρωσης από περιφερική δυνητικά αναστρέψιμη ισχαιμία *Mohr J, Biller J, Hial S, et al. Magnetic resonance versus computed tomographic imaging in acute stroke. Stroke 1995; 26:807-812

ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ υπέρπυκνο σημείο εγκεφαλικής αρτηρίας πρώϊμη υπόπυκνη περιοχή εμφράκτου απώλεια διαχωρισμού φαιάς-λευκής ουσίας Ασαφοποίηση αυλάκων Early CT signs are associated with worse prognosis, but are not contraindication for treatment

Υπέρπυκνο σημείο εγκεφαλικής αρτηρίας Υπέρπυκνο σημείο εγκεφαλικής αρτηρίας Απεικόνιση του θρόμβου Σημείο υπέρπυκνης αρτηρίας στην ΑΡ μέση εγκεφαλική αρτηρία-υπόπυκνη απεικόνιση παρεγχύματος στην περιοχή κατανομής της ΑΡ μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, ασαφοποίηση – εξάλειψη αυλάκων- ατελής διαχωρισμός φαιάς-λευκής ουσίας. Dot sign The most early sign 35-67% of acute stroke (common in MCA) 32% positive predictive value for fatal outcome Von Cummer et al AJNR 1996 Thrombus within the branch vessel - MCA M2 and/or M3

πρώϊμη υπόπυκνη περιοχή εμφράκτου πρώϊμη υπόπυκνη περιοχή εμφράκτου Disappearing basal ganglia sign Insular ribbon sign

απώλεια διαχωρισμού φαιάς-λευκής ουσίας απώλεια διαχωρισμού φαιάς-λευκής ουσίας Ασαφοποίηση αυλάκων Στένωση της σχισμής του Sylvius 38% of cases 70% PPV for fatal outcome

ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑΣ XΡΟΝΟΣ Αγγειακές μεταβολές απουσία ροής mins αρτηριακή ενίσχυση με σκιαγραφικό mins σήματος των αποφραγμένων αρτηριών σε FLAIR mins Μορφολογικές μεταβολές στην Τ1 2-4 h Μεταβολές στην ένταση σήματος σήματος στην Τ2 8 h σήματος στην Τ1 16-24 h

Αγγειακές μεταβολές απουσία ροής Αυξημένο σήμα σεFLAIR T1 MPRAGE Vascular flow related abnormalities are the earliest findings on MR imaging 1. Absence of normal flow void 2. Slow flow with intravascular arterial enhancement on conventional MR Αυξημένο σήμα σεFLAIR Αρτηριακή πρόσληψη απουσία ροής

Μορφολογικές μεταβολές στην Τ1 Μεταβολές στην ένταση σήματος στην Τ1 3 hours 24 hours Μορφολογικές μεταβολές στην Τ1 Μεταβολές στην ένταση σήματος στην Τ1 3 hours 10 hours Μεταβολές στην ένταση σήματος στην Τ2

ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΣΧΑΙΜΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΣΧΑΙΜΙΑ Πρώϊμη ανίχνευση εμφράκτου

ΔΙΑΧΥΣΗ ΣΕ ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ Ισχαιμία ενεργειακή παύση βλάβη αντλίας Na+/K+ μετακίνηση Η2Ο από τον εξωκυττάριο στον ενδοκυττάριο χώρο (κυτταροτοξικό οίδημα) ADC ( σήμα σε DWI ) Κφ ιστός Ισχαιμικό έμφρακτο

ΠΡΩΪΜΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΕΜΦΡΑΚΤΟΥ Diffusion-Weighted Imaging ΚΥΤΤΑΡΟΤΟΞΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΣ ΟΙΔΗΜΑ NORMAL ATP-depletion Na+-K+ pump failure Increased intracellular viscocity Decreased extracellular space Brain blood barrier damage Cell destruction Increased extracellular space ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΝΔΟ ΚΑΙ ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΟΥ ΧΩΡΟΥ, ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΣΥΝΕΠΑΓΕΤΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ Της ΔΙΑΧΥΣΗΣ ADC DWI ADC variable DWI

DWI >> Non-Contrast CT and conventional MRI T2TSE DWI >> Non-Contrast CT and conventional MRI in detecting acute ischemia ADC map Sensitivity : CT: 16-70% DWI: 80-100%

3 hours after the onset of the symptoms DWI ADC map

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΙΜΑΤΩΣΗΣ ΣΤΟ ΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ PWI DWI MISMATCH (PENUMBRA) > THROMBOLYSIS MATCH = NO TISSUE AT RISK NO THROMBOLYSIS REPERFUSION <

ΥΠΟΞΥ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΕΕ Εγκατάσταση εμφράκτου Αγγειακή κατανομή -ομοιογένεια-σαφή όρια Πυκνότητα, σήμα σε Τ1 , σήμα σε Τ2 Φαινόμενα “mass effect” Υπεραιμία εμφράκτου (luxury perfusion) Πιθανή αιμορραγική μετατροπή Γυροειδής πρόσληψη σκιαγραφικής ουσίας

Xωροκατακτητικά φαινόμενα (mass effect)

Εγκατάσταση εμφράκτου Αγγειακή κατανομή MRA LT MCA LT ACA + MCA Εγκατεστημένα υπόπυκνα έμφρακτα σε υποξεία φάση σε διαφορετικές ανατομικές κατανομές αγγείωσης . MCA=middle cerebral artery, ACA=anterior cerebral artery,PCA=posterior cerebral artery, MRA=Magnetic Resonance Angiography Εγκατάσταση εμφράκτου Αγγειακή κατανομή RT PCA

Αιμορραγική μετατροπή εμφράκτου 5 ώρες 2η ημέρα 7η ημέρα YΠΌΠΥΚΝΟ ΈΜΦΡΑΚΤΟ ΣΤΟ ΑΡ ΠΑΡΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟ ΜΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΥΠΕΡΠΥΚΝΕς ΣΤΗΝ ΠΑΡΥΦΗ ΤΟΥ, Ως ΕΠΙ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΚΗς ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ. Σε ακολουθία gradient τα αιμορραγικά στοιχεία απεικονίζονται μαύρα. Αιμορραγική μετατροπή εμφράκτου

ΧΡΟΝΙΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΕΜΦΡΑΚΤΟ Έμφρακτο πλέον σαφές, μεγέθους Πυκνότητα, ένταση σήματος ίση με το ΕΝΥ Διεύρυνση-έλξη κοιλιακού συστήματος Διεύρυνση αυλάκων και δεξαμενών

Χρονια ισχαιμικά έμφρακτα με μεγάλη ελάττωση της πυκνότητάς τους ανάλογης αυτής του ΕΝΥ και συνοδό απώλεια παρεγχύματος (διεύρυνση περιφερικού υπαραχνοειδούς χώρου, έλξη-διεύρυνση παρακείμενης πλάγιας κοιλίας)

ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΑΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ-ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ Ανίχνευση Εντόπιση Καθορισμός ηλικίας Αιτιολόγηση Διάγνωση-Θεραπεία-πρόγνωση

ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΑΚΗ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ-ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΟΥ Κλινικό ιστορικό Ηλικία ΕΝΤΟΠΙΣΗ!!! Αριθμός αλλοιώσεων Συνοδά απεικονιστικά ευρήματα

72 ετών υπερτασικός άνδρας CT ΕΥΜΕΓΕΘΕΣ ΕΝΔΟΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΙΚΟ ΑΙΜΑΤΩΜΑ (ΥΠΕΡΠΥΚΝΟ ΣΤΗΝ ΥΤ) ΣΤΑ ΑΡ ΒΑΣΙΚΑ ΓΑΓΓΛΙΑ ΜΕ ΠΕΡΙΕΣΤΙΑΚΟ ΥΠΟΠΥΚΝΟ ΟΙΔΗΜΑ, ΠΙΕΣΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΑΡΚΤΟΠΙΣΗ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ Της ΜΕΣΗς ΓΡΑΜΜΗΣ προς ΤΑ ΔΕΞΙΑ Υπερτασική αιμορραγία: Eν τω βάθει φαιά ουσία-στέλεχος

73 ετών άνδρας Ενδοπαρεγχυματικό αιμάτωμα στον ΔΕ μετωπιαίο λοβό ( μη τυπική θέση για υπερτασικό αιμάτωμα) υπέρπυκνο στην ΥΤ, με περιεστιακό οίδημα CT

ΚΡΑΝΙΟΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΚΑΚΩΣΗ Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις (ΚΕΚ) αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας στη σύγχρονη εποχή , αποτελώντας την συχνότερη αιτία θανάτου σε νεαρά άτομα και την τέταρτη αιτία θανάτου στον γενικό πληθυσμό

ΥΤ H YT αποτελεί την εξέταση επιλογής για την απεικόνιση του ασθενή με ΚΕΚ σε οξεία φάση ευρεία διαθεσιμότητα ταχύτητας ολοκλήρωσης της εξέτασης συμβατότητα με τα μηχανήματα υποστήριξης των ζωτικών λειτουργιών υψηλή ακρίβεια στην ανίχνευση των αιμορραγικών στοιχείων και των καταγμάτων των οστών του κρανίου

ΜΤ ανάπτυξη νεότερων ταχέων τεχνικών ΜΤ και συμβατών με τον Μαγνητικό τομογράφο μηχανημάτων υποστήριξης των ζωτικών λειτουργιών η ευαισθησία της ΜΤ στην ανίχνευση οξέων αιμορραγικών στοιχείων θεωρείται πλέον ίση ή και ανώτερη της ΥΤ. στερείται ακτινικής επιβάρυνσης υπερτερεί της ΥΤ σε διακριτική ικανότητα

ΥΤ Ή ΜΤ ? ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ : ΥΤ ΥΠΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ : ΜΤ ΥΤ Ή ΜΤ ? ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ : ΥΤ ΥΠΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ : ΜΤ Η ΥΤ αποτελεί την εξέταση επιλογής για την απεικόνιση των ασθενών σε οξεία φάση, και ιδιαιτέρως αυτών που βρίσκονται σε ασταθή κλινική κατάσταση, με στόχο την διερεύνηση άμεσα χειρουργήσιμων αλλοιώσεων. Η ΜΤ είναι πλέον ευαίσθητη της ΥΤ στην ανίχνευση της διάχυτης κάκωσης των νευραξόνων, των μικροαιμορραγιών(GRE),της υπαραχνοειδούς αιμορραγίας αλλά και των υπεροξέων ισχαιμικών αλλοιώσεων και θεωρείται πλέον απαραίτητη για την απεικόνιση των ασθενών σε σταθερή αλλά επηρεασμένη κλινική κατάσταση, κατά την υποξεία φάση.

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΚΩΣΗΣ άμεση πλήξη του κρανίου με παραμόρφωση εντοπισμένες αλλοιώσεις που συσχετίζονται με την θέση της πλήξης έμμεση άσκηση πιεστικών ή στροφικών δυνάμεων στο εγκεφαλικό παρέγχυμα πολλαπλές , σοβαρότερες, αμφοτερόπλευρες αλλοιώσεις στις θέσεις συμβολής ιστών με διαφορετική σύσταση και πυκνότητα (π.χ. στα όρια ΕΝΥ-παρεγχύματος ή φαιάς-λευκής ουσίας)

ενδοκράνιες μετατραυματικές αλλοιώσεις πρωτοπαθείς άμεσο αποτέλεσμα των τραυματικών δυνάμεων δευτεροπαθείς έμμεσο αποτέλεσμα : 1. πρωτοπαθών ενδοκράνιων αλλοιώσεων (π.χ. έμφρακτο λόγω διασκηνίδιου εγκολεασμού) 2. συστηματικής μετατραυματικής παθολογίας με νευρολογικές συνέπειες (π.χ. σφαιρική υποξία)

Πρωτοπαθείς ενδοκράνιες μετατραυματικές αλλοιώσεις 1. Νευρωνικές βλάβες: διάχυτη βλάβη των νευραξόνων εγκεφαλική φλοιώδης θλάση κάκωση της εν τω βάθει φαιάς ουσίας πρωτοπαθής κάκωση του στελέχους 2. Αιμορραγικές αλλοιώσεις: ενδοαξονικές (εγκεφαλικό αιμάτωμα) εξωαξονικές (επισκληρίδιο αιμάτωμα, υποσκληρίδιο αιμάτωμα, υπαραχνοειδής αιμορραγία, ενδοκοιλιακή αιμορραγία) 3. Αγγειακές κακώσεις : διαχωρισμός καρωτίδων ή σπονδυλικών αρτηριών 4. Κακώσεις κρανιακών νεύρων

Δευτεροπαθείς ενδοκράνιες μετατραυματικές αλλοιώσεις διάχυτο εγκεφαλικό οίδημα ισχαιμικές αλλοιώσεις (έμφρακτα αρτηριακής κατανομής ή διάχυτη ισχαιμία) δευτεροπαθείς βλάβες στελέχους δευτεροπαθείς αιμορραγίες

Πρωτοπαθείς τραυματικές αλλοιώσεις B.Φλοιώδεις θλάσεις Δεύτερες σε συχνότητα πρωτοπαθείς ενδοαξονικές βλάβες - αφορούν το φλοιό, εκτός αν είναι ιδιαίτερα ευμεγέθεις οπότε εκτείνονται και στην λευκή ουσία. Δεν συσχετίζονται με άμεση σοβαρή διαταραχή της συνείδησης. Συνήθως είναι αμφοτερόπλευρες και πολλαπλές και αφορούν το πρόσθιο, κάτω και πλάγιο τμήμα των κροταφικών (46%) και μετωπιαίων (31%) λοβών. Επειδή η φαιά ουσία είναι πιο αγγειοβριθής σε σύγκριση με την λευκή, οι φλοιώδεις θλάσεις είναι συχνότερα αιμορραγικές σε σύγκριση με τις διάχυτες νευραξονικές βλάβες ΥΤ-ΜΤ : πετεχειώδεις αιμορραγίες εντός μιας μεγαλύτερης περιοχής μη αιμορραγικής κάκωσης ή εκτεταμένες αιμορραγικές βλάβες

Εικ. 8. Εμπιεσματικό πλήρες κάταγμα αριστερού μετωπιαίου οστού με συνοδό αιμορραγική θλάση του μετωπιαίου λοβού . Επιπλέον παρατηρείται μικρό υποσκληρίδιο αιμάτωμα ( βέλος).

Φλοιώδης αιμορραγική θλάση στον ΔΕ κροταφικό λοβό σε υποξεία φάση(φάση εξωκυττάριας μεθαιμοσφαιρίνης) απεικονιζόμενη ως μόλις υποσημαινόμενες περιοχές αυξημένης πυκνότητας σε ΥΤ , περιοχή αυξημένης έντασης σήματος σε Τ1, Τ2 , με περιφερικό δακτύλο ελαττωμένης έντασης σήματος(εναπόθεση αιμοσιδηρίνης) σε GRE, ο οποίος προσλαμβάνει την ενδοφλεβίως χορηγούμενη σκιαγραφική ουσία.

Πρωτοπαθείς τραυματικές αλλοιώσεις 1. Νευρωνικές βλάβες Α. Διάχυτη βλάβη των νευραξόνων (Diffuse Axonal Injury) 50% των πρωτοπαθών αλλοιώσεων -αποτέλεσμα άσκησης στροφικών δυνάμεων, με μεγάλη διαφορά επιτάχυνσης-επιβράδυνσης, που προκαλούν έλξη και τρώση των νευραξόνων Συνοδεύονται από σοβαρές διαταραχές της συνείδησης, αμέσως μετά την ΚΕΚ και χρόνια νευρολογικά ελλείμματα μη αιμορραγικές στο 80%, μικρό μέγεθος (5-15χιλ) : συνήθως μη ανιχνεύσιμες στην ΥΤ. Για την απεικόνισή τους η ΜΤ θεωρείται η εξέταση εκλογής (Τ2*GRE) : πολλαπλές, μικρές, ωοειδείς ή σφαιρικές εστιακές αλλοιώσεις της λευκής ουσίας, που φείδονται συνήθως του φλοιού και εντοπίζονται συχνά στο επίπεδο συμβολής της λευκής ουσίας με την φαιά. Οι νευραξονικές βλάβες προτιμούν τρείς βασικές ανατομικές περιοχές: α. λευκή ουσία εγκεφαλικών λοβών(67%) (στάδιο 1) β.μεσολόβιο(21%) (στάδιο 2) γ. οπισθοπλάγιες περιοχές του ανώτερου στελέχους (στάδιο 3)

Εστιακές περιοχές με απώλεια σήματος σε GRADIENT ακολουθία στον μεσεγκέφαλο, σώματος μεσολοβίου και όρια φαιάς –λευκής ουσίας στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς. GRE

Αιμορραγικές αλλοιώσεις Εξω-αξονικές βλάβες 1. Επισκληρίδιο αιμάτωμα συνήθως αρτηριακής προέλευσης : άμεσος τραυματισμός της μέσης μηνιγγικής αρτηρίας (85%) μετά από αμβλεία κάκωση, συνήθως της κροταφικής περιοχής (70-75%) . Περιορίζεται από τις ραφές του κρανίου. Συνοδεύεται από κάταγμα (85-95%) Αμφίκυρτη διαμόρφωση ΥΤ: υπέρπυκνο

α.Επισκληρίδιο αιμάτωμα ΔΕ μετωποβρεγματικά σε ΥΤ με πίεση επί του παρακείμενου εγκεφαλικού παρεγχύματος και μόλις υποσημαινόμενη παρεκτόπιση του δρεπάνου προς τα ΑΡ, που συνοδεύεται από κάταγμα του βρεγματικού οστού σύστοιχα (μπλέ βέλος) και διάσταση της ΔΕ μετωποβρεγματικής ραφής (κόκκινο βέλος)

επισκληρίδιο αιμάτωμα ΑΡ μετωποκροταφοβρεγματικά , το υπόπυκνο τμήμα του οποίου αντιστοιχεί σε ενεργό αιμορραγία . Συνυπάρχει πίεση και εξάλειψη του τριγώνου της ΑΡ πλάγιας κοιλίας και παρεκτόπιση των δομών της μέσης γραμμής προς τα ΔΕ.

Αιμορραγικές αλλοιώσεις Εξω-αξονικές βλάβες 2. Υποσκληρίδιο αιμάτωμα φλεβικής προέλευσης (ρήξη των φλοιϊκών φλεβών του υποσκληριδίου χώρου). (95%) υπερσκηνιδίως κατά μήκος της κυρτότητας ,ενώ στο 10-15% αμφοτερόπλευρα. Ημισεληνοειδές σχήμα , δεν σέβεται τις ραφές ΥΤ: στην οξεία φάση : υπέρπυκνο υποξύ στάδιο ( μέχρι και 3 εβδομάδες): ισόπυκνο με το εγκεφαλικό παρέγχυμα. χρόνια φάση (μετά τις 3 εβδομάδες) :υπόπυκνο , σταδιακά αποκτά πυκνότητα ανάλογη αυτής του ΕΝΥ Στην ΜΤ υψηλότερης έντασης σήμα σε σύγκριση με τον παρακείμενο οστικό φλοιό απεικονίζει ευκρινώς αμφοτερόπλευρα υποσκληρίδια αιματώματα σε υποξεία φάση (αυξημένη ένταση σήματος σε Τ1 ακολουθία), οπότε και μπορεί να διαφύγουν στην ΥΤ λόγω της ίσης πυκνότητας που έχουν με το εγκεφαλικό παρέγχυμα .

Υποσκληρίδιο αιμάτωμα με χαρακτηριστική ημισεληνοειδή μορφολογία αρ μετωπιαία

Υποσκληρίδιο αιμάτωμα κατά μήκος του δρεπάνου

Αιμορραγικές αλλοιώσεις Εξω-αξονικές βλάβες 3. Υπαραχνοειδής Αιμορραγία αποτέλεσμα ρήξεως των υπαραχνοειδών αγγείων ή άμεση επέκταση ενός αιματώματος ή θλάσης του εγκεφαλικού παρεγχύματος Στην ΥΤ : περιοχές αυξημένης πυκνότητας εντός των αυλάκων και των δεξαμενών του εγκεφάλου Η ΜΤ (FLAIR) πιο ευαίσθητη της ΥΤ στην ανίχνευση της οξείας υπαραχνοειδούς αιμορραγίας  

Υποσκληρίδιο αιμάτωμα ΔΕ ΜΕΤΩΠΟΒΡΕΓΜΑΤΙΚΆ και υπαραχνοειδής αιμορραγία άμφω ( αιμορραγικά υπέρπυκνα στοιχεία εντός των αυλάκων). Κεφαλαιμάτωμα ΑΡ βρεγματικά

Αιμορραγικές αλλοιώσεις Εξω-αξονικές βλάβες 4. Ενδοκοιλιακή αιμορραγία ρήξη υποεπενδυματικών φλεβών στην κοιλιακή επιφάνεια του μεσολοβίου ή συσχέτιση με ενδοπαρεγχυματικές κακώσεις συχνά συνοδεύεται από διάχυτες νευραξονικές βλάβες του μεσολοβίου επί απουσίας βλάβης του μεσολοβίου είναι αποτέλεσμα συνήθως ενδοκοιλιακής ρήξης ευμεγέθους ενδοπαρεγχυματικού αιματώματος

Ενδοπαρεγχυματικό αιμάτωμα ΔΕ ινιακά με΄ενδοκοιλιακή ρήξη (Αίμα εντός της τέταρτης κοιλίας και των πλαγίων κοιλιών) Αίμα και στην προγεφυρική δεξαμενή και κατά μήκος του δρεπάνου.

Πολλαπλά κατάγματα (βέλη) και πνευμοεγκέφαλος (ανοιχτά βέλη).

Εγκάρσια εικόνα τομή ΥΤ σε ασθενή με ΚΕΚ από 3 ωρών Εγκάρσια εικόνα τομή ΥΤ σε ασθενή με ΚΕΚ από 3 ωρών. Παρατηρείται δεξιά κροταφοβρεγματικά επισκληρίδιο αιμάτωμα με αμφίκοιλη μορφολογία και υπέρπυκνη απεικόνιση (βέλος).

Κάταγμα του ΔΕ μετωπιαίου οστού και συνοδό μικρό επισκληρίδιο αιμάτωμα

Αιμορραγική θλάση ΑΡ μετωπιαία με συνοδό περιεστιακό οίδημα

Υποσκληρίδιο αιμάτωμα ΔΕ μετωπιαία- κεφαλαιμάτωμα ΑΡ μετωπιαία

Ευμέγεθες υποσκληρίδιο αιμάτωμα ΑΡ μετωποβρεγματικά με επέκταση στις μεσοημισφαιρικές σχισμές.

Εκτεταμένη υπαραχνοειδής αιμορραγία λόγω ρήξης ανευρύσματος της πρόσθιας αναστομωτικής αρτηρίας

Αιμορραγική θλάση ΑΡ κροταφικού λοβού ( υπέρπυκνες περιοχές) με περιεστιακό οίδημα ( υπόπυκνη περιοχή)

Ενδοπαρεγχυματικό αιμάτωμα ΔΕ μετωπιαίου λοβού.

Οξύ ισχαιμικό έμφρακτο ΔΕ μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας

Χρόνιο ισχαιμικό έμφρακτο ΑΡ οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας-έλξη-διεύρυνση ΑΡ τριγώνου

Οξείες ισχαιμικές αλλοιώσεις ΑΡ μετωπιαία και ΑΡ βρεγματικά

Περιορισμένης έκτασης υποσκληρίδιο αιμάτωμα ΔΕ κροταφικά, που μόλις υποσημαίνεται σε ΥΤ, ενώ απεικονίζεται πολύ καλύτερα σαν περιοχή αυξημένης έντασης σήματος σε Τ1 ακολουθία ΜΤ, λόγω της αντίθεσης με την έντονη ελάττωση της έντασης σήματος του παρακείμενου οστικού φλοιού